Кіші жүз қазақтарының Сырым Датұлы бастаған көтерілісі (1783

Кіші жүз қазақтарының Сырым Датұлы бастаған көтерілісі (1783 – 1797 ж.ж.)

Бұл сабақта көтерілістің ерекшеліктерін, С.Датұлының жеке басының осы кезеңдегі саяси оқиғаларға тікелей әсерін, көтерілістің жеңілу себептері мен тарихи маңызы туралы айтылған

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Кіші жүз қазақтарының Сырым Датұлы бастаған көтерілісі (1783 – 1797 ж.ж.)»

Кіші жүз қазақтарының Сырым Датұлы бастаған көтерілісі

(1783 – 1797 ж.ж.)

1783 жылы Кіші жүз

«...Менің атым Ер Сырым,

Менің сырым - ел сыры.

Еңіреген ерімін

Асқақтай аққан Жайықпын

Атыраудай асау теңізбін

Теңізді көкке көтеріп

Сөгіле жауған бұлтыңмын

Томпаңдай тасқан селіңмін....

Он төрт жыл соққан желіңмін...»

Сырым-шешен,

Байбақты руының старшыны,

әскери қолбасшы.

1742 жылы Батыс Қазақстан облысында дүниеге келген.

Руы-Байбақты.

1783-1797 ж.ж. Кіші жүз шаруалар көтерілісін басқарды. 1802 ж Хиуада қайтыс болды.

1773-1775 жылдары

Е.И.Пугачев бастаған шаруалар соғысына қатысты.

С.Датұлы бастаған қазақтардың ұлт-азаттық қозғалысы.

Сабақтың мақсаты:

Білімдік: Оқушыларға көтерілістің ерекшеліктерін, С.Датұлының жеке басының осы кезеңдегі саяси оқиғаларға тікелей әсерін, көтерілістің жеңілу себептері мен тарихи маңызын түсіндіру.

Дамытушылық: Осы көтерілісті оқи отырып, Пугачев көтерілісімен салыстырып, ұқсастығы мен айырмашылығын оқушылардың өздері анықтауға үйрету.

Тәрбиелік: Ерлікке, Отан қорғауға тәрбиелеу.

Сабақ барысы:

І. Ұйымдастыру.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.

ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру.

С.Датұлы бастаған қазақтардың 1783-1797 ж.ж. көтерілісі.

Себебі

Талабы

Патша үкіметінің қазақ жерлерін басып алуды тоқтату тоқтату;

Хан, сұлтандардың, ханның айналасын-дағылардың озбырлығына тыйым салу

1) Отарлау саясатының күшеюі; (жер дауы)

2) Казактарының зомбылығы; («әскери іздеструлер»)

3) Нұралы ханның беделінің төмендеуі, патшаның қолшоқпарына айналды;

Қозғаушы күштері

Басшысы

Көтерліс аумағы

Сипаты

Сырым Датұлы

Кіші жүз аумағы

Отаршылдыққа қарсы;

Ұлт-азаттық;

Антифеодалдық;

Қарапайым көшпенділер;

Старшындар;

Билер;

Батырлар;

1782 ж 27 желтоқсан	Патша жарлығы бойынша Жайықтың оң жағалауына қыста жерді жалға алу. 1) Орал казактары жерлерін қазақтардың жалға алуына тыйым салынды; 2) Шекара бекіністері күшейтіліп, жалға алған жерге аманат беруге тиісті болды;
1782-1783	Орал казактары қазақтардың 4 мың жылқысын тартып алды. Қыс суық болып жұт басталды.Дала тұрғындарының 10 000 жылқысы мен сиыры қырылып қалды.
1783 ж көктем	Қазақтар Гирьял бекінісіндегі солдаттарды тұтқындады. Тама руы жасақтары Орынборға шабуыл жасады. Орынбор коменданты казак әскері мен 1500 башқұртты жіберді.
1783 ж жазда	Әскер бекіністер мен сауда керуеніне шабуыл жиелей түсті. Орынбор мен Елек арасын өз бақылауына алды. Көтерісшілер Жаманқала, Төменгі Орал аймағында белсенді болды.
1785 ж	Төменгі Орал шекара шебі аймағында кескілескен шайқас болды. Сырым 2700, Барақ 2000, Тіленші 1500 сарбаздармен казактардың 3 отрядына қарсы тұрды.
1785 ж	Ру старшындарының Нұралы ханға қарсылығы күшейді.
1786 ж	Нұралы хан кіші жүзден қуылып, Калмыков бекінісінде жасырын тұрды.
1790 ж	Ол Уфаға жер аударылып, сонда қайтыс болды.

Онда: хан билігін жою, шекаралық сот билігін орнату

1786 ж хан билігін реформа-лау жобасын ұсынды.

1784 ж Орынбор губерния-сының бастығы болды.

Кіші жүз аумағында 2-3 қала, бірнеше мешіт, ақсүйектердің балалары оқитын мектептер салыатын болды. Реформа іс жүзінде жұмыс істемеді, себебі наразылыққа тап болды.

О.Г.Игельстром реформасы

Әкімшілік орган-«расправа» құрылатын болды. Оның ұрамында төраға, екі орын-басар және молда болуы керек. Оларға қазына есебінен жалақы төлеу көзделді.

Қайыпты хан сайлады.

1786 ж старшындар съезі өтті. Онда тек Шекаралық сот құруға келісім берілді. Сот құрамына 6 ру старшыны сайланды. Олардың арасында Тіленші, Жәнбек, Тілеп сияқты беделділері болды. Алайда мұндай сайлау Кіші жүздің 3 руында ғана өтті.

