ХХ ғасыр басындағы Қазақстан

Сабақтың тақырыбы: ХХ ғасыр басындағы Қазақстан

Сабақтың мақсаты:

Білімділік мақсаты: оқушыларға Қазақстанда елдің әлеуметтік-экономкалық жағдайын ,патша үкіметінің қоныс аудару саясатын және елдегі демографиялық ахуалдың мәнін түсіндіру,

Дамытушылық мақсаты: оқушылардың ойлау қабілетін арттыру, өз бетінше тұжырымдай білуіне бағыт беру.

Тәрбиелік мақсаты: оқушыларды еліне деген сүйіспеншілікке, өз тарихын құрметтеуге тәрбиелеу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: аралас сабақ

Оқыту әдістері: репродуктивтік әдісі, баяндау әдісі, түсіндірмелі -көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы, сызба

Сабақтың барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі

Оқу құралын тексеріп түгелдеу

Әнұран орындау, «Хабар»

Оқушылар зейінін сабаққа аудару

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау:

8-сыныпта өтілген материалдарды қайталау.

ІІІ.Жаңа сабақтың жоспары:

1.Елдің әлеуметтік экономикалық жағдайы.

2.Өнеркәсіптегі жағдай.

3.Қоныстандыру саясаты және демографиялық жағдай.

4.Қазақстан бірінші ревалюция кезеңінде.

5.Мемлекеттің Думаның депутаттары және олардың қызметі.

ХІХғ екінші жартысынан Қазақстан Ресей империясының отарына айналды.Қазақ өлкесі Ресейдің шикізат базасына айналды.Ресейде ұлттық езгі күштірек болды.Ол аз санды ұлттардың құқықтарының қорғалмауынан,ұлттық мәдениеттің қудалауға түсуінен ,орыс буржуазиясы мен патшалықтың қажетіне ыңғайлы болуын көздеп,экономиканы тұлдырлықтан шығармаудан көрініс тапты.

Ұлт-азаттық азаттық қозғалыстың алдын алу үшін патша үкіметі Қазақстанға империяның еуропалық бөлігінен казактарды,шаруаларды,шенеуніктерді көптеп көшіріп әкелуге тырысты.

1905-1907ж болған ревалюция барысында Қазақстан еңбекшілері саяси күреске тартылды.1905ж 6 тамыз Манифесі бойынша қазақтарға Ресей Мемлекеттік Думасына депутаттар сайлау құқығы берілді.

ІV.Сабақты бекіту:

-Қазақстан экономикасының шикізаттық бағыты неден көрініс береді?

-Патша өкіметінің қоныс аудару саясатының және Қазақстанда ХХғ алғашқы онжылдықтарында қалыптасқан демографиялық ахуалдың мәні неде?

-1905-1907жылдары Ресейде болған ревалюцияның бұқаралық санаға әсерін қалай бағалауға болады:құптарлық па,құпталмайма?

V.Бағалау:

VI.Үйге тапсырма: ХХ ғасыр басындағы Қазақстан

Күні: 7.09. 2015ж. 9 «Б

Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: Ұлт азаттық қозғалысының өрлеуі және оның бағыттары

Сабақтың мақсаты:

Білімділік мақсаты: оқушыларға Қазақстанда ұлт – азаттық қозғалыстың бірнеше бағытта жүруін,жалпытүркілік және мұсылман қозғалыстарының

тарихын дүниежүзілік соғыс тауқыметін,түсіндіру.

Дамытушылық мақсаты: оқушылардың сабаққа деген белсенділігін арттырып, өзіндік жұмыс арқылы есте сақтау, бәсекелестік қабілеттерін дамыту

Тәрбиелік мақсаты: оқушыларды отансүйгіштікке, еңбек етуге, еңбек адамдарын құрметтеуге тәрбиелеу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: аралас сабақ

Оқыту әдістері: репродуктивтік әдісі, баяндау әдісі, түсіндірмелі -көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы, сызба

Сабақтың барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі

Оқу құралын тексеріп түгелдеу

Әнұран орындау, «Хабар»

Оқушылар зейінін сабаққа аудару

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау:

ХХ ғасырдың басындағы Қазақстан.

-Қазақстан экономикасының шикізаттық бағыты неден көрініс береді?

-Патша өкіметінің қоныс аудару саясатының және Қазақстанда ХХ ғ алғашқы онжылдықтарында қалыптасқан демографиялық ахуалдың мәні неде?

-1905-1907 жылдары Ресейде болған ревалюцияның бұқаралық санаға әсерін қалай бағалауға болады:құптарлық па,әлде құпталмайма?

ІІІ.Жаңа сабақтың жоспары:

1. Ұлттық қозғалыстағы көпбағыттылы

2. Алғашқы мұсылман ұйымдары

3. Дүниежүзілік соғыс тауқыметі

Қазақстандағы ұлт азаттық қозғалыс бірнеше бағытта болды.Дәстүрлі бас көтерулер мен ұйымдасулардан басқа жалпытүркілік және жалпымұсылмандық бағыттарда топтасулар ұшыраса бастады.Түркішілдік түркітектес халықтар тұратын мемлекеттерде кең таралған,негізінде,олардың этностық,мәдени-саяси ұйымдасуын діттейтін мәдени-саяси ұйымдасуын діттейтін мәдени-саяси ағым.Жалпытүркілік идеология ХІХғ екінші жартысында қалыптасқан және ол географиялық "Тұран"ұғымымен байланысты болды.

Ұлттық сананың оянуы негізінде түркітілді халықтардың ұйымдасу үдерісі белең алды.Мұсылман партиясы қоғамы құрылды.

ІV.Сабақты бекіту:

• Ұлттық қозғалыстағы көпбағыттылық дегенді қалай түсінесін?

• Жалпытүркілік және мұсылман қозғалыстарының арасындағы өзара байланыс пен айырмашылықтары қандай?

• Бірінші дүниежүзілік соғыс қазақ еңбекшілеріне қандай ауыртпалықтар әкелді?

V.Бағалау:

VI.Үйге тапсырма: Ұлт азаттық қозғалысының өрлеуі және оның бағыттары

Күні: 12.09. 2015ж. 9 «Б»,

Сабақтың тақырыбы: Қазақстандағы 1916 жылғы ұлт-азаттық қозғалыстың басталуы және сипаты

Білімділік мақсаты: оқушыларды таныстыру, қазақ билеушілерінің басы бірікпеуінің салдары қандай болғанын көрсету, үш жүздің әскери күштерін біріктірудегі Әбілқайырдың рөлі және халықтың тәуелсіздік үшін күресінің маңызын әңгімелеу

Дамытушылық мақсаты: оқушылардың сабаққа деген белсенділігін арттырып, өзіндік жұмыс арқылы есте сақтау, бәсекелестік қабілеттерін дамыту

Тәрбиелік мақсаты: оқушыларды отансүйгіштікке, еңбек етуге, еңбек адамдарын құрметтеуге тәрбиелеу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: аралас сабақ

Оқыту әдістері: репродуктивтік әдісі, баяндау әдісі, түсіндірмелі -көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы

Сабақ барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

II.Үй тапсырмасын сұрау.

• Ұлттық қозғалыстағы көпбағыттылық дегенді қалай түсінесін?

• Жалпытүркілік және мұсылман қозғалыстарының арасындағы өзара байланыс пен айырмашылықтары қандай?

• Бірінші дүниежүзілік соғыс қазақ еңбекшілеріне қандай ауыртпалықтар әкелді?

Ш. Жаңа сабақты түсіндіру. Қазақстандағы 1916 жылғы ұлт-азаттық қозғалыстың басталуы және сипаты

Жоспары:1. Көтерілістің басталу себептері.

2.Қазақ демократтарының саяси көзқарастары.

3.Қозғалыстың сипаты,қозғаушы күштері.

4.Қазақ демократтарының саяси көзқарастары.

1916 жылы 25 маусымда патшаның Қазақстан, Орта Азия, Сібір тұрғындарынан 19 бен 43 жас аралығындағы ер азаматтарын тыл жұмысына алу туралы жарлығы шығады. Бұл жарлық 1916 жылғы ұлт-азаттық көтерілісінің басталуына себеп болды. Шілденің бас кезінде Қазақстанның барлық аймақтарында дерлік стихиялы наразылықтар басталып, көп ұзамай қарулы көтеріліске ұласты. Халық ашу-ызасының алғашқы соққыларына тылдағы жұмыстарға алынатындардың тізімін тікелей жасаған болыс басқарушылары, ауыл старшындары және патша әкімшілігінің басқа да төменгі билік иелері ұшырады. Іс жүзінде тізімдер жасау жүйесі жаппай парақорлық пен бұрмалаушылыққа жол ашқан болатын. Оның үстіне патшалық өкімет орындары лауазымды адамдарды, болыстарды, село және ауыл басқарушыларын, байырғы тұрғындардан шыққан төменгі шенді полицейлерді, имамдарды, молдалар, орта оқу орындарындағы оқушыларды, үкіметтік мекемелердің шенеуніктерін, дворян және құрметті азамат құқықтарын пайдаланатын адамдарды әскерге алудан босатты.

Стихиялы қозғалыс бірте-бірте ұйымдасқан сипат алып, қарулы көтеріліске ұласып, оның ірі ошақтары (Жетісу мен Торғайда) пайда болды. Көтеріліс бүкіл Қазақстанды қамтыды. Бұл көтерілістің басты мақсаты ұлттық және саяси азаттық болды. Сол арқылы ол қазақ халқының бостандық пен тәуелсіздік жолындағы бұрынғы бүкіл күресінің қорытындысын шығарды. Көтерілістің негізгі күші ұлттық шаруалардың қалың тобы, сондай-ақ сол кезде туып келе жатқан жергілікті жұмысшы табының өкілдері, қолөнершілер болды.

Сонымен бірге көтерілістің ұлт-азаттық сипатта болуы себепті қазақ халқының барлық топтарының өкілдері (екінің бірінде байлар, болыс басқарушылары, билер), сондай-ақ демократияшыл зиялылардың жекелеген өкілдері қатысты.Қазақстанның әр түрлі аудандарында пайда болған стихиялы қозғалыс бірте-бірте ұйымдасқан сипат ала бастады: Жетісуда (басшылары: Бекболат Әшекеев, Ұзақ Саурықов, Жәмеңке Мәмбетов, Тоқаш Бокин, Әубәкір Жүнісов, Серікбай Қанаев, Монай және Мұқан Ұзақбаевтар және т.б.) және Торғайда (басшылары - Әбдіғаппар Жанбосынов, Амангелді Иманов, Әліби Жангелдин және басқалар) оның ірі ошақтары пайда болды.Жетісудағы көтеріліс тарихын: 1) шілде - стихиялық наразылық көріністері, 2) тамыз - оның қарулы көтеріліске ұласуы және 3) қыркүйек-қазан - көтерілістің біртіндеп бәсеңдеуі және жеңіліс табуы деген кезеңге бөлуге болады.

IV. Жаңа сабақты бекіту. Ауызша сұрақтар қою.

-Тарихта 1916 жылғы қозғалыстың ұлт-азаттық қозғалыс аталуы неліктен ?

-1916 жылғы қозғалыстың қазақтардың ХІХ ғ көтерілістерінен айырмашылығы қандай?

-Көтерілісшілер патша жарлығын орындаудан қай негізде бас тартты?

-Қазақ демократтарының ұстанымдарына қандай баға бересің?

Дәптермен жұмыс.

V. Бағалау

VІ. Үйге тапсырма: Қазақстандағы 1916 жылғы ұлт-азаттық қозғалыстың басталуы және сипаты

Күні: 14.09.2015ж. 9 «Б»,

Сабақтың тақырыбы:Ұлт-азаттық қозғалыстың барысы

Білімділік мақсаты: Оқушыларға 1916ж. ұлт-азаттық қозғалыстың барысы туралы білім беру.

Қозғалыстың барысы, қозғаушы күші жайлы әңгімелеу.

Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың ойлау қабілетін арттыру, өз бетінше тұжырымдай білуіне бағыт беру.

Тәрбиелік мақсаты: Оқушылардың бойына еліне деген сүйіспеншілікке, өз тарихын құрметтеуге тәрбиелеу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: жаңа білімді меңгерту сабағы.

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап)әдісі, баяндау әдісі,

түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы.

Сабақ барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау.

Қазақстандағы 1916 жылғы ұлт-азаттық қозғалыстың басталуы және сипаты.

Ауызша сұрау.

-Тарихта 1916 жылғы қозғалыстың ұлт-азаттық қозғалыс аталуы неліктен ?

-1916 жылғы қозғалыстың қазақтардың ХІХ ғ көтерілістерінен айырмашылығы қандай?

-Көтерілісшілер патша жарлығын орындаудан қай негізде бас тартты?

-Қазақ демократтарының ұстанымдарына қандай баға бересің?

III.Жаңа сабақты түсіндіру. Ұлт-азаттық қозғалыстың барысы

Жетісудағы көтеріліске қарсы патша үкіметі жазалау экспедициясын жіберді. Түркістан өлкесінде 347 адам атылды, 168 адам жер аударылды. Жетісудың 238 мыңнан астам халқы Қытайға ауып кетуге мәжбүр болды. Қалған қазақтар құнарсыз таулы аудандарға немесе Балқаш маңындағы шөл далаға қуылды. Торғай көтерілісі табанды болып, ұзаққа созылды. Жергілікті ауылдық-болыстық әкімшілік басқарудан аластатылып, билік көтерілісшілердің қолына көшіп, бір орталықтан басқарылды. Торғай уезіндегі қыпшақ руының қазақтары Әбдіғафар Жанбосыновты хан етіп сайлады. Иман батырдың немересі Амангелдіні сардарбек етіп тағайындады. А. Иманов ұрыс жүргізудің өзіндік тактикасын қолданды. Мергендерден ерекше жасақтар құрып, оларды шағыл құмдардың арасына орналастырды. Көтерілісшілердің үлкен жасағын құрып, қару жасаушылырды ұйымдастырды, көтерілісшілерді әскери өнерге өзі үйретті. Әскери іс мәселелеріне Әскери Кеңес баса назар аударып отырды.

1916 жылы Торғайдағы көтерілісшілер саны 20 мыңға жетті. Көтерілісшілер қатарын Ырғыз, Қостанай, Ақтөбе, Байқоңыр жəне Шоқпаркөл кеніштерінің, Орынбор-Ташкент теміржолының жұмысшылары толықтырды.1916 жылы қазанның соңында Амангелді басшылығымен 15 мың көтерілісші Торғай қаласын қоршады. Көтеріліске қарсы Лаврентьев басқарған 9 мың адамдық жазалаушы экспедициялық корпус жіберді. Көтерілісшілер Торғайды ала алмағасын Батпаққара жазығы мен Аққұм құмының маңына ірге теуіп, партизандық күрес әдісіне көшті. Амангелдінің серігі, атақты мерген Кейкі батыр жасағы ерекше ерлік көрсетті. Амангелді сарбаздары Татыр, Шошқалы қопа, Күйік қопа, Доғал-Үрпек шайқастарында табанды қарсылық көрсетті. Доғал-Үрпек түбіндегі ұрыс жеңіліспен аяқталды. Патша өкіметі көтерілісшілерден кек алды. 3000-ға жуық адам жазаланды. Жүздеген ауылдар тоналып, өртелді, жазықсыз адамдар атылды.

1916 жылғы ұлт-азаттық қозғалыс отаршылдыққа қарсы сипатта болды. Орыс-украин қоныстары мен казак станицалары пайда болған аймақтардағы көтеріліс орыстарға қарсы сипат алды. Жетісу өңірінде қоныстанушылардың 94 елді мекені көтерілісшілердің шабуылына ұшырады. Ұлтаралық қақтығыс салдарынан 2,5 мыңнан астам орыстар мен украиндар қаза тапты және жараланды. ІV Мемлекеттік думада А.Ф.Керенский патша үкіметін, Түркістан мен Дала өлкесінің отаршыл əкімшілігін сынады. Қостанай социал-демократиялық ұйымын құрушы, публицист С.Ужгин “Қарабалықтағы оқиғалар туралы сөз” деген үнқағазында көтерілісшілерді батылдыққа шақырды. Торғайда Н.Кротов көтерілісшілерді соғыс ісіне үйретіп, шайқас барысында жазалаушылардың қолынан қаза тапты. Е.Курев Қарқара көтерілісін ұйымдастырушылардың бірі болды. Кәсіпкердің қызы С.Вербицкая көтерілісшілер жағында шайқасты.

IV . Жаңа сабақты бекіту

-Ұлт-азаттық қозғалыстың Жетісу,Торғай орталықтарында болған оқиғаларды сипатта.

-Патша отаршылдарының көтерілісшілерге қарсы қандай күрес тәсілдер болды?

-1916ж қозғалыстың маңызын өз ойыңды түсіндір.

Дәптермен жұмыс. Сөздік жұмыс.

Ауызша сұрақтар қою.

V . Бағалау

VІ . Үй тапсырмасын беру. Ұлт-азаттық қозғалыстың барысы. Оқып, түсінік айту.

Күні: 19.09.2015ж. .9 «Б»,

Сабақтың тақырыбы: Қозғалыстың қорытындылары, жеңілу себептері және тарихи маңызы

Білімділік мақсаты: Оқушыларға 1916 жылғы ұлт - азаттық қозғалысының тарихы мәнін, барысын, нәтижесін түсіндіру.Оқушыларды ерлікке, елін, жерін, туған Отанын сүюге тәрбиелеу.Қозғалыстың тарихи маңызын, қорытындыларын ашып көрсету.

Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың ойлау қабілетін арттыру, өз бетінше тұжырымдай білуіне бағыт беру.

Тәрбиелік мақсаты: Оқушылардың бойына еліне деген сүйіспеншілікке, өз тарихын құрметтеуге тәрбиелеу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: жаңа білімді меңгерту сабағы.

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап)әдісі, баяндау әдісі,

түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы.

Сабақ барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды түгелдеу, сабаққаназарын аудару

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау.

Ұлт-азаттық қозғалыстың барысы

Ауызша сұрау.
Қозғалыстың Жетісудағы орталығының басшыларын ата.
Негізгі оқиғалары.
Патша өкіметінің қозғалысты басу үшін қолданған шаралары
Қозғалыстың Торғайдағы орталығының басшылары
Негізгі оқиғалары
Патша өкіметінің қозғалысты басу үшін қолданған шаралары

Қосымша сұрақтар қою.

«Сандар сөйлейді» 1905,1905-1907,1912,1914,1916.

ІІІ..Жаңа сабақты түсіндіру. Қозғалыстың қорытындылары, жеңілу себептері және тарихи маңызы

Жоспары: 1. Патша өкіметінің жазалау шаралары.

2. Көтерілістің тарихи маңызы

Қозғалыстың қорытындылары, жеңілу себептері және тарихи маңызы

1916 ж. көтеріліс қазақ халқының көп ғасырлық ұлт-азаттық тарихында ерекше орынды алады. Империализм және бірінші дүниежүзілік соғыс жағдайларында Амангелді Иманов және көтерелістің басқа жетекшілері өз уақытында Сырым Датұлы, Исатай Тайманов, Махамбет Өтемісұлы, Кенесары, Наурызбай Қасымов бастаған тәуелсіздік үшін күреске халықты шақырды. Тұңғыш рет ұлт-азаттық көтерілістен кейін Кенесары Қасымов жетекшілігімен 1916 ж. көтереліс кең аймақтың барлық өңірлерін жаулап алып, бүкіл қазақтық сипатқа ие болды. Көтеріліс антиотарлық және антиимпериалистік бағытқа ие болды, топтық кезең (ауылдың феодалдық басшылығына қарсы күресі) халықтың ұлттық және саяси азаттық көтерілісітің маңызды міндетімен салыстырғанда екінші кезекте болды.

Қазақстанда көтеріліске шыққан басқа аймақтарда да патша жазалаушы жасақтарымен қатал күресті жүргізуге тура келді. Семей және Ақмола облыстарында көтерілісшілерге қарсы 12 кавалериялық жүздіктер, 11 күшейтілген жаяу әскер шықты, ал торғай көтерілісшілеріне қарсы патша өкіметі 17 атқыш ротасы, 18 казақ жүздіктері, 4 кавалериялық эскадрон, 18 қару, 10 пулет және тағы басқаларын жіберді. Алайда жазалаушылар көтерілісті Ақпан төңкерісіне дейін баса алмады. Тек патша өкімет құлағаннан кейін Торғай облысындағы көтерілістер тоқтатылды. Көтерілісті басу үшін Жетісуға 8750 найзашылары бар 95 ротаны, 3900 қылышты 24 жүздікті, 16 зеңбірекші мен 47 пудеметшіні жіберілді. Жетісуда ондаған қазақ және қырғыз ауылдары жойылды, бейбітшіл халық мейірімсіз қудалауға ұшырады. Патша өкіметімен қудаланған 300 мың қазақ пен қырғыздар немесе Жетісудағы байырғы тұрғындардың төрттен бір бөлігі Қытайға қашуға мәжбүр болды.
Сот және тергеусіз атылғандар, қоныс аударушы ауыл тұрғындарынан құрылған жазалаушы мен жасақтардың қолынан қазақ тапқандарды есептемегенде, 1917 ж. 1 ақпанда Түркістан өңірінде генерал-губернатор Куропаткин бекіткен сот шешімі бойынша өлім жазасына 347, азапты жұмыстарға – 168, абақты қамауға – 129 адам кесілді.
IV . Жаңа сабақты бекіту. Дәптермен жұмыс.

Ауызша сұрақтар қою.Кестемен жұмыс:
1.1916 жылға ұлт - азаттық қозғалыстың қорытындылары жеңілу себептері тарихи маңызы
3. 1916 жылғы ұл - азаттық қозғалыстың тарихи қазақ - кеңес әдебиеті классиктерінің қай шығармаларында суреттелді?

V . Бағалау.

V . Үй тапсырмасын беру. Қозғалыстың қорытындылары, жеңілу себептері және тарихи маңызы . Оқып, түсінік айту

Күні: 21..09.2015ж. 9 «Б» ,

Сабақтың тақырыбы: 1916 жылғы ұлт - азаттық қозғалысын қайталау

Білімділік мақсаты: Оқушыларға 1916 жылғы ұлт - азаттық қозғалысының барысы , нәтижесі туралы алған білімдерін қайталау, жинақтап қорытындылау.

Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың ойлау қабілетін арттыру, өз бетінше тұжырымдай білуіне бағыт беру.

Тәрбиелік мақсаты: Оқушылардың бойына еліне деген сүйіспеншілікке, өз тарихын құрметтеуге тәрбиелеу. Балаларды ерлікке, төзімділікке баулу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: қайталау сабағы.

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап)әдісі, баяндау әдісі,

түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақ барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

II.Үй тапсырмасын сұрау.

Қозғалыстың қорытындылары, жеңілу себептері және тарихи маңызы

Ауызша сұрау: 1. Патша өкіметінің жазалау шаралары.

1. Көтерілістің тарихи маңызы.

1. Өткен материалды қайталау.

1.Ашық тест:
1. Патша жарлығы бойынша Дала өлкесі мен Түркістаннан:
А) 500 мың адам алу көзделді С) 400 мың адам алу көзделді
В) 300 мың адам алу көзделді Д) 100 мың адам алу көзделді
2. Қазақ ақсүйектерін қара жұмысқа шақырудан босату туралы құпия бұйрығы:
А) 1916 жылы 23 тамызда; С) 1916 жылы 25 маусымда;
В) 1916жылы 15 желтоқсанда; Д) 1917 жылы 27 ақпанда
3. XX басында зияльшар арасында ұлт - азаттық идеясын таратушы, Ресейдің либерал - демократиялық қозгалысының қайраткері.
А) А. Байтұрсынов. С) Т. Рысқұлов.
В) Ә. Бөкейханов. D) С. Смағүлов.

4. 1916 жылғы ұлт - азаттық көтеріліс кезіндегі Шерубай - Нұра болысы ның ханы болып сайланған:
А) Оспан Шонов С) Нұрлан Қияшев
В) Сәкен Сейфуллин Е) Бекболат Әшекеев
5. Өзінің ұрыс жүргізу тактикасымен ерекшеленген ұлт - азаттық көтерілістің қолбасшысы:
А) А. Иманов. С) Ә. Бөкейханов.
В) А. Байтұрсынов. D) С. Меңдешев.
6. 1916 жылы тамызда 5 мыңнан астам көтерілісшілер жазалаушы отрядын талқандап, басып алған жәрмеңке:
А) Тоқмақ. C) Қарқара.
В) Бішкек. D) Үзынағаш.
7. Торғайдағы көтеріліс сардарбегі Амангелді Имановтың серігі, мерген:
А) Кейкі батыр. С) Е. Курев.
В) Ә. Жанбосынов. D) Ұ. Саурықов.
8. 1916 жылғы қазандағы Үндеу хатында «Тыңдаңыздар, қан төкпеңіздер, қарсыласпаңыздар», - деп жазды:
А) Байтұрсынов, Бөкейханов, Сейфуллин.
B) Байтұрсынов, Бөкейханов, Дулатов.
C) Байтұрсынов, Бөкейханов, Бокин.
D) Байтұрсынов, Бөкейханов, Жангелдин
9. Торғайдағы көтерілісшілердің сардарбегі:
А) Ұзақ Саурықов. С) Жәмеңке Мәмбетов.
В) Бекболат Әшекеев. D) Амангелді Иманов.

2.Сәйкестендіру тесті.

1916ж.тамыз «Маусым жарлығы»

1916ж.маусым Боралдай асуында дарға асуы

196ж, қазан Жетісу мен Түркістанда әскери жағдай енг.

1916ж. қыркүйек А.Имановтың Торғай қ. Қоршауы

1916ж. шілде Куропаткиннің құпия бұйрығы
3.Кестені толтыр.

Басталу себебі	Негізгі оқиғалары	Нәтижесі
1. 2. 3.	1. 2. 3.	1. 2. 3.

ІV . Бағалау.

V . Үйге тапсырма беру. 1916 жылғы ұлт - азаттық қозғалысының тарихта алатын орны.

.

Күні: 26.09.2015ж. 9 «Б»

Сабақтың тақырыбы: Буржуазиялық-демократиялық Ақпан революциясы тұсындағы Қазақстан

Білімділік мақсаты: Оқушыларға Ресейдегі Ақпан революциясының нәтижесі туралы білім беру.

Революциядан кейін құрылған әр түрлі ұйымдардың жұмысы жайлы әңгімелеу.

Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың ойлау қабілетін арттыру, өз бетінше тұжырымдай білуіне бағыт беру.

Тәрбиелік мақсаты: Оқушылардың бойына еліне деген сүйіспеншілікке, өз тарихын құрметтеуге тәрбиелеу. Балаларды ерлікке, төзімділікке баулу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: жаңа сабақты меңгерту сабағы

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап) әдісі, баяндау әдісі, түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақ барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

1. Үй тапсырмасын сұрау. Қозғалыстың қорытындылары, жеңілу себептері және тарихи маңызы.

Ауызша сұрау: 1. Патша өкіметінің жазалау шаралары.

2. Көтерілістің тарихи маңызы.

