Ежелгі ?ытай мемлекеті.

I.Сабақтың тақырыбы: Ежелгі Қытай мемлекеті.

II.Сабақтың мақсаты:

Сабақтың білімділігі: Қытай мемлекетінің құрылуы, дамуы, қоғамдық құрылысы мен басқыншылық жорықтары туралы түсіндіру. Сол кезеңдегі мемлекеттің қалыптасу ерекшеліктері мен дамуын оқушыға жеткізу.

Сабақтың дамытушылығы: Оқушылардың пәнге қызығушылығын арттыру, өз бетімен жұмыс жасауға дағдыландыру, ойлау, іскерлік қабілеттерін дамыту.

Сабақтың тәрбиелілігі: оқушыларды өзге елдің тарихи құндылықтары менмәдениетін құрметтеуге үйрету, елін , жерін сүйетін, отан сүйгіш, дарынды ұрпақ тәрбиелеу.

III.Сабақтың түрі: Аралас сабақ.

IV.Сабақтың әдісі: баяндау, сұрақ-жауап.

V.Сабақтың көрнекілігі: Интерактивті тақта, карта, слайд, суреттер.

VI.Пән аралық байланыс: география, әдебиет, бейнелеу өнері.

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру кезеңі.

2.Үй тапсырмасын сұрау.

3.Жаңа сабақты меңгерту.

А) ой шақыру.

Ә) жаңа тақырып пен сабқатың мақсатын хабарлау.

Б) сабақ жоспарымен таныстыру.

В) дәптермен жұмыс.

4. Жаңа сабақты бекіту.

5. Қорытынды.

6. Оқушыларды бағалау.

7. Үй тапсрымасы.

1.Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылармен сәлемдесу;

Оқушылардың сабаққа қатысуын анықтау;

Оқушылар назарын сабаққа аудары.

Сергіту сәті: психологиялық тренинг

Сабағымыз үш бөлімнен тұрады:

1. – бөлімде: Үй тапсырмасы бойынша игерген білімдеріңді көрсету.

2. – бөлімде: Жаңа тақырып меңгеру.

3. – бөлімде: Тапсырмалар арқылы жаңа сабақты игерген білімдеріңді көрсету.

2.Үй тапсырмасын сұрау.

Ә) Үй тапсырмасын сұрау .

Б) Өткенді қайталау.

I-кезең «ТАРИХҚА САЯХАТ».

І. Картамен жұмыс.

1) Азияның оңтүстігіндегі үшбұрыштана теңізге сұғына еніп жатқан үлкен түбек қалай аталады? (Үндістан түб.)

2) Гималай тауларынан бастайтын екі ұлы өзен - (Ганга, Үнді).

3) Үндістанның алғашқы астанасы қай өзеннің бойында орналасқан? (Ганга - Паталипутра).

4) Патшаның жазасынан қорыққан Чандрагупта елдің қай аймағына қашып, көшпелі тайпа көсемдерімен бірігіп одақ құрды? (Солтүстік,Гималай таулары).

ІІ. Уақытнамалық кесте.

1) Үндістандағы алғашқы қалалар мен ірі елді-мекендер қай уақытта пайда болды? (Б.з.б. ІІ м.ж.басы).

2) Б.з.б. ІІ м.ж.соңында Үндістанға солтүстіктен көшіп келген көшпенділер? (Арийліктер).

3) Қай ғасырларда үнді оқымыстылары жердің шар тәрізді домалақ екенін білді? (Б.з. V-VI ғ.).

4) Магадха билеушілері қай ғасырда бүкіл Ганг өзені бойын өздеріне бағындырды?( Б.з.б. VI ғ соңы).

ІІІ. Тұлғамен жұмыс.

1) Маурия әулетінің негізін салған билеуші? (Чандрагупта).

2) Бір орталыққа бағынған Үнді мемлекетін құру ісі қай патшаның кезінде жүзеге асты?

3) Манудың ұрпағы, Дашарата патшаның ұлы? (Рама).

4) Халық арасында кең қолдау тапқан, дін және оны негіздеген патшазада кім деп есептеледі? (Будда, Сиддхардһа-Гаутама )

Жаңа сабақтың жоспары:

1. “Алғашқы мемлекеттер”.

2. “Шаруашылығы”.

3. “Ұлы Қытай қорғаны”.

4. “Ұлы Жібек жолының тарихы”.

Жаңа сабақты түсіндіру

І – кезең. Осы тақырып бойынша не білесіңдер.

«МИҒА ШАБУЫЛ»

Алғашқы мемлекеттер. Кытай — Шығыс Азияның ежелгі мәдени аймағы мен өркениеті. Кытай –әлемдегі ең ежелгі өркениеттердің бірі.Бұл мемлекет Азияның шығысында орналасқан. Кытай —адам баласының өмірін өзгерткен көптеген жаңалықтардың Отаны..Солардың ішінде—қағаз, компас,оқ-дәрі,кітапбаспасы .Қытаймен 14 ел шекараласады,жағалауын 4 теңіз шаяды. Жер көлемі бойынша әлемде 3 орын алады.Халқының саны бойынша 1-ші орын.

І. Шан – Шинь мемлекеті

1. Хуанхэ өзеннің төменгі ағысында құрылды.