О.Игельстромның Кіші жүз қазақтарыын басқарудың жаңа жобасы

Сырымға прокурор қызметі ұсынылды.

Хан басқаратын басқарма құрылды.

Кіші жүзде 6 расправа құру көзделді.

Хан билігін қал-пына келтіру.

Көтерілістің жеңілу себептері

Руаралық қайшылықтар

Көтерістің нашар ұйымдастырылуы

Қару-жарақтың аздығы

Көтерісшілер әр кезеңде мақсаттарының өзгеруі

Ресей империясының отаршыл әкімшілігіне қарсы ең алғашқы баскөтеру

Сырым көрнекті саяси қайраткер, әрі батыр ретінде зор беделге бөленді.

Тарихи маңызы

Көтерілістен кейін патша үкіметі біраз жеңілдіктер жасауға мәжбүр болды

Бекіту сұрақтары:

Ұлт-азаттық қозғалыс деген не?
Көтерлістің шығу себептері қандай?
Алғашқы соғыс қимылдары туралы әңімеле.
Сырым Датұлы деген кім?
О.Игельстром реформасының мазмұны қандай?
Реформа неліктен жүзеге аспады?
Көтерлістің ақырғы кезеңі туралы әңгімеле.
Жеңілу себебі мен тарихи маңызы қандай?

қазақтарының Сырым Датұлы бастаған

Көтерілісі

басталды. Бұл көтеріліс он төрт жылға созылып,

Ресей империясын дүрк сілкіндірді.

Предмет: История

Категория: Уроки

Целевая аудитория: 8 класс

Скачать
Кіші жүз қазақтарының Сырым Датұлы бастаған көтерілісі (1783 – 1797 ж.ж.)

Автор: Габдолов Гарифолла Мутигуллиевич

Дата: 13.04.2017

Номер свидетельства: 408893

Похожие файлы

Сырым Дат?лы баста?ан ?лт-азатты? к?теріліс

object(ArrayObject)#851 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(77) "Сырым Дат?лы баста?ан ?лт-азатты? к?теріліс "
    ["seo_title"] => string(47) "syrym-datu-ly-bastag-an-u-lt-azattyk-kotierilis"
    ["file_id"] => string(6) "115843"
    ["category_seo"] => string(8) "istoriya"
    ["subcategory_seo"] => string(5) "uroki"
    ["date"] => string(10) "1412152924"
  }
}

Сырым Дат?лы баста?ан кіші ж?з ?аза?тарыны? 1783-1797 жылдарда?ы ?лт-азатты? к?терілісі

object(ArrayObject)#873 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(146) "Сырым Дат?лы баста?ан кіші ж?з ?аза?тарыны? 1783-1797 жылдарда?ы ?лт-азатты? к?терілісі "
    ["seo_title"] => string(97) "syrym-datu-ly-bastag-an-kishi-zhuz-k-azak-tarynyn-1783-1797-zhyldardag-y-u-lt-azattyk-kotierilisi"
    ["file_id"] => string(6) "216273"
    ["category_seo"] => string(8) "istoriya"
    ["subcategory_seo"] => string(5) "uroki"
    ["date"] => string(10) "1432916605"
  }
}

Сырым Дат?лы баста?ан ?аза?тарды? ?лт азатты? ?оз?алыс

object(ArrayObject)#851 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(93) "Сырым Дат?лы баста?ан ?аза?тарды? ?лт азатты? ?оз?алыс"
    ["seo_title"] => string(48) "syrymdatulybastagankazaktardynultazattykkozgalys"
    ["file_id"] => string(6) "288193"
    ["category_seo"] => string(8) "istoriya"
    ["subcategory_seo"] => string(12) "planirovanie"
    ["date"] => string(10) "1454596234"
  }
}

Исатай Тайман?лы мен Махамбет ?теміс?лы баста?ан к?теріліс

object(ArrayObject)#873 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(106) "Исатай Тайман?лы мен Махамбет ?теміс?лы баста?ан к?теріліс "
    ["seo_title"] => string(66) "isatai-taimanu-ly-mien-makhambiet-otiemisu-ly-bastag-an-kotierilis"
    ["file_id"] => string(6) "167086"
    ["category_seo"] => string(8) "istoriya"
    ["subcategory_seo"] => string(5) "uroki"
    ["date"] => string(10) "1423047419"
  }
}

Сырым Дат?лы баста?ан кіші ж?з ?аза?тарыны? 1783 - 1797 жылдарда?ы к?терілісі.

object(ArrayObject)#851 (1) {
  ["storage":"ArrayObject":private] => array(6) {
    ["title"] => string(129) "Сырым Дат?лы баста?ан кіші ж?з ?аза?тарыны? 1783 - 1797 жылдарда?ы к?терілісі. "
    ["seo_title"] => string(84) "syrym-datu-ly-bastag-an-kishi-zhuz-k-azak-tarynyn-1783-1797-zhyldardag-y-kotierilisi"
    ["file_id"] => string(6) "241000"
    ["category_seo"] => string(8) "istoriya"
    ["subcategory_seo"] => string(5) "uroki"
    ["date"] => string(10) "1445166911"
  }
}

Кіші жүз қазақтарының Сырым Датұлы бастаған көтерілісі (1783 – 1797 ж.ж.)

Просмотр содержимого документа «Кіші жүз қазақтарының Сырым Датұлы бастаған көтерілісі (1783 – 1797 ж.ж.)»

Похожие файлы

Полезное для учителя

Просмотр содержимого документа
«Кіші жүз қазақтарының Сырым Датұлы бастаған көтерілісі (1783 – 1797 ж.ж.)»