3. Компьютерлік ойынды ойнайтын жас?спірімдерде айнала ?орша?ан ?мірге теріс ?арау пайда болады (жа?ындармен ?рысу, ай?айлау, бас?аларды кемсіту)
4. М?ндай жас?спірімдер тек ?стем-?стем с?йлеп ?ана ?оймай, денеге за?ым келтіру ?рекетін де ?олданады. М?ндай ?рекеттерді ойын барысында ?т?андар мен ?тыл?андарды ба?ылай отырып а??ару?а болады. Жас?спірімдер ай?айлайды, ?асында?ы заттарды ла?тырады, сындырады, д?лейді айналасында?ылар?а шы?арады.
Компьютерлік ойындармен ?за? ойна?ан с?тте жас?спірімдер ойын ?серінен ?за? мерзімге дейін айы?а алмай, т?рып ?алады, я?ни ойынды ая?таса да жас?спірімдер біршама уа?ыт ?иялдан айы?а алмайды (психологиясына орай ойынны? ?иялы ше?берінен шы?у мерзімі ?рт?рлі). Сонымен ?ылым-зерттеуші А.Сидорова компьютерлік ойынны? жас?спірімдер ?ия??ылы?ын ?алыптастыру?а тікелей ?сер етеді деген т?жырым?а келеді. Ол зерттеу барысында Бассе-Доркені? психологиялы? ?дісін, П.Ковалевтік ”?ия??ы т?ртіп” ж?не ”Жеке ?ия??ылы?” ?дістемелерін басшылы??а алып отыр.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Компьютерлік ойындар»
Оқушылардың пәнге қызығушылығын , танымын арттыруда сабақта ойын элементтерін қолданудың тиімділігі зор. Мұндай сабақтар оқушылардың ойлау қабілеттерін дамытады , естерінде ұзақ сақталады және тақырыптан тыс көптеген мағлұматтар алады.
Ойынды балаларды сергіту ушін ғана емес , оқушылардың танымын, білімін ой-өрісін кеңейту, дамыту, олардың пәнге қызығушылығын арттыру үшін қолданады.
Ойын-балалар үшін оқу да, еңбек те. Ойын-айналадағы дүниені танудың тәсілі.
Ойын-балаларға өмірде кездескен қиыншылықтарды жеңудің жолын үйретіп қана қоймай, ұйымдастырушылық қабілетін қалыптастырады, ең бастысы –баланы мұқияттылыққа , еңбекке, жолдасымен ынтымақта болуға үйретеді.
Заманымыздың талантты педагогы В.А.Сухомлинский: ”Ойынсыз, музыкасыз, ертегісіз, фантазиясыз толық мәніндегі ақыл-ой тәрбиесі деген болмайды” – деп санайды.
Қазіргі өмір аясында жасы кәмелетке толмағандар компьютерлік ойындар мен автомат-ойындар ойнайтын орындарға жиі барады.
Ғалым-зерттеуші А.Сидорованың 12-14 жастағы жасөспірімдерден тұратын 2 топқа компьютерлік ойынның әсерін білу үшін жүргізілген эксперимент нәтижесін талдау оған келесі шешімді жасауға мүмкіндік береді:
1. Компьютерлік ойындардың жасөспірім психологиясына әсері барысында тітіркену, сезіктену, ойыншы тарапынан жағымсыз көріну секілді сезім артады.
2. Компьютерлік ойынды ойнайтын жасөспірімдер балаларға тән кішігірім бұзақылықта немесе жеңіліске ұшырауда өздерін айыпты санайды.
3. Компьютерлік ойынды ойнайтын жасөспірімдерде айнала қоршаған өмірге теріс қарау пайда болады (жақындармен ұрысу, айқайлау, басқаларды кемсіту)
4. Мұндай жасөспірімдер тек үстем-үстем сөйлеп қана қоймай, денеге зақым келтіру әрекетін де қолданады. Мұндай әрекеттерді ойын барысында ұтқандар мен ұтылғандарды бақылай отырып аңғаруға болады. Жасөспірімдер айқайлайды, қасындағы заттарды лақтырады, сындырады, дүлейді айналасындағыларға шығарады.
