Х – ХІІ ?асырларда ?ылымны? даму себептері, к?рнекті ?алымдар жайлы ке?інен ма?л?мат бере келіп, оларды? е?бектеріні? тарихи ма?ызы туралы т?сінік ?алыптастыру.
О?ушыларды ізденіске, талдау жасау?а, о?улы?пен ж?мыс істеуге да?дыландыру.
Танымды? тапсырмалар ар?ылы ой – ?рісін дамыту.
Саба?ты? т?рі: инновациялы? – технология бойынша саба?
X-XIII?асырларда?ы артынан ?шпес із ?алдыр?ан ??лама ?алымдармен танысады, е?бектеріні? тарихи ма?ызын т?сіндіре алады. О?ушыларды? с?йлеу м?дениеті ?алыптасады, логикалы? ойлау ?абілеті артады, ?з бетінше ізденіп ойын еркін жеткізе біледі. Топты? ж?мыс?а да?дыланады.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«?ылым мен білімні? дамуы »
Күні: 04.12.2014
Сыныбы: 7 Б
Пәні: Қазақстан тарихы
Сабақтың тақырыбы: Ғылым мен білімнің дамуы
Сабақтың мақсаты:
Х – ХІІ ғасырларда ғылымның даму себептері, көрнекті ғалымдар жайлы кеңінен мағлұмат бере келіп, олардың еңбектерінің тарихи маңызы туралы түсінік қалыптастыру.
Оқушыларды ізденіске, талдау жасауға, оқулықпен жүмыс істеуге дағдыландыру.
Танымдық тапсырмалар арқылы ой – өрісін дамыту.
Сабақтың түрі: инновациялық – технология бойынша сабақ
X-XIIIғасырлардағы артынан өшпес із қалдырған ғұлама ғалымдармен танысады, еңбектерінің тарихи маңызын түсіндіре алады. Оқушылардың сөйлеу мәдениеті қалыптасады, логикалық ойлау қабілеті артады, өз бетінше ізденіп ойын еркін жеткізе біледі. Топтық жұмысқа дағдыланады.
Сабақтың барысы
Ұйымдастыру кезеңі (3 мин)
Үй тапсырмасын сұрау (7 мин)
Тарихи сынақ хат
1. Алғашқы кезде ислам діні ___________ тарай бастады.
2. Әл – Максиди Оңтүстік Қазақстан мен Жетісудің Х ғасырдағы қалаларында____________көптеп салына бастағандығы туралы жазады.
3. Ислам дінінің орныға бастағанын осы кездегі тұрғындардың__________ салтынан да байқауға болады.
4. Ислам діні орын теуіп, өзінің күшіне ене бастағанда мұндай_______________тыйым салынған.
5. Ислам дінінің нығаюы қазақ жерінде _______салаларының дамуына да ықпал етті.
2. Жылдарды жүйелеу:
1. 633 -Арабтар “дін үшін соғыс” ұранмен көрші елдерді
жаулап ала бастайды
2. 709 -Кутейба ибнШашты Бұхараны алады
3. 714 –Кутейба ибн Муслим Бұхараны алады
4. 751 – Атлах шайқасы
5. 960 -Ислам діні Қарахан мемлекетінің
мемлекеттік діні деп жарияланады
Ой қозғау: Мақал- мәтелдің жалғасын тап: (3 мин)
Ғылым- теңіз,..... (білім- қайық)
Ақыл азбайды,......(білім тозбайды)
Оқу- білім азығы,.....(білім- ырыс қазығы)
Ілім- бұлақ,...(білім шырақ)
Байлықтың кілті-...(ғылым)
Оқушылар үш топқа бөлінеді
І топ - Ғалымдар
ІІ топ - Тілшілер
ІІІ топ - Әдебиетшілер
Жаңа сабақты түсіндіру: (2 мин)
Сабаққа жалпылама шолу жасау.
Х- ХІІ ғасырларда қала мәдениетінің дамуы, Оңтүстік Қазақстанда ислам дінінің қанат жаюы қазақ жерінде ғылым мен білім салаларының дамуына ықпал етіп, Сайрам, Отырар, Түркістан қалаларының біршама гүлдене түсті.