1. Жаңа сабақ. Буржуазиялық-демократиялық Ақпан революциясы тұсындағы Қазақстан.

Жоспары:

1. Буржуазиялық-демократиялық Ақпан революциясы Қазақстанға әсері.

2.Тыл жұмысындағылардың қайтып келуі және олардың қайтып келуі және олардың ревалюциялық үдеріске ықпалы..

3.Ақпан ревалюциясынан кейін құрылған саяси партиялар мен ағымдар.

4.Ұлттық-демократиялық қозғалыстың өрлеуі.

1917 жылғы Ақпан революциясының нәтижесінде патша үкіметі құлатылды. Ол Ресей халықтарының, оның алдыңғы қатарлы күштерінің патша билігіне, крепостниктік құрылысқа және отарлық езгіге қарсы көп жылдық күресінің жеңісімен аяқталды. 1917 жылы 28 ақпанда М.В.Родзянконың басшылығымен Мемлекеттік Думаның комитеті құрылып, мемлекеттік және қоғамдық тәртіпті қалпына келтіруді өз қолына алғанын мәлімдеді. 2 наурыз күні Мемлекеттік Думаның Уақытша комитеті мен Петроград Кеңесінің арасындағы келісім бойынша Уақытша үкімет құрылды. Жаңа құрылған үкіметтің құрамы мен міндеттерін белгілеген Декларация да осы күні жарияланды.Ақпан төңкерісінің қазақтар үшін қаншалықты маңызды болғанын А.Байтұрсынов: “Алғашқы революцияны қазақтар тура түсініп, қуанышпен қарсы алса, ол, біріншіден, бұл революцияның оларды патша өкіметінің қанауы мен зорлығынан құтқаруында және, екіншіден, оларды өзімізді басқарсақ деген ескі үмітінің нығая түскенінде еді”, - деп түсіндіреді. Халықтың Уақытша үкіметке барынша қолдау көрсетуіне оның 1916 жылғы 25 маусым жарлығының күшін жойып, енді бұратаналарды қара жұмысқа алуды тоқтатуын, ал 7 наурызда 1916 жылғы көтеріліске қатысушыларға амнистия жариялау сияқты шаралары да ықпал етті.1917 жылы мамырда Петроградта бірінші Жалпы ресейлік мұсылмандар съезі болып өтті. Съезде ұлттық-территориялық федеративті негіздегі демократиялық республика ұлттық автономия құру мәселелері қаралды. Қазақстанда алғашқы Кеңестер 1917 жылы наурызда пайда бола бастады. Жұмысшы және солдаттарға қарағанда шаруа депутаттарының Кеңесі кейінірек, яғни мамыр және маусым айларында құрыла бастады. Кеңестердің көпшілігін алғашқы кезде эсерлер мен меньшевиктердің ұсақ буржуазиялық партиясы өкілдері басқарды. Бұған большевиктердің әлсіздігі мен аздығы, жергілікті жұмысшылар ұйымшылдығының жеткіліксіздігі мен саяси жетілмегендігі, Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық даму дәрежесінің төмендігі себеп болды. Кейбір мәліметтерге қарағанда, 1917 жылдың наурыз-сәуір айларында Қазақстанда 25-тен астам Кеңестер, оның ішінде 8 жұмысшы, 9 шаруа, 7 солдат депутаттарының Кеңестері жұмыс істеген.Қазақстандағы қос өкіметтің орталық аудандарға қарағанда өзіндік ерекшеліктері болды, бұл өлкенің отар ретінде әлеуметтік-экономикалық және саяси даму деңгейіне, оның көпұлттығы мен халқының құрамы негізінен ұсақ буржуазия өкілдерінен шыққандығына байланысты еді. Тап осындай жағдай Түркістан өлкесінде де орын алды. Мұнда патша өкіметі құлаған соң биліктің үш түрі орнады: олар – Кеңестер, Уақытша үкіметтің атқару комитеттері және мұсылмандар ұйымы.

IV . Жаңа сабақты бекіту.

-Ақпан ревалюциясының жеңісін қазақ зиялыларының құптап қарсы алуының себебі неде?

-Ақпан ревалюциясынан кейінгі кезеңдегі Қазақстандағы саяси оқиғаларға сипаттама беріңдер.

-Ревалюциядан кейінгі кезеңде қоғамдық ойдың өрістеу себебі қандай?

Дәптермен жұмыс.

Ауызша сұрақтар қою. Кестемен жұмыс.

ІV.Бағалау.

V.Үй тапсырмасын беру. Буржуазиялық-демократиялық Ақпан революциясы тұсындағы Қазақстан. Оқып, түсінік айту

Күні: 28.09.2015ж. 9 «Б» .

Сабақтың тақырыбы: Қазақстан 1917 жылғы Қазан төңкерісі қарсаңында

Білімділік мақсаты: Оқушыларға Ресейдегі Қазан революциясының қарсаңындағы оқиғалар туралы білім беру.Революциядан кейін құрылған әр түрлі ұйымдардың жұмысы жайлы әңгімелеу.

Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың ойлау қабілетін арттыру, өз бетінше тұжырымдай білуіне бағыт беру.

Тәрбиелік мақсаты: Оқушылардың бойына еліне деген сүйіспеншілікке, өз тарихын құрметтеуге тәрбиелеу. Балаларды ерлікке, төзімділікке баулу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: жаңа сабақты меңгерту сабағы

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап) әдісі, баяндау әдісі, түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақ барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау.

Буржуазиялық-демократиялық Ақпан революциясы тұсындағы Қазақстан

Ауызша сұрау:

-Ақпан ревалюциясының жеңісін қазақ зиялыларының құптап қарсы алуының себебі неде?

-Ақпан ревалюциясынан кейінгі кезеңдегі Қазақстандағы саяси оқиғаларға сипаттама беріңдер.

-Ревалюциядан кейінгі кезеңде қоғамдық ойдың өрістеу себебі қандай?

1. Жаңа сабақ. Қазақстан 1917 жылғы Қазан төңкерісі қарсаңында

Жоспары:

1.Қазақстанда ревалюциялық қозғалыстардың өрлеуі.

2.Ұлттық қозғалыстың қанат жаюы.

3.Жастар ұйымдары.

4.Мұсылман үкіметтерінің құрылуы.

Ұлттық демократияшыл зиялылар: ұлт азаттығы идеясын таратушы, қазақ халқының ұлттық санасын оятушы, отаршылдыққа қарсы күреске дем беруші болды. Бұл күресті Әлихан Бөкейханов басқарды, серітері: А. Байтұрсынов, М. Дулатұлы, Ж.Досмұхамедов, Ж.Ақбаев т.б болды. 1905 жылы бой көрсеткен алаш қозғалысы Ақпан революциясынан кейін қайта жанданды. 1. Алаш партиясының облыстық,ішінара уездік съездері . 1917жыл сәуір,мамыр

2. Жетісу облыстық съезі.1917жыл сәуір.- Азықпен жабдықтау, жергілікті өзін-өзі басқару, сот ісін жүргізу, салық салу, білім беру және ағарту мәселелері қаралды. Аграрлық мәселе де қызу талқыланды.Қазақ-орыс қарым-қатынасын реттеу, босқындарды Қытайдан қайтару мәселесі де арнайы қаралды

3. Семей облыстық съезі. 1917жыл көктем-Қазақстанның болашақ автономиясын құруды ұсынды

4. Орынбор Жалпықазақ съезі. 1917жыл 21-26 шілде

Мемлекеттік басқару формасын, қазақ облыстары автономиясын, жер мәселесін, халықтық милиция ұйымдастыру, земство, халыққа білім беру, сот, рухани – діни мәселелерді қарады.Қазақтың Алаш саяси партиясын құру туралы мәселе қарап, оның бағдарламасын жасау қажет деп тапты. Қытайдағы 83 мың қазақ босқындары және 1916 жылғы оқиғаларға қатысып, Жетісу казактары мен Уақытша Үкімет органдары тарапынан кемсітушілік пен қуғындауға ұшырағандар жөнінде айта келіп, Жетісудың ашыққан қазақтарына тез арада нақты көмек ұйымдастыруға шақырды.

Мұсылмандық қозғалыстар:

1917 жылы сәуірде: Түркістан, Башқұртстан,татарстан, Кавказ мұсылмандарының Съездері болып өтті.

1917жылы мамырда: Мұсылмандардың Бүкілресейлік съезі болды.онда:

-Ресейдің мемлекеттік құрылыс формасы мен әйелдер мәселесі қызу талқыланды.

-250 молданың қарсылығына қарамастан, «Мұсылман әйелдері саяси құқықтары жағынан да , азаматтық құқықтары жағынан да еркектермен тең болуға тиіс » деген қарар қабылдады.

-Көп әйел алушылық пен қалың малға қарсы шықты.

-8 сағаттық жұмыс күнін енгізді

-Ана тілінде міндетті және тегін жалпыға бірдей бастауыш білім беруді енгізу туралы айтылды

1917 жылы қыркүйекте тұңғыш мұсылман партиясы ТҮРКІСТАН ФЕДЕРАЛИСТЕР ПАРТИЯСЫ құрылды. Жастар ұйымдары: 1917 жылы Әулиеата мен Меркеде «Қазақ жастарының революцияшыл одағы», Ақмолада - «Жас қазақ», Кадеттер ұйымы:1917жылы Қазақстанның солтүстік облыстарында құрылды. Семейде «Свободная речь» деген газетін шығарды.Ол бөлінбес біртұтас Ресейді, Конституциялық монархияны қалыптастыруды жақтады. Кадет партиясы Орталық Комитетінің мүшесі Ә. Бөкейханов мұндай бағдарлама қағидасымен келіспейтінін , өзінің бұл партиядан шығатынын мәлімдеді.

Эсерлер ұйымы - 1917 жылы көктемде құрылды. «Жер оны өңдейтіндерге берілсін!», «Жер – бүкіл халықтың меншігі» -деген ұрандар көтерді. Осылай Қазақстанда да көппартиялы жүйе қалыптасты.

IV . Жаңа сабақты бекіту

Ауызша сұрақтар қою. Кестемен жұмыс.

-Қазан төңкерісі қарсаңындағы ревалюциялық өрлеу үрдісі неден көрініс береді?

-Түркістан және Қазақстан халықтарының ұлттық өзін-өзі билеуге ұмтылысы немен аяқталды?

-Мұсылман үкіметтері алдарына қандай мақсат қойды?

1. Бағалау.

2. Үй тапсырмасын беру. Қазақстан 1917 жылғы Қазан төңкерісі қарсаңында .

3. Оқып, түсінік айту

Күні: 3.10..2015 9 «Б»;

Сабақтың тақырыбы: Ұлттық қозғалыстардың қанат жаю себептері. («Алаш», «Үш жүз» партиялары)

Білімділік мақсаты : «Алаш», «Үш жүз» партияларының құрылуы жайлы білім беру. Олардың алдына қойған мақсаттары мен міндеттері жайлы әңгімелеу.

Дамытушылық мақсаты: оқушылардың жалпы танымын, ой-өрісін дамыту. Өз ойын , көзқарасын білдіруге үйрету.

Тәрбиелік мақсаты: Оқушыларды отансүйгіштікке, еңбек етуге, еңбек адамдарын құрметтеуге тәрбиелеу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: аралас сабақ

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап)әдісі, баяндау әдісі,

түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы, үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақ барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

II.Үй тапсырмасын сұрау. Қазақстан 1917 жылғы Қазан төңкерісі қарсаңында

1.Ауызша сұрау:

-Қазан төңкерісі қарсаңындағы ревалюциялық өрлеу үрдісі неден көрініс береді?

-Түркістан және Қазақстан халықтарының ұлттық өзін-өзі билеуге ұмтылысы немен аяқталды?

-Мұсылман үкіметтері алдарына қандай мақсат қойды?

2.Үлестірмелі тапсырмалар арқылы сұрау.

3. Қосымша сұрақтар қою.

Ш. Жаңа сабақ.

Ұлттық қозғалыстардың қанат жаю себептері. («Алаш», «Үш жүз» партиялары)

Жоспары:1. «Алаш» партиясының құрылуы.

1. «Үш жүз» партиясы.

1905 жылы басталған Алаш қозғалысы 1917 жылы қайта Алаш партиясы болып жалғастырылды. Партияның негізгі бағыты— реформистік жолмен қазақ елін жаңа белестерге көтеру. Алаштықтардың мақсаты қазақ халқын отарлық негізден азат ету, автономиялық ұлттық мемлекет құру.Ұлттық интеллигенцияның аз бөлігі (негізінен төменгі буын өкілдері) социалистік идеяларды ұстанып, социал—демократтар немесе эсерлермен (социал—революционерлермен) ынтымақтастықта болды. Олардың арасында С.Сейфуллин, С.Меңдешев, К.Тоғысов және т.б. ерекше көзге түсті. Үш жүз 1917 жылы қазан—қараша айларында пайда болды. Әуел баста ол Алаш партиясымен бірлесе әрекет жасау мүмкіндігі туралы мәлімдегенімен, ол ойынан тез қайтты да, көп кешікпей Қазақстанның қоғамдық—саяси және әлеуметтік—экономикалық мәселелері жөнінен Алаштың басты опонентіне айналды. Үш жүз өзінің әлеуметтік тегі жөнінен ұсақ буржуазияшыл демократтардың саяси ұйымы болды. Оның бағдарламалық мақсат—мүдделерінің алғашқы кезде Алаштың программасынан көп айырмасы болған жоқ. Олар соғыс мәселесі жөнінде ғана Алаштан басқа позиция ұстады. Кейінірек, елде саяси хал—ахуал шиеленісіп, өкімет үшін күрес шырқау шегіне жетіп, таптық жіктеу процесі күшейген жағдайда Үш жүз іргесін Алаштан аулақ салып, большевиктер мен солшыл эсерлерге жақындай түсті және Қазан революциясы жеңіске жеткен соң Алашқа қарсы ашық күреске шықты.

«Үш жүз» партиясы - Қазақстанда 1917 жылы қазан-қараша айларында дүниеге келген ұлттық-саяси ұйым. Партия мүшелері кейде өздерін «қазақтың социалистік партиясы» деп те атады. «Үш жүз» саяси ұйымындағы жетекшілік рольдерді бұрынғы қорғаушы адвокат, журналист және драматург Көлбай Тоғысов, фельдшер және тілмаш Шаймерден Әбенов , Әбілхайыр Досов, Ысқақ Кабеков, Мұқан Айтпенов атқарды. ОК-тінің алғашқы төрағасы М.Әйтпенов, орынбасары К.Тоғысов, хатшысы Ы.Көбеков болды. Орталық органы «Үш жүз» газеті, оған Тоғысов редакторлық етті. Өзінің әлеуметтік тегі жағынан ұсақ буржуазияшыл демократтардың саяси ұйымы болды. Үш жүз алғашқыда Алаш партиясымен жақындасқысы келгенімен, кейін өкімет үшін күрес шырқай шегіне жетіп, таптық жіктелу үрдісі күшейген жағдайда «Үш жүз» іргесін Алаштан аулақ салып, большевиктер мен солшыл эсерлерге жақындай түсті. Қазан төңкерісі жеңіске жеткен соң Алаш партиясына қарсы ашық күреске шықты, оның оппоненті болды. Алаш басшыларыныц Кеңес үкіметімен жүргізілген келіссөздердің нәтижесіз аяқталуына 1917 ж. күзінде қүрылған “Үш жүз” партиясы да ықпал жасады. Бүл негізінен үсақ-буржуазиялық социалистік партия еді. Партияның саяси көзқарасы мен практикалық іс-әрекеті 1917 жылдың күзінен жылдың басына дейін елеулі түрде өзгерді. Әуелгі кезде «үшжүзшілер» социалист-революционерлер партиясымен одақтасу бағытын ұстанса, 1918 жылдың қаңтарынан бастап Кеңес үкіметін жер-жерде ұйымдастырып, нығайту ісіне белсенді түрде араласып кетеді. 1918 жылдың бас кезінен-ақ «үшжүзшілер» болыиевиктермен одақтасып, Алашордаға қарсы күресті. Ақпан революциясынан кейін жергілікті халықтың саяси белсенділігін арттыру бағытында өткізілген іс-шараларға қызу ат салысты. Ташкентте құрылған “Шура и ислам” ұйымына мүше болып кіріп, Қазалыда осы ұйымның бөлімшесін ашуға қатысты. 1917 ж. мамырда Мәскеуде өткен бүкілресейлік мұсылмандар кеңесіне мүше болып сайланды. Осы жылы жазда Зайсан уезіне оралып, онда қазақ еңбекшілерінің съезін өткізуді ұйымдастырды. М. Әйтпеномпен бірге Омбыда «Үш жүз» партиясын құруға басшылық етті. Осы партияның атынан Бүкілресейлік Құрылтай жиналысына депутаттыққа кандидат ретінде ұсынылды. «Алаш» партиясына қарсы үгіт жүргізіп, кеңестік билікпен ымыраға келді.

IV. Жаңа сабақты бекіту. Ауызша сұрақтар

«Алаш» партиясы қашан құрылды

«Үш жүз» партиясы қашан құрылды?

Оның негізін салған кім?

Партияны қолдаушыларды ата.

«Алаш» партиясымен байланысы қандай еді?

К.Тоғысов туралы не білеміз?

Оны құрудағы қазақ зиялыларының мақсаты қандай еді?

Партияның қандай көрнекті өкілдері болды?

Дәптермен жұмыс.

Негізгі оқиғалардың мерзімін дәптерге жазу.

V.Бағалау

VІ.Үй тапсырмасын беру. Ұлттық қозғалыстардың қанат жаю себептері. («Алаш», «Үш жүз» партиялары)

Күні: 5.10..2015 9 «Б»;

Сабақтың тақырыбы: Алашорда үкіметінің құрылуы

Білімділік мақсаты : Алашорда үкіметінің құрылуы тарихын түсіндіру

Дамытушылық мақсаты: оқушылардың жалпы танымын, ой-өрісін дамыту. Өз ойын , көзқарасын білдіруге үйрету.

Тәрбиелік мақсаты: Оқушыларды отансүйгіштікке, еңбек етуге, еңбек адамдарын құрметтеуге тәрбиелеу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: аралас сабақ

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап)әдісі, баяндау әдісі,

түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы, үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақ барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

II.Үй тапсырмасын сұрау.

Ұлттық қозғалыстардың қанат жаю себептері. («Алаш», «Үш жүз» партиялары)

• «Алаш» партиясы қашан құрылды

• «Үш жүз» партиясы қашан құрылды?

• Оның негізін салған кім?

• Партияны қолдаушыларды ата.

• «Алаш» партиясымен байланысы қандай еді?

• К.Тоғысов туралы не білеміз?

• Оны құрудағы қазақ зиялыларының мақсаты қандай еді?

• Партияның қандай көрнекті өкілдері болды?

Ш. Жаңа сабақта түсіндіру

Алашорда үкіметінің құрылуы

1.ІІ Жалпықазақ құрылтайы

2.Алашорда үкіметінің құрылуы

3.Алаш партиясының бағдарламасы мен тактикасы

1917 жылдың желтоқсанында Орынборда өткен Жалпықазақ сьезі Түркістан автономиясының басшысы М.Шоқайдың баяндамасын тыңдап "Қоқан оқиғасын ұлт-азаттық қозғалыстағы демократиялық мазмұнды мойындамау,басқаша ойлағандарды қатаң жазалау,идеологиялық төзімсіздік ,пролеториат диктатурасының ревалюцияшыл ұрандарына елігушілік"деп бағалады.Осыдан кейін қазақ халқының автономиясы туралы мәселе қаралды.

Сабақты бекіту:

-Алашорда қайраткерлері большевиктердің саясатына қандай көзқараста болды?

- Алашорда үкіметінің жеңіліске ұшырау себебі неде?

-ХХғ басындағы Ресейдегі саяси жағдайлардың Қазақстанға тигізген әсерін атаңдар.

-Алаш партиясының бағдарламасын талдаңдар.

ІV.Бағалау

V.Үйге тапсырма. Алашорда үкіметінің құрылуы

Күні: 10.10.2015ж. 9 «Б»;

Сабақтың тақырыбы: Қазақстанда Кеңес билігінің орнауы

Білімділік мақсаты: Оқушыларға Ақпан, Қазан төңкерісі және Кеңестер билігінің орнауы туралы мәлімет беру, аталған төңкерістердің мәні мен сол кездегі Қазақстандағы саяси ахуал жайын түсіне білуге жағдай жасау.

Дамытушылық мақсаты:тақырыпты түсіндіре отырып, негізгі мәселені анықтай білу дағдыларын қалыптастыру, саяси көзқарастарын қалыптастыруға көмектесу, нақты тарихи оқиғалармен таныстыру арқылы ой-өрістерін дамыту.

Тәрбиелік мақсаты: оқушылардың бойына еліне деген сүйіспеншілікке, өз тарихын құрметтеуге тәрбиелеу. Балаларды ерлікке, төзімділікке баулу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: жаңа сабақты меңгерту сабағы

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап) әдісі, баяндау әдісі, түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы, үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақ барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

ІІІ.Үй тапсырмасын сұрау. Алашорда үкіметінің құрылуы

Ауызша сұрау:

Алашорда қайраткерлері большевиктердің саясатына қандай көзқараста болды?

- Алашорда үкіметінің жеңіліске ұшырау себебі неде?

-ХХғ басындағы Ресейдегі саяси жағдайлардың Қазақстанға тигізген әсерін атаңдар.

-Алаш партиясының бағдарламасын талдаңдар.

ІІІ.Жаңа сабақ. Қазақстанда Кеңес билігінің орнауы

Жоспары:1.Қазан төңкерісінің жеңіске жетуі

2. Қазақстанда Кеңес билігінің орнауы
1917 жылғы 25 қазандағы Петроград қаласындағы төңкеріс нәтижесінде билікке жұмысшы, солдат депутаттарының Кеңесі келеді. Кеңестер көсемі В.И.Ленин болды. Кеңестер үкіметі Ресей қарамағындағы аумақтарда әр түрлі кезеңде және әр түрлі жағдайда (қарулы күрес нәтижесінде немесе бейбіт жағдайда) орнады. Қазақстан жерінде де осындай жолдармен кеңестер билікке келеді. Алғашқы кезде кеңестер билігіне қарсы шыққан топтар өте көп болды.

Кеңес үкіметі өлкемізде екі түрлі жолмен орнады	Р/с	Түрі	Қай аудандарда	Себептері
	1	қарулы күрес жолымен	Верный, Орал, Семей	Сібір, Орал, Жетісу казактары мен офицерлері және кулактардың біріккен контрреволюциялық күштері басым болды
	2	бейбіт жолмен	Оңтүстік пен солтүстікте	1. Өнеркәсіп жолдары жақын болды 2. Өнеркәсіп мен темір жол жұмысшыларының саны көп болды

IV. Жаңа сабақты бекіту жұмыстары.
-Монархиялық биліктің ерекшелігі неде? Демократиялық Қазақстандағы билік пен монархиялық билікті салыстыр.
-Патша билігіне халықтың қарсы шығуының басты себептері неде деп ойлайсың?
-Ақпан төңкерісі мен Қазан төңкерісінің айырмашылықтарын көрсет.
-Азамат соғысы дегеніміз не?
-Кеңес өкіметі билікке қалай келді?

• Кеңестер Одағының құрамындағы Қазақстан мемлекетінің құрылуы қалай өтті?

Дәптермен жұмыс.

Кеңес үкіметінің орнауы (кестені толтыру).

Уақыты	Орнаған жерлер	Уақыты	Орнаған жерлер
1917 ж. 30 қазан		1918 ж. басы
1917 ж. 1 қараша		1918 ж. қаңтарда
1917 ж. 6 қараша		1918 ж. 8 қаңтарда
1917 ж. қараша		1918 ж. 15 қаңтар
1917 ж. желтоқсан		1918 ж. 18 қаңтар
1917 ж. 2 желтоқсан		1918 ж. 16-17 ақпан
1917 ж. 25 желтоқсан		1918 ж. 2-3 наурыз

V.Бағалау

VI .Үй тапсырмасын беру. Қазақстанда Кеңес билігінің орнауы. Оқып, түсінік айту.

Күні: 12.10.2015ж. 9 «Б»

Сабақтың тақырыбы: Қазақстандағы Азамат соғысы және шетелдік интервенция

Білімділік мақсаты: Оқушыларға Қазақстандағы азамат соғысы мен шетелдік интервенциясы оқиғалары туралы білім беру. Контреволюциялық күштердің әрекеттері жайлы әңгімелеу.

Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың ойлау қабілетін арттыру, өз бетінше тұжырымдай білуіне бағыт беру.

Тәрбиелік мақсаты: Оқушылардың бойына еліне деген сүйіспеншілікке, өз тарихын құрметтеуге тәрбиелеу. Балаларды ерлікке, төзімділікке баулу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: жаңа сабақты меңгерту сабағы

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап) әдісі, баяндау әдісі, түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақ барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау. Қазақстан 1917 жылғы Қазан төңкерісі қарсаңында

Ауызша сұрау: 1.Қазан төңкерісінің жеңіске жетуі

2. Қазақстанда Кеңес билігінің орнауы

ІІІ.Жаңа сабақ. Қазақстандағы Азамат соғысы және шетелдік интервенция

Қазан төңкерісінің жеңісі құлатылған қанаушы тап өкілдерінің қарсылығын тудырды. Буржуазия мен помещиктер казак – орыс офицерлерінің жоғарғы топтарымен, кулактармен және феодал байлармен бірігіп, елімізде орнаған пролетариат диктатурасына қарсы көтерілді, контрреволюциялық заговорлар мен бүліктер ұйымдастырылды. Еліміздің бірқатар аудандарда, әсіресе казак – орыс аудандарында Дон, Кубань, Орынбор, Жетісу және басқаларында, еліміздің шығыс, солтүстік және оңтүстік шеткері аймақтарында контрреволюция күштері Совет еліне қарсы жау ошақтарын құрып, Совет үкіметіне қарулы қарсылық көрсетті. Азамат соғысы ұзаққа созылып, шиеленісіп кетті, оның себебі Кеңес өкіметіне қарсы күресіне шет елдер көмектесті (АҚШ, Англия, Франция, Жапония, Германия).