2. Б.з.б. 2 м.ж. орт.құрылды.

3. Негізін салушы-Чэн Тан.

4. Басқару жүйесі тайпа одағы көсемінің жүйесіне ұқсас болды.

5. Батыс пен солтүстік көшпенділер жиі шабуыл жасап отырған.

6. Көшпенділермен ұзаққа созылған соғыстар мемлекетті әлсіретті.

ІІ. Чжоу мемлекеті.

Хуанхэ өзеннің орта және төменгі ағысы бойында құрылды.

Б.з.б. ІІІғ. дейін өмір сүреді.

Алғашқы билеушілері мемлекеттік басқару жүйесін күшейтуге тырысты.

Шонжарлар қазына үшін алым салықтан бас тартты.

Үкіметке наразылық күшейді.

Солтүстік пен батыс көшпелілердің шабуылдары жиілеп,.

Ел шағын мемлекеттерге бөлінді.

ІІІ. Цинь патшалығы.

Хуанхэ, Янцзы өзенінің орта, төменгі ағысы бойындағы мемлекеттерді бағындырды.

Елді біріктіру ісін жүзеге асырған Ин Чжин Цинь патшасы болды.

Қытай елі Цинь немесе Шын деп атала бастады.

Б.з.б. 221ж. Ин Чжен ұлы билеуші – Хуанди атағын алды.

Цинь Ши Хуанди – тұңғыш Цин патшасы.

Ел 36 әкімшілік бөлікке бөлінді.

Барлық билік патшаның қолында болды.

3.Шаруашылығы.

1.Ең басты шаруашылығы егіншілік болды.

2.Жылқы, қой, ешкі, сиыр, буйвол,шошқа өсіру кең тарап, әсіресе жылқыға мән берілді.

3.Б.з.б. 7-6 ғғ. Бастап ауыл шаруашылығы мен қолөнерде темірді қолдану кеңінен пайдаланды.

4.Бірте- бірте әр түрлі аудандарда қолөнердің белгілі бір саласын мамандандыру басталды.

4. Ұлы Қытай қорғаны.

1.Солтүстік көшпенділерден қорғану үшін б.з.б. ІІІ ғ. орт салынған.

2.Биіктігі 10м.

3.Ұзындығы 4000км.

4.Топырақ, тастан, кірпіштен салынған.

5.Әрбір 60-100м күзет мұнарасы орналасқан.

6.Әлемдегі ең алғашқы және соңғы ірі қорған.

Ұлы Жібек жолының тарихы.

1. Ұлы Жібек жолы - әлемдік өркениет тарихындағы неғұрлым елеулі жетістіктердің бірі.

2. Жолдың неғұрлым ұзақ үзегі Қазақстан мен Орта Азия арқылы өтті.

3. Б.д.дейінгі 2 ғасырдың ортасында пайда болған Жібек жолы , егер Шығыстан жүрсек, Қытайдан (Чаньани) басталады да, Ланчжоу ауданында Хуанхе асуы арқылы өтіп, одан әрі Нан-Шаньнің солтүстік сілемдері арқылы ұлы Қытай қабырғаларының батыс шетіне және "Яшмалық қақпалар бекетіне" жетеді .

4. Осынау тарихи жолдың жібек саудасына байланысты “Жібеек жолы” атанғаны түсінікті. Ал “Ұлы” сөзінің оған қосылуы жолдың кең-байтақ Шығыс өлкелері мен Батыс өлкелерін байланыстырып жатуынан. Сондықтан да бұл жол “Ұлы Жібек жолы” болып тарихқа енді.

5. Жібек жолының басы Қытай жеріндегі Хуанхэ өзенінің аңғарындағы аймақтан басталды. Ол Ұлы Қытай қорғанының батыс шетінен өтіп, Іле өзенімен Ыстықкөлге жетеді. Жол осы арада батысқа және солтүстік-батысқа қарай шығу үшін оңтүстік, солтүстік бағыттарға тармақталады.

6. Ежелгі Қытай деректеріне қарағанда, б.з.б. Iғ. ортасында алғаш рет Қытай елінен Батыстағы елдерге қарай жібек артқан керуендер жолға шыққан. Ал бұған жауап ретінде Қытайға немесе Шығыс елдеріне қарай Жерорта теңізі жағасындағы елдерден, Таяу және Орта Шығыстан, Орта Азиядағы елдерден әр түрлі тауарлар ағыла бастаған. Халықаралық сауда жолы арқылы Орта Азияның атақты асыл тұқымды жылқылары, Шығыс елдерінен пілдер мен мүйізтұмсық, барыс пен арыстандар, аң аулауға және саятшылық құруға қажетті құстар (қаршыға, бүркіт) сияқты сирек кездесетін жан-жануарлар сатыла бастаған.

VII. Сабақты қортындылау:

-Сонымен балалар біз бүгін қандай тақырыппен таныстық?

- Ежелгі Қытай мемлекетінің тарихы туралы не білдіңде

VIII.Сабақты бекіту:

Рефлексия

-Балалар,сабақтан алған әсерлерің қандай? Сабақ несімен ұнады? Сабақ сендерге ұнаса сабақты аяқтаймыз.

IX. Бағалау:

X.Үйге тапсырма. Ежелгі Қытай мемлекеті.