Осы ғасырларда ғылым, білім, әдебиет даму үстінде болды. Ғылым саласына тоқталатын болсақ, Қазақстанда ғылымның дамуына үлесін қосқан, екінші Аристотель атанған - Әбу - Насыр әл - Фараби. Әл - Фарабидің бүгінгі күнде математика, логика, философия ғылымдарына арналған 150- ге жуық еңбегі бар.Тіл білімінің даму ерекшеліктеріне тоқталатын болсақ, Х ғасырға дейін түркі тілдес халықтарының бірнеше қоғамдық, мемлекеттік құрылыстарын бастан кешіруі тілдің дамуына кедергі болды. Ал, бұл ғасырлардағы тіл білімінің дамуына үлесін қосқан ғалымдар: М. Қашқари, Ж. Баласағұн. Кесте арқылы түсіндіру.
Үшінші мәселеге келетін болсақ, жазба әдебиетінің көрнекті өкілдерінің бірі, көзі тірісінде – ақ «ақындардың ақыны, даналардың көшбасшысы» деген атқа ие болған әйгілі ақын - Ахмет Иүгнекиді айтуға болады. «Ақиқат сыйы» атты дастанында халықты инабатты болуға, әділеттілікке, білімді болуға, жағымсыз қасиеттерден аулақ болуға шақырады.
Постермен жұмыс. (оқулықпен жұмыc). (15 мин)
Тапсырмасы: Оқулық мәтіні бойынша
1. Ортағасырдағы ғалымдары туралы тірек - сызба жасау.
2. Ортағасырдағы тілшілердің– еңбек жолы туралы тірек – сызба құру.
3 Ортағасырдағы әдебиетшілер туралы еңбек жолы бойынша тірек – сызба құру.
Ақын шығармаларынан үзінді оқып, талдау: (5 мин)
Мәселен: А. Иүгнекидің «Ақиқат сыйынан» үзінді оқу.
Оқушыларға мәнерлеп оқытып, ақын шығармаларындағы негізгі айтар ойын анықтау, өз ойларын ортаға салу.
Сабақты бекіту. Сәйкестендіру тестін алу. (5 мин)
Топқа тапсырма
1
1
Махмұд Қашқари
а
Диуани хикмет
2
Қожа Ахмет Яссауи
ә
Ақиқат сыйы
3
Ахмет Иүгнеки
б
Ғылымдардың шығуы
4
әл- Фараби
в
Түркі тілдерінің сөздігі
2.
1.
Ж.Баласағұн
а
Қашқар
2.
Әл- Фараби
ә
Сайрам
3
Қожа Ахмет Яссауи
б
Отырар
4
М.Қашқари
в
Баласағұн
3.
1
Екінші Аритотелі атанған шығыстың аса көрнекті ғалымы
а
Махмұд Қашқари
2.
Ислам дінінің сопылық бағытын насихаттаушы Йасылық ақын
ә
әл- Фараби
3
Ахмет Яссауидің шәкірті,ел ішінде Хакім ата атанған ақын
б
Қожа Ахмет Яссауи
4.
Түркі тілдерінің сөздігін жасаған тіл білімінің көрнекті өкілі
в
Сүлеймен Бақырғани
Сыныпқа тапсырма:
1
Әл-Бируни
а
Отырар
2
М.Қашғари
ә
Сайрам
3
Ж.Баласағұн
б
Түркістанға қарасты қыстақ
4
А.Иүгнеки
в
Белгсіз
5
Қ.А.Йассауи
г
Баласағұн
6
Әл-Фараби
д
Қашқари
VIII. Сабақты бағалау. Бағалау парағын пайдалану. 3'
IX. Үйге тапсырма: 1'§20 1. Тақырып соңындағы сұрақтарға жауап беру.
2.Қосымша деректер жинау.
«Бекітемін» Келісемін
Мектеп директоры: _______ оқу ісінің меңгерушісі:_______
Тлепбергенов С.А. Нұрым Н.А.
Абай атындағы гимназия мектебі мектепке дейінгі шағын орталығымен мемлекеттік мекемесі
Сабақтың тақырыбы: Тәуелсіз Қазақстанның білімді жастары
