Разработка открытого урока по предмету химия

Сабақ жоспары №48

Сабақтың тақырыбы:  Алюминий және оның қосылыстары.

Сабақтың мақсаты: а) білімділік: оқушылардың алюминий және оның қосылыстары жөніндегі білімдерін жүйелеп, тереңдету, қорытындылау.

ә) дамытушылық: шығармашылықпен бірігіп жұмыс істеуге және өз білімін тексеруге баулу, пәнге деген қызығушылығын арттыру

б) тәрбиелілік: ізденімпаздыққа, жауапкершілікке, ұйымшылдыққа тәрбиелеу, химия пәніне деген көзқарастарын жақсарту.

Сабактын типі, жаңа сабақты меңгерту,аралас сабак

Сабақтың түрі. Танымдык (кіріктірілген)

Оқытудың әдісі: сыни тұрғысынан ойлау, тірек - сызбалар. ,сұрақ – жауап, топтық жұмыс сематикалық карта, химиялық диктант.

Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта,, бейнеролик, сызбанұсқа. тақырыптық слайд,қажеті құрал -жабдықтар: алюминийдің жинағы
Пәнаралық байланыс: география, биология, физика.тарих,

1. Сабақтан күтілетін нәтиже:

 а) алюминий қосылысының ашылу тарихын ажырата біледі.

ә) алюминийдің өндіру технологиясын сипаттай алады.

б) физикалық, химиялық қасиеттерін жазады.

Сабақтың барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі

Білімгерлермен сәлемдесу және түгендеу.

II. Өткен тақырыптарға шолу.

d-элеметтер бойынша сұрақтар мен тапсырмалар

I. Топпен жұмыс. ( Сұрақ – жауап)

Сұрақтарға жауап беріңдер:
1. Тайқазан жеті металдан құйылған, ол қандай металдар?

 Алтын,күміс,темір,мыс,мырыш қалайы қоргасын
2. Ине мен оймақ қандай құймадан жасалған ? 

Болат
3. Париждегі Эйфель мұнарасының биіктігі қанша метр және қандай металдан тұрады? 

300метр таза темір
4. Түсті металдар? 

Мыс,алюмений,титан, мырыш т.б
5. Металлургияны грек тілінен аударғандағы қазақша баламасы?.кенен металды алу 
6. Қазақстанның қазба байлықтарының металогендік картасын жасаған ғалым?.

Қаныш Сәтбаевтың  ерекше тұлға.

Қ.Имантайұлы ең бірінші болып Қазақстанның металлогениялық картасын жасады

7. Мыс пен мырыштың бай кен орындарын ата?

Жезқазған тау кен металургия комбинаты

Өскемен Жезқазған,қорғасын мырыш зауыты

8. Елімізде хромның бай кен орындарын ата?

 Ақтөбе,Ақсу
9. Темірдің биологиялық маңызы қандай? 

Адам денесінде 4-5г темір болады 65% қанда.

10.Меккедегі қара тас не ден тұрады, оның ауада тіреусіз қалқып тұруы неліктен?

Темірдің магниттік қасиетіне байланысты

2. Дидактикалық ойындар

Ойын карточкасын таратамын,интертақтада «ойын алаңында» реттік нөмірмен формула берілген, сол формулаларды ойын картасындагы атауларына реттік нөмерін сәйкестендіріп қойыңдар

Ойын карточкасы

Ойын алаңы

III. Жаңа сабакты меңгеру
I кезең “Қызығушылықты ояту ”
II кезең “Мағынаны тану”
III кезең “ Ой түйін”

IV кезең Рефлекци
Сабақтың ұраны: «Іздесең - табасың, талаптансаң – жетесің, зейін салсаң – ұғасың» деген ұранмен оқушыларға алдын- ала интернет желісінен жаңа сабақ тақырыбы бойынша тапсырмалар бердім.

Жаңа сабақты хабарлау

I кезең Не білуіміз керек? (қызығушылықты  ояту )

(бес шумақ өлең жолдарымен)

«Алюминий – қанатты металы» сипатталады.

Болмасамда айтарлықтай салмағым

Мен көбіңнен ардақтымын, алдамын,

Ұшақ болып аспанға ұшып қалықтап

Жердің жүзін, көк аспанды шарладым

а) Тапсырмалар мен жаттығуларды өз бетімен орындайды.

Жаңа тақырыпты бастамас бұрын оқушылардан нені білетінін анықтап алу. «Ойлан,жұптас,бөліс»әдісі арқылы жаңа сабақты меңгеру
Алюминий қосылыстары бойынша үйге кейбір оқушыларға слайд жасап,қосымша жұмыстануға тапсырма берілген.

II кезең «Мағынаны тану» кезеңінде топтық жұмыс орындалады. Әуелі оқушыларды элементтер арқылы

5 топқа бөлемін.
I- топ. Физиктер «Алюминийдің периодттық жүйелегі орны, атом құрлысы және физикалық қасиеттері»
II- топ. Географтар «Алюминийдің қосылыстары мен табиғатта таралуы»
III-топ. Биологтар «Алюминийдің биологиялық маңызы мен қолданылуы»

IV- топ тарихшы «Алюминийдін ашылу тарихы»

V-топ. Химиктер «Алюминий және оның қосылыстарының химиялық қасиеттері»

Жаңа сабақ оқушылармен бірге жоба құрудан  басталады
Оқушыларды жобамен таныстырғаннан кейін оларға 5 минут уақыт беріледі.

