Сабақ тақырыбы Алфавит. Программалау тілінің синтаксисі. Арифметикалық өрнектерді жазу ережесі.
Мақсаты:
1 Білімділік:
Паскаль тілінің алфавитінен ақпарат беру. Программаның құрылымымен танысу, арифметикалық өрнектерді программалау тілінде жазып үйрету.
2 Дамытушылық: оқушыларды программаның құрылымымен жұмыс істеу дағдысын дамыту. Ұшқырлыққа, ойын тез жинақтауға, топта жұмыс істеуге дағдыланадыру.
3. Тәрбиелік: оқушылыларды ұқыптылыққа, бір – бірін сыйлауға тәрбиелеу.
Әдіс-тәсілдер
Топпен, жекелей, жұппен, АКТ, кубизм әдісі, сұрақты қағып ал, деңгейлік тапсырмалар, ойлан жауап бер, өзін-өзі бағалау, кері байланыс.
Көрнекіліктер
Үлестірмелі тапсырма мен конверттер, стикер, проектілі тақта, қима қағаздар
Дереккөздер
Оқулық, дидактикалықматериалдар, интернет ресурстары
Оқытунәтижелері
· Паскаль программалаутілініңалфавиті, программалаутілініңсинтаксисіментанысады.
- Достарыменеркінқарым-қатынасқатүседі
- Өзойынқорғайалады
- Шығармашылықпенжұмысістейалады
Сабақкезеңдері:
Түрлітүстіәріптербойыншатопқабөлу.
1-кезең.Қызығушылықтыояту:
Топ ережесінескетүсіру. Сабақбарысындыбағынуғашақыру.
Сабақбарысында топ басшысыөзінжәне топ мүшелерінсабақтыңәр этапы бойыншабағалапотырады.
1- тапсырма.
Кубизм әдісі. Әртопқакубиктешыққантүсбойыншаконверттегітапсырманы беру.
Кубиктілақтырады, қайтүскеледі, солтүстіконверттегітапсырманыорындайды. Топпенақылдасып жауапбереді.Оқушылар сұраққа шапшаң жауап береді. Жауапберугеқиналса, басқа топ мүшелері көмектесе алады.
1) Алгоритм дегеніміз не?
2) Алгоритмніңатқарушыларыната.
3) Алгоритмдіжазуформаларыната.
4) Алгоритмніңқасиеттеріната.
5) Тармақталуалгоритмідегеніміз не?
6) Сызықтық алгоритм дегеніміз не?
7) Циклдік алгоритм дегеніміз не?
Информатикалық диктант. Кестедеәрбіроқушыға блок- схема таратылады.
Әрбіроқушы, жекетапсырманыорындап, блок- схемалардыңқызметінжазады.
Сөзжұмбақ. Шешімін тапқанда «Паскаль» деген сөз пайда болады.
Сөзжұмбақтыорындарындаотырыпшешеді.Әркімжекелейтақырыптымеңгеріп, бірлесіпшешімқабылдайды. Топ ішіндепікіралмасады.
- Ақпаратты қағазға басып шығаруға арналған құрылғы
қалай аталады?
2. Берілген есептің шығару жолын реттелген тізбектер
түрінде жазу қалай аталады?
3. Мәтіндік, графикалық ақпаратты компьютерге енгізуге
арналған құрылғы
4. Дыбыстық ақпаратты шығаруға арналған құрылғы
5. Сақтау, түрлендіру, жөнелту және пайдалану нысаны болып
табылатын қоршаған әлем туралы мәлімет.
6. Компьютердің интернетке қатынасуы үшін қажетті карта.
7. Тышқан құрылғысынығ орыс тіліндегі атауы.
Жаңатақырып. Әртопқаоқыпмеңгеругеарналғанматериалдарүлестіріледі. Тақырыптыоқып, түсініп, топ ішіндепікіралмасуүшінбөлініпберіледі.
Программалау – алгоритмдіформальдыжазутәсілі. Паскаль тілініңалфавиті. Арифметикалықөрнектіжазуережесі.
Программалау тілі
Алгоритмді ЭЕМ- гетүсініктітілдежазусатысыпрограммалаудепатайды.
Программа депалгоритмнің ЭЕМ- гетүсініктітаңбадажазылуынайтамыз.
Программаларбелгілібірмәселені, есептішешугеарналған. Есептішығарубарысындакомпьютергебастапқымәліметтеренгізіледі, олардықалайөңделетіндігікөрсетіледіжәненәтижеқандайтүрде, қандайқұрылғығашығарылатыныайтылады. Паскаль тіліндегі программа жеке-жекежолдардантұрады. Олардытеру, түзетуарнайымәтіндікредакторларарқылыатқарылады. Паскаль тіліндегі программа 3 бөліктентұрады: тақырып, сипаттаубөліміжәнеоператорларбөлімі.
