Қазақстандағы саяси жер аударылғандар

№197 қазақ орта мектебі

Қызылорда қаласы

8-сынып. Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы:  § 16.  Қазақстандағы саяси жер аударылғандар

Сабақтың мақсаты.

Білімділік:  1825 жылғы көтеріліске дейін де Қазақстанда қызмет бабымен болып,  Ресейде әйгілі Декабристер көтерілісіне қатысып жер аударылған декабристер жайында мағұлыматтар беру.

Дамытушылық: Өзекті мәселелерді өз беттерінше ізденушілікпен сараптама жасауға, қосымша дереккөздерін пайдалану арқылы білімдерін дамытуға жол сілтеу;

Тәрбиелік: Тағылымы мол тарихи тұлға арқылы оқушыларды ұлтжандылыққа, Отансүйгіштікке тәрбиелеу.

Сабақтың түрі:   Аралас

Сабақтың типі:   Жаңа білім беру

Сабақтың әдісі:   Сұрақ-жауап, СТО әдісі, баяндау, ізденіс, тірек сызба, тест

Көрнекілік: карта, сызба, интерактивті тақта, слайд, суреттер, т.б.

Пән аралық байланыс: география, орыс әдебиеті, дүние жүзі тарихы.

Сабақтың барысы:

1.  Ұйымдастыру кезеңі

а)  Оқу құралын тексеріп түгелдеу

      ә).  Оқушы зейінін сабаққа аудару

Үй тапсырмасын сұрау: (Сұрақ-жауап)
1..Жанқожа Нұрмұхамедұлы бастаған шаруалар көтерілісінің алғышарттары, басталуы.
2.  Есет Көтібарұлы бастаған көтеріліс,  басталуы,,барысы
3.1858 жылы Оңтүстік Қазақстандағы қазақ шаруаларының күресі

Бекіту:

1. Сандар сөйлейді  (Хранологиялық кестемен жұмыс)

1858 жыл наурыз - Әулиеата маңынды көтеріліс басталды

1858 жыл - Әулиеата, Шымкент, Тоқмақтағы Қоқан горнизондарын қоршады.

1858 жыл – Ташкент билеушісі Марза Ахмет 3000 қолмен Әулиеата бекінісін қоршап, көтерілісшілерді жеңе алмады.

1858 жыл – Қоқан ханы Кенесары ұлы Тайшық сұлтанды Ахмет ханға көмекке жібереді, қазақтар шегінеді.

1858 жыл мамыр – Көтерілісшілер Созақ, Мерке, Шолаққорған қамалдарын алды, Жаңақорғанмен Түркістанды қоршайды.

1858 жыл – қазақ билеушілері Қоқан билеушілерімен ымыраға барады (жеңілдіктер береді). Көтеріліс аяусыз басып жаншылады. Ташкент билеушісі Мұрат аталық болады.

1867 жылы – Бұхар хандығы, 1868 жыл – Қоқан хандығы, 1873 жылы Хиуа хандығы Ресей құрамына кірді.

2.  Толықтыру тесті:

2.1. Жанқожа Нұрмұхамедұлы. руынан шықты.

2.2. Хиуа ханының ұлы. Жаңадария мен Қуаңдария аудандарында көптеген қамал тұрғызды.

2.3. 1856 жылы жазда. ауданы көтерілісшілердің ошағы болды.

2.4. . жылы Қазалы порты қоршауға алынды.

2.5. Жанқожа бастаған көтерілісшілер саны.  адамға жетті.

2.6. Есет Көтібарұлы көтерілісі. жүзді қамтыды.

2.7. 1855 жылы 8 шілдеде Есет тобы. лагеріне шабуыл жасап сұлтанды сыбайластарымен қырып салды.

2.8. 1858 жылы қыркүйекте. көтерілісті тоқтатып, патша билігін лажсыз мойындауға мәжбүр болды.

2.9. 1858 жылы наурызда. маңында Қоқан езгісіне қарсы ең ірі көтеріліс басталды.

2.10. 1858 жылы көтеріліс. халықтары тізе қосып, бірігіп қимылдады.

Кіші жүздің шектілері, шөмекей,

төртқара, қарасақал

Мұғалімнің қорытынды сөзі:

“Ер туып жоқ елді бар қыла алмайды, 

  Ел болса, ер туғызбай тұра алмайды

                                       Б. Момышұлы атамыз айтқандай халқымыздың ішнен шыққан батырларымыз жері үшін, халқы үшін күрескенін тарих сабағында оқып білдік. Бұл әрқайсымызға да үлгі өнеге.

Жаңа тақырып:  § 16. Қазақстандағы саяси жер аударылғандар.

СТО стратегиясы бойынша жұмыс:

Білемін

Білгім келеді

Білдім

Қызығушылығын ояту:

1. Саяси деген сөздің мағынасы
2. Жер аударылғандар деген қалай түсінесің?

Картаны пайдалана отырып, тірек сызба әдісі түсіндіріледі:

О, қазақтың ғажайып сазды әуені,

Мұңды әуені мүлгіген қырларындай.

Туған елін аңсаған азаматтың,

Талып жеткен құлаққа мұң зарындай!

                                                  Г.Зелинский

Сабақты бекіту:

Қорытындылау:

Бағалау:

Үйге тапсырма:

  § 16. Қазақстандағы саяси жер аударылғандар. (Тақырыпты оқу, реферат жазу)

Тест тапсырмалар

1. Халықтың қолдауымен Жанқожа батыр Хиуа бекінісін қай жылы құлатты?

а) 1843 жыл                               б) 1848 жыл                               г) 1858 жыл

ә) 1845 жыл                               в) 1849 жыл

1. Батырлығымен көзге түсе бастады?

а) 12                         ә) 15                        б) 23                        в)  30                        г) 48

1. 1845 жылы Жанқожа батырдың қолы қанша Хиуалықтардың жеңіп, батырдың даңқы шықты?

а) 300                    ә) 800                      б) 1000                       в) 2000                       г) 2300

1. Семантикалық картамен жұмыс

Уақыты/ 

          Бекеттер

Железинка

Өскемен

Семей

Жәмішев

Ақтөбе

Алматы

(Верный)

1718 жыл

1715 жыл

1869 жыл

1854 жыл

1717 жыл

1720 жыл

1. Дискуссиялық өрнек

№

          Сөйлем

  Келісемін

 Келіспеймін

 1

Патша үкіметі отарлау саясатын ұстанып бекіністер, қамалдар салды.

2

Жанқожа батыр Сыр азаматы емес

3

Жаңа бекіністер қазақтарды көтеріліске шығуына себеп болды

 4

1837-1847 жылдары хан Кенесары Қасымұлы бастаған көтеріліс болды.

5

Есет батыр 1858 жылдың күзінде Орынборға барып, патша билігін лажсыз мойындады.

2.     Сәйкестендіру тесті

 1.1837- 1847 жж

1. Бөкей қазақтарының И.Тайманұлы мен М.Өтеміұлы бастаған көтеріліс.

2.1836-1838 жж

2.Жанқожа батырдың патша үкіметіне қарсы күрес жылдары

3.1856-1857жж

3.  Патша үкіметіне қарсы Саржан Қасымұлы бастаған қозғалыс

4.1825-1836 жж

4. Кенесары Қасымұлы бастаған  ұлт-азаттық көтеріліс