Интервенттердің негізгі мақсаты:
1) Большевизмді қоршауға алып, жою.
2) Антанта және АҚШ Бірінші дүниежүзілік соғысты соза түріп, Россияны әлсіретуді көздеді.
3) Кеңес үкіметінен монополистердің патша үкіметіне және уақытша үкіметке берген қарыздарын қайтаруды мақсат етті.
4) Кеңес үкіметі тәркілеген шетел капиталистерінің фабрика- заводтарын қайтаруды ойластырды.
5) Шетел империалистік мемлекеттер Орта Азия мен Қазақстанда экспанация жасау әрекеті де көздеді.Сөйтіп, шетел мемлекеттер елдің ішіндегі төңкріске қарсы күштерге дем берді.Осы мақсаттарына жету үшін, 1918 жылғы наурызда ағылшын, француз, американ әскерлері Мурманскіге, Архангельскіге енгізілді. 1918 жылы сәуір айында Қиыр Шығыста Жапон интервенциясы басталды. Нәтижесінде осы жылдың күзінде жапондықтар бүкіл Қиыр Шығысты жаулап алды. 1918 жылы герман империалистері Украинаны оккупациялады, Дондағы Ростовты, Таганрогты жаулап, Қырым мен Грузияға енді. Туркия Арменияны, Әзербайжанның көп бөлігін басып алды, ал ағылшындар Орта Азияны жаулауға әрекеттенді. Интервенттер Россияға басып кіргеннен бастап ішікі контрреволюция күштерімен одақтасты. Ақ гвардияшыларды қару – жарақпен, қарыжымен жабдықтады. Біріккен соғыс операцияларын жоспарлады. 1918 жылы мамырдың аяғында (25) Антанта елдерінің көмегімен Сібірдегі чехословак корпусының (30 мыңдай соғыс тұтқындары мен эмигранттар) офицерлері бүлік шығарды. Олар іштегі төңкеріске қарсы күштермен бірігіп, Новосибирск, Челябинск, Томск, Пенза және Солтүстік Қазақстанның Петропавл, Ақмола, Омбы, Атбасар, Павлодар, Қостанай, Семей қалаларын басып алды. К. Сүтішов, И. Дубинин, П. Калюжная, Ғ. Ыдырысов, К. Шугаев, П. Салов және т. б азаптап өлтіріп, Өскемен Совдепінің төрағасы Я. Ушаковты тірідей кеменің оттығына тастап жағып өлтірді. Оларға ақ гвардияшылармен бірге эсерлер, меньшевиктер және алашордашылар дем берді.1918 жылы 29 наурызда ақ гвардияшылар Орал қаласын алды. Сәуірде оларға қарсы «ерекше армия» құрылды. Атаман Дутов 1918 жылы маусымда Орынборды басып алып, Қазақ өлкесін Орталық Россиямен байланыстыратын темір жолды кесіп тастады. Алашорда үкіметі Орынбордағы Дутовпен, Омбыдағы Колчак басқарған Сібір Уақытша үкіметімен, Самарадағы Құрылтай жиналысының Комитетімен («Комуч») одақтасып, Кеңес үкіметіне қарсы шықты. 1918 жылы тамызда Семей қаласында бірінші Алаш атты әскер полкі ұйымдастырылды. Дутовқа қарсы барлық әскери қимылдарға жетекшілік еткен төтенше комиссар П. Кобозов болды. 1918 жылы қарашада генерал Колчак армиясы Жетісу бағытында операция бастап, атаман Аненков дивизиясы Жетісуды шабуылдады. Бұл кезде немістер Донбассқа қауіп төндірді. Краснов пен Деникин (генералдар) соғыс қимылдарын күшейте түсті.

1918 жылдың жазында Кеңес елі үшін ең басты Майдан – Шығыс майданы болды. Шығыс майданның жағдайы қиындауына байланысты 1918 жылы 2 маусымда Орынбор қаласынан Қызыл Армия бөлімдері кейін шегінуге мәжбүр болды. Осыған байланысты Ақтөбе майданы құрылды (1918 ж. шілде). Ондағы Қызыл әскерлерге Ташкент, Шалқар, Қазалы, Перовск (Қызылорда), Черняевск (Шымкент), Әулиеата және т. б. қалаларда құрылған шоғырлар келді.

І V . Жаңа сабақты бекіту жұмыстары. Дәптермен жұмыс.

Ауызша сұрақтар қою.

V.Бағалау.

V.Үй тапсырмасын беру. Қазақстандағы Азамат соғысы және шетелдік интервенция.

Оқып, түсінік айту

Күні: 17.10.2015ж.

Сабақтың тақырыбы: Соғыс жылдарындағы ел экономикасы.Азамат соғысының қорытынды-лары.

Білімділік мақсаты: Оқушыларға Қазақстандағы азамат соғысы жылдарындағы елдің экономикасы жайлы білім беру. Азамат соғысының қорытындыларын баяндау.

Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың ойлау қабілетін арттыру, өз бетінше тұжырымдай білуіне бағыт беру.

Тәрбиелік мақсаты: Оқушылардың бойына еліне деген сүйіспеншілікке, өз тарихын құрметтеуге тәрбиелеу. Балаларды ерлікке, төзімділікке баулу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: жаңа сабақты меңгерту сабағы

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап) әдісі, баяндау әдісі, түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақ барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау. Қазақстандағы Азамат соғысы және шетелдік интервенция

Ауызша сұрау: 1. Интервенттердің негізгі мақсаты

1. Ең басты Майдан – Шығыс майданы

2. Қазақ өлкесіндегі Майдандардың жойылуы.

ІІІ.Жаңа сабақты түсіндіру.

Соғыс жылдарындағы ел экономикасы.Азамат соғысының қ қорытындылары.

Жоспары:

1.Әскери коммунизм саясаты.

2. Азамат соғысының қорытындылары.

Ел экономикасын соғыс жағдайына ыңғайлап қайта құру және майданды азық – түлікпен қамтамасыз ету мақсатында тарихта Әскери коммунизмі деген атпен әйгілі және уақытша сипаты болған экономикалық саясат орнады. Бұл саясаттың ең бірінші міндеті өнім өндірісі мен бөлісін толық орталықтандыру, еліміздің азық – түлік, шикізат және басқа ресурстарын мемлекеттің қолына жинап, қорғаныс мүдделері үшін дұрыстап пайдалану болды.«Әскери – коммунизм саясатының» негізгі белгілері:
1) Азық – түлік салғырты енгізілді.
2) Жеке саудаға тыйым салынды.
3) Азық – түлік теңгерме ұстанымы бойынша бөлінді.
4) Ірі, орта және ұсақ өнеркәсіптер мемлекет меншігіне көшірілді.
5) Жалпыға бірдей еңбек міндеттілігі енгізілді.
6) Басқару ісі орталықтандырылды.
7) Коммуналдық жол – қатынасы қызметі (услуга) тегін болды.1919 жылы 11 қаңтарда азық – түлік қиыншылықтары бұрынғыдан да бетер шиеленісе түсіп, мемлекеттің қолындағы өнеркәсіп товарларының қоры одан әрі азайған жағдайларда Кеңес үкіметі әлеуметтік принцип негізінде жүргізілген азық – түлік салғыртын енгізу туралы декрет шығарды. Оның мәні: ауыл шаруашылығы өнімінің артылғанының бәрін шаруалардың мемлекетке міндетті түрде өткізуі.Қостанай уезінен 6 млн. пұт астық жиналды. Қарғалы шуға фабрикасы әскери шинельдер тігу үшін шұға дайындады. 1920 жылдың басында «Майдан апталығы» өткізіліп, мыңдаған пұт астық киім – кешек жиналды. 1920 жылы Атыраудан Орталық Россияға 600 мың пұт мұнай әкетілді.

Майдан қажетіне әр сенбі сайын жұмыс уақытынан тыс тегін еңбек ету шешіміне сәйкес 1919 жылы сәуірде Россияда алғашқы сенбіліктер өткізілді. Семейде 500 жұмысшы сенбіліктер ұйымдастырып, паровоздарды тегін жөндеуден өткізді.Қазақ өлкесіндегі еңбекшілер күйзеліске, ашаршылыққа қарамастан жанқиярлықпен еңбек етті.1919 жылы желтоқсанда Александров – Ғай – Ембі темір жол желісі салынды. Оның маңызы Орал – Ембі мұнайлы ауданын Орталық ;

1) Демографиялық жағдай ауырлап, 8 млн. адам қаза тапты

2) Мал саны күрт азайды

3) Қазақ ауылдары мен қыстақтар материалдық жоқшылыққа ұшырады.

4) Қатігездік пен зорлық – зомбылықтың күшейтілуі (ақвардияшылар тарапынан) үрей және ертеңгі күнге сенімсіздік туғызды.

IV . Жаңа сабақты бекіту жұмыстары. Дәптермен жұмыс.

Ауызша сұрақтар қою.

V .Бағалау

V.Үй тапсырмасын беру. Соғыс жылдарындағы ел экономикасы.Азамат соғысының қорытындылары. Оқып, түсінік айту

.

Күні: 19.10.2015ж. 9 «Б»

Сабақтың тақырыбы: Қазақтың ұлттық мемлекетінің қайта қалпына келтірілуі

Білімділік мақсаты: Оқушыларға Қазақстандағы ұлттық мемлекетінің қайта қалпына келтірілуі туралы білім беру

Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың ойлау қабілетін арттыру, өз бетінше тұжырымдай білуіне бағыт беру.

Тәрбиелік мақсаты: Оқушылардың бойына еліне деген сүйіспеншілікке, өз тарихын құрметтеуге тәрбиелеу. Балаларды ерлікке, төзімділікке баулу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: жаңа сабақты меңгерту сабағы

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап) әдісі, баяндау әдісі, түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы, үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақ барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

1. . Үй тапсырмасын сұрау

Соғыс жылдарындағы ел экономикасы.Азамат соғысының қорытындылары.

Ауызша сұрау: 1. Соғыс жылдарындағы экономикалық саясат

2. Азамат соғысының қорытындылары.

1. Жаңа сабақты түсіндіру. Қазақтың ұлттық мемлекетінің қайта қалпына келтірілуі

Жоспары:1. Қазақ автономиясының құрылуы

2. Қазақ жерінің Қазақ АКСР-інің қарамағына бірігуі

1919 жылғы 10 шілдеде Қырғыз (Қазақ) өлкесін басқару жөніндегі революциялық Комитет құрылды. Құрамы: Астрахань губерниясының қазақтар тұратын бөлігі, Орал, Торғай, Ақмола, Семей облыстары. Ол өлкедегі ең жоғарғы əскери-азаматтық басқарма болып саналды. Қазревком басшысы - С.Пестковский. Мүшелері – В.Лукашев, Ə. Жангелдин, А.Байтұрсынұлы, М.Тұнғаншин, С.Меңдешев, С.Сейфуллин, В.Радус-Зенькович, А.Авдеев, Б.Қаратаев, Ə.Əйтиев, Ə.Əлібеков, С.Арғыншиев, Х.Ғаббасов, Т.Седельников. Қазревком міндеттері:

1.Контрреволюция мен интервенцияға қарсы күресу.

2.Өлкеде мемлекеттік,шаруашылық, мəдени құрылыс үшін жағдай жасау.

3. Кеңестердің Құрылтай съезін əзірлеу.

Қазревком қазақ жерлерін біріктіру жөнінде жұмыстар атқарды. Қазревкомның органы - “Ұшқын” газеті шығарылды. 1920 жылғы 9 наурызда өзін “Қазақ елінің үкіметі” деп атаған Алашорданы тарату туралы Қазревком шешімі қабылданды.

1920 жылғы 20 тамызда “Қырғыз (Қазақ) Автономиялы Кеңестік Социалистік Республикасын құру туралы” декрет шықты. Астанасы -Орынбор қаласы (1920-1924жж).

1920 жылы 4 қазанда Орынборда Қырғыз (Қазақ) АКСР Кеңестерінің Құрылтай съезі өткізілді. РКФСР құрамындағы Қырғыз (Қазақ) Автономиялы Кеңестік Социалистік Республикасы жарияланды. Қазақ халқының ұлттық мемлекетінің шаңырағы қайта көтерілді.

Жоғарғы өкімет органдары сайланды:

1.Орталық Атқару Комитеті, төрағасы – С.Меңдешев.

2.Халық Комиссарлары Кеңесі, төрағасы - В.Радус-Зенькович.

“Қазақ АКСР еңбекшілері құқықтарының декларациясы” қабылданды. Қырғыз (қазақ ) әcкери-революциялық комитеті жанынан арнаулы комиссия құрылып, республика шекарасын белгілеумен айналысты. Отаршылдық пиғылдағылар Қазақстанға Ақмола, Семей, Орал облыстарының қосылуына қарсы шықты. Басқа біреулер республика құрамына Омбы облысын, Орта Азияның көп бөлігін, Барнаул уезін, Алтай өлкесін қосуды көздеді.

Орынборды Қазақстан құрамына енгізудің маңызы зор болды. Қостанай аймағын республика құрамына қосу қажеттігін А.Байтұрсынұлы мен М.Сералин жан-жақты дəлелдеді. Батыс Сібірге еніп келген Ақмола мен Семей облыстары Қазақстан құрамына енгізілді. Ə.Бөкейханов, А.Байтұрсынұлы, Ə.Ермеков, М.Сералин ол жерлердің ежелден қазақтікі екенін дәлелдеді.

ҚАКСР құрамына енгізілген аймақтар:

1.Семей облысы – Павлодар, Семей, Өскемен, Зайсан, Қарқаралы уездері.

2.Ақмола облысы – Атбасар, Ақмола, Көкшетау, Петропавл уездері жəне Омбы уезінің бір бөлігі.

3.Торғай облысы - Қостанай, Ақтөбе, Ырғыз, Торғай уездері.

4.Орал облысы – Орал, Ілбішін Темір, Атырау уездері.

5.Маңғыстау уезі, Закаспий облысы Красноводск уезінің 4, 5-адай

болыстары

6.Астрахань губерниясының бір бөлігі (Каспий теңізінің солтүстік шығысы).

7.Бөкей Ордасы жəне Каспий теңізі жағасындағы округтерге жақын жатқан болыстар. 1921 жылы Ақмола жəне Семей облыстары Сібір ревкомы қарамағынан ҚазАКСР-іне берілді. 1921 жылы Жайық, Ертіс өзендері бойындағы бұрын казактар иеленіп келген 10 шақырымдық өңір қазақ халқына қайтарылды. Орта Азияны ұлттық-мемлекеттік жағынан межелеу барысында қазақ жерінің біртұтас Қазақ республикасы болып қалыптасуы аяқталды.

Сырдария облысының Қазалы, Ақмешіт, Түркістан, Шымкент уездері, Əулиеата уезінің көп бөлігі, Ташкент, Мырзашөл уездерінің бір бөлігі, Самарқан облысы, Жизақ уезінің бірнеше болысы, Жетісу облысының Алматы, Жаркент, Лепсі, Қапал уездері, Пішпек уезінің бір бөлігі Қазақстанға қарады. Республика аумағы – 2,7 млн. шаршы шақырым (1/3-дей кеңейді).

Халқы – 5 млн. 230 мың (1 млн. 468 мыңға көбейді). Қазақтар – 61,3% (1926 ж. санақ). 1925 жылғы сəуірде Кеңестердің бүкілқазақстандық V съезінде “қырғыз-қазақ” атауы берілді.

1924 жылы астана – Қызылордаға, 1929 жылы Алматыға көшірілді.

IV . Жаңа сабақты бекіту жұмыстары. Дәптермен жұмыс.

Кестемен жұмыс.

Ауызша сұрақтар қою.

V.Бағалау.

V.Үй тапсырмасын беру. Қазақтың ұлттық мемлекетінің қайта қалпына келтірілуі

Оқып, түсінік айту

Күні: 24.10.2015ж. 9 «Б»

Сабақтың тақырыбы: Жаңа өмірдің қиындықтары

Білімділік мақсаты: Оқушыларға Республикадағы қоғамдық-саяси өмір,ашаршылыққа қарсы күрес, жер-су реформасы туралы түсіндіру.

Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың ойлау қабілетін арттыру, өз бетінше тұжырымдай білуіне бағыт беру.

Тәрбиелік мақсаты: Оқушылардың бойына еліне деген сүйіспеншілікке, өз тарихын құрметтеуге тәрбиелеу. Балаларды ерлікке, төзімділікке баулу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: жаңа сабақты меңгерту сабағы

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап) әдісі, баяндау әдісі, түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы, үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі

• Оқу құралын тексеріп түгелдеу

• Әнұран орындау, «Хабар»

• Оқушылар зейінін сабаққа аудару

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау:

1. Қазақ автономиясының құрылуы

2. Қазақ жерінің Қазақ АКСР-інің қарамағына бірігуі

3.Контрреволюция мен интервенцияға қарсы күресу.

4.Өлкеде мемлекеттік,шаруашылық, мəдени құрылыс үшін жағдай жасау.

5. Кеңестердің Құрылтай съезін əзірлеу.

ІІІ Жаңа сабақтың жоспары:

1. Қоғамдық-саяси ахуалдың ауырлауы.

2. Ашаршылықтың басталуы және оның себептері мен салдары.

3. Жер-су реформалары .

4. Жаңа экономикалық саясат тудырған қиындықтар және экономикадағы өрлеу нышандарын.

IV.Сабақты бекіту:

• Азамат соғысы жылдарында өздерің тұрған жерде қандай оқиғалар болғанын анықтаңдар.

• Автономияның алғашқы жылдарында қалыптасқан саяси ахуалға баға беріңдер.

• Қазақстандағы 1921 – 1922 жылдардағы аштықтың себебі не және оның зардаптары қандай болады?

• ЖЭС-тің мазмұны мен мәнін қалай түсінесіңдер?

• Жаңа экономикалық саясаттың алғашқы кезеңінде Қазақстан еңбекшілері қандай табыстарға қол жеткізді?

V. Бағалау:

VІ.Үйге тапсырма: Жаңа өмірдің қиындықтары

Күні: 26.10.2015ж. 9 «Б».

Сабақтың тақырыбы: Индустрияландыруға бағыт алу және оның барысы

Білімділік мақсаты: Қазақстандағы индустрияландыру саясаты туралы тұтас түсінік қалыптастыру.Қазақстандағы индустрияландырудың тарихи қажеттілігі, қиыншылықтары мен ерекшеліктері туралы білімді игерту.

Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың ойлау қабілетін арттыру, өз бетінше тұжырымдай білуіне бағыт беру.

Тәрбиелік мақсаты: Оқушылардың бойына еліне деген сүйіспеншілікке, өз тарихын құрметтеуге тәрбиелеу. Балаларды ерлікке, төзімділікке баулу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: жаңа сабақты меңгерту сабағы

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап) әдісі, баяндау әдісі, түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы, үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақ барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау. Жаңа өмірдің қиындықтары

Ауызша сұрау: 1.Қазақстанда жаңа экономикалық саясатқа (ЖЭС) көшу және оның барысы

2 .Жер-су реформасы

Қосымша сұрақтар қою.

ІІІ.Жаңа сабақ. Индустрияландыруға бағыт алу және оның барысы

Жоспары: 1.Қазақстанда индустрияландырудың басталуы.

2.Индустрияландыруды жүзеге асыру.

3.Индустрияландырудағы жұмысшылар еңбегі.
Қазақстандағы индустрияландыру ісі уақыты жағынан КСРО халық шаруашылығын дамытудың бірінші бесжылдығымен тұстас келді және мейлінше қиын жағдайда өтті Қазақстанда халық шаруашылығын дамыту үшін төмендегідей жағдайлар жасау қажет еді: Ауыр өнеркәсіптің жетекші салаларын дамыту, шахталар мен кеніштерді толық іске қосу, жергілікті өнеркәсіп орындарының ескілерін қалпына келтіру, жаңаларын салу. теміржолдар мен техникалық байланыс құралдарын орнықтыру қажет еді. 1920ж. соңы 1930ж.басында КСРО ғылым академиясы табиғат байлықтарын зерттеуге экспедициялар ұйымдастырды олар мұнай, көмір, темір кен орындарын ашып жатты. Қ. И. Сәтбаевтің еңбегі зор болды. Түркістан - Сібір темір жолының құрылысы, жаңа кен орындар, комбинаттар, электр станциялары салынды. Қазақстанда индустрияландыру ісі 1928–1932жылдары өтті. 1928–1932жылдары халық шаруашылғын дамытудың бірінші бесжылдығы болды.Бұған дейін қазақстанда Қарағандыдағы көмір кен орындары, Ембідегі мұнай өндірісі, Алтайдағы түсті металлургия сияқты санаулы ғана өнеркәсіп орындары болды. Жалпы, өнімінің 84,4%-ы ауыл шаруашылғына тиесілі болды. Елді индустрияландыру үшін ауыр өнеркәсіпті, оның ішінде машина жасау саласын, кен өндірісі орындарын, теміржол жүйесін дамыту керек болды. КСРО индустрияландырудың жоспарына Қазақстан да енгізілді. Индустрияландыруды жүзеге асыру жолында әкімшіл-әміршіл саясат қатты бұрмаланды. 1925–1933жылдары Қазақстан коммунистік партия комитетінің бірінші хатшысы Ф. И. Голощекин болды. Ф. И. Голощекин Қазақстанда Қазан революциясы болған жоқ, сондықтан қайтадан революция жасау керек деп шешті. Осы ойын іске асыру мақсатында ол «Кіші Қазан» төңкерісін өткізу идеясын ұсынды. Бұл ұсынысты И. В. Сталин қолдады. Ф. И. Голощекин қазақстанды одақтық шикізат базасы ретінде индустрияландыру бағытын ұстанды.

Ф. И. Голощекиннің «Кіші қазан» идеясына алғашқы болып С. Сәдуақасов қарсы шықты.

С.Сәдуақасов Қазақстанды шикізат базасы ретінде пайдалануға ашық түрде қарсы тұрды.Индустрияландыруды жүзеге асыру мақсатында қазақ жерінің табиғат байлықтарын зерттеу басталды. Н. С. Курнаков бастаған геологтар Орталық Қазақстанның табиғи ресурстарын зерттеді. И. М. Губин Орал-Ембі ауданында мол мұнай қоры бар екенін дәлелдеді. Қ. И. Сәтбаев жезқазған мыс кен орнының мол байлығын анықтады.1927 жылы Түркістан-Сібір теміржол құрылысы басталды. Түрксіб теміржол құрылысының басшылары: В. С. Шатов – құрылыс бастығы, Н. Нұрмақов құрылысқа жәрдемдесу комиссиясының басшысы, Т. Рысқұлов – РКФСР үкіметі жанындағы құрылысқа жәрдемдесу комиссиясының басшысы. Теміржол құрылысында 100000 адам жұмыс істеді. Түркістан-Сібір теміржолы 3 жылдың ішінде салынып бітті.1930 жылы 28сәуірде Айнабұлақ станциясында жолдың екі жағы түйісті. 1931 жылы қаңтарда Түрксіб теміржолы пайдалануға берілді. Түркістан-Сібір теміржолы Орта Азияны Сібірдің экономикалық өңірімен байланыстырды.

IV. Жаңа сабақты бекіту. Ауызша сұрақтар қою.

V.Бағалау Дәптермен жұмыс.

VІ. Үй тапсырмасын беру. Индустрияландыруға бағыт алу және оның барысы. Оқып, түсінік айту.

Күні: 31.10.2015ж. 9 «Б».

Сабақтың тақырыбы: Жұмысшы табының қалыптасуы және Қазақстандағы индустрияландырудың кейбір ерекшеліктері

Білімділік мақсаты: Қазақстандағы индустрияландыру саясаты туралы тұтас түсінік қалыптастыру. Қазақстандағы индустрияландырудың тарихи қажеттілігі, қиыншылықтары мен ерекшеліктері туралы білімді игерту. Қазақ жұмысшы табының қалыптасуы жайлы білім беру.

Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың ойлау қабілетін арттыру, өз бетінше тұжырымдай білуіне бағыт беру.

Тәрбиелік мақсаты: Оқушылардың бойына еліне деген сүйіспеншілікке, өз тарихын құрметтеуге тәрбиелеу. Балаларды ерлікке, төзімділікке баулу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: жаңа сабақты меңгерту сабағы

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап) әдісі, баяндау әдісі, түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы, үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақ барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау. Индустрияландыруға бағыт алу және оның барысы

Ауызша сұрау: 1.Қазақстанда индустрияландырудың басталуы.

2.Индустрияландыруды жүзеге асыру.

3.Индустрияландырудағы жұмысшылар еңбегі.

Қосымша сұрақтар қою

ІІІ.Жаңа сабақ. Жұмысшы табының қалыптасуы және Қазақстандағы индустрияландырудың кейбір ерекшеліктері

Жоспары:

1928 жылдың 1 қазаныңан шартты түрде басталатың бірінші бесжылдық жылдарында Қарсақпай, Риддер сиякты қәсіпорындар, Ембі мұнай өндірісі, Степняк алтың кені және т.б. қайта қалпыңа келтірілді. Өңдеу өнеркәсібінің Семей тері, кірпіш, Петропавл ет комбинаты сиякты байырғы түрлері жөнделіп, қайта іске қосылды. Ал бес жылдың ішінде жаңадан салынғандары: Іле аеаиі тілу, Балқаш мыс балқыту, Шымкент қоргасың, Ақтөбе фосфор тыңайтқыштары, Орал мен Алматыда ет комбинаттары, Гуръевте (қазіргі Атырау) балық консервілеу комбинаты, Мерке, Жамбыл және Талдықорганда қант зауыттары ғана болды. Олардың өзі, негізінен, шағың аумақты қамтамасыз етуге бейімделген қәсіпорындар еді.Кеңес үкіметінің басшылары да патша заманындағыдай Қазақстанға бай шикізат көзі ретінде карады. Табиғат байлықтарының күрделі ошақтарың табу мақсатында бірінші бесжылдық жылдарында КСРО Ғылым Академиясы кешенді ғылыми экспедициялар ұйымдастырды. Академик Н.С.Курнаков басшылық еткен Орталық Қазақстандағы геологтар мен геофизиктер тобы Қазақстан Республикасы «Кеңес Одағының тұтас металлогенді провинциясы» болып табылады деген тұжырым жасады. Ал Орал-Ембі аймағын зерттеген академик И.М.Губкин бастаған топ оның мұнайға аса бай екенін дөлелдеді. Кеңес үкіметі осы байлықтарды пайдалануға баса көңіл бөлді. Соның барысында соғыс басталғанға дейінгі кезеңде Қарағанды шахталары, Ембінің мұнай қәсіпшіліктері, Алтай мен Ащысай кәсіпорындары қайта жабдықталып, Зырян, Риддер полиметалл, Балқаш пен Жезқазған кен-металлургия комбинаттары салынды. Қазақстандағы түсті металлургия өнерқәсіптің жетекші саласына айналдырылды. Бірақ олар, негізінен, руда күйінде қазып алынған түсті металдарды өңдеумен айналысты. Тазартылып, өңделіп дайындалған түсті металл өнімдері шикізат ретінде орталықтағы ірі өнерқәсіп орындары ңа жәнелтіліп отырды. Кенді Алтай өңірі Сібірдегі қәсіпорындарды қамтамасыз етті. Ембі мұнайы Орск сияқты мұнай өңдейтін зауыттарға жіберілді. Балқаштың мысы мен Шымкенттің қорғасыңы да Қазақстаннан тыс жерлерге тасып әкетілді. Түрксіб темір жолың салу. Индустрияландыру кезіндегі Қазақстандағы ең күрделі құрылыс темір жолың салуды аяқтау болды. Патша үкіметі Қазақстанды жаулап алу барысында, әскеристратегиялық мақсатта орынбор Ташкент бағытыңда темір жол салып, оны қазіргі Алматы арқылы Семеймен жалғастыруды көздеді. Бұл елімізді қоршай отырып, тұқырта үстауды және Қазақстан мен Орталық Азия байлығыңа қызығып отырған басқа да шет елдіктерді енгізбеуді көздеген саясаттың нәтижесінде дүниеге келген. Бірақ еліміздің батыс және оңтүстік-батыс бөлігінде темір жол салғанмен, ол бағытты шығыс бөлігі аркылы Сібірмен косу ісі аяқталмай калған еді. Патша үкіметі кезінде көптеген талас-тартыс тудырған бұл істі аяқтауды Кеңес үкіметі қолға алды. Ол патша заманындағы Түркістан Сібір темір жолы атауыңа кайта ие болды. Бұл жолды салу 1927 жылы қайта қолға алынып, оған екпінді құрылыс айдары тағылды. Орталық үкімет оған үлкен мөн беріп отырды. Түрксіб құрылысының бастығы болып В.С.Шатов тағайындалды. РКФСР үкіметі жанынан Түрксіб құрылысына көмектесетін арнайы комитет құрылды. Оны РКФСР Халық комиссарлар Кеңесі төрағасының орынбасары Т. Рысқулов басқарды. Құрылыс жұмыстарына бірнеше ұлт өкілдерінен құралған 100 мыңдай адам тартылды. Қысыжазы, ауа-райының қолайсыздығына қарамастан еңбек еткен олар, сөз жоқ, ерліктің үлгісін көрсетті. Әсіресе қиын да күрделі қара жұмыстар қазақ еңбекшілерінің еншісінде көбірек болды. Патша заманында тәулігіне орта есеппен 150 метр ғана темір жол салынса, Кеңес заманында ол 1500 метрге дейін жетті. Ертіс,Іле, Аягөз,Шу, Қаратал және т.б. өзендерден өтетін көпірлер де жылдам салынды. Түрксіб темір жолы жоспарда белгіленген бес жылдан екі жыл бұрын, яғни Ұш жылда салынып бітті. Түрксібтің оңтүстік және солтүстік бөліктері 1930 жылы 28 сәуірде Айнабұлақ станциясында түйісіп, жол уақытша пайдалануға берілді. Ал 1931 жылдың каңтарынан бастап тұрақты түрде жұмыс істей бастады. Жалпы ұзындығы 1445 шақырымға созылған бұл темір жолдың ел өміріндегі маңызының зор екенінде дау жоқ. Сонымен бірге мыңаны да ескерген жөн. Патша заманындағы сияқты кеңестік темір жол да, негізінен, еліміз аумағындағы шикізатты шетке тасу, ал шеттен дайын тауар алып келу үшін қызмет етті. қазақстан соныңмен Кеңес Одағының да шикізат дайындайтын шеткері аймақтарының бірі болып қала берді. Ал салынған өнеркөсіп орындары мен темір жолдар еліміз аумағынан шетке тасылатын шикізат көлемін көбейте түсті. Осылайша Қазақстандағы индустрияландыру кезіндегі басты құрылыс болып жарияланған Түрксібтің өзі кеңестік тоталитарлық орталықтың біржакты саясатының жемісі болып шықты.

