Үй тапсырмасын тексеру: Оқушылар жұптық жұмыс жасайды. Әр оқушы 2 жіңішке,1 жуан сұрақ дайындап, оны көршісіне жасырады. Ол сұрақтар өздері жауабы білетін немесе білмейтін болуыда мүмкін. Жаңа сабаққа кіріспе: Бүгін біздің өткелі тұрған тақырыбымыз «Жиымдар»(массивтер). Ал, сендер жиым деген сөзді қалай түсініп отырсыңдар? Оқушылардың жауабы тыңдалады. Оқушылар жаңа тақырыпта кездесетін таныс емес сөздердің мағынасын ашуға тиіс. Мысалы: Жиым, индекс, элементтері, array, var және т.б Тапсырма орындалағаннан кейін жауаптар тыңдалады. Жаңа білімді меңгеру: Жиым дегеніміз – бұл бір атауға біріктірілген бір типті шамалардың реттелген тізбегі. Жиымға кіретін айнымалыларды массивтің элементтері дейді. Олардың саны сипаттау бөлімінде анықталады да, программаның орындалу барысында өзгермейді. Олардың реттік номері индекс деп аталады. Жиым элементтерінің типі файлдан басқа кез келген (бүтін, нақты, символдық, жолдық, жиымдық т.б) тип бола алады. Мысал ретінде көп суырмалары бар шкафты қарастырайық Шкаф – бұл жиым Суырма номерлері – индекс Суырма ішіндегі заттар – жиым элементтері, т.б Паскал тіліндегі жиымдар. Жиымның негізгі параметрлері мыналар: типі (сандық, символдық, логикалық), өлшемі (бірөлшемді, екіөлшемді …) және көлемі (жиымдағы элементтердің саны). Бірөлшемді жиымды Паскальда былай жазады: : array [1..n] of Мұндағы: – жиым (кесте) атауы, 1 алғашқы элемент нөмірі, n- ақырғы элемент нөмірі, -integer, real немесе string…болатын элемент типі, array- (жиым) операторды белгілеуге арналған Паскальдың қызметші сөзі. Жиым элементтерін енгізу BEGIN for i:=1 to n do begin write(i,’-элементті енгіз ‘); readln(А[i]); end; Жиым элементтерін экранға шығару For i:=1 to n do write (A[i],’’:2); Практикалық жұмыс: І. Х массивіне байланысты сұрақтарға жауап беру. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 -5 6 -3 4 9 7 3 1. Массив аты______________________________________ 2. Массивтің сипаттаңдар _____________________________________________________ 3. Массивтің жұп элементтері номері ___________________________________ 4. х[3]= х[1]+х[8] __________________________________ 5. х[7]= sqrt(х[6]) __________________________________ 6. Массивтің тақ элементтері номері ______________________________________ Сергіту сәті Паскаль тілінде есептер орындау. Берілген есептерді көршісімен бірге орындап тексерту,Паскаль тілінде компьютерде орындау. 1.Бірөлшемді жиым элементтерінің ең үлкенін анықтау. Program esep1; var a:array [1..10] of integer; max,i:integer; begin for i:=1 to 10 do read(a[i]); max:=a[9]; for i:=2 to 10 do if max writeln('ең үлкен элементі =',max); end. 2.Бірөлшемді жиым элементтерінің ең кішісін анықтау. Program esep1; var a:array [1..10] of integer; min,i:integer; begin for i:=1 to 10 do read(a[i]); min:=a[1]; for i:=2 to n do if mina[i] then min:=a[i]; write(‘ең кіші элементі =’,min); end. Қайталау сұрақтары: 1.Жиым деп нені айтады? 2.Жиымды сипаттау үшін қандай сөз тіркесі қолданылады? 3.Индекс дегеніміз? 4.Бір жолдан тұратын кесте? 5.Жиым элеметтеріне қандай амал қолданамыз? |