Компьютерлік ойындармен ұзақ ойнаған сәтте жасөспірімдер ойын әсерінен ұзақ мерзімге дейін айыға алмай, тұрып қалады, яғни ойынды аяқтаса да жасөспірімдер біршама уақыт қиялдан айыға алмайды (психологиясына орай ойынның қиялы шеңберінен шығу мерзімі әртүрлі). Сонымен ғылым-зерттеуші А.Сидорова компьютерлік ойынның жасөспірімдер қияңқылығын қалыптастыруға тікелей әсер етеді деген тұжырымға келеді. Ол зерттеу барысында Бассе-Доркенің психологиялық әдісін, П.Ковалевтік ”Қияңқы тәртіп” және ”Жеке қияңқылық” әдістемелерін басшылыққа алып отыр.
Компьютерлік ойындар мазмұнын талдау барысында оның 50%-ң зорлық-зомбылық актілерінен тұратыны анықталады:
* Компьютер залына келушілерге (негізінен олар жасөспірімдер, жасы18-ге дейінгі жастар) жеткілікті компьютерлік ойындардың барлығы дерлік қылмысқа, қияли жағдайға және спортқа бағытталған интерактивті әрекетке арналған;
* Компьютерлік ойындар тақырыбының 17,24%-ы (87-нің 15-і) ешқандай зорлықты дәріптемейді. Бұл ойындар денінен спорт тақырыбына арналған;
* Компьютерлік ойындардың 55,17%-ы (87-нің 48-і) интерактивті көрініс әртүрлі адам өлтіруді енгізген(”Doom”, ”Young Blood”, ”Final doom” т.б,);
* Компьютерлік ойындардың 39,08 %–ы (87-нің 31-і) интерактивті төбелес көрінісіне негізделген: «Kensie» «Hercules» және т.б.
* Компьютерлік ойындардың 35,63%-ы (87-нің 31-і) интерактивті алапат көрінісін суреттейді(«X-COM» , «Residend Evil» және т.б.).
* Компьютерлік ойындардың 82,75% -ы күш көрсетудің ең болмағанда 1 түрін қамтиды. Көптеген ойындарда күш көрсету бірнеше түрде, яғни төбелес, кісі өлімі, зорлау, алапат және т.б., көрініс береді.
Компьютермен ұзақ үздіксіз жұмыс істеу кезінде, бір ойынды қайта-қайта ойнаудан, ойнау барысында ызаланып, ренжіп, ашулануда адам психикасына зақым келтіріп отырды және көздің қажетті демалу фазасы болмайды, олар шаршайды және жұмыс істеу қабілеті төмендейді. Көру мүшесіне үлкен күш ақпаратты енгізу кезінде, сондай-ақ пайдаланушы экраннан мәтінге, клавиатураға үнемі қарау қажеттілігінен, әр түрлі ара қашықтықта және жарықта болғанда өткізеді. Ойлау жүйесі мен көру органдарына күш түсіреді, өйткені экранға жақын отырып, майда әріптерді, сандарды оқуға, ойлануға тура келеді. Осылардың бәрі көз бұлшық еттеріне күш түсіреді, оның үстіне экранның жарықтық тербілестері де оған әсер етеді. Компьютерлік көру синдром белгісі көрудің төмендеуі, жақын заттардың алыстауы фоксировкасының ақырындауы және керісінше заттардың екеу болып көрінуі, оқу кезіндегі тез шаршау, көздің қышу сезімі, қабаққа құм тығылғындай сезіну, көздің қызаруы, көздің қозғалуы кезінде көз алмасы мен шекенің ауырсынуы байқалады. Компьютерлік көру синдромы қолданушыларда экран алдында үздіксіз екі сағаттан кейін, көпшілігі төрт сағаттан кейін және барлығында алты сағаттан кейін алғашқы белгілері байқалады. Экраннан ақпаратты оқу оны енгізуге қарағанда қиынырақ болады.
Компьютерлік ойындардың әсерінен қолданушылардың көру қабілеті төмендеуімен қатар, дәрігелер тағы бірнеше синдромдарды анықтайды. Яғни, ол синдромдар ЭЕМ (ЭВМ) қолданушыларда кездеседі. Олардың бірі ұзақ уақыт отыру синдромы, оның белгілері қол, мойын, белдегі ауру болып табылады. Оның ішіндегі ең сорақысы қадағалаусыз қалған балалардың компьютерлік ойындар арқылы атыс шабыс, ойындарын үйреніп ертеңгі күні өзімізге қолданып, қиындық туғызатын оқушылардың қатарын толықтырғанда ғана ата-аналарымыз санын соғып қалады. Ыңғайсыз жұмыс қалпы кезінде дененің барлық бұлшық еттерінің ұзақ жиырылуы жағдайы байқалады, нерв жүйелеріне әсер етіп ойын барысындағы жеңілген кездерін сыртқа шығару мақсатында, сол ойынның жетегінде жүріп эмоцияларына ерік беріп, күш көрсетеуі мүмкін
Ойын барысында ыңғайсыз жағдайда алақан сүйектері көп қайталанантын іс әрекеттер кезінде сіңірлер білезік сүйектері мен байламдарға қажалады. Нәтижесінде жүйке мен сіңірдің қысылуы қатты жетіспеуі дамиды. Аурудың алғашқы белгілеріне: компьютерде жұмысты аяқтағаннан бірнеше сағаттан кейін ғана дірілдеу, қышыну, саусақтадың ұйюы пайда болады. Қолда ақырында ұйып, ауырсыну және ауырлау белгілері қосылады. Білезік тунельдік синдромы ауыр түрінде адамның еңбек қабілеттін ауруды хирургиялық жолмен емдеуді талап етеді.
