3-кезе? Ойлан тап I топ «Тап?ырлар» Слайд ар?ылы к?рсету.
Суретте ежелгі адамдар е?бек ??ралдарын пайдалану ?стінде. М??ият ?арап, ?андай е?бек ??ралы екенін ажыраты?дар.
Д?рыс жауабы.
1-суретте ?сімдік тамырын тас шап?ымен ?азу. 2-суретте тас шап?ымен а? сою.
3-кезе? Ойлан тап II топ «Білгірлер»
Суретте ежелгі адамдар е?бек ??ралдарын пайдалану ?стінде. М??ият ?арап, ?андай е?бек ??ралы екенін ажыраты?дар.
1-суретте ?ыр?ышпен тая?ты ?штау.
2-суретте кескішпен а? етін боршалау.
Д?рыс жауабы.
4-кезе? Си?ырлы санды?ша
М??алім: М??ият ты?дап алы?дар, содан кейін барып си?ырлы санды?ша ішінде не жасырыл?анын табасы?дар
Си?ырлы санды?ша I топ
Б?л санды?шаны? ішіндегі затты 1969 жылы Жетісу жеріндегі Есік ?ор?анынан археолог К. А?ышев тап?ан. Зерттеушілерді? пікірі бойынша, ол б.з.б.V-IV ?асырлар?а, ерте темір д?уіріне жатады. ?азіргі та?да б?л зат ?аза?станны? егемендігіні? р?мізіне айналып, Республика ала?ында ?лтты?ымызды ас?а?татып т?р. Санды?шаны? ішіндегі не ? ( Алтын адам )
Си?ырлы санды?ша II топ
Санды?шаны? ішіндегі зат немісше – “т?пн?с?а”, ал грекше – “ жазу папирусы” деген ??ымды білдіреді.Б?л зат ?лемде ал?аш?ы рет ?ытайда жасал?ан. Кейінірек Ежелгі Грекияда жа?сы дамы?ан. Б.з.б.V ?асырда ?мір с?рген “тарих атасы” Геродот ал?аш рет осы затты? кескінін жобалап жасады.Ол не? ( Карта )
Си?ырлы санды?ша I топ
Тас д?уірі аса ?за? уа?ыт?а созылды. Осы аралы?та?ы адам баласыны? ?олдан?ан е?бек ??ралдары т?гелге жуы? тастан жасалды.Ежелгі адамдар ?атты тастан осы ??ралды жаса?ан.Б?л ??рал ?ылымда чоппер деп аталады.Санды?шаны? ішінде жасырыл?ан ежелгі адамдарды? ?андай е?бек ??ралы? (Кескіш )
Си?ырлы санды?ша II топ
Б.з.б 40-12 мы? жылды?ты ?амтитын кейінгі палеолитке т?н ??ралдарды? бірі.Ежелгі а?шылар осы ??рал ар?ылы мамонт, ж?ндес м?йізт?мсы?, кішкене бизон, ??гір аюы, мен жолбарысты аула?ан. Сонды?тан да б?л ?ару ежелгі а?шыларды? басты ?аруы болып табылды. (Найза)
5-кезе? «Тарих ?лемі» Берілген ?ріптерді? артында с?ра? жасырыл?ан.Жасырыл?ан с?ра?ты? жауабы та?да?ан ?ріптеріннен басталады.
т
а
р
И
Х
?
л
е
м
і
М??алім:
Т – ?сімдіктерді? тамыры мен ??старды? ж?мырт?аларын жинап ?орек ету к?сібі ?алай аталады? (терімшілік)
А – Ертедегі адамдарды? бірлесіп тама? табуы мен жабайы жануарлардан ?ор?анып ж?руі ?алай аталады? (адамдар тобыры)
Р – Тас ??ралды? ж?зін ?са? кертік-ойы?тар ар?ылы ?ткірлеу ?дісі.
( Ретушь ?дісі)
И – Сурет жазуды? ерекше дамы?ан т?рі. ( Иероглиф )
Х – ?аза?станда?ы е? биік жер. ( Хант??ірі шы?ы)
? – Шы?ысты? ??лама ?алымы. ( ?л – Фараби )
Л – ?ыран ??сты? бірі. (лашын)
Е – Ал?аш жыл санауды кімдер ойлап тапты. ( Египеттіктер)
І – ?аза? хал?ыны? теріден тігілетін киімі. (Ішік)
М??алім: «Тап?ырлар» тобы мен «Білгірлер» тобыны? ?пай сандарын санап, же?імпаз топты аны?тайтын кез келді.
