Организмдер тіршілігі үшін маңызды элемент. Сүйекте және тістерде әр түрлі фосфаттар түрінде жинақталады, тәулігіне адамға қажетті норма- 1 г кальций. Қанның ұюы Са2+ ионымен байланысты. Бұл металдың жетіспеушілігі сүйектерді жұмсартады және мешелді (рахитті) туындатады. Коралл және моллюскілердің қабығы кальций карбонатынан құралады. Топырақта кальций жеткіліксіздігін әктастық тыңайтқыштармен (СаСО3, СаО, кальций цианамиді Са(СN)2 т.б.) толтырады.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Магний және кальций»
Күні:24.01.12.
Пәні: Химия
Сыныбы: 10
Сабақтың тақырыбы: §6.6Магний және кальций
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: магний мен кальцийдің атом құрылысымен, қасиеттерімен таныстыру.
Дамытушылық: металдар туралы білімін дамыту және қалыптастыру.
Тәрбиелік: дүниетанымдық тәрбие беру.
Сабақтың типі: жаңа сабақты меңгерту сабағы
Өткізу әдісі: түсіндірмелі - көрнекілік.
Көрнекіліктер: оқулық, периодтық жүйе т.б.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау
ІІІ. Жаңа материалды түсіндіру
ІҮ. Бекіту сұрақтары
Ү. Үйге тапсырма
ҮІ. Бағалау
І. Ұйымдастыру кезеңі
А) сәлемдесу
Б) оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру
В) сыныптың тазалығына қарау
Д) оқушылардың назарын аудару
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау
§6.5ІІ топтың негізгі топша металдарының жалпы сипаттамасы
а) сұрақ-жауап
ә) түсінік айту
ІІІ. Жаңа материалдарды түсіндіру
§6.6Магний және кальций
Магний - периодтық жүйенің 3-периоды және ІІА-тобының элементі. Атомының электрондық формуласы ...3s2, тотығу дәрежелері +2 және 0.
Кальций-периодтық жүйенің 4-периоды және ІІА-тобының элементі. Атомының электрондық формуласы ...4s2, тотығу дәрежелері +2 және 0.
Электртерістігі аз (1,04), металдық (негіздік) қасиеттерін байқатады, көптеген тұздар және бинарлы қосылыстар (катион ретінде) түзеді. Химиялық таралуы бойынша табиғатта алтыншы элемент (металдар арасында үшінші), қосылыстар түрінде болады. Көптеген минералдар мен тау жыныстарының құрамына енеді. Табиғи сулар құрамында болады және кермектіліктің басым бөлігі кальциймен байланысты (магниймен бірге): 1 л теңіз суында 0,4 г Са2+ иондары бар.
Организмдер тіршілігі үшін маңызды элемент. Сүйекте және тістерде әр түрлі фосфаттар түрінде жинақталады, тәулігіне адамға қажетті норма- 1 г кальций. Қанның ұюы Са2+ ионымен байланысты. Бұл металдың жетіспеушілігі сүйектерді жұмсартады және мешелді (рахитті) туындатады. Коралл және моллюскілердің қабығы кальций карбонатынан құралады. Топырақта кальций жеткіліксіздігін әктастық тыңайтқыштармен (СаСО3, СаО, кальций цианамиді Са(СN)2 т.б.) толтырады.
Кальцийді 1808 жылы ағылшын химигі, физигі Г.Дэви сынап катодында ылғалды сөндірілген әктасты Са(ОН)2 электролиздегенде алған.
Са-ді алу және қолдану
Кальцийді өнеркәсіпте алу:
Көне әдіс - алюминотермия (1200°С)
Металдық қоспалардан бейметалдық қосындыларды ығыстыру үшін қолданады, жеңіл және антифрикциялық қоспалар құрамының құрауышы, оксидтерінен сирек кездесетін металдарды бөліп алуға қолданады.
Са-дің физикалық және химиялық қасиеттері
Ақ металл, ауада СаО және Са(ОН)2 қабықшаларымен қапталады. Балқу температурасы 8400С.
Физикалық тұрақтылары:
Магний – ақ түсті металл, ауаменжанасқанда бірден жұқа және тығызқорғаныш оксид қабықшасыменқапталады, сондықтан да мөлдір емес Балқу температурасы 6510С,ол кальцийден аздап қатты. Алюминийден 1,5 есе, мыстан 5 есе жеңіл, сондықтан ол – ерекше маңызды конструкциялық материал. Магний пластикалығы басым, жеңіл созылады және иіледі.
Кальций реакциялық қабілеті өте жоғары, ауада тұтанады, сутек, хлор, күкірт және көміртекпен реакцияласады, оксидтерден басқа металдарды тотықсыздандырады:
3
Сумен қуатты әрекеттеседі (жоғары эхзо-эффектімен).
Ca + 2HCl → CaCl2 + 2H2
4Ca + 10HNO3 → 4Ca(NO3)2 + N2O + 5H2O
Ca + H2SO4 → CaSO4 + H2↑
Mg + Cl2 → MgCl2
3Mg + N2 → Mg3N2
Mg + H2O → MgO + H2↑
Магний HF, H3PO4-те ерімейді. Ті Cl4 + 2Mg → Ті + 2 MgCl2
ІҮ. Бекіту сұрақтары
Кальций атомының электрондық құрылысын көрсетіңдер.
Төмендегі өзгерістерді химиялық реакция теңдеулерімен көрсет:
Кальций оксидінің химиялық қасиеттерін көрсететін реакция теңдеулерін жазыңдар және қолданылуын сипаттаңдар.
Құрамында 15% қоспасы бар 400 кг әктасты күйдіргенде алынған сөндірілмеген әктің массасын есептеңдер.
Массасы 10 г кальций және кальций оксидін коспасын сумен өңдегенде 1,12 л (қ.ж) газ бөлінген:а) бастапқы қоспадағы кальций оксидінің массалық үлесін; ә) алынған ерітіндідегі өнімнін массасын табыңдар