Создайте Ваш сайт учителя Курсы ПК и ППК Видеоуроки Олимпиады Вебинары для учителей
Саба?ты? ма?саты:
Сабақтың тақырыбы:§58. Химиялық элементтердің периодтық жүйесі және оның құрылымы. Д.И.Менделеевтің заңы.
Сабақ түрі: Аралас сабақ.
Сабақтың әдісі:Дәріс,сұрақ-жауап,сұхбат.
Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: Оқушыларға периодтық жүйені табиғат заңдарына негізделген элементтердің табиғи жіктелуі екендігін түсіндіру. Периодтағы элементтер қасиетінің өзгеруіндегі заңдылық туралы алған білімін бекіту.
Дамытушылығы:Негізгі және қосымша топша элементтерінің қасиетінің өзгеруіндегі заңдылықтарды түсіндіру.
Тәрбиелігі: Химия білімдерін тереңдете отырып химиялық элементер жүйесін, оның құрылысын,заңдылықтарын білуге, пәнге қызығушылыққа тәрбиелеу.
Көрнекілігі: Периодтық кесте,үлестірмелі қағаздар. Интернет ақпарат көздері слайд.
Пән аралық байланыс: физика.
І. Ұйымдастыру бөлімі(2мин).
1 кезең: сәлемдесу
2 кезең: оқушыларды журнал бойынша түгендеу
3 кезең: сабаққа дайындығын тексеру және сабаққа дайындау
4 кезең : оқушылар көңілін аударту
ІІ.Үй тапсырмасын сұрау(15мин). :§57. Химиялық элементтердің жіктелуі.
Өткен тақырыптарға пысықтау сұрақтары:
1.Мына элементтердің оксидтерінің формуласын атаңдар:Na,Mg,AI,Si,P,C. Осы элементтердің сутекті қосылыстары бола ма?Олардың формуласы қандай?
2.Мына элементтердің жоғары газ тектес сутегімен қосылыстарының формуласын жазыңдар: германий, мышьяк,теллур, иод.
3.Реттік нөмірі 19 және 29-ыншы элементтерді атаңдар. Олардың қандай ұқсастықтары мен айырмашылықтары бар?
4.Реттік нөмірі 14 және 32-інші элементтерді атаңдар. Олардың қандай ұқсастықтары мен айырмашылықтары бар?
5.ІІІтоп элементі оксидінің с.м.массасы Мr=102-ге тең, ол қай элемент?
6.Қосылысының формуласы Н2Э. Егер ол 4-інші периодта болса, оның с.м.массасы қанша?
7.Кіші периодтардағы металл элементтерді атаңдар. Атомдарының сыртқы қабаттарында қанша электрон саны болады?
8.Кіші периодтардағы бейметалл элементтерді атаңдар. Олардың сыртқы электрон қабаттарында қанша электрон болады?
9.Реттік нөмірі 12, 13, және 16-ыншы элементтерінің жоғары оксидінің, гидроксидінің формулаларын жазыңдар. Осы қосылыстардың қасиеттері қандай?
10.Оттегі мен селен, литий мен берилий элементтерін салыстырыңдар. Олардың қандай ұқсастықтары мен айырмашылықтары бар?
ІІІ. Жаңа сабақ түсіндіру(15мин). §58. Химиялық элементтердің периодтық жүйесі және оның құрылымы. Д.И.Менделеевтің заңы.
Жоспары:
Периодтық заң,электрондық қабаттың құрылысы, кіші және үлкен периодтар туралы білімді бекіту мақсатында әңгіме жүргізіледі. Оқушылар мына сұраққа жауап береді.
1.Период дегеніміз не? Кестеден кіші және үлкен периодтарды көрсет.
2.Үлкен периодтағы және кіші периодтағы элементтердің металдық және бейметалдық қасиеттері қалай өзгереді?
3.Кіші периодтағы элементтердің оттегі және сутегі бойынша валенттілігі қалай өзгереді?
4.Период бойынша элементтердің қандай қасиеттері өзгереді?
Периодтық жүйедегі сілтілік металдар мен галогендердің қасиеттерінің периодты өзгеруін түсінеді.
ХІХ ғасырда химиялық элементтердің 60 –тан астамы белгілі болды. Олардан алынған заттардың алуан түрлі болуы, ғалымдардың оларды жіктеуіне , ортақ қасиеттері білуге жетеледі. Оларды ортақ қасиеттеріне байланысты жіктеді.