IV. Жаңа сабақты бекіту. Ауызша сұрақтар қою.

Дәптермен жұмыс.

«Сандар сөйлейді»: 1927,1928,1929,1930,1931,1932

V.Бағалау

VІ. Үй тапсырмасын беру. Жұмысшы табының қалыптасуы және Қазақстандағы индустрияландырудың кейбір ерекшеліктері. Оқып, түсінік айту.

Күні: 2.11.2015ж. 9 «Б».

Сабақтың тақырыбы: Қазақстан индустрияландыруының әлеуметтік- экономикалық және демократиялық салдарлары.

Білімділік мақсаты: Қазақстандағы индустрияландыру саясатының нәтижесі туралы түсінік қалыптастыру. Қазақстандағы индустрияландырудың тарихи маңызы, қиыншылықтары туралы білімді игерту. Қазақ жұмысшы табының қалыптасуы жайлы білім беру.

Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың ойлау қабілетін арттыру, өз бетінше тұжырымдай білуіне бағыт беру.

Тәрбиелік мақсаты: Оқушылардың бойына еліне деген сүйіспеншілікке, өз тарихын құрметтеуге тәрбиелеу. Балаларды ерлікке, төзімділікке баулу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: жаңа сабақты меңгерту сабағы

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап) әдісі, баяндау әдісі, түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы, үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақ барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау. Жұмысшы табының қалыптасуы және Қазақстандағы индустрияландырудың кейбір ерекшеліктері

Ауызша сұрау: 1.Қазақстанда индустрияландырудың басталуы.

2.Индустрияландыруды жүзеге асыру.

3.Индустрияландырудағы жұмысшылар еңбегі.

Қосымша сұрақтар қою

III. Жаңа сабақ. Қазақстан индустрияландыруының әлеуметтік- экономикалық және демократиялық салдарлары

Индустрияландыру жағдайларында Қазақстанда ауыр өнеркәсіп, ең алдымен оның көмір, мұнай және түсті металдар өндіретін салалары басым дамыды. Бұл салалар одақтық келемде басты мамандандыру арқауына айналып, бұдан кейінгі кезде де жалпы республика индустриясының үлес салмағын айқындайтын болды. Ауыр өнеркәсіптің, әсіресе мұнай, көмір және түсті металдар салаларының тұрғызылған кәсіпорындары одақтық маңызға ие болды, өйткені жеңіл және тамақ өнеркәсібі кәсіпорындарымен қатар олар одақтық индустрияны қажетті шикізатпен қамтамасыз етіп отырды, осыған байланысты республика арнайы кәсіби мамандандыру ісін жүргізді.Соғысқа дейін бесжылдықтар кезінде кеңінен дамығанына қарамастан, Қазақстан өнеркәсібінің кемшін, олқы тұстары да байқалып жатты: қалай болса да, машина жасау саласы жоқтың қасында болды; металл өңдеу жекелеген зауыттардың жөндеу шеберханаларымен және механикалық цехтарымен шектелді; қара металлургия, бірқатар құрылыс материалдарының (цемент, әйнек), жеңіл және тамақ өнеркәсібінің кейбір түрлерінің өндірісі болмады. Осы кемшін жақтарының ішінде бәрінен бұрын машина жасау ісінін - қалай болғанда, индустрияландырудың негізгі өзегінің болмауы Қазақстанның өнеркәсіптік дамуын тежеп отырды. Қазақстанға станоктар мен жабдықтар Орталықтан, Ленинградтан, Оралдан, Украинадан және басқа да аймақтардан әкелінетін.Осы кезеңде ауыр индустрияның түсті металлургия, мұнай, көмір т.б. шығару сияқты өндіру салаларымен қатар алдынғы қатарға транспорт, әсіресе теміржол құрылысы шығарылды. Көмірдің, мұнайдың және түсті металдардың асабай кен орындарын Қазақстанның кең-байтақ аумағында қазіргі замандық қатынас жолдарынсыз игеру қиындықтары осы өткір мәселені шұғыл түрде шешуді талап етті. Жоспарланған жол желілері түгелдей салынбағанмен, 1928-1940 жылдары республиканың теміржол торабы 50% дерлік өсіп, ұзындығы 6581 км-ге жетті. Бұл жылдары Сібірді Орта Азиямен және Қазақстанның Оңтүстігімен жалғастырған Түркістан-Сібір теміржолы, Трансқазақстан магистралінің негізгі бөліктері (Петропавл-Көкшетау-Ақмола, Ақмола-Қарағанды, Қарағанды-Бертіс, Жарық—Жезқазған) салынды, бұл тораптар Орталық Қазақстанның табиғи байлықтарын игеруде зор рөл атқарды; Рубцовск-Риддер желісі Шығыс Қазақстанның түсті металлургиялық кәсіпорындарына қызмет көрсетті, ал Орал—Илецк теміржолы республиканың батыс аудандарын Орынбор өлкесімен және Ресейдің басқа да өнеркәсібі өркендеген облыстарымен байланыстырды.

IV. Жаңа сабақты бекіту. Ауызша сұрақтар қою.

Дәптермен жұмыс.

«Сандар сөйлейді»: 1927,1928,1929,1930,1931,1932

«Тұлғаны таны»: Т.Рысқұлов, Н. Курнаков, В.Шатов, Қ.Сәтбаев

V.Бағалау

VІ.Үй тапсырмасын беру. Қазақстан индустрияландыруының әлеуметтік- экономикалық және демократиялық салдарлары. Оқып, түсінік айту. Хабарлама жасау.

Күні: 14.11.2015ж. 9 «Б».

Сабақтың тақырыбы: Ұжымдастыруға дейінгі қазақ ауылы.Ауыл шаруашылығын күштеп ұжымдастыру.

Білімділік мақсаты: Оқушыларға ұжымдастыруға дейінгі қазақ ауылы, қазақ шаруашылығын күштеп ұжымдастыру, асыра сілтеушілік зардаптары жайлы толық мағлұмат беру.

Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың ойлау қабілетін арттыру, өз бетінше тұжырымдай білуіне бағыт беру.

Тәрбиелік мақсаты: Оқушылардың бойына еліне деген сүйіспеншілікке, өз тарихын құрметтеуге тәрбиелеу. Балаларды ерлікке, төзімділікке баулу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: жаңа сабақты меңгерту сабағы

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап) әдісі, баяндау әдісі, түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы, үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақ барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау. Қазақстан индустрияландыруының әлеуметтік- экономикалық және демократиялық салдарлары.

Ауызша сұрау: 1.Қазақстанда индустрияландырудың басталуы.

2.Индустрияландыруды жүзеге асыру.

3.Индустрияландырудағы жұмысшылар еңбегі.

Қосымша сұрақтар қою

III. Жаңа сабақ. Ұжымдастыруға дейінгі қазақ ауылы.Ауыл шаруашылығын күштеп ұжымдастыру.

Партияның ХV сьезі (1927 жылдың желтоқсаны) ауыл шаруашылығын ұжымдастыру сьезі, деревняны ұжымдастыруға бағыт сілтеген сьезд аталып келді. Ал, шындығында сьезд тек ұжымдастыруға ғана емес, кооперацияның барлық түрлерін қалыптастыра дамыту керек деп нұсқаған. Кулакты тап ретінде жою мәселесінде де сьезд: бұл іс бірте-бірте жүргізіліп, онда да кулак шаруашылығы зорлықпен емес, керісінше, экономикалық әдістермен жойылатын болсын деген. Осының бәрін сьезд жалпы әлеуметтік- экономикалық өзгерістер шеңберінде тындырылатын көп міндеттің бірі ретінде атап көрсеткен. Бірақ сьезден кейін партия, үкімет басшылары ұжымдастыру мәселесін даралап алға шығара бергені шындық. Ұжымдастыру Қазақстанда өте тез қарқынмен жүргізілді.1929 жылдың 1қазанынан 1930 жылдың 1 қаңтары аралығында 100 мың кедей және орташалардың шаруашылықтары ұжымдастырылды. Саяси және экономикалық сипаттағы ұжымдастыру науқанын тез арада жүргізу үшін шаруашылықтарды жаппай ірілендіру басталды. Кулактар мен байларды тап ретінде жерлерінен қуып, ұсақ шаруалар шаруашылықтарын бір—біріне қосып, ірілендіріп, ұжымдастырды және егіндік жерлердің мөлшерін кеңейтті. Қазақстандағы жаппай ұжымдастырудың тез қарқынмен жүруі шаруалардың өз еркімен болмай, күштеу, зорлау, жазалау әдістері арқылы жүзеге асырылып отырды. Ауқаттының малын еріксіз ортаға алып, енді жекешенің күн көрісіне жарап отырған азын-аулақ малды дасыпыра бастады. Сол тұста «Асыра сілтеу болмасын, аша тұяқ қалмасын», «Қайдан тапсаң одан тап- қаптың түбін мықтап қақ» деген ұрандар тарады. Зорлаумен ортаға түскен мал күтімсіздіктің салдарынан жаппай қырыла бастады.1929 жылы 1қаңтардағы архив құжаттарындағы мәлімет бойынша 47 миллионға жуық мал болса, 1934 жылы 1қаңтарда не бары 4,5 миллионы қалды. Жаппай ұжымдастыру саясатын жүргізу Қазақстан шаруашылығы үшін орны толмас қайғылы оқиғаларға алып келді. Оның шаруашылығының қалыптасқан құрылысын бұзды, елдің әлеуметтік-демографиялық дамуына өзгерістер әкелді. Көшпелілердің рухани-мәдени дамуына бөгет жасады. Басшылық көбінесе әкімшілік әдістермен жүргізілді. Ұжымдастыру принципін өрескел бұзушылық жаппай сипат алды. 1927 жылы желтоқсанда ірі бай шаруашылығын тәркілеу жөніндегі заң жобасын әзірлейтін арнайы комиссия құрылды. 1928 жылы наурызда Қазақстан Өлкелік комитетінің бюросы ол заң жобасын бірнеше рет қарап, нақтылады. Осы жылдың тамыз айында Өлкелік комитет тәркілеу науқанына тікелей басшылық жасайтын комиссия ұйымдастырды. Комиссияның төрағасы болып Е.Ерназаров тағайындалды, оның құрамына О. Исаев, Н. Нұрмаков, Г.Тоғжанов, О. Жандосов және т.б. кірді.1928 жылдың 27 тамызында Орталық Атқару комитеті мен Халық Комиссарлары Кеңесінде тәркілеу жөніндегізаң жобасы қабылданды.Республиканың барлық аудандарынатәркілеуді өткізу жөнінде нұсқаулар жіберілді. Заң бойынша малы, дүние—мүлкі тәркіленіп, өзі жер аударылуға тиісті ірі байларға: көшпелі аудандарда ірі қараға шаққанда400—ден астам малы бар,жартылай көшпелі аудандарда 300—ден астам малыбар, отырықшы аудандарда 150—ден астам малы барлар және бұрынғы сұлтандар мен хандардың ұрпақтарыжатқызылды. 1928 жылы тамыздың 30—да Қазақ АКСР ХКК—нің «Қазақстанның көшпелі, жартылай көшпелі және отрықшы аудандарын белгілеу туралы» арнайы қаулысы қабылданып, соған сәйкес аудандар белгіленді.Науқанды 1928 жылдың 1 қарашасында аяқтау жоспарланды, яғни бір ай ішінде бітіру керек деп шешті. Кейінірек ол тағы 10 күнге ұзартылды.1928 жылғы 30тамыздағы қаулыға сәйкес сонымен қатартәркіленгендерді жер аударуға тиісті аудандар да анықталды.

IV. Жаңа сабақты бекіту. Ауызша сұрақтар қою.

Дәптермен жұмыс.

Ауызша сұрақтар қою:

1)Аса ірі бай шаруашылықтары мен жартылай феодалдарды кәмпескелеу және жер аудару туралы декрет қашан жарияланды?

2)Ұжымдастыруға бағыт алу қашан жарияланды? (1927ж желтоқсан)

3)Ұжымдастыру қарсаңында мал саны қанша болды?

4)1933 ж 1қаңтарда қанша мал қалды?

5)1930-1932 жылдарды тарихта қалай атайды?

6)Ұжымдастыру неше кезеңде жүзеге асырылуға тиіс болды?

V.Бағалау

VІ.Үй тапсырмасын беру. Ұжымдастыруға дейінгі қазақ ауылы.Ауыл шаруашылығын күштеп ұжымдастыру. Оқып, түсінік айту.

Күні: 16.11.2015ж. 9 «Б».

Сабақтың тақырыбы: Асыра сілтеушілік зардаптары: Ұлы нәубет. Асыра сілтеу зардаптарын жою шаралары.

Білімділік мақсаты: Оқушыларға республиканың ауыл шаруашылығын қайта құру негізінде 1929-1931 жылдардағы жүргізілген ұжымдастыру саясатының зардаптары мен нәтижелерін түсіндіре отырып, ғасырлар бойы қалыптасқан ұлттық шаруашылық дамуының кенеттен тоқтауы, оның үлкен дағдарысқа ұшырау себептерін түсіндіру.

Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың ойлау қабілетін арттыру, өз бетінше тұжырымдай білуіне бағыт беру.

Тәрбиелік мақсаты: Оқушылардың бойына еліне деген сүйіспеншілікке, өз тарихын құрметтеуге тәрбиелеу. Балаларды ерлікке, төзімділікке баулу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: жаңа сабақты меңгерту сабағы

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап) әдісі, баяндау әдісі, түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы, үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақ барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау. Ұжымдастыруға дейінгі қазақ ауылы.Ауыл шаруашылығын күштеп ұжымдастыру.

Ауызша сұрау: 1.Ұжымдастыруға дейінгі қазақ ауылы.

2.Ауыл шаруашылығын күштеп ұжымдастыру.

Қосымша сұрақтар қою.

III. Жаңа сабақ. Асыра сілтеушілік зардаптары: Ұлы нәубет. Асыра сілтеу зардаптарын жою шаралары.

1. Қазақстанда ауыл шаруашылығын күштеп ұжымдастырудың зардаптары

2. Қазақстандағы 1930 - 1932 ж. ж. ашаршылық ұлы нәубет.

3. 1929 - 1931 ж. ж. шаруалар көтерілісінің себебі, тарихы.

Ауыл шаруашылық өнімдерін және малдарды күшпен алды. Мысалы, 1931–1932жылдары Шұбартау ауданында малдың 80%-ы етке өткізілді. Кулактарды жою ісі қатал жүргізілді. Шолақ белсенділер орташалармен қатар кедей шаруаларға да зорлық жасады.1929–1933жылдары Қазақстандағы біріккен мемлекеттік саяси басқарма (ОГПУ) 3386адамды ату, 13151адамды түрмеге қамау туралы үкім шығарды. Көптеген адамдар өздерінің малдарынан айырылды. Елде аграрлық саясатты іске асыру барысында кеңес өкіметі ірі байлардың, «жартылай феодалдардың» ең әуелі малын, сосын еңбек құралын, одан кейін олардың тұратын үйлерін тартып алып, жер аударып жіберуге бағыт алды. 1927ж. желтоқсанында Республика өкіметінің жоғарғы буындарында ірі-ірі байлар шаруашылғын тәркіге салу жөніндегі заң жобасын әзірлеу үшін комиссия құрылды. Комиссияның төрағасы болып Е. Ерназаров тағайындалды. Оның құрамына О. Исаев, Н. Нұрмақов, Ғ. Тоқжанов, О. Жандосов т. б. кірді. 1928ж. 27тамызында Орталық Атқару Комитеті мен Республика Халық Комиссарлары Кеңесінің мәжілісінде тәркілеу жөніндегі Заң жобасы қабылданып, жарлық қаулы түріндегі құжатқа айналды. Ауыл-ауылға тікелей мыңнан астам өкіл жіберілді, демеу комиссияларында 4700адам жұмыс істеді. Қазақстан бойынша көшпелі аудандарда Қаулыға сәйкес 400-ден аса малы бар 700шаруашылықты, жартылай көшпелі аудандарда малы – 300, ал отырықшы аудандарда малы 150ден асатын шаруашылықты тәркіге салу белгіленді. Бұл науқанды 1928ж.1қарашасында аяқтау жоспарланды. Науқанның қорытындысы бойынша іс жүзінде 696шаруашылық тәркіге салынды, олардың 619-ы тұрған округінен тыс жерлерге айдалды. Тәркіленгендерден ірі қараға шаққанда 145мыңдай мал және ауыл шаруашылық саймандары тартып алынды. Тәркіленген малдың 80мыңы кедейлер мен батырақтарға, 30мыңға жуығы ұжымшарларға берілді. Мал мен құрал сайманға ие болған кедейлер ауылдағы орташалар тобы қатарына көтерілді. Аштық жылдарындағы халық шығыны:1930жылы аштықтан 313мың адам, 1931 аштықтан 755мың адам, 1932ж. аштықтан 769мың адам өлді. Ауыл халқының 40% -ын жоғалтты (1млн 750мың адам).1миллионнан астам адам шетелге көшіп кетті. Оның 616мыңы қайтқан жоқ. 1931–1933ж.аштықтан 6,2млн. адамның 2,1миллионы өлді. 1929ж.Қазақстандағы 40,5млн. малдан 1933жылы 4,5млн. ғана қалды. 1932ж. аштық, оның себептері туралы мемлекет қайраткерлері Ғ. Мүсірепов, Қ. Қуанышев, М. Ғатауллин, Е. Алтынбеков, М. Дәулетқалиев Ф. И. Голощекинге хат жазды. Бұл хат «Бесеудің хаты» деп аталды. 1933ж. мемлекет қайраткері, сол кезде РКФСР Халық Комиссарлар Кеңесі төрағасының орынбасары қызметін атқарған, Т. Рысқұлов Қазақстандағы ұжымдастырудың зардаптары, елді жайлаған аштықтың себептері, халықтың тартып отырған қасіреті жайлы И. В. Сталинге ашық хат жазды. Шаруалар қарсылығының түрлері: көтеріліске шығу; шолақ белсенділерді, партия қызметкерлерін өлтіру;

шетелге көшу; қалалы жерге кету т. б. 1930 мамырда Семей округінің Өскемен, Самар, Катонқарағай аудандарында халықтың ірі толқулары өтті. Торғайдағы батпаққара көтерілісін орталық бандиттік басмашылар қозғалысы деп атады. Қарақұм көтерілісіне қатысқандар саны 5000-ға дейін жетті. Бұл көтеріліс күшпен басылды. 1930ж. Созақта ұжымдастыру саясатына қарсы Қазақстандағы ең ірі шаруалар көтерілісі өтті. Көтерілісшілер аудан басшылары мен шолақ белсенділерді өлтірді. Көтеріліс күшпен басылып, оған қатысқан 68адам атылды. Балқаш, Қордай, Шұбартау, Абыралы, Адай даласы, Іле өңірлерінде шаруалардың ірі көтерілісі болды. Көтеріліске қатысқандар аяусыз жазаланды.1936жыл – сталиндік КСРО Конституциясы жариялаған бюрократиялық орталықтандыру орнықты. Елде «Социализм жолымен ілгерілеген сайын тап күресі шиеленісе түседі» деген сталиндік теория үстемдік етті

ІV. Жаңа сабақты бекіту.Тест тапсырмасы:
1. Ұжымдастыру бағыты қай съезде жарияланды?
1) XIIсъезде 2) XVсъезде 3) XVI съезде
2. Ұжымдастыруды аяқтау мерзімі белгіленді?
1) 1932 ж. көктемде 2) 1932 ж. күзде 3) 1932 ж. жазында
3. Қаз ОАК мен Қаз ХКС-нің «Аса ірі байлардың шаруашылығын тәркілеу туралы» қаулысы қашан шықты? А) 1928 ж. 27 тамыз 2) 1927 ж. 27 тамыз ә) 1928 ж. 28 тамыз
4. Шаруашылықта ұжымдастыру 1931 ж. қаншаға жетті? 1) 70% 2) 55% 3) 65 %
5. «Қазақ жерінде көршілес өлкелерге көшулер саны артуда» -деп жазған кім?
1) Ф.И.Голощекин 2) Т.Рысқұлов 3) М.Дулатов
6. Ауыл шаруашылығында ұжымдастыруда негізгі ұстанымдар?
1) еріктілік пен дербестік 2) материалдық мүдделікпен ауыл шаруашылығын ұжымдастыру кезең-кезеңмен өтуі 3) барлығы дұрыс
7. 1933 ж. малдың саны қанша? 1) 40,5 млн. 2) 4,5 млн. 3) 3,5 млн.
8. 1931-1933 жылдары республиканың 6,2 млн халқының аштықтан қырылғандары:
1) 1 млн-нан астам 2) 2,1 млн 3) 0,4 млн
9. Аштық апаты мен себебі туралы Голощекинге хат жазды?
1) Мүсірепов, Ғатауллин, Алтынбеков, Қуанышев, Дәулетқалиев
2) Сейфуллин, Жансүгіров, Рысқұлов, Мүсірепов, Қуанышев
3) Майлин, Жангелдин, Алтынбеков, Мүсірепов, Голощекин
10. «Қазақ өлкелік комитеті бандиттік-басмашы қозғалысының көрінісі» деп бағаланған көтеріліс: 1) Батпаққара 2) Созақ 3) Сарқант
11. Ұжымдастыру жылдары лаңкестік әрекеттерді,өрт салуларды есептемегенде, республика аумағындағы толқулар мен көтерілістер саны: 1) 372 2) 372 3) 327
12. 1930-1932 жылдардағы аштық тарихқа «.................» ретінде кірді.
1) «ұлы жұт» 2) индустрияландыру 3) ұжымдастыру.

Тапсырма орындау. «Сандар сөйлейді»: 1927,1928,1929,1930,1931,1932.

V. Бағалау

VІ. Үй тапсырмасын беру. Асыра сілтеушілік зардаптары: Ұлы нәубет. Оқып, түсінік айту.

Күні: 21.11.2015ж. 9 «Б».

Сабақтың тақырыбы: Социализмнің тоталитарлық , казармалық сипат алуы.

Білімділік мақсаты: Социализмнің тоталитарлық, казармалық сипат алуын, ұлт зиялыларының саяси қудалануы, Сталиндік лагерлер туралы баяндау.

Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың ойлау қабілетін арттыру, өз бетінше тұжырымдай білуіне бағыт беру.

Тәрбиелік мақсаты: Оқушылардың бойына еліне деген сүйіспеншілікке, өз тарихын құрметтеуге тәрбиелеу. Балаларды ерлікке, төзімділікке баулу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: жаңа сабақты меңгерту сабағы

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап) әдісі, баяндау әдісі, түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы, үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақ барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау.

Асыра сілтеушілік зардаптары: Ұлы нәубет. Асыра сілтеу зардаптарын жою шаралары.

Ауызша сұрау: 1.Ұжымдастыруға дейінгі қазақ ауылы.

2.Ауыл шаруашылығын күштеп ұжымдастыру.

Қосымша сұрақтар қою.

III. Жаңа сабақты түсіндіру. Социализмнің тоталитарлық , казармалық сипат алуы.

Жоспар:

1. 20-30 жылдардағы қоғамдық-саяси өмірдің сипаты. Тоталитарлық жүйенің орнауы.

2. Ауылдық жерде мәдени-ағарту жұмыстарының өрістеуі.

1. 20-30 жылдардағы қазақ зиялыларын жаппай жазалау.

30-жылдары КСРО -да социалистік қатынастар орнығып болды. Мемлекеттік меншік нығайып, өндіріс – құрал жабдықтарына қоғамдық меншік орнап, шаруалар жерден шеттетіліп жатты. 1936 жылы КСРО конституциясы қабылданды. Бұл конституция әміршіл - әкімшіл жүйені нығайтты. Елде тоталитарлық жүйе, казармалық социализм орнады. Жеке адамның құқығы ескерілмеді. Қазақстанда жазалау шаралары (репрессия) басталды. Балама пікір айтқан адам халық жауы қатарына жатқызылды.