Алюминийді периодтық кесте бойынша сипаттайды, тірек кесте түрінде жазады.
Алюминийдің физикалық қасиеттері, алынуы, құрылысы, ашылу тарихы, қолданылуын, сипаттап көріп, оқулықтағы мәтінмен салыстырып қарайды.
Әр топ постер құрып,қорғайды. Топта талдап, қорытынды жасайды. Білімгерлер дәптерлеріне жазып отырады.

V топ химиктер Жеке жұмыс.Тапсырманы интербелсенді тақтаның көмегімен жеткізіп айтады. Алюмений қосылыстарымен таныстырады. Қалған оқушылар қолданылуын дәптерге түртіп алып отырады.

Қорытынды
Белгілі уақыттан кейін әр топтың жауабы тыңдалады. Барлық топтың жауабы тыңдалғаннан кейін өзім олардың жауаптарын толықтырып өтемін.

1. Физик. Алюминий – күміс түсті, ақ, жеңіл металл, тығыздығы – 2,7 г/см³ балқу температурасы 660,4°С, қайнау температурасы 2467°С. Өте иілімді, одан жіңішке сым жасауға және фольгаға айналдырып таптауға да болады. Электр өткізгіштігі күміс және мыстан кейінгі деңгейде.

2. Географ. Алюминий кеңдерінің бай қорлары Қазақстанда, Оралда, Хибин тауларында, Башкирияда, Сібірде кездеседі. Боксит - Al₂O₃-nH₂O Қазақстанда бокситтердің белгілі кен орындары бар. Олар Қостанай және Ақтөбе облыстарында орналасқан. Павлодар алюминий зауытында металл күйіндегі алюминий өндіріледі.

3. Биолог. Ересек адам күніне алюминийдің 30-50 мг қажет етеді. Күнделікті өмірде оны нан өнімдерінен аламыз. Шайдың құрамында суға қарағанда  20-200 есе көп болады. Алюминий судың, ауаның, дәрілік препараттың, иіс сулардың, алюминийден жасалған ыдыстарда болады. Алюминий зат алмасуға, жүйке жүйесінің қызметіне, жасушаның көбеюі мен өсуіне кері әсерін тигізеді. Сонымен қатар ағзадағы көп мөлшері қозғалыс белсенділігінің төмендеуіне, есінен тануына да әсер етеді. Кейбір зерттеулерде алюминий мидың зақымдануына да әсер етеді. Алюминий тұздарының көп болуы ағзадағы кальцийді төмендетеді, фасфордың адсорбциялануын азайтады, сүйектегі, бауырдағы, мидағы алюминийдің құрамын 10-20 есеге арттырады.

VI. Тарихшы. а) өнеркәсіптік әдіспен (балқыма электролизі) алюминийді алғаш рет 1854-1856 жылы француз химигі Анри Этьен Сент-Клер Девиль алды.  2007 жылдан бастап Қазақстанда алюминий алатын Павлодар электролиз зауыты жұмыс істей бастады. Алюминий оксидінің балқымасына электр тоғымен ыдыратып алады:

Тақтада слайд, бейнеролик көрсетіледі. Алюминий өндірісте.

Алюминийдің тұрмыста жане техникада колданылуы (слайд аркылы) көрсетіледі.

Биология пәнінің мұғалімі: Оразалы Әсел алюминийдің биологиялық әсері туралы толықтырып өтеді

III кезең «Ой түйін» жаңа тақырып бойынша оқушыларға
а) кесте толтыру ұсынылады

Сабакты корыту,Алюминий жане онын кұймаларынын қолданылуы

Алюминий өндірісте бейнеролик.

(семантикалык картамен жұмыс)

Сабакты бекіту.

Химиялық диктант
1. Алюминийдің атомдық құрылысы .III А тобы, 13 электроны бар.

2. Алюминий табиғатта таралуы бойынша 3 орында тұр.

3. Жер қыртысының негізгі массасын 9%құрайды.
4. Қосылыстарындағы тотығу дәрежесі+3
5. Алюминийдің табиғаттағы негізгі қосылыстары боксит, корунд, криолит, т.б
6. Қазақстанда бокситтердің белгілі кен орындары бар, олар.Қостанай және Ақтөбе.

7. Алюминиймен метал оксидтерін тотықсыздандыру алюмотермия деп аталады.
8. Негізгі құймалары. Дюрамонин, магналий, силулин

9. Болат, шойын бетін алюминиймен қаптау. Алитерлеу

10. Алюминий азот қышқылымен әрекеттеспейді, себебі қорғаныш қабат пайда болып пассивттенеді

Білімгерлер бір-бірінің жұмыстарын тексеріп өздері бағалайды.

IV кезең Рефлекция

1. Бұл маған өмірде керек болады

2. Сабақта ойлануға мүмкіндік бар

3. Мен барлық сұрақтарыма жауап алдым

4. Сабақты өз оймдағыдай өткіздім

Бүгінгі сабақтан алған әсерлерініңізді иә, жоқ жауабымен қөрсетіңіздер

Бағалау Бағалау парағы

Үй тапсырмасы: Алюминий және оның қосылыстары. § 7.2 202 бет

7 есеп шығару