Неолит ескерткіштері

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Жаңа тас ғасырының ерекшеліктеріне тоқталу, неолиттің басты жаңалықтарын, табылған мәдени ескерткіштердің ерекшеліктерін, шаруашылық пен рухани өміріндегі өзгерістер мен жаңалықтарды түсіндіру.

Дамытушылық: Тас дәуірінің әр кезеңінде ежелгі адамдардың материалдық және рухани мәдениеті үздіксіз дамып отырғанын қорытындылап, салыстыра білу, картамен жұмыс істеу дағдыларын дамыту.

Тәрбиелік: Оқушыларды еңбек, адамгершілік, өнер туындыларына деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу.

Сабақтың көрнекілігі: «Ежелгі Қазақстан» картасы, сызба, кесте, суреттер «қыш құмыралар», «еңбек құралдары», «неолиттік адам тіршіліктері», тест, т.б.

Сабақ түрі: аралас

Сабақ әдісі: баяндау, әңгімелеу,жеке жұмыстар.

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру:

Мезолиттегі өзгерістер:

1. Мұздың еріп, табиғаттың өзгеруі.
2. Ірі жан-жануарлардың құрып кетуі.
3. Жебелі садақтың, бумерангтың, қақпан мен тұзақтың пайда болуы.
4. Балық аулаудың көбеюі қайықтың пайда болуына түрткі болды.
5. Мал шаруашылығы мен егіншіліктің алғашқы белгілері пайда бола бастады.
6. Тас өңдеудің жетіле түсуі.
7. Еуразия, Қиыр Шығыс, Америка құрлығының адам мекенінің иелігіне айнала бастауы.

Жаңа сабақ.

Сабақтың жоспары:

1. Неолит дәуірінің  тұрақтары.

2. Неолит ескерткіштері.

       Қазақстан жері мен көрші аймақтарда неолит дәуірінде егіншілік пен мал шаруашылығы қалыптаса бастады. Бұрынғы заманда күн көрістің көзі терімшілік пен аңшылық болғанын білесіндер. Бұл екеуі де табиғаттың дайын байлығын пайдалану кәсіптері.

Адамзат баласының металдан жасалған құралдарды игере бастауы мыс-тас ғасырынан (энеолит) басталады. Бұл кезең шамамен алғанда  б.з.б. 3000-2800 жылдары өткен. Мыс-тас дәуірінде жасалған құралдар өндіріске енгізілді.
1. Мыс-тас ғасырының ерекшелігі

2.Орталық Қазақстандағы ежелгі металлургия
Энеолит сөзі-мыс-тас ғасыры дегенді білдіреді. Бірақ металл тасты қолданыстан мүлдем шығарып тастаған жоқ. Тас сол кезде де ең негізгі құрал ретінде пайдаланылды. Мыс-тас ғасыры қоғамында  екі ірі өзеріс орын алды: еңбек бөлінісі пайда болды және аталық ру үстемдігі қалыптасты.

Қазақстан аумағындағы тас дәуірінің кезеңдері.

Палеолит (ежелгі тас)  Мезолит (орта тас)      Неолит (жаңа тас)

Егіншілік пен мал шаруашылығының пайда болуы көне дәуір тайпаларының өмірінде үлкен өзгеріс әкелді. Олардың заттай және рухани мәдениетінде де өзгерістер орын алды. Неолит дәуірінің тағы бір үлкен жаңалығы - адамдардың қыш құмыраларды (керамиканы) жасауды үйренуі еді. Бұл дәуірді сондықтан кейде «қыш құмыралар заманы» деп те атайды.

Оқушылардың өздік жұмыстары. 3 мин

1. Адамдардың дән үккішті ойлап тапқан кезеңі:

2. Жаңа тас ғасыры қамтитын кезең:

3. Неолит дәуірінің Шығыс Қаз/н жеріндегі тұрағы:

4. Неолит дәуірінің Солтүстік Қаз/н жеріндегі тұрағы:

5. Қаз/да кездесетін неолит тұрақтарының ең көнесі:

6. Неолит дәуірінің Орталық Қаз/н жеріндегі тұрағы:

7. Неолиттік саздан жасалған қыш ыдыс атауы:

8. Неолиттік 150-ге жуық тұрақ, көне кен шығару, жерлеу орындары табылды:

9. Табиғи-климаттық ортаның бүгінгі күнге ұқсас қалыптасқан кезеңі:

10. Қаз/н аумағынан табылған неолиттік тұрақтар саны:

11. Неолиттік Сексеуіл тұрағы орналасқан аймақ:

12. Неолит дәуірінің ең үлкен жаңалығының бірі:

13. «Қыш құмаралар заманы» деп аталатын дәуір:

14. Неолит мекенжайлары уақытша болуы –

15. Неолит кезеңін. деп те атайды.

Неолит тұрақтары  картада көрсету.

Сурет бойынша  әңгімелеп беріңдер:5 мин.

   1 топ                                               2  топ                                                                           3 топ                     

Сабақты бекіту :                                        

«Ия және жоқ»

  «БББ»

Бағалау.

Үйге тапсырма:§13-14