Одақтың ішкі істер халық комиссариаты құрамында жазалау шараларын қолдану: жер аудару, еңбекпен түзеу лагерьлеріне қамау, ату жазасы, КСРО – дан тыс жерлерге қудалау үшін ерекше комиссия құрылды. Қазақстанда ең алдымен жазаға ұлттық демократиялық зиялылар, Алаш қозғалысының қайраткерлері, қазақ елінің біртуар ұлдары: Ә. Ермеков, Ә. Бөкейханов, Ж. Аймауытов, Ж. Досмұхамедов т. б. ұшырады. Жергілікті зиялыларды қудалауда өлкелік партия комитеті ұйымдастырушы–нұсқаушылық бөлімнің меңгерушісі Н.И. Ежов зор «үлес қосты». Атап айтсақ 1927–1929 жылдары мемлекет қайраткерлеріТ. Рысқұлов, Н. Нұрмақов, С. Қожанов, М. Мырзағалиев республикадан аластатылды.Ж. Мыңбаев– Қазақстан Орталық Атқару Комитетінің төрағасы қызметінен, С.Садуақасов– Ағарту Халық комиссары қызметінен,Ж. Сұлтанбеков– жер ісінің Халық Комиссары қызметінен алынды.

1937 – 1938 жылдары террор жаппай сипат алды. Осы жылдары репрессияға ұшырағандар:. Кеңес үкіметін орнатуға ат салысқандар: Т. Рысқұлов, С. Шәріпов, Ә. Әйтив, Н. Төреқұлов, Б. Алманов, С. Мендешев, С. Арғыншаев, А. Асылбеков т. б.

- Партия, қоғамдық ұйым қайраткерлері: О. Жандосов, Т. Жүргенов, К. Тәштитов, Н. Нұрмақов, А. Досов, О. Исаев, Ұ. Құлымбетов т. б.

- Революция жеңісін қорғап, ақ гвардияшыларға қарсы күрескендер: Т. Әлиев, С. Жақыпов т. б.

- Қазақ әдебиеті мен ғылымының белгілі өкілдері: Б. Майлин, І. Жансүгіров, С. Аспандиаров, К. Жұбанов, М. Төлепов т. б. - Орталықтан Қазақстанға жіберілген қызметкерлері: Л. И. Мирзоян, К. М. Рафальский, В. Н. Андроников т. б. Бұлардың барлығы «халық жауы» ретінде жендеттердің қолынан жазықсыз қаза тапты. Қазақстан жерінде жазықсыз жазаға ұшырағандарға арналған лагерьлер пайда болды. Олар: Карлаг (Қарағанды еңбекпен түзеу лагері), Степлаг, ЧСИР – отанға опасыздық жасағандар отбасыларының мүшелеріне арналған лагерь. Кейінннен ол «Алжир» - халық жаулары әйелдерінің Ақмола лагері. «Алжирде» репрессия құрбандарының әйелдері, аналары, қыздары азап шекті. Қарағанды жеріндегі Осакаров ауданында орналасқан 25 поселок – обсервацияда Россиядан «халық жауы» ретінде жазалағандар орналастырылды.

1937 жылғы қыркүйек, қазанда Қиыр Шығыстан 110 мың корейлер, Әзірбайжан мен Армениядан 2 мың 400 отбасы жер аударылып Оңтүстік Қазақстан, Жамбыл, Алматы облыстарына қоныстандырылды.30–40 жылдар мен 50–жылдарда контреволюциялық қылмыскерлер туралы істерді негізінен сот органдары емес, ОГПУ алқасы «Үштіктер», ерекше кеңестер шешті.

101 мың Қазақстандық ГУЛАГ–қа жабылып, 27 мыңы атылды. Қазір де сол «халық жауларының» 40 мыңы ақталды.Сталиншілдіктің басты қылмысы: 1) әміршіл - әкімшіл жүйені қолдану, 2) лагерьлер жүйесін құру, 3) халықтарды күштеп көшіру, 4) азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын бұзу (31 мамыр – Ұлттық қаза күні болып белгіленді).

1936 жылғы желтоқсанның 5–інде КСРО Кеңестерінің Төтенше VIII съезі Кеңес мемлекетінің жаңа негізгі заңын – КСРО Конституциясын қабылдады. Он бір Одақтас республикасының социалистік федерациясы құрамына автономиялы республикадан одақтас республика етіп қайта құрылған Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасы да енді.1937 жылдың наурыз айында Қазақстан Кеңестерінің Төтенше X съезі қабылдаған Конституциясында - Республикасының саяси негізі – еңбекшілер депутаттарының Кеңестері:- Республиканың экономикалық негізі – социалистік шаруашылық жүйесі және өндіріс құралдары мен құрал – жабдықтарына социалистік меншік деп атап өтілді. Қазақ КСР – і КСРО құрамына ерікті негізде енді және мемлекеттік, экономикалық, мәдени құрылыс міндеттерін шешуде барлық құқықтарға ие болды. Қазақстан жалпыодақтық еңбек бөлісінде өз орнын алды.1937 жылғы желтоқсанда КСРО Жоғарғы Кеңестің сайлауы өткізілді. Оған республикадан 44 депутат сайланды.

1938 жылғы маусым - Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің сайлауы өткізілді. Оған барлығы 300 депутат сайланды: 112 – сі жұмысшы; 116 – сы колхозшы; 152 – сі қазақ; 60 – сы әйел, оның 27 – сі қазақ әйелі.1938 жылғы 15 шілде - Қазақ КСР – і Жоғарғы Кеңесінің бірінші сессиясы болып, оны Ж. Жабаев ашты. 1939 жылғы желтоқсан – жергілікті Кеңестерінің сайлауы өткізіліп, оған 48762 депутат сайланды.20 -30 жылдар кезеңінің қорытындысы:Тиімді жағы:
1. Қазақ халқының саяси теңдікке территориялық автономия құқығына қолы жетті.
2.Индустриясы жедел дамыды.
3. Мәдениет, білім беру саласында табыстарға қол жетті.

Тиімсіз жағы:
1. Экономика мен мәдениет саласында қол жеткен табыстар тым қымбатқа түсті.
2. Тоталитарлық, казармалық жүйе орнықты.
3. Қоғамдағы табыстар сталиндік қатал идеологиялық қыспақ қоршауында қалды.

ІV. Жаңа сабақты бекіту.

Термин сөздер: /дәптермен жұмыс/

Концентрация – шоғырлану, топтастыру.

Репрессия – мемлекеттің өз азаматтарына қолданатын қатаң жазалау шаралары

АЛЖИР –Отанына опасыздық жасағандар отбасыларының мүшелеріне арналған лагерь.

Карлаг – Қарағанды еңбекпен түзеу лагері/

Степлаг – далалы аймақтағы лагерь

ГУЛАГ– лагерьлер Бас басқармасы

V.Бағалау

VІ.Үй тапсырмасын беру. Социализмнің тоталитарлық , казармалық сипат алуы.

Күні: 23.11.2015ж. 9 «Б».

Сабақтың тақырыбы: Ұлт зиялыларының саяси қудалануы. Сталиндік лагерьлер.

Білімділік мақсаты: Социализмнің тоталитарлық, казармалық сипат алуын, ұлт зиялыларының саяси қудалануы, Сталиндік лагерлер туралы баяндау.

Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың ойлау қабілетін арттыру, өз бетінше тұжырымдай білуіне бағыт беру.

Тәрбиелік мақсаты: Оқушылардың бойына еліне деген сүйіспеншілікке, өз тарихын құрметтеуге тәрбиелеу. Балаларды ерлікке, төзімділікке баулу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: жаңа сабақты меңгерту сабағы

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап) әдісі, баяндау әдісі, түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы, үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақ барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау.

Социализмнің тоталитарлық , казармалық сипат алуы.

Ауызша сұрау:

1. 20-30 жылдардағы қоғамдық-саяси өмірдің сипаты. Тоталитарлық жүйенің орнауы.

2. Ауылдық жерде мәдени-ағарту жұмыстарының өрістеуі.

20-30 жылдардағы қазақ зиялыларын жаппай жазалау.

Қосымша сұрақтар қою.

III. Жаңа сабақты түсіндіру. Ұлт зиялыларының саяси қудалануы. Сталиндік лагерьлер.

1937–1938жылдары лаңкестік жаппай сипат алды. Ұлт зиялылары «халық жаулары» деп айыпталып, сталиндік жендеттердің қолынан қаза тапты. Қазақ әдебиетінің негізін салушылар – С. Сейфуллин (1894–1938жж.), Б. Майлин (1894–1938жж.), І. Жансүгіров (1894–1938жж.),

М. Жұмабаев (1893–1938жж.), М. Дулатов жазаға ұшырап өлтірілді.

Жазалау шараларының құрбандары:

• Қазақ тілі ғылымының негізін салушы А. Байтұрсынов;

• Тілші ғалым, профессор – Қ. Жұбанов,

• Қазақтың тарих мектебінің негізін салушы – С. Асфендияров,

• КСРО Ғылым академиясы Қазақ филиалы басшыларының бірі – М. Төлепов т. б.

Қазақстанда лагерьлер жүйесі құрылды:Карлаг азабын көргендер арасында Одақ көлемінде белгілі ғалымдар, мемлекет қайраткерлері т. б. болды.30–40ж.ж.мен 50-жылдарда контрреволюциялық қылмыскерлер туралы істерді негізінен сот органдары емес, БМСБ (ОГПУ) алқасы, «Үштіктер», ерекше кеңестер шешті.Социалистік құрылысты бұрмалаған жеке адамға табыну идеологисясының зардаптары:

• Сталинизмнің идеологиялық аппараты халықтардың тарихи зердесін жоюға бағытталды

• Ұлттық зиялылардың көрнекті өкілдерін қырып-жойды

101мың қазақстандық ГУЛАГ-қа жабылып, 27мыңы атылды. «Халық жауларының» 40мыңы ақталды.

Сталиншілдіктің басты қылмысы:

1. Әміршіл-әкімшіл жүйені қолдану.

2. Лагерьлер жүйесін құру.

3. Халықтарды күштеп көшіру.Алаш қозғалысының қайраткерлеріне қарсы репрессия. 1920ж. басы мен 1930ж. аяғындағы сот процесі.Осымен қатар партия ұйымдарын тазалау жүргізілді. Сенуге болмайтындардың немесе бір кезде қате жібергендердің бәрі қуылды. Олар негізінен троцкийшілердің, оңшыл және «ұлтшыл ауытқушылардың» қатарында болды немесе соларға жаны ашыды деп айыпталды.

КСРО жаңа Конституциясының жобасын талқылау осындай үрей және жанталас жағдайда өтті. Ол 1936ж. 5желтоқсанда кеңестердің Бүкілодақтық VIII Төтенше съезінде қабылданды. КСРО-ның жаңа Конституциясы бойынша Қазақ АКСР-сы Одақтас Республика болып қайта құрылды. 1937ж. 12желтоқсанда Қазақстан Кеңестерінің X төтенше съезі Қазақ КСР-ның Конституциясын бекітті. Республика Жоғарғы Кеңесінің сайлауы өткізілді.1937ж. басталған саяси жазалау бүкіл елді қамтыды. 1936ж. Желтоқсан Пленумында, мұнан кейін 1937ж. Ақпан-наурыз пленумында Орталық Комитетінің, И. В. Сталин мен оның айналасындағылардың «екіжүзділердің, халық жауларының бәрінің тамырын шауып, жойып жіберу» қажеттігі туралы нұсқауы берілді. 1937–1938жж. жазаланған «ұлтшыл-фашистер» деп аталатындардың істерінен көрінгендей, Н. И. Ежов пен оның сыбайластары мұндай істерді қолдан жасауға көп қиналып жатпаған. Бұл «істерге» — «ұлтшыл-фашистер» және басқа «халық жаулары» дегендердің істеріне кең құлашты сипат беру үшін НКВД органдары оларды троцкишілдермен және оңшылдармен одақ жасады деген қисынды ойдан шығарды. Жер-жерде «ашық» сот мәжілістері өткізіліп, оларда сотталғандардан қажетті «мойындаулар» зорлап алынды. «Халық жауларының» негізгі көпшілігінің тағдыры КСРО Жоғарғы соты әскери коллегиясының үштігінің мәжілісінде шешілді.1937–1938жж. Қазақстанның көрнекті мемлекет және қоғам қайраткерлері Т. Рысқұлов, Н. Нұрмақов, С. Қожанов, Ұ. Құлымбетов, О. Жандосов, Ә. Досов, А. Асылбеков, Ж. Сәдуақасов, Л. Мирзоян, А. Сафарбаев, Ж. Сұлтанбеков, Т. Жүргенов, Н. Сырғабеков, З. Төреғожин және басқа да көптеген адамдар өтірік жаламен жазаланды. Қазақтың ғылым мен мәдениеті орны толмас шығынға ұшырады. Ә. Бөкейханов, А. Байтұрсынов, М. Дулатов, М. Жұмабаев, С. Сейфуллин, І. Жансүгіров, Б. Майлин, С. Асфендияров, Қ. Жұбанов, Ж. Шанин, Т. Шонанов, Қ. Кемеңгеров және т. б. кінәсіз жазалаудың құрбаны болды.Сөйтіп, 20ж. соңы мен 30ж. тоталитарлық жүйе қоғамдық саяси өмірдің барлық саласында бекіді. Оның көрінісі әсіресе Қазақстанда ерекше жиіркенішті түр алды. Олар күшпен ұжымдастыру мен 1937–1938жж. саяси жазалау дәуірінің қайғылы оқиғаларымен ұштасып жатты. Өлкедегі әлеуметтік-экономикалық өзгерістер, Қазақстанға Одақтас республика дәрежесін беру, мәдени құрылыстағы, халық ағарту ісіндегі және ғылымдағы табыстар тоталитарлық жүйенің қатаң идеологиялық қыспағында өтті. Міне осының бәрі Қазақстанның КСРО құрамында болашақ даму жолын айқындап берді.

ІV. Жаңа сабақты бекіту.

Термин сөздер./дәптермен жұмыс/

Степлаг – Далалық лагерь.

Карлаг – ерекше режимді Қарағанды еңбекпен түзеу лагері.

ЧСИР – Отанға опасыздық жасағандар отбасыларының мүшелеріне арналған лагерь.

Алжир – Отанға опасыздық жасағандар әйелдерінің Ақмола лагері.

ГУЛАГ – Лагерьлер Бас Басқармасы.

Үштіктер – үш адамнан құралған комиссия.

БМСБ (ОГПУ) – Біріккен мемлекеттік саяси басқарма.

V.Бағалау

VІ.Үй тапсырмасын беру. Ұлт зиялыларының саяси қудалануы. Сталиндік лагерьлер

Оқып, түсінік айту. Хабарлама жасау.

1. Қорытынды. Оқушыларды бағалау.

Күні: 28.11.2015ж. 9 «Б»

Сабақтың тақырыбы: Қазақ Кеңес Социалистік Республикасының құрылуы.

Білімділік мақсаты: Социализмнің тоталитарлық, казармалық сипат алуын, ұлт зиялыларының саяси қудалануы, Сталиндік лагерлер туралы баяндау.

Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың ойлау қабілетін арттыру, өз бетінше тұжырымдай білуіне бағыт беру.

Тәрбиелік мақсаты: Оқушылардың бойына еліне деген сүйіспеншілікке, өз тарихын құрметтеуге тәрбиелеу. Балаларды ерлікке, төзімділікке баулу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: жаңа сабақты меңгерту сабағы

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап) әдісі, баяндау әдісі, түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы, үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақ барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау. Социализмнің тоталитарлық , казармалық сипат алуы.

Ауызша сұрау:

1. 20-30 жылдардағы қоғамдық-саяси өмірдің сипаты. Тоталитарлық жүйенің орнауы.

2. Ауылдық жерде мәдени-ағарту жұмыстарының өрістеуі.

20-30 жылдардағы қазақ зиялыларын жаппай жазалау.

Қосымша сұрақтар қою.

III. Жаңа сабақ. Қазақ Кеңес Социалистік Республикасының құрылуы.

Алғышарттары:

1.РКФСР құрамындағы Қазақ АКСР-і дамыған индустриялы-аграрлы республикаға айналды;

2.Жұмыс табының көп ұлтты отряды жедел қалыптасты;

3.Шаруалардың әлеуметтік табиғаты өзгерді;

4.Халық зиялыларының елеулі тобы құрылды;

Қазақ әйелдері қоғамдық және шаруашылық өмірге белсене араласты.Еңбекке жарамды 3,3млн. адамның 1млн. -ға жуығы жұмысшылар мен қызметшілер болды. Олардың 20%-ы – түсті металлургияда, 120мыңы – тасымал жұмысында, 46мыңы – құрылыстарда еңбек етті.Осылайша, Қазақстан 15жыл ішінде кеңестік мемлекетті қалыптастыру жолымен жүріп өтті. 1936 жылғы 5 желтоқсан – КСРО Кеңестерінің төтенше VIII съезінде КСРО Конституциясы қабылданды.Қазақ АКСР-ы Одақтас республика болып қайта құрылып, Қазақ КСР-і атанды (барлығы 11одақтас республика)1937жылғы наурыз – Қазақстан Кеңестерінің төтенше X съезінде Қазақ КСР-і Конституциясы қабылданды. Онда:Республиканың саяси негізі – еңбекшілер депутаттарының Кеңестері;Республиканың экономикалық негізі – социалистік шаруашылық жүйесі және өндіріс құралдары мен құрал-жабдықтарына социалистік меншік деп атап өтілді.1937 жылғы желтоқсан — КСРО Жоғарғы Кеңесінің сайлауы өткізілді. Жоғарғы Кеңеске республикадан 44депутат сайланды. 1938 жылғы маусым – Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің сайлауы өткізілді. Оған барлығы 300депутат сайланды:112-сі – жұмысшы;116-сы – колхозшы;152-сі – қазақ;60-сы әйел, оның 27-сі қазақ әйелі.1938жылғы 15шілде – Қазақ КСР-і Жоғарғы Кеңесінің бірінші сессиясы болып, оны Ж. Жабаев ашты.1939жылғы желтоқсан – жергілікті Кеңестер сайлауы өткізіліп, оған 48762депутат сайланды.20–30жылдар кезеңінің қорытындысы: Тиімді жағы:

1. Қазақ халқының саяси теңдікке, территориялық автономия құқығына қолы жетті.

2. Индустриясы жедел дамыды.

3. Мәдениет, білім беру саласында табыстарға қол жетті.

Тиімсіз жағы:

1. Экономика мен мәдениет саласында қол жеткізген табыстар тым қымбатқа түсті;

2. Тоталитарлық, казармалық жүйе орнықты;

3. Қоғамдағы табыстар сталиндік қатал идеологиялық қыспақ қоршауында қалды.

1940жылы Қазақстан одақ бойынша:

1. көмірдің – 4,2%-ын;

2. мұнайдың – 2,2%-ын;

3. қорғасынның – 87%-ын;

ІV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Термин сөздер./дәптермен жұмыс/

2. Ауызша сұрақтар қою.

V. Бағалау.

VI.Үй тапсырмасын беру. Қазақ Кеңес Социалистік Республикасының құрылуы.

Оқып, түсінік айту. Хабарлама жасау.

Күні: 30.11.2015ж. 9 «Б»

Сабақтың тақырыбы: Халыққа білім беру

Сабақтың мақсаты:
А) Білімділік: оқушыларға халыққа білім беру,жалпы білім беру саласының жетістіктерін түсіндіру..

Ә)Дамытушылық: Саяси өмірдегі тарихи оқиғаларды, өзгерістерді дұрыс бағалай және тұжырымдай білуге үйрету, деректер мен зерттеулерді өз бетінше оқып, қажетіне сай пайдалануға ғылыми бағыт бағдар беру, оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыра отырып, шығармашылығын арттыру.

Б)Тәрбиелік: Өз елінің тарихын білетін белсенді азамат тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақтың типі:Жаңа білімді меңгерту.

Сабақтың әдісі: баяндау,комп-н тест тапсыру, картамен жұмыс т.б

Көрнекілігі: Қаз.саяси картасы.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі:

1)Амандасу;2)Оқушылардың сабаққа қатысу деңгейін анықтау;

3)Ынта-зейіндерін сабаққа аудару

ІІ.Үй тапсырмасын орындау

Қазақ Кеңес Социалистік Республикасының құрылуы.

-1936 жылы КСРО-ның,1937 жылы Қазақ КСР-інің Конституциялары және олардағы Қазақстанның мемлекеттік мәртебесінің өзгеруі туралы не білесің?

-Қазақ АКСР-нің одақтас республика болып қайта құрылуының қазақ халқының тарихында қандай маңызы болды?

ІІІ. Жаңа сабақ.

Халыққа білім беру

1. Ересек адамдардың сауатсыздығын жою.

2.Халық ағарту ісінің дамуы.

3. Кәсіптік білім берудің жайы

1.Ересек адамдардың сауатсыздығын жою. Барлық ересек адамдары сауатты болмай, бүкіл халықты білімді ету мүмкін емес еді. Сондықтан Кеңес өкіметі ересек адамдарды сауаттандыруға үнемі көңіл бөліп отырды. Тиісті қаржы бөлді, оқытушыларды оқу үйлерімен, оқу-жазу құралдарымен қамтамасыз етті. 1924 жылы ұйымдастырылған «Сауатсыздық жойылсын» қоғамы тікелей ересектерді сауаттандырумен айналысты. 1928 жылдың аяғында республикада сауаттылар 25 % болды.

2. Халық ағарту ісінің дамуы. Бүкіл елдегі балаларға міндетті төрт сыныптық бастауыш білім беру жөніндегі заң жүзеге аса бастады. Мектеп жасындағы балаларға төртжылдық бастауыш мектепті бітіру міндетті болды

3. Кәсіптік білім берудің жайы. Республикаға арнаулы орта білімі әрі мамандығы бар кадрлар өте қажет болды. Сондықтан да 20-жылдардың басынан бастап-ақ техникумдар ашыла бастады. Алдымен педагогикалық техникумдар ашылды. Осы жылы ауыл шаруашылығы, өнеркәсіп, дәрігерлік мамандықтар беретін 11 техникум жұмыс істеді. Ал 1940 жылы 30 мың адам білім алды.

ІІІ.Бекіту кезеңі

-Қандай себептен Кеңес үкіметі тұрғындар арасында сауатсыздықты жоюға баса назар аударды?

-Республикада білім беру жүйесін құруға зиялы қауым өкілдері қандай ықпал етті?

-Орта арнаулы білім беру саласында қандай қомақты жеістіктер болды

-Республиканың мәдени құрлысына Қазан төңкерісіне дейінгі зиялылар қандай үлес қосқан?

ІV.Бағалау

V.Үйге тапсырма: Халыққа білім беру

Күні: 5.12.2015ж. 9 «Б»

Сабақтың тақырыбы: Қазақстанда жоғары білімнің және ғылымның дамуы

Сабақтың мақсаты:
А) Білімділік: оқушыларға жоғарғы орындарының ашылуын,ғылымның базасының кеңеюі.тілдің дамуы тарихын түсіндіру..

Ә)Дамытушылық: саяси өмірдегі тарихи оқиғаларды, өзгерістерді дұрыс бағалай және тұжырымдай білуге үйрету, деректер мен зерттеулерді өз бетінше оқып, қажетіне сай пайдалануға ғылыми бағыт бағдар беру, оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыра отырып, шығармашылығын арттыру.

Б)Тәрбиелік: өз елінің тарихын білетін белсенді азамат тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақтың типі:Жаңа білімді меңгерту.

Сабақтың әдісі: баяндау,, картамен жұмыс т.б

Көрнекілігі: Қаз.саяси картасы.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі:

1)Амандасу;2)Оқушылардың сабаққа қатысу деңгейін анықтау;

3)Ынта-зейіндерін сабаққа аудару

ІІ.Үй тапсырмасын орындау

-Қандай себептен Кеңес үкіметі тұрғындар арасында сауатсыздықты жоюға баса назар аударды?

-Республикада білім беру жүйесін құруға зиялы қауым өкілдері қандай ықпал етті?

-Орта арнаулы білім беру саласында қандай қомақты жеістіктер болды

-Республиканың мәдени құрлысына Қазан төңкерісіне дейінгі зиялылар қандай үлес қосқан?

ІІІ. Жаңа сабақ. Қазақстанда жоғары білімнің және ғылымның дамуы

1.Жоғарғы және арнаулы орта білім.Қазақстан зиялыларының қалыптасуы.

2.Ғылымның дамуы

3.КСРО ҒА-ның Қазақ филиалының құрылуы.

4.Мұражайлар мен археологиялық мұрағаттар.

5.Қазақ тілінің дамуы.

Қазақстанда тұңғыш жоғары оқу орны-Қазақ педагогикалық институты 1928 жылы ашылып,оған кейіннен Абайдың есімі берілді.1931-1932ж Оралда, Қызылордада педогогикалық институттар ашылды.1929-1931 жылдары Алматыда малдәрігерлік, ауылшаруашылық,медициналық жоғарғы оқу орны ашылды.Кен-металлургия институты ашылуы негізіндеинженер-техник даярланды.Оралда,Семейде,Петропавлда,Ақтөбеде,Қарағандыда, Қостанайда мұғалімдер институты ашылды.

Ғылыми-зерттеу жұмыстарының дамуы. 20-30 жылдары Қазақстанда ғылым дамуының жаңа кезеңі басталды. 1920 жылы Қазақстанды зерттеу қоғамы құрылды. С.Асфендияров, А.В.Затаевич, Қ.Жұбанов, Ж.Аймауытов, А.П.Чулошников, А.Байтұрсынұлы, Ә.Диваев, А.Ю.Якубовский, М.Жолдыбаев сияқты белгілі ғалымдар оның жұмысына өз үлестерін қосты. Петропавл, Көкшетау, Орал, Орда қалаларында қоғамның бөлімшелері жұмыс істеді.

Әдебиеттің дамуы. 20-30 жылдардағы қазақ әдебиетінің дамуында танымал қайраткерлер С.Сейфуллин, М.Дулатұлы, Ғ.Мүсірепов, Б.Майлин, т.б. көрнекті орын алды. Осы кезеңде қазақтың ақын-жазушыларының тамаша шығармалары жарық көрді. Қазақ поэзиясы С.Сейфуллиннің «Советстан», «Көкшетау», С.Мұқановтың «Сұлушаш», І.Жансүгіровтың «Құлагер», И.Байзақовтың «Құралай сұлу» сияқты поэмаларымен толықты. Б.Майлиннің «Азамат Азаматыч», Ж.Аймауытовтың «Қартқожа», М.Әуезовтің «Қараш-қараш оқиғасы» және басқа да шығармалары қазақ прозасын жаңа сатыға көтерді.

Қазақ өнерінің гүлденуі. Осы жылдары Алматы, Ақмола (қазіргі Астана), Семей, Петропавл, Орал, Қостанай және басқа да қалаларда клубтар, халық театрлары ұйымдаса бастады. Олардан құрылған үгіт бригадалары, жылжымалы театр топтары ұлттық әскери құрамаларда, халық арасында ойын-сауық көрсетіп отырды.

Сурет өнерінің де іргесі қаланды. Бұған П.Г.Хлудов үлес қосты. Оның шәкірті, кейін Қазақстанның халық суретшісі атанған Әбілхан Қастеев сурет өнерін дамытуға елеулі еңбек сіңірді.