Сонымен қатар жұмыс орынын дұрыс ұйымдастыруды қажет етеді. Бөлмеде, компьютермен жұмыс істеу үшін арнайы табиғи, жасанды жарық болуы керек. Кеңселерде тек қана жылыту құрылғылары ғана емес, сонымен қатар ауаны алмастыратын жүйелер немесе тиімді жел айдағыш жабдықтармен қамтылады. Қабырға мен төбе жылтыр және беті жылтырамайтын шынылар болуы керек-бұл көздің шаршамауын және жұмыстан көңілін аударады. Үй жайда күнделікті дымқыл тазалық жүргізілуі керек.
Жұмыс орны міндетті түрде кем дегенде 6 м2, ал көлемі 20 м3 құрау керек. Столды терезенің жанына қою керек, өйткені жарық сол жақтан түседі. Компьютермен жұмыс үшін жақсы жарық жайылған тікелей емес жарық, яғни экранға шағылыспауы керек.
Қолданушының көру кеңістігінде ашық өткір жарықтар түспеуі керек, сол үшін терезеге перде әлде жалюзимен жабылуы қажет. Жасанды жарықта жалпы және біркелкі болуы керек, бірақта жалғыз стол шамын қолдану жеткіліксіз.
Жұмыс орнын дұрыс ұйымдастыру-бұл тек болатын аурулардың алғашқы алдын алу. Компьютермен жұмыс істегенде денсаулыққа зиян келтірмеу үшін, оның үрдісінде үнемі дене қалпына қарау керек. Дене бітімін дұрыс ұстау бұлшық етті көбірек қимылдату және көп жұмыс істеуге болады. Аз шаршайды. Дұрыс дене бітімін ұстағанда құлақ тура иық жазықтығында орналасады, ал иық жамбас деп саналады. Басты тура иық бойынша ұстау керек. Сіз төмен қараған кезде бас алдыға еңкеймеуі керек. Қисық (бүкіреюу) жағдайы, яғни иық сызығы дәл жамбаспен және құлақ сызығымен орналаспаса иық сіңірлері мен иық бұлшық еттеріне бірталай күш түседі. Бұндай жағдайдағы ұзақ уақытты жұмыс ауру себебі болуы мүмкін.
1.Көптеген оқушылардың көру қабілеті төмендейді.
2.ЭЕМ-да жұмыс нормасын түгелдей дерлік қолданушылар біле бермейді.
3.Көзге және қол үшін арналған жаттығуларды ДК-де жұмыс жасағанда, үзіліс жасауды сирек орындайды.
4. Оқушылардың көбінің үйінде арнайы компьютерлік үстел мен орындықтары жоқ
5.Сабақта компьютерді қолданудың, көбеюінде дәлелі (оқушылар қатарынан 2-3 сабақ жұмыс істей алмайды).
Оқушылардың денсаулығын сақтау үшін:
1. компьютерлік ойындарды ойнауды, азайтып, шаршауды болдырмау үшін көзге арналған жаттығулар (офтальмотренаж) жасау қажет.
2. Жұмыс орны ыңғайлы,оқушы жасына сай реттелген сапалы бағдарламаларды қолдану қажет.
3. Қамтамасыз ету бағдарламасында арнайы бағдарлама болуын, сергіту сәтін, динамикалық үзіліс жасау кестесін құру керек.
4. Компьютермен жұмыс нормасын міндетті түрде сақталуын оқушыларға қажеттендіру.
Осы жұмыс нәтижелері зерттелген проблемаларды толық ашуға бәсекелеспейді. Сондықтан осы бағытта ары қарай оқу мен зерттеу өткізу қажет.