Кесте-1
|
Химиялық элементтер |
| Металдар |
| Бейметалдар |
| Екідайлы элементтер |
| Металдар серпімді, созылмалы, металдық жылтыры бар,электр тоғын жылуды жақсы өткізетін, қатты заттар. Белсенді металдар жұмсақ, сынап сұйық күйде болады |
| Бейметалдар 3 агрегаттық күйде болатын заттар. газ: оттегі, сутегі, азот,хлор, фтор, озон;сұйық бром; қатты: көміртегі, кремний, фосфор, күкірт ; асыл газдар неон , аргон , криптон , ксенон |
| Екі жақты қасиет көрсететіндер: мырыш, қалайы,темір(III)валентті, хром, бериилий, қорғасын, алюминий. Олар сілтімен де , қышқылмен де әрекеттесіп тұз түзеді. |
Д.И.Менделеевтің өмірі мен қызметі: Д.И.Менделеев химиялық элементтерді жіктеуді одан әрі жалғастырғанда, олардың салыстырмалы атомдық массасының өсу ретімен орналастыруды басшылыққа алған. Сонда элементтер қасиеттерінің белгілі бір элементтен кейін қайталанатынына көңіл аудар ғаны
айтылады. Сөйтіп қасиеті ұқсас элементтерді бірінің астына бірін орналастыру нәтиже сінде табиғи топтар анықталған. Осыдан кейін оқушыларға Д.И.Менделеевтің жолын қайталау ұсынылады. (Ол үшін қиықтар қолданылады). Элементтердің қасиеттері атомдық массаның өсуіне қарай:
элементтің сипаты:(металл,ауыспалы элемент,бейметалл);
жоғары оксидтеріндегі валенттілігі;
ұшқыш сутекті қосылыстарындағы валенттігі өзгеретініне көңіл аударамыз.
Оқушылар элементтердің қасиеті қосылыстардағы валенттілігі мен атомдық массасының өсуіне байланысты периодты түрде өзгереді деген қорытындыға келеді.Мұның өзі Д.И.Менделеев ке элементтерді салыстырмалы атомдық массаларының өсу реті бойынша орналастырып, периодтық заңды ашуға мүмкіндік берді. Осы заңдылықты 1869 жылы Д.И.Менделеев элемент тердің периодтық жүйесін жасағанда периодтық заң түрінде тұжырым дады.Қазіргі кездегі атом құрылысы теориясы тұрғысынан периодтық заңның ережесі: химиялық элементтің,олар түзетін жай заттарының және қосылыстарының
қасиеті атом ядросының зарядына периодты түрде тәуелді болады.Оқушылар ережені талдай келе өздері оның маңызын түсінеді,дүниета -нымдылық көзқарастары қалыптасады.
Периодтық заң және периодтық жүйені ашуда Д.И.Менделеевтің еңбегі зор. Атомдық масса ның өсуін негізге ала отырып,кезінде Д.И.Менделеев болжаған элементтер кейін ашылды. Бұл сол кездегі атом және молекула туралы жаңа көзқарастың қалыптасуына жол ашты.
Сөйтіп, Д.И.Менделеев болжаған элементтердің толығымен ашылып, табиғатта кездесетін және жасанды жолмен алынған элементтердің бәрі периодтық жүйе де тиісті орын алғанын айту қажет. Элементтердің: металдық, бейметалдық қасиеттері, жоғары оксидтеріндегі валенттіктері, ұшқыш сутекті қосылыстарындағы валенттіктері, оксидтерінің қасиеттері, гидроксидтерінің қасиеттері былай өзгереді.
7Li 9Be 11B 12C 14N 16O 19F 20Ne
Металдық қасиет кемиді, бейметалдығы артады
І ІІ ІІІ IV V валенттіліктері өседі
Li2O BeO B2O3 CO2 N2O5 - - -
Негіздік Екідайлы Қышқылдық оксидтер
LiOH Be(OH)2 H3BO3 H2CO3 HNO3 - - -
Негіз Екідайлы Өте әлсіз Әссіз Күшті
Гидроксид қышқыл қышқыл қышқыл
IV III II I валенттіліктері кемиді
CH4 NH3 H2O HF -
ІV. Сабақты бекіту үшін тапсырма беру.
1.Na-ден Ar-ға дейінгі элементтердің: металдық, бейметал дық қасиет тері, жоғары оксидтеріндегі валенттіктері, ұшқыш сутекті қосылыстарындағы валенттіктері,оксидтерінің қасиеттері,гидроксидтерінің қасиеттері қалай өзгереді?
2.Оқушылар Д.И.Менделеев ұсынған периодтық заңның ереже сін айтып,нақты мысалдар келтіре отырып, жеке-жеке элементке және оның қосылыстарына сипаттама бере білуі қажет.
V. Сабақты қорытындылау. Бағалау. Оқушыларды бағалау, сабақты қорытындылау.
VІІ.Үйге тапсырма: §52. (1-7). Жұмыс дәптері. Интернеттен Д.И.Менделеев туралы көптеген мәліметтер алып келу.
«Ж.Бәрібаев атындағы орта мектеп мектепке дейінгі шағын орталықпен» коммуналдық мемлекеттік мекемесі
Химиялық элементтердің периодтық жүйесі және оның құрылымы. Д.И.Менделеевтің заңы.
ашық сабақ
Тексерген ОӘІО М.Сыпатаева
Химия пәнінің мұғалімі А.Кошкинбаева
8 «Б» сынып. Мерзімі 17.11.2015ж. Уақыты 13.30 – 14.15 . Кабинет №21
* Свидетельство о публикации выдается БЕСПЛАТНО, СРАЗУ же после добавления Вами Вашей работы на сайт