Қазақстан ғылымының даму үдерісінде Орынбор,Орал,Семей,Ақтөбе,Верный,Көкшетау қалаларының мұражайлары өзінше рөл атқарды.Тарихи архивтер пайда болды.

Бекіту кезеңі:

-Қазақстанда жоғарғы оқу жүйесінің қалыптасуына қысқаша сипаттама беріңдер.

-Өлкенің тарихын,экономикасын,этнологиясын, зертеу орталықтары мен қоғамдардың қызметінің бағытын анықтаңдар.

-Оқытылып отырған кезеңдегі қазақ тілін дамытудың негізгі бағыттарын атаңдар.

ІV.Үйге тапсырма: Қазақстанда жоғары білімнің және ғылымның дамуы

V.Бағалау

Күні: 07.12.2015ж. 9«Б»

Сабақтың тақырыбы:Әдебиеттің дамуы

Білімділік мақсаты: оқушыларға ХХғ алғашқы жылдарындағы қазақ әдебиетінің дамуын түсіндіру.

Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың ойлау қабілетін арттыру, өз бетінше тұжырымдай білуіне бағыт беру.

Тәрбиелік мақсаты: Оқушылардың бойына еліне деген сүйіспеншілікке, өз тарихын құрметтеуге тәрбиелеу. Балаларды ерлікке, төзімділікке баулу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: жаңа сабақты меңгерту сабағы

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап) әдісі, баяндау әдісі, түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы, үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақ барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау.

Қазақстанда жоғары білімнің және ғылымның дамуы

Ауызша сұрау.

1. -Қазақстанда жоғарғы оқу жүйесінің қалыптасуына қысқаша сипаттама беріңдер.

2. -Өлкенің тарихын,экономикасын,этнологиясын, зертеу орталықтары мен қоғамдардың қызметінің бағытын анықтаңдар.

3. -Оқытылып отырған кезеңдегі қазақ тілін дамытудың негізгі бағыттарын атаңдар.

1. III. Жаңа сабақ. Әдебиеттің дамуы

XX ғасырдың 20–30жылдарында қазақ әдебиетінде Ж. Аймауытов, А. Байтұрсынов, С. Сейфуллин, Б. Майлин, І. Жансүгіров, С. Мұқанов, Ғ. Мүсірепов, М. Дулатов, М. Жұмабаев бастаған ақындар мен жазушылардың орны ерекше болды.С. Сейфуллин — «Қазақ жастарының марсельезасы», «Көкшетау», «Советстан» шығармаларының авторы. 1927жылы Қазан революциясы, азамат соғысы жайында «Тар жол, тайғақ кешу» атты тарихи романын жазды.М. Жұмабаев «Батыр Баян», «Жүсіп хан», «Қойлыбайдың қобызы», «Ертегі» т. б. дастандарын жазды.С. Мұқанов «Сұлушаш» поэмасын, «Ботагөз» романын жазды.

І. Жансүгіров «Құлагер», Б. Майлин «Азамат Азаматыч», И. Байзақов «Құралай сұлу»,

Ғ. Мұстафин «Өмір мен өлім», Ж. Аймауытов «Қартқожа» туындыларын осы кезде жазды. Б. Жәнікешов, Б. Ізтөлин – азамат соғысы жылдарындағы белгілі ақындар.Ғ. Мүсіреповтың «Қозы Көрпеш-Баян сұлу», «Қыз Жібек», Ж. Аймауытовтың «Ел қорғаны», «Мансапқорлар», Б. Майлиннің «Жалбыр», М. Әуезовтің «Түнгі сарын», «Айман-Шолпан» сияқты туындылары қазақ драматургиясының ірі табыстары ретінде белгілі болды. Қазақ әдебиетінде кеңестік басқа ұлт өкілдерінің де алатын орны ерекше. Мысалы, қазақ жеріндегі ұжымдастыру жөнінде Мате Залка «Тұман тұмшалаған ауыл» атты романын жазды.20–30жылдардағы қазақ әдебиетінде аударма ісі де ерекше орын алды.

Алаш қозғалысының жетекшісі Ә. Бөкейханов аударма ісінің шебері болды.А. Байтұрсынов И. А. Крыловтың шығармаларын, Ж. Аймауытов М. Ю. Лермонтов пен А. С. Пушкиннің, Ғ. Тоқай Ф. Шиллердің шығармаларын;М. Жұмабаев М. Горький мен Г. Гейненің, Гете мен Д. Мамин-Сибиряктың, В. Ивановтың шығармаларын аударды.Ж. Аймауытов «Интернационалды» Н. Байғаниннің, Ш. Қошқарбаевтың т. б. ақындардың өлеңдері мен дастандары қазақ поэзиясын одан әрі дамытты.XX ғасырдың 20–30жылдарында Ә. Тәжібаев, Қ. Аманжолов, Ә. Сәрсенбаев, Д, Әбілов, Қ. Бекхожин, Ж. Саин, Т. Жароков бастаған жас буындар әдебиет саласында белгілі болды. Сталиндік бюрократизм, жазалау шаралары, репрессия қазақ әдебиетіне орны толмас шығын әкелді. Мысалы, жазықсыз жолмен М. Дулатов түрмеге қамалып, 1935жылы қайтыс болса, А. Байтұрсынов 1937 жылы атылды.

1. қорғасынның – 87%-ын;

ІV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Термин сөздер./дәптермен жұмыс/

2. Ауызша сұрақтар қою.

-Алғашқы қазақ романдарын атаңдар.оларды кім,қашан жазған?

-Алғашқы драмалық шығарманы кім,қашан жазды?

-Көркем шығармаларды аударудың қандай пайдалы жақтары бар?

-ХХғ алғашқы онжылдықтарында қазақ әдебиетінде қандай жаңалықтар бар?

V.Бағалау

VІ.Үй тапсырмасын беру. Әдебиеттің дамуы

Күні: 12.12.2015ж. 9«Б»

Сабақтың тақырыбы:Көркемөнердің дамуы

Білімділік: оқушыларға қазақ кеңес өнерінің дамуын,ерекшелігін түсіндіру.Театр қайраткерлері туралы олардың шығармашылықтарына тоқталу.

Дамытушылық : оқушылардың ойлау қабілетін арттыру, өз бетінше тұжырымдай білуіне бағыт беру.

Тәрбиелік: оқушылардың бойына еліне деген сүйіспеншілікке, өз тарихын құрметтеуге тәрбиелеу. Балаларды ерлікке, төзімділікке баулу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: жаңа сабақты меңгерту сабағы

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап) әдісі, баяндау әдісі, түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы, үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақ барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау.

Алғашқы қазақ романдарын атаңдар.оларды кім,қашан жазған?

-Алғашқы драмалық шығарманы кім,қашан жазды?

-Көркем шығармаларды аударудың қандай пайдалы жақтары бар?

-ХХғ алғашқы онжылдықтарында қазақ әдебиетінде қандай жаңалықтар бар?

III. Жаңа сабақ.

1.Қазақ кеңес өнерінің орнығуы.

2.Драматургия және театр өнер

3.Музыка

4.Опера балет театры

5.Кино өнері

6.Бейнелеу өнері

Бекіту:

-Халық күйлері,хор,драма,әдеби үйірмелері,театрлар қай қалаларда пайда болды?

-Жаңа әдеби жанр-драматургияны жасауға қатысқан жазушыларды ата.

-Әміре Қашаубаев қандай көрмеге қатысып,жүлделі орынға ие болды?

-Қазақстан әдебиеті мен өнерінің онкүндігі қай қалада өтті?

-Бейнелеу өнерін дамытудың қандай ерекшеліктері болды?

IV.Үй тапсырмасын беру. Көркемөнердің дамуы

V.Бағалау

Күні: 14..12.2015ж. 9 «Б» ,

Сабақтың тақырыбы: Қазақстан мәдениетін қайталау

Білімділік: оқушыларға Қазақстан мәдениетін дамуын,ерекшелігің түсіндіріп, жинақтап қорытындылау.

Дамытушылық : оқушылардың ойлау қабілетін арттыру, өз бетінше тұжырымдай білуіне бағыт беру.

Тәрбиелік: оқушылардың бойына еліне деген сүйіспеншілікке, өз тарихын құрметтеуге тәрбиелеу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: қайталау сабағы.

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап)әдісі, баяндау әдісі,

түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы, үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақ барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

II.Үй тапсырмасын сұрау.

Көркемөнердің дамуы

-Халық күйлері,хор,драма,әдеби үйірмелері,театрлар қай қалаларда пайда болды?

-Жаңа әдеби жанр-драматургияны жасауға қатысқан жазушыларды ата.

-Әміре Қашаубаев қандай көрмеге қатысып,жүлделі орынға ие болды?

-Қазақстан әдебиеті мен өнерінің онкүндігі қай қалада өтті?

-Бейнелеу өнерін дамытудың қандай ерекшеліктері болды?

III. Өткен материалдарды қайталау

-Қандай себептен Кеңес үкіметі тұрғындар арасында сауатсыздықты жоюға баса назар аударды?

-Республикада білім беру жүйесін құруға зиялы қауым өкілдері қандай ықпал етті?

-Орта арнаулы білім беру саласында қандай қомақты жеістіктер болды

-Республиканың мәдени құрлысына Қазан төңкерісіне дейінгі зиялылар қандай үлес қосқан?

Қазақстанда жоғарғы оқу жүйесінің қалыптасуына қысқаша сипаттама беріңдер.

-Өлкенің тарихын,экономикасын,этнологиясын, зертеу орталықтары мен қоғамдардың қызметінің бағытын анықтаңдар.

-Оқытылып отырған кезеңдегі қазақ тілін дамытудың негізгі бағыттарын атаңдар.

Алғашқы қазақ романдарын атаңдар.оларды кім,қашан жазған?

-Алғашқы драмалық шығарманы кім,қашан жазды?

-Көркем шығармаларды аударудың қандай пайдалы жақтары бар?

-ХХғ алғашқы онжылдықтарында қазақ әдебиетінде қандай жаңалықтар бар?

Бекіту.Ауызша сұрақтар беру

IV.Үй тапсырмасын беру. Қазақстан мәдениетін қайталау

V.Бағалау

Күні: 19.12.2015ж. 9 «Б»,

Сабақтың тақырыбы: Ұлы Отан соғысының басталуы.

Білімділік мақсаты : Оқушыларға Ұлы Отан соғысының шығу себептерін түсіндіре отырып, қазақстандықтардың ерліктері мен тыл еңбеккерлерінің Ұлы Жеңіске қосқан үлестері туралы мағлумат беру.

Дамытушылық мақсаты: оқушылардың жалпы танымын, ой-өрісін дамыту. Өз ойын , көзқарасын білдіруге үйрету.

Тәрбиелік мақсаты:Ұлы жеңістің тарихи маңызын танып-білу арқылы «ешкімде, ешнәрсе де ұмытылмайды» деген сөздің құндылығын ұғындыру. Оқушыларды отансүйгіштікке, еңбек етуге, еңбек адамдарын құрметтеуге тәрбиелеу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: аралас сабақ

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап)әдісі, баяндау әдісі,

түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы, үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақ барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

II.Үй тапсырмасын сұрау.

Ауызша сұрау.

-Халық күйлері,хор,драма,әдеби үйірмелері,театрлар қай қалаларда пайда болды?

-Жаңа әдеби жанр-драматургияны жасауға қатысқан жазушыларды ата.

-Әміре Қашаубаев қандай көрмеге қатысып,жүлделі орынға ие болды?

-Қазақстан әдебиеті мен өнерінің онкүндігі қай қалада өтті?

-Бейнелеу өнерін дамытудың қандай ерекшеліктері болды?

Ш. Жаңа сабақ. Ұлы Отан соғысының басталуы.

Жоспары: 1.Ұлы Отан соғысы қарсаңында.

2. Фашистік Германияның жоспары.

Шабуыл жасаспау туралы (23 тамыз 1939 ж) Кеңес Одағымен жасаған келісімді бұзып, фашистік Германия 1941 жылы 22 маусымда соғыс жарияламастан КСРО аумағына басып кірді. Ұлы Отан соғысы осылай басталды.Соғыстың сипаты - Германия тарапынан бұл соғыс агрессиялық, жаулап алушы, әділетсіз соғыс болды, ал Совет Одағы тарапынан әділетті өз жерін қорғаған, азаттық Отан соғысы болды.1940 жылдың орта кезеңінде Гитлер командованиесі СССР – ге басып кірудің «Барборосса жоспары» деп аталатын стратегиялық жоспарын жасауға кіріскен болатын. Бұл жоспар бойынша фашистік Германия мен оның қол шоқпарларының құрғақтағы, әуедегі және соғыс теңіз күштері КСРО-ға бір мезгілде шабуыл жасайтын болды. Бұл жоспардың басты мақсаты қысқа мерзім ішінде (3–4 ай), «қауырт соғыс» идеясы бойынша соғысты 1941 жылдың күзінде аяқтау тиіс еді.

«Барбаросса» жоспарын жасаған кезде фашистік Германияның басшылары КСРО – ны «сансыз» көп ұлттың жасанды және «тұрақсыз бірлестігі», өзінше бір «ішкі бірліктен жұрдай этникалық конгломерат» деп қарастырды. «Россияның кең – байтақ жерін мекендеген халықтар жөніндегі біздің саясатымыз, - деді Гитлер өз сыбайластарына, - алауыздық пен жікке бөлінудің кез келген түріне қолдау көрсету болуға тиіс.

Кеңес адамдарының патриоттық сезімі, әрине, бұл жоспарға қарсы тұра білді. Қазақстан халқы Отан қорғаушылар қатарына өз еркімен жаппай жазыла бастады. Мысалы, Алматы медицина институтының студенті Мәншүк Мәметова: «Отбасымыздан майданға жіберетін ешкім жоқ, ағам да, апам да жоқ, сондықтан өзімді жіберуді өтінемін», - деп әскери комитетке өтініш берді. Республикада 2 млн. – нан астам адам әскери даярлықтан өтті.

Соғыстың алғашқы кезеңінде 14 атқыштар және атты әскер дивизиясы, 6 бригада құрылып, майданға жіберілді. Қазақстандық 36 – жеке атқыштар бригадасы 30 – дан астам ұлттан құрылды. Алматы, Жамбыл, Оңтүстік Қазақстан, Қырғызстаннан шақырылған жігіттерден 316 – атқыштар дивизиясы құрылып, оның командирі генерал М. В. Панфилов болды. Армия қатарына 1 млн. 196164 (1 млн. 196300) қазақстандық қосылып, әрбір бесінші адам майданға аттанды.Қазақстанда еңбек армиясы құрылып, Қазақ КСР – нен 700 мыңнан астам адам шақырылды. Соғыс жылдары 27 әскери оқу орны 16 мың офицер даярлап шығарды. 1941 – 1945 жылдары әскери оқу орындарына 42 мыңнан астам қазақстандық жіберілді.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

Ауызша сұрақтар қою:

1.Екінші дүние жүзілік соғыс қай жылы басталды?

2. Фашистік Германияның КСРО-ға соғыс жоспары қалай аталды?

3. Германияға Фашистік тәртіп орнатқан жетекші.

4.Ұлы Отан соғысы жылдарында Қазақстаннан неше адам армия қатарына алынды.

Дәптермен жұмыс. Негізгі оқиғалар мен мерзімдерін жазу.

V. Бағалау.

V .Үй тапсырмасын беру. Ұлы Отан соғысының басталуы.

Күні:21.12.2015 . 9 «Б».

Сабақтың тақырыбы:Қазақстандықтар Мәскеу, Ленинград, Сталинград үшін ұрыстарда

Білімділік мақсаты : оқушыларға Ұлы Отан соғысының негізгі шайқастары туралы түсіндіре отырып, қазақстандықтардың ерліктері мен Ұлы Жеңіске қосқан үлестері туралы мағлумат беру.

Дамытушылық мақсаты: оқушылардың жалпы танымын, ой-өрісін дамыту. Өз ойын , көзқарасын білдіруге үйрету.

Тәрбиелік мақсаты:ұлы жеңістің тарихи маңызын танып-білу арқылы «ешкімде, ешнәрсе де ұмытылмайды» деген сөздің құндылығын ұғындыру. Оқушыларды отансүйгіштікке, еңбек етуге, еңбек адамдарын құрметтеуге тәрбиелеу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: аралас сабақ

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап)әдісі, баяндау әдісі,

түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы, үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақ барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

II.Үй тапсырмасын сұрау. Қазақстанның Ұлы Отан соғысына қатысуы

Ауызша сұрау.

1.Ұлы Отан соғысы жылдары Қазақстан экономикасын қайта құру.

1. Қазақстанға көшін келген халықтар

Қосымша сұрақтар қою.

Ш. Жаңа сабақ. Қазақстандықтар Мәскеу, Ленинград, Сталинград үшін ұрыстарда

1941 жылғы қараша, желтоқсан айларында Мәскеу түбіндегі шайқаста қазақстандықтардың жауынгерлік даңқы шықты. Республикада жасақталған 316-атқыштар дивизиясына астанаға апаратын негізгі өзекті жолдардың бірі – Волокалам тас жолын қорғау тапсырылды. Мұнда майор Бауыржан Момышұлы басқарған 1073-ші атқыштар полкі жау шабуылына дивизияның басқа бөлімдерімен бірге ерлікпен тойтарыс берді. 316-дивизияның жоғары қаһармандық қабілетін қамтамасыз етуге оның командирі И. В. Панфилов зор еңбек сіңірді. Дубосекова разъезі түбінде 28 панфиловшы жауынгерлер жаудың 50танкісінің шабуылына қарсы тұрды. Саяси жетекші В. Г. Клочковтың жауынгерлерді ерлікке жігерлендіріп: «Ресей жері кең байтақ, бірақ шегінер жер жоқ, артымызда Мәскеу!» — деген сөздері бүкіл майданға тарап кетті. 28 жауынгер – орыстар, қазақтар, украиндар, қырғыздар – 4сағат бойы өршелене жасалған жау танктерінің тынымсыз шабуылына ерлікпен тойтарыс берді. Олар қасық қаны қалғанша шайқасты. Бәрі дерлік қазақ тапты, бірақ жауды өткізбеді. Сондай-ақ Мәскеуді қорғау тарихына панфиловшылар дивизиясы бөлімдерінің саяси жетекшілері П. В. Вихров, М. Ғабдуллин, автоматшылар Т. Тоқтаров, Р. Аманкелдиев өздерінің ерліктерімен мәңгі өшпес із қалдырды. 316-дивизия жауынгерлерінің ерлігі мен қаһармандығы жоғары бағаланды. 1941жылы 17қарашада оған құрметті 8-ші Ұлан дивизиясы атағы берілді. Мәскеу шайқасының тарихи маңызы.Қызыл Армия Москва түбінде гитлерлік басқыншыларды алғаш рет жеңді. Бұл жеңісте қазақстандықтардың үлесі де көп болды. Қазақстандық генерал-майор И. В. Панфилов пен комиссар А. С. Егоров басқарған 316-атқыштар дивизиясының аты аңызға айналды. Москва облысының Бородино селосының түбінде неміс штабына басып кіріп, немістердің көзін жойған Т. Тоқтаровқа кеңестер Одағының батыры атағы берілді. М. Ғабдуллин басқарған автоматшылар тобы да ерекше ерлік көрсетіп, жау танкілерінің бірнешеуін жойды. М. Ғабдуллинге Кеңестер Одағы батыры атағы берілді. Бородино селосының түбінде Амангелді Имановтың ұлы Рамазан Амангелдиев 13фашистің көзін жойды. Фашистердің Москва түбінде жеңілуі, яғни «Блицкриг» жоспарының күйреуі жеңістің бастамасы болды. Сталинград шайқасының тарихи маңызы 1942жылы Сталинград түбінде қиян-кескі шайқас басталды. Қазақстанның батысы Сталинград облысымен 500шақырым шектесіп жатқандықтан, соғыстың оты Батыс Қазақстан өңірін қамтыды. 1942 жылы 1қыркүйекте Гурьевте қорғаныс комитеті құрылды. 1942жылы 15қыркүйекте Гурьев облысында соғыс жағдайы мен қатерлі жағдай енгізілді. 1942жылы 9қазанда Қазақ КСР үкіметі Сталинград майданының ең жақын тылы Қазақстан екенін, сондықтан бұдан артық шегінетін жер жоқ екенін айтып, Сталинградты қорғаушы жерлестеріне үндеу тастады. Батыс Қазақстан жерінде 6 қорғаныс шебі, Сайхан, Орда, Чапаев, Тайпақ аудандарында арнайы аэродромдар салынды. Ақтөбе облысында да қорғаныс құрылыстары салынды. Сталинград майданының көптеген әскери бөлімдері, материалдық, техникалық базалары Батыс Қазақстанда орналастырылды. Орал қаласында әскери байланыс торабы орналасты. Батыс Қазақстан жерінде 20-ға жуық әскери госпиталь жұмыс істеді. Сталинград майданын барлық жағынан Қазақстан қамтамасыз еткен. Осында көптеген әскери техника жөндеуден өтті. Қазақстан жерінде құрылған 292, 387-атқыштар дивизиясы, 81-атты әскер дивизиясы т. б. Сталинградты қорғауға қатысты. Жамбылдың ұлы Алғадай Сталинград түбінде ерлікпен қаза тапты. Кеңестер Одағының батыры, қарағандылық ұшқыш Нұркен Әбдіров өз ұшағын жаудың әскери базасына құлатып, Гастеллоның ерлігін қайталады. Сталинград түбінде қазақстандықтар Қ. Сыпатаев пен А. А. Бельгин өздерінің ерлігі нәтижесінде Кеңестер Одағының Батыры атағына ие болды. Сталинград шайқасы соғыс тарихында ерекше орын алды. Гитлерлік басқыншылардың Сталинград түбіндегі жеңілуі олардың соғыстағы тағдырының шешілу уақытын жақындата түсті.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

Ауызша сұрақтар қою.

-Қазақстандықтар Мәскеу мен Ленинградты қорғауда қандай ерліктер көрсетті?

-Сталинград шайқасында Қазақ КСР-і қандай рөл атқарды ?

ІV. Бағалау.

V. Үй тапсырмасын беру. Қазақстандықтар Мәскеу, Ленинград, Сталинград үшін ұрыстарда тақырыбын оқып, түсінік айту.

Күні:26.12.2015 . 9 «Б».

Сабақтың тақырыбы:Соғыс бағыты-Батыс

Білімділік : оқушыларға Ұлы Отан соғысы кезіндегі қазақстандықтардың ерліктері туралы мағлумат беру.

Дамытушылық : оқушылардың жалпы танымын, ой-өрісін дамыту. Өз ойын , көзқарасын білдіруге үйрету.

Тәрбиелік:ұлы жеңістің тарихи маңызын танып-білу арқылы «ешкімде, ешнәрсе де ұмытылмайды» деген сөздің құндылығын ұғындыру. Оқушыларды отансүйгіштікке, еңбек етуге, еңбек адамдарын құрметтеуге тәрбиелеу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: аралас сабақ

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап)әдісі, баяндау әдісі,

түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы, үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақ барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

II.Үй тапсырмасын сұрау. Қазақстандықтар Мәскеу, Ленинград, Сталинград үшін ұрыстарда

Ауызша сұрау.

-Қазақстандықтар Мәскеу мен Ленинградты қорғауда қандай ерліктер көрсетті?

-Сталинград шайқасында Қазақ КСР-і қандай рөл атқарды ?

ІІІ.Жаңа сабақ. Соғыс бағыты-Батыс

Мыңдаған қазақстандықтар Украина,Белорусьті,Балтық бойы,Молдаваны азат ету жолында ұрыстарға қатысты.Жау тылындағы партизан қозғалысы соғыстың алғашқы күндерінен бастап стратегиялық маңызы бар қаһарлы және ұйымдасқан күшке айналды.

Халық кегін қайтарушылар қозғалысына тән белгілердің бірі оның көпұлтты құрамы болды.Қазақстандықтар партизандар саны 3,5 мың адамнан асып түсті.Қ.Қайсенов,Ж.Ағаділов,Е.Воровьева,П.Семенова ерлігімен тарихта қалды.Шетелдегі қозғалыста А.С.Егоров,З.У.Құсайынов есімдері белгілі.1945 ж16 сәуірде Берлин операциясына қатысқан қазақстандықтар ерлікпен шайқасты.Ұшқыштар Т.Бигелдинов,Л.Беда,И.Павлов,С.Луганскийге Кеңес Одағының батыры атағы берілді.С.Нұрмағанбетовке Берлин үшін шайқаста Халық қаһарманы атағы берілді.И.Я.Сьянов,Х.Қайдауов,З.Тұрарбеков,Х.Көбеков т.б батырлар Берлин үшін шайқасқа қатысты.Р.Қошқарбаев,Г.Булатов Рейхстагқа Жеңіс туын тікті.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

Ауызша сұрақтар қою.

V. Үй тапсырмасын беру. Соғыс бағыты-Батыс

VI. Бағалау.

Күні:28.12.2015 . 9 «Б».

Сабақтың тақырыбы:Тылдағы жұмыс және майданға бүкілхалықтық көмек

Білімділік : оқушыларға Ұлы Отан соғысы кезіндегі тыл еңбеккерлерінің жаппай ерліктері туралы мағлумат беру.

Дамытушылық : оқушылардың жалпы танымын, ой-өрісін дамыту. өз ойын , көзқарасын білдіруге үйрету.

Тәрбиелік:оқушыларды отансүйгіштікке, еңбек етуге, еңбек адамдарын құрметтеуге тәрбиелеу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: аралас сабақ

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап)әдісі, баяндау әдісі,

түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы, үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақ барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

II.Үй тапсырмасын сұрау. Соғыс бағыты-Батыс.,

-Кеңес одағы үшін Ұлы отан соғысының шешуші шайқастары қай жерде,қай кезде болды?

-Сол кездегі Кеңес адамдарының ,түрлі ұлт өкілдерінің тығыз ынтымақтастықта болып,жауға бірлесіп соққы беруінің,отаншылдық сезімдерінің мол болуының себебі н ІІІ.Жаңа сабақ. Тылдағы жұмыс және майданға бүкілхалықтық көмек

1.Тыл еңбеккерлерінің жаппай ерлігі.

2.Майданға және басқыншылықтан азат етілген аудандарға бүкілхалықтық көмек.

Тылдағы жұмыс республика тарихындағы шешуші әрі маңыздағы мәселе болып табылады.Соғыстың алғашқы кезеңінде 1941-1942ж экономиканы әскери жағдайға лайықтап қайта құру іске асырылды.Көптеген өнеркәсіп орындары қорғанысқа қажетті өнім өндіруге көшті.Еңбек материалдық-техникалық және қаражат ресурстарын соғыс экономикасын лайықтап қайта орналастыруды қажет етті.Өндірісті ұжымдастыру мен мамандандырудың жаңа сызбасы пайда болды.Ауылшаруашылық алқаптар құрылымы да өзгеріске ұшырады.Еңбекті ұйымдастырудың формалары қайта қаралды.Экономиканың барлық салалары мен қоғам өмірінің барлық аяларында жұмысшылар мен жетекші кадрларды қайта даярлау,оларға әйелдер мен жастарды тарту жұмыстары жүргізілді.