М??алім: Адамзат баласыны? металдан жасал?ан ??ралдарды игере бастауы мыс – тас ?асырынан (энеолит) басталды. Б?л кезе? шамамен ал?анда б.з.б. 3000-1800 жылдары ?ткен.
Адамдар даму барысында е?бек ??ралдарын ?немі жетілдіріп отырды. Адамны? жаса?аны, тап?аны б?рі е?бек ?німі деп аталды.Сол кезе?дерде металды? кейбір т?рлері: алтын, к?міс, мыс таби?атта дайын к?йінде кездесті. Е? бірінші ?олданыл?ан металл – мыс. Б?дан 5 мы? жыл б?рын адамдар мыс ??деуді ?йренді. ?аза?стан аума?ында энеолит кезе?іні? ерекше ескерткіші – Солт?стік ?аза?станда?ы Ботай т?ра?ы. Ботай т?ра?ы б.з.б. 3-2 мы? жылды?тармен мерзімделеді. Б?л т?ра? 15 гектар жерді алып жатыр. Т?ра?ты ?азу барысында 158 т?р?ын ?й табылды.
?йге тапсырма. Кесте толтыру.
Тас д?уіріні? кезе?дері
Кезе?ні? хронологиялы? ау?ымы
Жа?алы?тар мен ?нертабыстар
?р кезе?де ?мір с?рген адамдар
?о?амды? ??рылымы
Ерте палеолит
Ерте палеолитті? мустье кезе?і
Кейінгі палеолит
Мезолит
Неолит
Энеолит
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Мақсаты:Білімділігі: Оқушылардың зеректік қабілетін дамыта отырып, ой-өрісін кеңейту, білімге құштарлығын арттыру, оқушыларға адамзат баласының металдан жасалған құралдарды мыс-тас ғасырынан (энеолит) игере бастағанын түсіндіру.
Дамытушылық: Оқушылардың дүниетанымын, тарихқа деген қызығушылығын және ойды жүйелеу қабілетін дамыту, шығармашылығын дамыту.
Тәрбиелік: Өз мүмкіндігін дұрыс пайдалана алатын зерделі тұлғаларды тәрбиелеу.
Сабақ түрі: Топтық жарыс сабақ
Сабақтың әдісі: «Жинақтау», « Ойлан тап », « Сиқырлы сандықша », « Тарих әлемі» ойындары.
Сабақтың көрнекілігі: Ежелгі адамдар еңбек құралдары, энеолиттік қыш ыдыстар суреттері,буклеттер.
Сабақтың барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі. II. Үй тапсырмасын сұрау. III.Жаңа сабақты түсіндіру.
Сабақтың жоспары: 1.Мыс-тас ғасырының ерекшелігі. 2. Еңбек құралдарының жетілдіруі. 3. Мыс-тас ғасырының ескерткіштері.
Ұйымдастыру кезеңі ( 5мин ). Топтармен таныстыру: I-топ: « Тапқырлар»
II-топ: «Білгірлер»
Жарыс жоспары: 1-кезең. «Сәлем сөздің анасы» таныстыру, топ аты, топ ұраны. 2-кезең. « Жинақтау » / Адамның қалыптасу кезеңдерін ретімен орналастыру / . 3-кезең. « Ойлан тап » / Суреттегі еңбек құралдарының атын дәл табу / . 4-кезең. «Сиқырлы сандықша» / Сандықша ішінде заттар жасырылады /. 5-кезең. «Тарих әлемі» / Әріптер артына сұрақтар жасыру /.
1-кезең. Әр топ – топ атын, топ ұранын таныстырады. Өте жақсы-10 ұпай Орташа- 5 ұпай
Мұғалім: Карта арқылы алғашқы адамдардың қоныстанған жерлерінен жүріп өтеміз. Әр қоныстанған шатқалдардан өткен сайын көптеген тапсырмаларға жауап беруіміз керек
2-кезең. « Жинақтау » / Адамның қалыптасу кезеңдерін ретімен орналастыру / . Слайд арқылы көрсету.
1
2
3
4
5
3-кезең Ойлан тап I топ «Тапқырлар» Слайд арқылы көрсету.
Суретте ежелгі адамдар еңбек құралдарын пайдалану үстінде. Мұқият қарап, қандай еңбек құралы екенін ажыратыңдар.
Дұрыс жауабы.
1-суретте өсімдік тамырын тас шапқымен қазу. 2-суретте тас шапқымен аң сою.
3-кезең Ойлан тап II топ «Білгірлер»
Суретте ежелгі адамдар еңбек құралдарын пайдалану үстінде. Мұқият қарап, қандай еңбек құралы екенін ажыратыңдар.
1-суретте қырғышпен таяқты ұштау.