Программалаутілініңбелгілібіріс-әрекеттіорындайалатынтиянақтымағынасы бар еңқарапайымсөйлемі – оператор депаталады.
Паскаль тіліндежазылғанпрограмманыңдұрыстығынкомпьютердетексеруоңайжәнежіберілгенқателерді де түзетужеңілірек, сондықтан да қазіргікездегікомпьютерлер осы Паскаль тіліндежұмысістейалады.
Паскаль программалаутілі 17 ғасырдаөмірсүрген француз ғалымыБлезПаскальдіңқұрметінеаталыпотыр.
Паскаль өміріБлез Паскаль /1623-1662/
1623 жылы Франция мемлекетініңКлермон – Ферранқаласындадүниегекелген. Олжастайынан – ақбілімділігі, алғырлығы, зеректігімен, әсіресе математика саласынабейімдігіменбаршаныңкөзінетүсті. 1662 жылыБлез Паскаль қайтысболғансоң, әлембілгенқайталанбас аса дарындыматематиктердіңбіріболыптарихқакірді. Ол математика ғылымыныңдамуынаүлесқосаотырып, математика ғылымыныңбірсаласы – ықтималдартеориясыныңіргетасынқалады. Паскаль тілін 1968-1971 жылдарышвейцариялықғалымНиклаус Вирт қолайлыпрограммалаутіліретіндеұсынғанболатын. Паскаль тілі Алгол, бейсик, тілдергеқарағандабарыншажетілдірілгентілқатарынажатады. Паскаль тіліөзінініңқарапайымдылығынажәнетиімділігінебайланыстыбүкілдүниежүзінекеңтаралды.
Паскаль тілініңалфавиті
Жалпыбіздіңкүнделіктіқолданыпотырғанқазақтілінемесеорыстілі, ағылшынтілдеріндегідей Паскаль тілінің де өзіндікалфавиті, элементтері, жазылуерекшеліктеріболады. Тілдіңалфавитіпрограмманыңэлементтерінқұрайтынсимволдаржиынынантұрады. Оғанәріптер, сандар, айырубелгілеріжәнеарнайысимволдаржатады.
Паскаль тілінде:
- Арнайыатаулар – латынәріптеріменжазылады. (Aa, Bb, Cc, Dd, Ee, Ff, Gg, Hh, Ii, Jj, Kk, Ll, Mm, Nn, Oo, Pp, Qq, Rr, Ss, Tt, Uu, Vv, Ww, Xx, Yy, Zz);
- 0-ден 9- ғадейінгісандар (0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9);
- Арнайытаңбалар:
Арифметикалықжәнесалыстыруамалдары:
(+) – қосу;
(-) – азауту;
(*) – көбейту;
(/) – бөлу;
(>) – үлкен;
(<) – кіші;
(<>) – теңемес;
(<=) – үлкенемес;
(>=) – кішіемес;
(=) – тең; (тұрақтышамаларүшін)
(:=) – меншіктеу.
Мысалы:
Математикалықтүрдежазылуы
25:10
25.10
9:3
Паскаль тіліндежазылуы
256 / 12
256 * 12
9 / 3
Арифметикалықжәнелогикалықфункциялар:
DIV – бүтінбөлу
MOD – қалдықты табу
NOT – емеснемесетерістеуоперациясы
AND – жәненемеселогикалықкөбейтуоперациясы
OR – немесеоперациясы (логикалыққосу)
Мысалы:
13 div 4 = 3
17 div 5 = 3
17 mod 5 = 2
27 mod 5 = 2
7. Сұқсаусақәдісі.
Мұғалімкөрсеткеноқушытақырыптыайтудыбастайды.
3-кезең. Ой- толғаныс:
8. Сұрақтықағыпал. Әртопқа 1 сұраққұрап, стикергежазутапсырмасыберіледі.
Бірігіпсұраққұрап, басқатоптағыбіроқушыныңарқасынажапсырады, солоқушысұраққажауапбереді.
9. Деңгейліктапсырмалар. ӘртопқаА, В, С- деңгейлітапсырмаларберіледі.
ӘроқушыдәптергеА-деңгейіненбастап, шамасыжеткеншедеңгейліктапсырмалардыорындайды.
Бағалау
Бағалаупарақшасыарқылыбағалау, сабақтаналғанәсерлерінжәнеұсыныстарынстикергежазыптақтадағысмайликтергеіледі, алғанформативтібағаларыбойыншажиынтықбағалау
Өзін-өзібағалайды. Сабақтаналғанәсерлерінжәнеұсыныстарынстикергежазыптақтағаіледі.
Үй тапсырмасы.
Тақырыпты дәптерге конспектілеп келу, оқу, мазмұндау. Үйден 2 сұрақтан құрап келу.