Мемлекет Қызыл Армияны танкімен және авиациямен жарақтандыруға ерекше көңіл бөлді.Бұл істерге бүкіл халықты,жастарды, мектеп оқушыларын жұмылдырды.1943 жылғы желтоқсанда Алматы қалалық активі С.Луганскиймен кездесуге арналған жиналыста атақты жерлесіне жаңа ұшақ жасап беруге шешім қабылдады.Майданға бүкілхалықтық көмек отан қорғаушылардың жауды жеңетініне сенімін нығайтып,оларды жаңа ерлікке жігерлендірді.Сталинград трактор зауыты,Красный Октябрь зауытына комсомолдар жіберілді.Қазақстандықтар Калинин,Солтүстік Кавказ,Украина,Белорусь,Молдава,Балтық жағалауы еңбекшілеріне халық шаруашылығын қалпына келтіруге туысқандық көмек көрсетті.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

-Қазақстан еңбекшілері майдан үшін қай салаларда еңбек етті?

-Басқыншылардан азат етілген аудандарға қандай көмек көрсетілді?

V. Үй тапсырмасын беру. Тылдағы жұмыс және майданға бүкілхалықтық көмек

VI. Бағалау.

Күні:9.01.2016 . 9 «Б».

Сабақтың тақырыбы:Соғыс алдындағы және соғыс жылдарындағы миграциялық үдерістер және халықтарды депортациялаудың жалғасы

Білімділік : оқушыларға соғыс жылдарында ұлтаралық қтынастардағы келеңсіздіктерді,демографиялық өзгерістерді түсіндіру.

Дамытушылық : оқушылардың жалпы танымын, ой-өрісін дамыту. өз ойын , көзқарасын білдіруге үйрету.

Тәрбиелік:оқушыларды отансүйгіштікке, еңбек етуге, еңбек адамдарын құрметтеуге тәрбиелеу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: аралас сабақ

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап)әдісі, баяндау әдісі,

түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы, үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақ барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

II.Үй тапсырмасын сұрау. Сабақ барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

II.Үй тапсырмасын сұрау. Тылдағы жұмыс және майданға бүкілхалық көмек.

-Қазақстан еңбекшілері майдан үшін қай салаларда еңбек етті?

-Басқыншылардан азат етілген аудандарға қандай көмек көрсетілді

ІІІ.Жаңа сабақ. Соғыс алдындағы және соғыс жылдарындағы миграциялық үдерістер және халықтарды депортациялаудың жалғасы.

1.Соғыс алдындағы және соғыс жылдарындағы имиграциялық үдерістер.

2.Қазақстанға көшіріліп әкелінген халықтар.

3. Қазақстандағы неміс және поляк диаспораларының сандық өсуі

4.Қырым,Кавказ халықтарын еріксіз көшіру.

1938 ж Қиыр Шығыстағы корей Посьет ауданынан Қазақстанға 100 мыңнан астам адам көшіріліп әкелінді.Қызылорда және Алматы облыстарында қоныс аударушы корейлерден тұратын 57 ұжымшар құрылды.Қоныс аударушылары жайғастыру және олардың жаңа табиғи-климаттық жағдайға,этностық ортаға үйренісу үдерісі қиын болды.Корей отбасыларының бір бөлігі Өзбек КСР-нің суармалы егіншілік аудандарына көшіп кетті.Ұлы Отан соғысы жылдарында халықтар өмірінің интерноционалдану барысы мейлінше күшті жүргізілді.Жауынгер арасында тәрбие жұмысын жүргізу,ұлт тілдерінде майдандық газеттер мен журналдар шығару,ұлттық әскери бөлімдер құру ұлтаралық қатынастарды нығайтуға көмектесті.Сонымен бір мезгілде ұлтаралық қатынастарға өз ықпалы мен зор әсерін білген режімнің тұтас халықтарды күштеп көшіру,зорлық-зомбылықтың барлық элементтерін қамтыған еңбек колонияларын құру сияқты қылмысты әрекеттері белең алып отырды.Ұлы Отан соғысы кезінде жүздеген мың адамның еріксіз көшіріліп әкелуі ахуалды қиындатып жіберді.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

-Халықтардың өмірін интернационалдадыру дегенді қалай түсінесің?

-Мұндай үдерісті жүргізуді қалай түсінесің?

-Жойылған автономиялық республикаларға назар аударындар.Олардың қайсысы кейін қалпына келтірілді?.

-Қазақстан көпұлтты мемлекетке айналды.Мұндай күйдің артықшылығы неде немесе ондайдан келеңсіз мәселелер туындау мүмкін бе?

V. Үй тапсырмасын беру. Соғыс алдындағы және соғыс жылдарындағы миграциялық үдерістер және халықтарды депортациялаудың жалғасы.

VI. Бағалау.

Күні:11.01.2016 . 9 «Б».

Сабақтың тақырыбы:Ұлы Отан соғысы жылдарындағы ғылым мен мәдениет

Білімділік : оқушыларға соғыс жылдарында ғылым мен мәдениет туралы мағлұмат беру.

Дамытушылық : оқушылардың жалпы танымын, ой-өрісін дамыту. өз ойын , көзқарасын білдіруге үйрету.

Тәрбиелік:оқушыларды отансүйгіштікке, еңбек етуге, еңбек адамдарын құрметтеуге тәрбиелеу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: аралас сабақ

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап)әдісі, баяндау әдісі,

түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы, үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақ барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

II.Үй тапсырмасын сұрау. Сабақ барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

II.Үй тапсырмасын сұрау

-Халықтардың өмірін интернационалдадыру дегенді қалай түсінесің?

-Мұндай үдерісті жүргізуді қалай түсінесің?

-Жойылған автономиялық республикаларға назар аударындар.Олардың қайсысы кейін қалпына келтірілді?.

-Қазақстан көпұлтты мемлекетке айналды.Мұндай күйдің артықшылығы неде немесе ондайдан келеңсіз мәселелер туындау мүмкін бе?

ІІІ.Жаңа сабақ. Ұлы Отан соғысы жылдарындағы ғылым мен мәдениет

1.Ғылым -майданға

2.Жоғары оқу орындары

3.Әдебиет соғыс жылдарында

4.Көшіріліп әкелінген мәдени мекемелер

Совет Одағы Ұлы Жеңісін шабыттана жырлаған, XX ғасырдың Гомері атанған Жамбыл бастаған өдебиет пен онер қайраткерлерінің еңбектері де - өз аддына бір тебе. Осы кезде ұлы жазушы Мұхтар Әуезов "Абай" эпопеясының 1-кітабын жазып, аты елге жайылды. С.Мұқанов, Ғ.Мүсірепов, Ғ.Мұстафин, Б.Бұлқышев, Ж.Саин, П.Кузнецов сияқтыжазушылар, Шашубай, Нұрпейіс, Кенен сынды ақындар халықтар достығының жыршысы бодды. Республикамызға уақытша келген 90 жазушы (Алексей Толстой, С.Михалков, С.Сергеев-Ценский, Ф.Панферов, О.Форш, К.Паустовский, С.Маршак, М.Зощенко тағы басқалар), "Мосфильм" мен "Ленфильм", 23 театр мен музыкалық коллективтер жеңіс үшін еңбек етіл қана қоймай, қазақтың ұлттық өнерін жаңажанрлармен, кәсіби шеберлікпен байытып, жан-жақты дамуына септігін тигізді.

Қазақ совет поэзиясының алыбы Жамбылдың "Ленинградтық өрендерім" деп аталатын мәңгі өшпес патриоттық шығармасын бүкіл еліміз толғана оқыды. М.Әуезов, С.Мұқанов, Ғ.Мүсірепов, Қ.Аманжолов, Б.Бұлқышев, Т.Жароковтың, Қазақстанның басқа да жазушылары мен ақындары-ның соғыс көзіндегі жазған шығармалырының жігерлендірушілік мәні болды.

Қазақ артистері майданның алғы шебінде 2 мыңға жуық концерт берді. Әдебиет пен өнерді, ғылымды дамытуда қазак мәдениет қайраткерлерімен достық қатынас жасаған орыс ғылымы мен мәдениетінің көрнекті өкілдері А.К.Толстой, СЯ.Маршак, КГ.Паустовский, Ф.И.Панферов, С.Н.Сергеев-Ценский, И.П.Бородин, Л.С. Берг, В.И.Вернадский, Н.Ф.Гамалея, Н.Д.Зелинский, Л.И.Мандельштам, Ю.А.Завадский,С.М.Эйзенштейн, Н.Д.Мордвин, В.П.Марецкая, Н.К.Чер-касов, С.С.Прокофьев, С.С.Туликовтың және басқалардың үлкен ықпалы болды.

Соғыс жылдары Қазақстанға туысқан республикалардан 13 ғыльши мекеме, 19 театр, 30-астам жоғары оқу орны көшіп кедці. Аса қиын жағдайларға қарамастан 1941 жылы Алматыда шет тілдері институты, 1943 жылы Шымкент күрылыс материаддары технологаялық институты, 1944 жылы Алматы қыздар педагогикалық институты, Қазак физкультура институты ашыдды. Интеллигенция Отанға шексіз берілтендіктің өнегесін көрсетті. Ғалымдар Қазақстанның байлықтарын майдан қажеті-ңежаратты, жаңа қару-жарақ түрлерін ойлап шығарды, өндіріске жаңа технологиялық процестерді енгізді, жаралы жауынгерлердің басым көпшілігін тез арада сауықтырып қатарға қосты. 23 типті авиация, моторлы, теңдесі жоқ Т-34 танкісі, атақты "Катюшасы", жаңа артиллериялық қару-жарақтар, автоматты атыс қару түрлері т.б. совет ғалымдарының сол кезеңдегі жеңіске қосқан қомақты үлесі еді. Идеология майданының жауынгерлері Отанды қорғау туралы, халықтың жеңіске деген сенімін нығайтты, барлық күш-жігерін майданға көмек беруге жүмьщырылды, тыл мен майданның біршгін арпырды, тылда да, маңцанда да, партизан өлкелерінде хеңісті шындады. Орталық радио тәулігіне 18 сағат хабардургізді. КСРО халықтарының 70 тіліңде, 28 шетел тілдерінде сұрапыл соғыстың барысы туралы ақиқатты хабарлады.

Мәдени қызмет көрсету мақсатымен 1941 жылы Алматыда майдандық концерт бригадалары ұйымдастырылды. Олардың құрамында республиканың көрнекті әнші-актерлері К.Ж.Байсейітова, ЖЕлебеков, М.Ержанов, Ғ.Құрманғалиев, Ж.Омарова, Е.Өмірзақов, Ү.Тұрдықұлова, Ә.Ә.Үмбетбаев М.Абдуллин, Б.Артықова, Н.Әбішев, Ш.Бейсекова, Қ.Лекеров; бишілер Ш.Жиенқұлова, З.Розмұхамедова; домбырашы Л.Мұхитов болды.

Концерттік бригадаларды жазушылар Ә.Әбішев, Ғ.Мұстафин, Ғ.Орманов, ҚазССР Халкомсовы жанындағы өнер істері жөніндегі басқарманыц бастығы С.Е.Толыбеков, директор Ф.А.Ф.А-Кузьмич т.б. басқарды. Тыл мен майдан арасындағы байланыстың нығая түсуі үшін майданнан тылға келген делегациялардың да маңызы зор болды. 1942-1943 жылдары Қазақстанғамайданнан 16 делегация, ал 1944 жылы 6 делегация келіп кетгі. Олардың ішіңце Қазақставда жасақталған 8-гвардиялық атқыштар, Сталинградтық-дунайлық 73-гвардиялық, 391-, 310-, 314-атқыштар дивизияларының т.б. әскери бөлімдер мен құрамалардың жауынгерлері бодды. Олар кәсіпорын-дарда, колхоз, совхоздарда, оқу орындары мен ғылыми мекемелерде болып, өз бөлімшелерінің жауынгерлік жолы, полктес жолдастарының ерліктері туралы айтып берді. 1943 жылы 10 ақпавда 391-атқыштар дивизиясының делегациясы "Казахстанская правда" газетіне қаһармандығы мен ерлігі үшін Ленин орденімен наградталған майдангер-қазақстандықтар дивизия санитары Сартанов, капитан Ивкин, сержант Кравченко, әскери дәрігер Сухарукова туралы мақала жаздыСовет жауынгерлерін майданда қаһармандықпен соғысуға, тыл еңбеккерлерін жанқиярлық еңбекке жігерлендірді.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

-Соғыс жылдарындағы ғылыми мекемелердің,ғалымдардың қызметі туралы баяндама жаса.

-Әдебиет пен өнердің көшіп келген және жергілікті қайраткерлерінің шығармашылық қызметінің ерекшеліктері неде?

V. Үй тапсырмасын беру. Ұлы Отан соғысы жылдарындағы ғылым мен мәдениет

VI. Бағалау.

Күні:16.01.2016 . 9 «Б».

Сабақтың тақырыбы:Қоғамдық -саяси өмір

Білімділік : оқушыларға соғыстан кейінгі саяси ахуалды,КСРО құрамындағы Қазақстанның жағдайы туралы мағлұмат беру.

Дамытушылық : оқушылардың жалпы танымын, ой-өрісін дамыту. өз ойын , көзқарасын білдіруге үйрету.

Тәрбиелік:оқушыларды отансүйгіштікке, еңбек етуге, еңбек адамдарын құрметтеуге тәрбиелеу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: аралас сабақ

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап)әдісі, баяндау әдісі,

түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы, үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақ барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

II.Үй тапсырмасын сұрау. Сабақ барысы:

-Соғыс жылдарындағы ғылыми мекемелердің,ғалымдардың қызметі туралы баяндама жаса.

-Әдебиет пен өнердің көшіп келген және жергілікті қайраткерлерінің шығармашылық қызметінің ерекшеліктері неде?

ІІІ.Жаңа сабақ.

1.Саяси ахуал

2.Партия

3.Кеңестер

4.Қоғамдық ұйымдар

5.КСРО құрамындағы Қазақстан

Екінші дүниежүзілік соғыста аса маңызды жеңіске жеткен Кеңестік Республикалар Одағы бейбіт құрылысқа көшті.Соғыстан бұрын жеке билік орнатып алуға қол жеткізген коммунистік әкімшілік қолында күші бар ведомстваларды пайдалана отырып,билік басында бұрынғыдан да мығым отыруға мүмкіндік алды. Соғыс ауыртпалығын өз көздерімен көріп,жан дүниелерімен сезінген кеңес адамдары күшті жаумен болған аса ауыр шайқаста"жеңісті асқан кемеңгерлікпен ұйымдастыра білген"компартияғв сеніммен қарады.

Кеңес Одағының Коммунистік партиясы бұл кезде өзінің саяси ұйым ретіндегі функциясын кейін ысырып,мемлекттік басқару жүйесімен бірігіп кеткен,жоғарыдан төмен қарай, бұйрықпен басқарылатын иерархиялық-пирамидалық қурылымга айналган болатын.Компартия Кенес мемлекетiнiн,когамдык уйымдардын,кооперациялардын,кәсіпорындар мен шаруашылыктардын бәрінің істеріне араласып, олардын кызметіне басшылык етті. Бул партияның когамдагы жетекшілік ролінің оскендігі деп тусіндіріледі.

Республиканың жоғарғы мемлекеттік билік органы Казак Кеңес Социалистік Республикасының Жоғарғы Кеңесі деп есептелінді.Облыстык, калалык,аудандык, ауылдык, поселкелік окімет билігі еңбекшілер депутаттарының жергілікті кеңестері аткару комитеттерінің колында болды.

1940 жылдардың соңында Казакстан кәсіпшілер одактары 1 млн-нан астам еңбекшілерді

IV. Жаңа сабақты бекіту.

-Әміршіл-әкімшіл басқару жүйесінің кейбір шараларды республиканың қарауына беруінің қандай себептері болды.

-Соғыстан кейінгі онжылдықтағы Қазақстанның саяси жағдайы қандай. ?

V. Үй тапсырмасын беру.

Қоғамдық -саяси өмір

VI. Бағалау.

Күні:18.01.2016 . 9 «Б».

Сабақтың тақырыбы:КСРО құрамындағы Қазақстан.

Білімділік : оқушыларға КСРО құрамындағы Қазақстанның жағдайы туралы мағлұмат беру.

Дамытушылық : оқушылардың жалпы танымын, ой-өрісін дамыту. өз ойын , көзқарасын білдіруге үйрету.

Тәрбиелік:оқушыларды отансүйгіштікке, еңбек етуге, еңбек адамдарын құрметтеуге тәрбиелеу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: аралас сабақ

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап)әдісі, баяндау әдісі,

түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы, үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақ барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

II.Үй тапсырмасын сұрау.

-Әміршіл-әкімшіл басқару жүйесінің кейбір шараларды республиканың қарауына беруінің қандай себептері болды.

-Соғыстан кейінгі онжылдықтағы Қазақстанның саяси жағдайы қандай. ?

ІІІ.Жаңа сабақ.

1.Қазақстан КСРО құрамына одақтас республика болып енуі

2.1936 жылғы КСРО-ның 1937 жылғы Қазақ КСР-інің Конституциялары бойынша Қазақстан егемендік құқықтарға ие болуы.

КСРО құрамындағы Қазақстан. Конституцияларда жазылғандар түгелдей қағаз жүзінде ғана қалды. Өзге одақтас республикалар сияқты Қазақстан да мемлекеттік құрылым ретінде еш құқығы жоқ, Ресейдің бөлінбес бір аймағы болып қала берді.

Кеңістік әміршіл-әкімшіл басқару жүйесі 1950 жылдардың ортасында ғана одақтас республикалардың құқықтарын кеңейту мәселелерін күн тәртібінен қойды. Бұл ниет КСРО және одақтас республикалардың конституциялық құқықтарын сайлаудан туындаған жоқ. Бар билікті бір қолға жиып, тек орталықтан шешу әдісінің өзі қоғамның алға жылжуын тежей бастаған болатын. КСРО Министрлер Кеңесінен 1955 жылғы мамыр айындағы қаулысы бойынша одақтас республикалардың халық шаруашылығын жоспарлау мен қаржы бөлу тәртібі өзгертілді.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

-Қазақстан КСРО құрамына қашан одақтас республика болып енді ?

-1936 жылғы КСРО-ның 1937 жылғы Қазақ КСР-інің Конституциялары бойынша Қазақстан қандай егемендік құқықтарға ие болды?

V. Үй тапсырмасын беру.

КСРО құрамындағы Қазақстан

VI. Бағалау.

Күні:.23.01.2016 . 9 «Б».

Сабақтың тақырыбы:Саяси қысым жағдайында

Білімділік : оқушыларға мәдениет қайраткерлерімен зиялы қауым өкілдерінің саяси қудалануы туралы мағлұмат беру.

Дамытушылық : оқушылардың жалпы танымын, ой-өрісін дамыту. өз ойын , көзқарасын білдіруге үйрету.

Тәрбиелік:оқушыларды отансүйгіштікке, еңбек етуге, еңбек адамдарын құрметтеуге тәрбиелеу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: аралас сабақ

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап)әдісі, баяндау әдісі,

түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы, үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақ барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

II.Үй тапсырмасын сұрау.

-Қазақстан КСРО құрамына қашан одақтас республика болып енді ?

-1936 жылғы КСРО-ның 1937 жылғы Қазақ КСР-інің Конституциялары бойынша Қазақстан қандай егемендік құқықтарға ие болды?

ІІІ.Жаңа сабақ.

1.Ұлт зиялыларын қудалаудың жаңа толқыны.

2.Хрущев жылымығы.

Орталықта болып жатқан кез келген науқан ұлттық республикада әлдеқайда соны серпінмен қайталанып отырды. 1946 жылы БК(б)П Орталық Комитетінің Звезда, Ленинград журналдары туралы қаулылары шығып, бірқатар көркемөнер қайраткерлерінің қуғынға ұшырауы Қазақстандағы ұлт зиялыларын қудалаудың жаңа толқынына жол ашты. Республиканың партия комитеттері өз жұмыстарын БК(б)П Орталық Комитетінің аталған қаулыларының бағытында ғана да өз араларынан жау іздеуге итермеледі. Әдебиет, өнер және ғылым қайраткерлеріне негізсіз саяси айып тағу басталды. Сталин қайтыс болғаннан кейінгі кезеңде социалистік қоғамның қайшылықтары, олардың мәні, тарихтағы жеке адам және халық бұқарасының орны, социализмді құрудағы теория мен тәжірибенің арақатынасы сияқты іргелі мәселелерді талқылауға орын алды.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

-Сталиндік тоталитарлық әкімшілікті тұтастай халықтарды жер аударуға итермелеген не деп ойлайсыңдар?

-Айдаумен келіп, Қазақстан жеріне қоныстанған халықтарды қазақтар қалай қарсы алды?

– «Қазақ КСР Ғылым академиясының Тіл және Әдебиет институтының жұмысындағы өрескел саяси қателер туралы» қаулысы қашан шықты?

– «Қазақ КСР тарихы» атты еңбек авторларының бірі?

– КОКП-ның жиырмасыншы съезі қашан өтті?

– Саяси қудалаудың қандай жаңа тәсілдері ойлап шығарылды?

– «Хрущев жылымығы» дегенді қалай түсінесіңдер?

VI. Бағалау.

V. Үй тапсырмасын беру.

Саяси қысым жағдайында

Күні:.25.01.2016 . 9 «Б».

Сабақтың тақырыбы:Республика өнеркәсібін қайта құру және одан әрі дамыту

Білімділік : оқушыларға Республика өнеркәсібін қайта құру және одан әрі дамыту, өнеркәсіп шикізаттық-өндірушілік бағыттың белең алуы және оның себептерін түсіндіру.

Дамытушылық : оқушылардың жалпы танымын, ой-өрісін дамыту. өз ойын , көзқарасын білдіруге үйрету.

Тәрбиелік:оқушыларды отансүйгіштікке, еңбек етуге, еңбек адамдарын құрметтеуге тәрбиелеу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: аралас сабақ

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап)әдісі, баяндау әдісі,

түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы, үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақ барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

II.Үй тапсырмасын сұрау.

-Сталиндік тоталитарлық әкімшілікті тұтастай халықтарды жер аударуға итермелеген не деп ойлайсыңдар?

-Айдаумен келіп, Қазақстан жеріне қоныстанған халықтарды қазақтар қалай қарсы алды?

-Саяси қудалаудың қандай жаңа тәсілдері ойлап шығарылды?

ІІІ.Жаңа сабақ.

1.Отын-энергетика кешені

2.Металлургия, машина жасау және химия өнеркәсібі

3.Құрылыс ісі, жеңіл және тамақ өнеркәсібі

4.Көлік және байланыс

5.Қазақстанның экономикалық даму ерекшеліктері

Соғыстан кейінгі бесжылдықтарда бұл салалардың дамуына баса назар аударылды. Бұл кезеңде республикада қара және түсті металлургияны дамытуға қажеттінің бәрі бар еді. Теміртауда Қазақ металлургия зауыты іске қосылып, Ақтөбе ферроқортпа зауытының қуаты ұлғайтылды. 1947 жылы Өскемен қорғасын-мырышын берді. Балқаш мыс қорыту зауытының, Текелі қорғасын-мырыш комбинаттарының қуаттары арттырылды, шикізат базасы ұлғайтылды. Шымкент, Лениногор қорғасын зауыттары қайта құрылып, кеңейтілді. Республикада аса бай өнеркәсіп шикізатының болуы және оны орталыққа тасып алу қажеттігі көлік пен байланыс жүйелерін дамытуға әсер етті.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

-Республика өнеркәсібі соғыстан кейінгі жылдарда қандай жетістіктерге жетті?

-Атом полигоны мен ғарышқа ұшу алаңы неге Қазақстан аумағында орналасқан?

-Өздерің тұрған облыс орталығында қандай ірі өнеркәсіп орындары бар?

· Қазақстанда салынған қалалар мен қала типтес поселкелер саны?

 · Соғыстан кейінгі іске қосылған өнеркәсіп орындары?

 · Көлік және энергетика саласындағы жетістіктер

 · Атом полигоны мен ғарышқа ұшу алаңы неге Қазақстанда орналасты?

 · Өздерің тұрған облыс орталығында қандай ірі өнеркәсіп орындары бар?

V. Бағалау.

VI. Үй тапсырмасын беру.

Республика өнеркәсібін қайта құру және одан әрі дамыту

Күні:30.01.2016 . 9 «Б».

Сабақтың тақырыбы:Экономикалық реформаларға талпыныс. Әлеметтік даму

Білімділік: оқушыларға экономикалық реформалардың сәтсіздікке ұшырауы және оның себептерін,жұмысшы табының өсуін,халық тұрмысындағы өзгерістерді түсіндіру

Дамытушылық : оқушылардың жалпы танымын, ой-өрісін дамыту. өз ойын , көзқарасын білдіруге үйрету.

Тәрбиелік:оқушыларды отансүйгіштікке, еңбек етуге, еңбек адамдарын құрметтеуге тәрбиелеу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: аралас сабақ

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап)әдісі, баяндау әдісі,

түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы, үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақ барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

II.Үй тапсырмасын сұрау.

-Сталиндік тоталитарлық әкімшілікті тұтастай халықтарды жер аударуға итермелеген не деп ойлайсыңдар?

-Айдаумен келіп, Қазақстан жеріне қоныстанған халықтарды қазақтар қалай қарсы алды?

-Саяси қудалаудың қандай жаңа тәсілдері ойлап шығарылды?

ІІІ.Жаңа сабақ.

1.Экономикалық реформалардың сәтсіздікке ұшырауы

2.Еңбек ресурстарының өсуі

3.Халық тұрмысы

Шаруашылықты басқару реформаларын жүргізуге талпыныс Қазақстанда да көрініс берді.Өнеркәсіп өндірісін дамытуды қамтамасыз ете алмаған орталықтандырылған салалық министірліктердің орнына аумақтық басқармалар -халық шаруашылығы кеңестері құрылған болатын. Бірақ Қазақстанда  одақтық министрліктерге бағынатын және әскери өнім өндіретін кәсіп орындар   аумақтық партия ұйымының нұсқауларын тыңдағысы  келмеді. Өйткені республика өнеркәсібінің басқару тұтқалары шеттен келгендер болатын. Олар одақ билеушілерінің нұсқауларын ұранға айналдырды. 

Соғыстан кейінгі жылдары республикада жұмыс күші жетіспеді.Жүздеген мың қазақстандықтардың майданда қаза болуы ,соғыс жылдары көшіріліп әкелінген мамандар мен жұмысшылардың соғыс аяқталған соң өз жеріне қайтуы еңбек күшінің тапшылығын одан әрі шиеленістіріп жіберді.

