Саба?ты? ма?саты: Ежелгі ?ытай мемлекетіні? ?алыптасу, даму ерекшеліктерімен таныстыру.
А) білімділігі: ?ытай мемлекетіні? ??рылуы, дамуы, ?о?амды? ??рылысы мен бас?ыншылы? со?ыстары туралы ??гімелесу. Сол кезе?дегі мемлекетті? ?алыптасу ерекшеліктері, ?лемдік ?ркениетке ?ос?ан ?лесі мен дамуын о?ушы?а жеткізу.
?) дамытушылы?ы: Ежелгі ?ытай тарихы туралы баяндайтын жа?а тарихи фактілермен таныстыра отырып, о?ушыларды? ?лем ?ркениеті мен м?дениетіне деген ?ызы?ушылы?ын арттыру.
Б) т?рбиелік м?ні: Танымды? белсенділігі жо?ары, жан-жа?ты жеке т?л?а т?рбиелеу.
Саба?ты? т?рі: д?ст?рлі
Саба?ты? ?дісі: интерактивті
К?рнекілігі: карта, слайд, топшамалар.
П?наралы? байланыс: ежелгі ?аза?стан тарихы, география, информатика,
• Бас?ыншылы? жоры?тар мен халы? к?терілістері. Ежелгі ?ытай мемлекетіні? ыдырауы.
І.Картамен ж?мыс:
-?ытайды? ежелгі заманда?ы жа?дай туралы баяндауды Хуанхэ мен Янцзы ?зендеріні? ма?ыздылы?ынан бастап, оларды к?рсету.
-Б.з.б ІІ мы?жылды??а дейінгі ежелгі ?ытай жерінде ?мір с?рген мемлекетті? жер аума?ын к?рсету.(Шань-Инь мемлекеті)
-Цинь мемлекетіні? тарихы туралы баяндау барасында оны? орталы?ы, территориясыны? ?су ба?ытын белгілеу.
-?лы Жібек жолыны? бастал?ан айма?ы мен ба?ытын к?рсету.
ІІ. Бірінші с?ра? бойынша м??алім о?ушылар?а м?лімет береді. Интерактивті та?тада ?ытайды? таби?аты к?рсетілген.
Ежелгі ?ытай мемлекетіні? ??рылуы туралы айт?анда екі ?лкен ?зенні? (Хуанхэ, Янцзы) т?менгі а?ыстарыны?бойында ?мір с?рген ?ытай тайпаларына то?талып, Чэн тан негізін сал?ан Шан-Инь мемлекетіні? билік ж?йесі туралы баяндаймын.
Оны? билігі тайпа ода?ы к?семіні? бас?ару ж?йесіне ??сас болды. Елді бас?ару ісіні? ру-тайпа к?семдеріні? ы?палы басым болды. Патшалы? билік барысында сарай ?ызметкерлері ?алыптасты. Оларды? арасынан патшаны? бірінші ке?есшісі та?айындалды. Патшаны? б?йры?тарыны? іске асуын ?ада?алайтын, жарлы?-б?йры?тарын жазып отыратын арнайы адамар та?айындалды. Патшалы? ?азына мен м?ра?ат басшысы ретінде та?ы бір адам ?ызмет етті. Осылайша ал?аш?ы билік ж?есі ?алыптасты. Елді? ша?ын мемлекеттерге б?лініп, оларды? арасында?ы талас-тартыс, к?ресті? к?шеюі елді? дамуына ?сер етті.
ІІ. ?лы Жібек жолыны? ?алыптасуы мен ма?ызы.
Алдымен о?ушылар?а суреттен жібек матаны к?рсетіп, ол туралы не білетіндерін с?рау. Кейін жібек матаны? пайда болу тарихы, оны? ?лемге ?алай тарал?анды?ы туралы ??гімелеу. Содан со? б?л жібек жолыны? ма?ызын т?сіндіру.
Сабақтың мақсаты: Ежелгі Қытай мемлекетінің қалыптасу, даму ерекшеліктерімен таныстыру.
А) білімділігі: Қытай мемлекетінің құрылуы, дамуы, қоғамдық құрылысы мен басқыншылық соғыстары туралы әңгімелесу. Сол кезеңдегі мемлекеттің қалыптасу ерекшеліктері, әлемдік өркениетке қосқан үлесі мен дамуын оқушыға жеткізу.
Ә) дамытушылығы: Ежелгі Қытай тарихы туралы баяндайтын жаңа тарихи фактілермен таныстыра отырып, оқушылардың әлем өркениеті мен мәдениетіне деген қызығушылығын арттыру.
Б) тәрбиелік мәні: Танымдық белсенділігі жоғары, жан-жақты жеке тұлға тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: дәстүрлі
Сабақтың әдісі: интерактивті
Көрнекілігі: карта, слайд, топшамалар.