2-суретте кескішпен аң етін боршалау.
Дұрыс жауабы.
4-кезең Сиқырлы сандықша
Мұғалім: Мұқият тыңдап алыңдар, содан кейін барып сиқырлы сандықша ішінде не жасырылғанын табасыңдар
Сиқырлы сандықша I топ
Бұл сандықшаның ішіндегі затты 1969 жылы Жетісу жеріндегі Есік қорғанынан археолог К. Ақышев тапқан. Зерттеушілердің пікірі бойынша, ол б.з.б.V-IV ғасырларға, ерте темір дәуіріне жатады. Қазіргі таңда бұл зат Қазақстанның егемендігінің рәмізіне айналып, Республика алаңында ұлттығымызды асқақтатып тұр. Сандықшаның ішіндегі не ? ( Алтын адам )
Сиқырлы сандықша II топ
Сандықшаның ішіндегі зат немісше – “түпнұсқа”, ал грекше – “ жазу папирусы” деген ұғымды білдіреді.Бұл зат әлемде алғашқы рет Қытайда жасалған. Кейінірек Ежелгі Грекияда жақсы дамыған. Б.з.б.V ғасырда өмір сүрген “тарих атасы” Геродот алғаш рет осы заттың кескінін жобалап жасады.Ол не? ( Карта )
Сиқырлы сандықша I топ
Тас дәуірі аса ұзақ уақытқа созылды. Осы аралықтағы адам баласының қолданған еңбек құралдары түгелге жуық тастан жасалды.Ежелгі адамдар қатты тастан осы құралды жасаған.Бұл құрал ғылымда чоппер деп аталады.Сандықшаның ішінде жасырылған ежелгі адамдардың қандай еңбек құралы? (Кескіш )
Сиқырлы сандықша II топ
Б.з.б 40-12 мың жылдықты қамтитын кейінгі палеолитке тән құралдардың бірі.Ежелгі аңшылар осы құрал арқылы мамонт, жүндес мүйізтұмсық, кішкене бизон, үңгір аюы, мен жолбарысты аулаған. Сондықтан да бұл қару ежелгі аңшылардың басты қаруы болып табылды. (Найза)
5-кезең «Тарих әлемі» Берілген әріптердің артында сұрақ жасырылған.Жасырылған сұрақтың жауабы таңдаған әріптеріннен басталады.
т
а
р
И
Х
Ә
л
е
м
і
Мұғалім:
Т – Өсімдіктердің тамыры мен құстардың жұмыртқаларын жинап қорек ету кәсібі қалай аталады? (терімшілік)
А – Ертедегі адамдардың бірлесіп тамақ табуы мен жабайы жануарлардан қорғанып жүруі қалай аталады? (адамдар тобыры)
Р – Тас құралдың жүзін ұсақ кертік-ойықтар арқылы өткірлеу әдісі.
( Ретушь әдісі)
И – Сурет жазудың ерекше дамыған түрі. ( Иероглиф )
Х – Қазақстандағы ең биік жер. ( Хантәңірі шыңы)
Ә – Шығыстың ғұлама ғалымы. ( Әл – Фараби )
Л – Қыран құстың бірі. (лашын)
Е – Алғаш жыл санауды кімдер ойлап тапты. ( Египеттіктер)
М – Палеолит дәуіріндегі ең көп тараған жануар. ( Мамонттар )
І – Қазақ халқының теріден тігілетін киімі. (Ішік)
Мұғалім: «Тапқырлар» тобы мен «Білгірлер» тобының ұпай сандарын санап, жеңімпаз топты анықтайтын кез келді.
Мұғалім: Адамзат баласының металдан жасалған құралдарды игере бастауы мыс – тас ғасырынан (энеолит) басталды. Бұл кезең шамамен алғанда б.з.б. 3000-1800 жылдары өткен .
Адамдар даму барысында еңбек құралдарын үнемі жетілдіріп отырды. Адамның жасағаны, тапқаны бәрі еңбек өнімі деп аталды.Сол кезеңдерде металдың кейбір түрлері: алтын, күміс, мыс табиғатта дайын күйінде кездесті. Ең бірінші қолданылған металл – мыс. Бұдан 5 мың жыл бұрын адамдар мыс өңдеуді үйренді. Қазақстан аумағында энеолит кезеңінің ерекше ескерткіші – Солтүстік Қазақстандағы Ботай тұрағы. Ботай тұрағы б.з.б. 3-2 мың жылдықтармен мерзімделеді. Бұл тұрақ 15 гектар жерді алып жатыр. Тұрақты қазу барысында 158 тұрғын үй табылды.