Соғыстан кейінгі жылдарда Кеңес адамдары өздерінің әлеуметтік-тұрмыстық жағдайларының тез жақсарып кете қоймағанына налымады.Бұл жылдары халық тұрмысын жақсартуға бағытталған бірқатар шаралар жүзеге асырылды. 1947 жылы карточкалық жүйе жойылды. 1947 жылы ақша реформасы жүргізілді. Жұмысшылардың айлық табысы 1940 жылғы 29,8 сомнан; 1950 жылы 62 сомға; 1965 жылы 97,4 сомға дейін жетті.1958 жылдан бастап қаладағы пәтерлерге газ беріле бастады.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1.1940 жылдардың екінші жартысында халықтық тұрмыс жағдайын көтеруде қандай ілгерлеушіліктер болды?

2.Экономикада ілгерлеушіліктер халық тұрмысы жақсарғандығының белгісі бола алды ма?

3.Экономикалық реформалар не себепті сәтсіздікке ұшырады?

4. Соғыстан кейін халықтың жағдайы қалай өзгерді?

5. КСРО кезінде рубльдің қазақшасы қалай аталды?

6. Қала мен ауылға шоғырланудағы әлеуметтік қайшылықтар туралы айтыңдар?

7.Экономикалық дамуға баға беріңдер.

V. Бағалау

VІ. Үй тапсырмасын беру. Экономикалық реформаларға талпыныс. Әлеметтік даму

Күні:1.02.2016 . 9 «Б».

Сабақтың тақырыбы:Ауыл шаруашылығының дамуы.Тың игеру

Білімділік: оқушыларға соғыстан кейінгі кезеңде ауылшаруашылығын түсіндіру

Дамытушылық : оқушылардың жалпы танымын, ой-өрісін дамыту. өз ойын , көзқарасын білдіруге үйрету.

Тәрбиелік:оқушыларды отансүйгіштікке, еңбек етуге, еңбек адамдарын құрметтеуге тәрбиелеу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: аралас сабақ

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап)әдісі, баяндау әдісі,

түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы, үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақ барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

II.Үй тапсырмасын сұрау.

1.1940 жылдардың екінші жартысында халықтық тұрмыс жағдайын көтеруде қандай ілгерлеушіліктер болды?

2.Экономикада ілгерлеушіліктер халық тұрмысы жақсарғандығының белгісі бола алды ма?

ІІІ.Жаңа сабақ.

1. Ауыл шаруашылығындағы қалыптасқан жағдай

2.Тың игеруге жаппай кірісу

3.Тыңның алғашқы табыстары

4.Тың игерудің табыстары

Соғыстан кейінгі ауыл шаруашылығының жағдайы. Соғыстан кейінгі бірінші жыл ауыл шаруашылығы үшін аса қиын болды. Құрғақшылық елдің, әсіресе оның еуропалық бөлігінің ауыл шаруашылық жағдайына ете ауыр тиді. Жағдай жұмысшы күшінің жетіспеушілігінен де ушықты; ауыл шаруашылық машиналардың көп бөлігі соғыс жылдарында істен шықты, ал жаңадан алынатын машиналар саны аз болды. Басқарудың әкімшілік, күштеу тәсілдерінің, экономикалық заңдарды есепке алмаудың зардаптары ауыл шаруашылығына кері әсерін тигізді. Жер өңдеу мәдениеті төмен болып, қоғамдық мал шаруашылығы нашар дамыды.

Еңбекшілерге, келіп жатқан тың игерушілерге елеулі жеңілдіктер көрсету, сондай-ақ өндірістік жоспарды орындаған совхоз жұмысшыларына және олардың еңбек сіңірген жылдары үшін елеулі сыйақылар беру арқылы тың игеруге қолдау көрсетілді. Тың игерушілер қоныстану орнына жеке мүлкімен тегін көшіп келді, отағасына бір жолғы берілетін ақшалай жәрдем келемі 500-1000, ал отбасының әр мүшесіне берілетін жәрдем келемі 150-200 сом болды, үй салуға 10 жылға 10 мың сом несие берілді (оның 35%-ын мемлекет ез мойнына алды), мал алуға 1500-2000 сом көлемінде несие берілді, 1,5 центнер астық немесе үн түріндегі азық-түлік қарызы беріліп, тың игерушілер ауыл шаруашылығы салығынан 2-5 жылға босатылды. 1954-1959 жылдары Қазақстанның тың жерлерін игеруге 20 млрд-тай сом қаражат жұмсалды

IV. Жаңа сабақты бекіту.

- Соғыстан кейінгі жылдарда ауыл шаруашылығында не себептен артта қалу байқалды?

- Тың игерудің алғашқы табыстары қандай болды?

- Тың игерілген облыстарды атап, картадан көрсетіңдер?

-Тың игеру республика экономикасына қалай әсер етті?

-Республикадағы тың игерудің демографиялық өзгерістерге қандай әсері болды?

- Мал шаруашылығын өркендету үшін қандай шаралар іске асырылды?

- Әміршіл-әкімшіл басқару жүйесі ҚХР мен Ресей аумағында тұратын қазақ жұртшылығының өкілдерін Қазақстан тыңына келтіруге неліктен енжар ұарады деп ойлайсыңдар?

V. Бағалау

VІ. Үй тапсырмасын беру. шаруашылығының дамуы.Тың игеру

Күні:6.02.2016 . 9 «Б».

Сабақтың тақырыбы: Мәдениеттің дамуы: ғылым және өнер

Білімділік: Қазақ КСР ғылым академиясының құрылуы. Қоғамдық ғылымдардың дамуы тенденциялары. Әдебиет және өнер

Дамытушылық : оқушылардың жалпы танымын, ой-өрісін дамыту. өз ойын , көзқарасын білдіруге үйрету.

Тәрбиелік:оқушыларды отансүйгіштікке, еңбек етуге, еңбек адамдарын құрметтеуге тәрбиелеу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: аралас сабақ

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап)әдісі, баяндау әдісі,

түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы, үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақ барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

II.Үй тапсырмасын сұрау.

- Соғыстан кейінгі жылдарда ауыл шаруашылығында не себептен артта қалу байқалды?

- Тың игерудің алғашқы табыстары қандай болды?

- Тың игерілген облыстарды атап, картадан көрсетіңдер?

-Тың игеру республика экономикасына қалай әсер етті?

-Республикадағы тың игерудің демографиялық өзгерістерге қандай әсері болды?

- Мал шаруашылығын өркендету үшін қандай шаралар іске асырылды?

- Әміршіл-әкімшіл басқару жүйесі ҚХР мен Ресей аумағында тұратын қазақ жұртшылығының өкілдерін Қазақстан тыңына келтіруге неліктен енжар ұарады деп ойлайсыңдар?

ІІІ.Жаңа сабақ.

1.Ғылымның дамуы.

2.Көркем әдебиет.

3.Өнер.

Соғыстан кейінгі жылдарда мәдениеттің материалдық базасы әлсіз болды.Тек 1950 жылдар ішінде мәдениеті дамыту жағдайы біртіндеп түзеле бастады.

1946жылдың маусым айында КСРО ҒА -ның Қазақ филиалының негізінде Қазақ КСР Ғылым академиясының ( ҒА) құрылуы республиканың ғылыми және мәдени өміріндегі елеулі оқиға болды. Қазақстанда жаңа ғылым ордасын құруға көрнекті орыс ғалымдары С.И.Вавилов, И.П.Бардин, А.М. Панкратова және басқалары ұйымдастырушылық көмек көрсетті. Академияның тұңғыш президенті болып көрнекті ғалым , Кеңестік Қазақстан ғылымын ұйымдастырушы Қаныш Имантайұлы Сәтбаев сайланды.

Соғыстан кейінгі бесжылдықтарда қудалаудан аман қалған танымал қаламгерлер оқырмандарын жаңа туындыларымен қуантса, олардың соңынан соны серпін танытқан жас жазушылар мен ақындар өсіп жетілді. Көрнекті мәдениет қайраткерлерін саяси қуғындау әдебиет пен өнердің даму қарқанын тежегенімен, мүлдем тоқтатып тастай алмады, ұлттық әдебиет үнемі өрлеу үстінде болды.

Соғыстан кейінгі онжылдықтарда қазақ өнері даму үстінде болды. Арнайы білімі бар кәсіпқой өнер қайраткерлері аз болғанымен, халық арсынан шыққан дарындылар мол еді.Олар өнердің өрлеу қарқыны жоғары болуын қамтамасыз етті. Қазақ театрлары Ташкенттен, Мәскеуден арнайы білім алып келген жас актерлермен толықтырып отырды.Режиссерлік,көркемдік жетекшілік қызметтерге орталықтан мамандар шақырылды.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

-Қазақ КСР Ғылым академиясы қашан құрылды ,онда қандай ірі ғалымдар еңбек етті ?

Оның тұңғыш президенті кім болды ?

-Қазақстанда қоғамдық- әлеуметтік ғылымдардың дамуында қандай кедергілер болды ?

-Соғыстан кейінгі көрнекті жазушыларды және олардың шығармаларын атап айтыңдар.

-Театр және бейнелеу өнерінде қандай жетістіктер болды ?

-Музыка өнері саласындағы жетістіктерді атаңдар.

-Тақырыпқа қысқаша қорытынды жасап , оны дәптерлерине жазыңдар.

V. Бағалау

VІ. Үй тапсырмасын беру. Мәдениеттің дамуы: ғылым және өнер

Күні:8.02.2016 . 9 «Б».

Сабақтың тақырыбы: Қоғамдық саяси дамудың қайшылықтары

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Қазақстанда жүргізілген саясаттың жетістіктері мен зардаптарын түсіндіру;

Дамытушылық : оқушылардың белсенділіктерін арттырып, тарихқа қызықтыра отырып білімдерін жетілдіру;

Тәрбиелік:оқушыларды отансүйгіштікке, еңбек етуге, еңбек адамдарын құрметтеуге тәрбиелеу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: аралас сабақ

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап)әдісі, баяндау әдісі,

түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы, үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақ барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды түгелдеу, сабаққа назарын аудару.

II.Үй тапсырмасын сұрау.

· Оқу құралын тексеріп түгелдеу

· Әнұран орындау

· Оқушылар зейінін сабаққа аудару

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау:

 -Қазақ КСР Ғылым академиясы қашан құрылды ,онда қандай ірі ғалымдар еңбек етті ?

Оның тұңғыш президенті кім болды ?

-Қазақстанда қоғамдық- әлеуметтік ғылымдардың дамуында қандай кедергілер болды ?

-Соғыстан кейінгі көрнекті жазушыларды және олардың шығармаларын атап айтыңдар.

-Театр және бейнелеу өнерінде қандай жетістіктер болды ?

-Музыка өнері саласындағы жетістіктерді атаңдар.

 

Жаңа сабақтың жоспары:

1. Социалистік елдердегі демократиялық бетбұрыстар көрінісі

2. КОКП-ның ұлт саясатында ұстанған бағыты

3. КСРО және Қазақ КСР Конститутциялары

4. КОКП және Қазақстан Коммунистік партиясы

 

Сабақты бекіту:

Тоқырау жылдары дегенді қалай түсінесіңдер?

Кемелденген социализм тұжырымдамасын қалай түсінесіңдер?

Д.А. Қонаев билікке қашан келді?

Қазақстан Коммунистік партиясының қызметіне сипаттама беріңдер?

Социализмнің кеңестік жолына наразылық көрінісі туралы не білесіңдер?

 

КСРО Конститутциясы	Қазақ КСР Конститутциясы

 

 

Бағалау:

Үйге тапсырма: Қоғамдық-саяси дамудың қайшылықтары.

 

Күні:13.02.2016 . 9 «Б».

Сабақтың тақырыбы: Тоқырау жылдарындағы идеология.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік:Қазақстанда жүргізілген саясаттың жетістіктері мен зардаптарын түсіндіру;

Дамытушылық:Белсенділіктерін арттырып, тарихқа қызықтыра отырып білімдерін жетілдіру;

Тәрбиелік: Тарихи санасы қалыптасқан, Отанын шексіз сүйетін, ұлттық рухы жоғары, шығармашыл жеке тұлға тәрбиелеу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: аралас сабақ

Оқыту әдістері: репродуктивтік (сұрақ-жауап)әдісі, баяндау әдісі,

түсіндірмелі-көрнекілік әдісі.

Көрнекілігі: Қазақстан картасы, үлестірмелі тапсырмалар.

Сабақтың жоспары І. Ұйымдастыру кезеңі

· Оқу құралын тексеріп түгелдеу

· Әнұран орындау, «Хабар»

· Оқушылар зейінін сабаққа аудару

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау:

· Тоқырау жылдары дегенді қалай түсінесіңдер?

· Кемелденген социализм тұжырымдамасын қалай түсінесіңдер?

· Д.А. Қонаев билікке қашан келді?

· Қазақстан Коммунистік партиясының қызметіне сипаттама беріңдер?

· Социализмнің кеңестік жолына наразылық көрінісі туралы не білесіңдер?

 

Жаңа сабақтың жоспары:

1. Коммунистік идеология.

2. Ұлы державалық шовинизмнің белең алуы.

3. Қазақстанда жүргізілген ұлт саясатының мәні.

"Тоқырау жылдары" деп аталып жүрген кезең 1960 жылдардың ортасынан бастап, 1980 жылдардың ортасына дейінгі мерзімді қамтиды. Бұл кезеңде социалистік бағдардағы мемлекеттер арасындағы жетекші рөл атқарып келген Кеңес Одағын ықпалы бұрынғыға қарағанда әлсіреп кетті. Жыл өткен сайын КОКП-ның халықаралық аренадағы беделі түсіп, дүниежүзілік арандатушы фактор кейпінде көріне бастады.

 

Сабақты бекіту:

· Тоқырау жылдары дегенді қалай түсіінесіңдер?

· Кемелденген социализм тұжырымдамасын қалай түсінесіңдер?

· Целиноград оқиғалары қашан орын алды?

· Ұлттарды қосу дегенді қалай түсінесіңдер?

Бағалау:

Үйге тапсырма: Тоқырау жылдарындағы идеология.

Күні:15.02.2016 . 9 «Б».

Сабақтың тақырыбы: Өнеркәсіпте қалыптасқан жағдай. Экологиялық дағдарыстардың көрініс беруі
Сабақтың мақсаты:

Білімділік : Экономиканы басқаруда өзгерістер енгізуге тырысу; өнеркәсіптегі өндірушілік - шикізаттың бағыттың жалғасуы; экологиялық дағдарыс және оның салдары туралы мәлімет беру;
Дамытушылық : Өнеркәсіптегі өндірушілік - шикізаттық бағдар мен экологиялық дағдарыстың пайда болу құбылысын айқындай отырып, қазіргі Қазақстанның өнеркәсібі мен экологиялық жағдайы туралы ой қорыту;
Тәрбиелілік : Оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру және ұлтжандылыққа тәрбиелеу;

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: аралас сабақ

.
Сабақтың әдістері: Суреттерді пайдаланып баяндау, әңгімелесу, өзара белсенділікті арттыру әдісі, топтық және өздік жұмыстар, т. б.
Көрнекі құралдар: Интерактивті тақта, кестелер, кеспелер оқулық және т. б.

Сабақтың жоспары І. Ұйымдастыру кезеңі

· Оқу құралын тексеріп түгелдеу

· Әнұран орындау, «Хабар»

· Оқушылар зейінін сабаққа аудару

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау:

Тоқырау жылдары дегенді қалай түсіінесіңдер?

· Кемелденген социализм тұжырымдамасын қалай түсінесіңдер?

· Целиноград оқиғалары қашан орын алды?

· Ұлттарды қосу дегенді қалай түсінесіңдер?

Жаңа сабақтың жоспары

1.Бетбұрыстар мен іркілістер

2.Ауыр өнеркәсәптің даму барысы

3.Өндірушілік шикізаттық бағыттың жалғасуы

4.Экологиялық дағдарыс оның салалары

1964 жылдың қазанында болған пленумында КОКП Орталық Комитеті шаруашылық мәселелерін шешудегі субъективтілікті, волюнтаристікті және өктемдікке әуестікті айыптады.

1965 жылғы қыркүйек пленумында өнеркəсіпті аумақтық ұстаным бойынша басқарудың тиімсіз болып шыққандығы сөз болды. Енді өнеркəсіпті салалық ұстаным бойынша басқару, өнеркəсіп салалары бойынша одақтық-республикалық министрліктер құру қажет деп ұйғарылды. Кəсіпорындар дербестігін арттыру, шаруашылық есепті дамыту, экономикалық ынталандыру мен материалдық көтермелеу ұсынылды. Кәсіпорындарға пайда, баға, салық, несие категорияларын іске қосуға рұқсат етілді. Жаңа шаруашылық реформалары деп аталған бұл шаралар 1965 жылы КСРО Жоғарғы Кеңесі қабылдаған “Өнеркəсіпті басқару органдарының жүйесін өзгерту жəне мемлекеттік басқарудың кейбір органдарын қайта құру туралы” заңда дәйектелді.

1970 жылдары көмір өндіру өркендеді.1984 жылы Қазақстанда шығарылатын көмірдің көлемі

Химия өнеркəсібі жедел қарқынмен дамыды. 1960 жылдардың екінші жартысында Ертіс химия- металлургия зауыты, Атырау мұнай- химия зауыты салынды. 1970 жылдары республика сары фосфор өндіруден одақта жетекші орынға шықты. Ақтөбе мен Жамбылда суперфосфат зауыттарының қуаттылығы ұлғайтылды. 1960 жылы Павлодардағы машина жасау зауытының негізінде құрылған трактор зауыты, Ақмоладағы “Қазауылмаш” зауыты, Семейдегі арматура зауыты саланың басты кәсіпорындары болды.

Ең ірі кәсіпорындар: Алматы мақта-мата комбинаты, Қарағанды аяқкиім мен шұлық фабрикалары, Жамбыл былғары аяқкиім фабрикасы, Қостанай костюмдік штапель маталар комбинаты, Жезқазған, Семей, Ақтөбе тоқыма фабрикалары. Бұл жылдары Ақтөбе, Шымкент, Жамбыл, Теміртау жаңа ет комбинаттарыөнім бере бастады. Шу мен Ақсуда қант зауыттары, Алматыда маргарин зауыты, Ақтөбеде кондитер фабрикасы іске қосылды. 1970 жылға қарай жеңіл өнеркəсіп жалпы өнеркəсіп өнімінің 16%-ын берді.

1950 жылдан бастап Қазақстан нағыз экологиялық апат аймағына айналды. 1949-1963 жылдары Семей полигонында ауада 113 ашық жарылыс жасалған. 1964-1989 жылдары қуаты 150 килотоннаға дейін 343 жерастылық жарылыс жасалған. Кеңестік ядролық қару сынақтарының 70%-ға жуығы Семей полигонында өткізілді. Батыс Қазақстанда Капустин Ярде атом полигоны жұмыс істеп тұрды.

Қазақ жерінде ядролық қалдықтарды көметін 300 орын болған. Экологиялық тепе-теңдіктің бұзылуы тіршілік үшін өте ауыр болды. Cемей өңірінің және онымен іргелес жатқан Қарағанды, Павлодар, Өскемен облыстарының тұрғындары арасында қатерлі ісік, қан ауруларымен т.б. ауыратындар көбейді. Әсіресе бір жасқа дейінгі нәрестелердің шетінеуі, іштен мүгедек болып туу құбылыстары да көбейді.

Арал аймағының климаты күрт нашарлады. Өкпе, ентікпе аурулары көбейіп, балалар өлімі күрт артты. Арал өңірінде балық өнеркəсібі қатты зардап шекті. Елді мекендер қаңырап бос қалды.

Ірі кəсіпорындар шоғырланған Алматы, Қарағанды, Шымкент, Жамбыл, Өскемен, Теміртауда экологиялық дағдарыс шиеленісті.

.

Сабақты бекіту:

-Экономиканы басқаруда қандай жаңалықтар іске қосылды?.

-Оңды нәтиже бере алмауының себебі неліктен?.

Бағалау:

Үйге тапсырма: Өнеркәсіпте қалыптасқан жағдай. Экологиялық дағдарыстардың көрініс

Күні:20.02.2016 . 9 «Б».

Сабақтың тақырыбы :Ауыл  шаруашылығы.  Әлеуметтік  даму. /1960-1980-ж /.
Сабақтың мақсаты:

Білімділік : Ауыл  шаруашылығының  дамуындағы  ерекшеліктер,шаруашылықты басқарудағы тоқырау, мал шаруашылығы,қазақ жастарын ауылда тұрақтандыру саясаты,демографиялық ахуалдың шиеленісуі,халық тұрмысы денгейінің  өлшемдерін түсіндіру..

Дамытушылық :Белсенділіктерін арттырып, тарихқа қызықтыра отырып білімдерін жетілдіру;

Тәрбиелілік : Ауыл шаруашылығының  мамандықтарын игеріп , ауыл  шаруашылығының  өркендеуіне өз  үлестерін  қосу.

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: аралас сабақ

Сабақтың әдіс-тәсілдері: топпен,ізднушілік,ой-талқы

Көрнекілігі. Карта, сызбанұсқа, слйд, фотосуреттер
Сабақтың барысы: 
І. Ұйымдастыру кезеңі
Амандасу ,түгендеу
Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ІІ.Үй тапсырмасын сұрау:

1.Бетбұрыстар мен іркілістер

2.Ауыр өнеркәсәптің даму барысы

3.Өндірушілік шикізаттық бағыттың жалғасуы

4.Экологиялық дағдарыс оның салалары

Жаңа сабақтың жоспары

1. Ауыл  шаруашылығының  дамуындағы  ерекшеліктер және оны басқарудағы кемшіліктер.

2.Мал шаруашылығы 

3.Әлеуметтік-демографиялық ахуалдың

4.Халық тұрмысы денгейі 

Ертеректе басталған ұжымшарларды кеңшарларға айналдыру үдерісі 1960 жылдардың алғашқы жартысында жаңа қарқынмен жүргізілді.Ұжымшарларды кеңшарларға айналдыру және біртіндеп шаруашылық есепке көшіру бірқатар оңды нәтижелер бере бастады. Республиканың ауылшаруашылық өнімі артты. Сонымен қоса, басқарудағы кемшіліктерден кейде өзін ақтайтын, шаруашылығы қуатты ұжымшарлар да кеңшарларға айналып кетіп жатты.

КОКП Орталық Комитетінің 1965 жылғы наурыз пленумында қабылданған шешімдер сөз болып отырған кезеңдегі КСРО-ның аул шаруашылығына айтарлықтай ықпал етті.Бұл жиында ұжымшылар мен кеңшарлардың экономикасын көтеруге бағытталған шаралар жүйесін іске асыру көзделді. Ұзақ мерзімге арналған жоспарлар белгіленді.

Ауылшаруашылық өнімдерінің сатып алу бағасы 2есе арттырылып, жоспардан тыс өнім өндіргендігі үшін үстемеақы төленетін болды. Табыс салығы ережелеріне өзгеріс енгізілді. Ауыл шаруашылығына бөлінетін қаржы көлемі ұлғайтылды.

Ұжымшарлар мен кеңшарларда сиыр сауу, қой қырқу,суару жұмысы біршама механикаландырылғанына қарамастан,ауыл шаруашылығында қолмен атқарылатын еңбектің үлес салмағы басым болды.

Әлеуметтік -демографиялық ахуал

(Оқушы хабарламасы тыңдалады)

Халық тұрмысы деңгейінің өлшемдері

Республика жұмысшылары мен қызметкерлерінің орташа айлық табысын мұғалім кестені көрсету арқылы түсіндіреді.(Электронды оқулықтан бейне фильм көрсетіледі)

Жаңа сабақты бекіту:Бинго әдісі

-Ауыл шаруашылығын реформалау шаралары неге соңына дейін жүргізілмей қалды?.

-Мал шаруашылығының республика экономикасында алатын орны және келешегі туралы ойларыңды ортаға салыңдар.

-Қазақтар арасында кенттеу(урбанизация)үдерісі баяу жүруінің себебі неде?.

Бағалау:

Үйге тапсырма:Ауыл  шаруашылығы.  Әлеуметтік  даму.

 

 

 

 

 

 

 

 

Күні:22.02.2016 . 9 «Б».

Сабақтың тақырыбы: Республиканың рухани өмірі:білім және ғылым
Сабақтың мақсаты:

Білімділік : Халыққа білім беру ісі мектеп ,кәсіптік техникалық білім, жоғары және арнаулы оқу орындары туралы білу

Дамытушылық :Белсенділіктерін арттырып, тарихқа қызықтыра отырып білімдерін жетілдіру;

Тәрбиелілік : оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру және ұлтжандылыққа тәрбиелеу 

Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақ типі: аралас сабақ

Сабақтың әдіс-тәсілдері: «өзара оқыту» стратегиясы, жұппен жұмыс, хронологиямен жұмыс, сұрақ түрлері, «Аквариум» әдісі.

Көрнекілігі. Карта, сызбанұсқа, слйд, фотосуреттер
Сабақтың барысы: 
І. Ұйымдастыру кезеңі
Амандасу ,түгендеу
Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
Бағалау критериін оқушылармен бірге құру
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау:
1. «Аквариум» әдісі арқылы оқушылардан тізбектей сұрау
Кез-келген жерден оқушыларды тоқтатып , жалғастырып сұрау
2. Картамен жұмыс
Өнеркәсіп орындары қай қалаларда құрылғандығын картадан көрсету
3. Хронологиялық тапсырма 
1. 1937 жылы
2. 1946 жылы 26 қыркүйек
3. 1947 жылы 21 қаңтар
4. 1949 жылы 25 ақпан

4.Сұрақтармен жұмыс
1,3 Топтар –Ауыл шаруашылығы жұмыстарын басқару мен ұйымдастыру ісінде орын алған басты тенденцияларды атаңдар?
2,4 Топтар – Ауыл шаруашылығын реформалау шаралары неге соңына дейін жүргізілмей қалды?

Қызығушылықты ояту
Соғысқа дейінгі және соғыс жылдарындағы біздің ғылым қандай дәрежеде болды?
Оқушылардың сұраққа қатысты ой пікірлерін тыңдау , жобасын ұсынған оқушыларды жобасын бүкіл сыныпқа тыңдату
III.Жаңа сабақ
Оқушыларды сабақ жоспары және мақсатымен таныстыру

1.Халыққа білім беру

2.Ғылым

«ЖИГСО»әдісі бойынша топтарға сұрақтар арқылы
тақырыпты ұғындыру. 
Топтарға бөлімдерді оқушыларға бөліп беріп, оқыту, түсінгендері бойынша постер қорғату. Галереяа саяхат әдісі бойынша бір-бірінің жұмыстарын көрсетіп, пікір айтқызу.
Ой толғаныс: Оқушылар берілген топтық тапсырмаларды, бір-бірімен топтаса отырып орындаулары керек. Уақыт 3 минут.
1 топқа хронологиямен жұмыс 
2 топқа теспен жұмыс
3 топқа сәйкестендіру тесті
4 топқа иә немес жоқ тапсырмасы
Қорытындылау:
«Дөңгелек үстел» әдісі бойынша қорытындылау.

-Соғыстан кейінгі білім беру саласы

-Қазақ мектептерінің азаюы

-Қазақстан ғылымының қоғамдық-әлеуметтік салада артта қалуы
Бағалау:
Критерийлер құру, бағалау.
Үй тапсырмасы: 42 , оқу, түсінік айту, тест құрау еруі