Пәнаралық байланыс: ежелгі Қазақстан тарихы, география, информатика,
№ 1 топшама: Үнді халқының ежелгі замандағы көрнекті дастаны қалай аталады? Ол туралы не білесің?
Үнділердің храмдары неше түрге бөлінді? Оларды ата?
№ 2 топшама: Будда дінінің негізін салушы кім? Бұл әлемдік дін қандай мемлекеттерде таралған?
Үнділіктердің нақты ғылымдарға қосқан үлесі қандай?
ІІІ.Жаңа сабақтың жоспары:
• Ежелгі Қытай мемлекетінің құрылуы
• Қоғамдық құрылысы мен шаруашылығы
• Ұлы Жібек жолының қалыптасуы мен маңызы
• Басқыншылық жорықтар мен халық көтерілістері. Ежелгі Қытай мемлекетінің ыдырауы.
І.Картамен жұмыс:
-Қытайдың ежелгі замандағы жағдай туралы баяндауды Хуанхэ мен Янцзы өзендерінің маңыздылығынан бастап, оларды көрсету.
-Б.з.б ІІ мыңжылдыққа дейінгі ежелгі Қытай жерінде өмір сүрген мемлекеттің жер аумағын көрсету.(Шань-Инь мемлекеті)
-Цинь мемлекетінің тарихы туралы баяндау барасында оның орталығы, территориясының өсу бағытын белгілеу.
-Ұлы Жібек жолының басталған аймағы мен бағытын көрсету.
ІІ. Бірінші сұрақ бойынша мұғалім оқушыларға мәлімет береді. Интерактивті тақтада Қытайдың табиғаты көрсетілген.
Ежелгі Қытай мемлекетінің құрылуы туралы айтқанда екі үлкен өзеннің (Хуанхэ, Янцзы) төменгі ағыстарыныңбойында өмір сүрген қытай тайпаларына тоқталып, Чэн тан негізін салған Шан-Инь мемлекетінің билік жүйесі туралы баяндаймын.
Оның билігі тайпа одағы көсемінің басқару жүйесіне ұқсас болды. Елді басқару ісінің ру-тайпа көсемдерінің ықпалы басым болды. Патшалық билік барысында сарай қызметкерлері қалыптасты. Олардың арасынан патшаның бірінші кеңесшісі тағайындалды. Патшаның бұйрықтарының іске асуын қадағалайтын, жарлық-бұйрықтарын жазып отыратын арнайы адамар тағайындалды. Патшалық қазына мен мұрағат басшысы ретінде тағы бір адам қызмет етті. Осылайша алғашқы билік жүесі қалыптасты. Елдің шағын мемлекеттерге бөлініп, олардың арасындағы талас-тартыс, күрестің күшеюі елдің дамуына әсер етті.
ІІ. Ұлы Жібек жолының қалыптасуы мен маңызы.
Алдымен оқушыларға суреттен жібек матаны көрсетіп, ол туралы не білетіндерін сұрау. Кейін жібек матаның пайда болу тарихы, оның әлемге қалай таралғандығы туралы әңгімелеу. Содан соң бұл жібек жолының маңызын түсіндіру.
Картадан оның бағытын көрсету. Оқушыларды тақтағы шығарып, картамен жұмыс жасау дағдысын қалыптастыру.
ІІІ. Басқыншылық жорықтар мен халық көтерілістері. Ежелгі Қытай мемлекетінің ыдырауы. Оқулықпен жұмыс.
1.Қытай билеушілері батысқа қарай басқыншылық жорықтарын не үшін жүргізді?
2.Олар қандай жерлерді басып алды?
3.Еңбекші халық жағдайы неге нашарлады?
4. «Қызыл касытлар» мен «Сары орамалдылар» көтерілісі туралы не білесің?
ІҮ.Жаңа сабақты бекіту:
Жаңа сабақты бекіту үшін «Сиқырлы қобдиша» ойының өткізу. Ол үшін төмендегідей сұрақтар қоямын.
1.Қытайдың басты өзендерін ата?
2. Қытай елінде ойлап табылған, әлем мәдениетіне өркениетіне үлес қосқан бұйымарды атаңдар?
3.Цинь Ши Хуанди деген кім?
4.Қолөнер мен сауданың дамуы туралы не білесің?
5.Жібек маталарының ерекшелігі неде? «Ұлы Жібек жолы» деп неге аталған?
Оның негізі бағытын картадан көрсет.
Ү. Үй тапсырмасы: § 20-21 оқу, түсінгенінді айту.
Сабақтың нәтижесі: Оқушылар ежелгі Қытай мемлекетінің құрылу тарихы, табиғи жағдайының ерекшеліктері, Ұлы Жібек жолының тарихымен танысты. Ежелгі Қытай мемлекетінде өткен көтерілістер тарихын меңгеріп, түсінік қалыптастырды.
