Сабақтың тақырыбы: Қанықпаған көмірсутектер. Этилен
Просмотр содержимого документа
«Қанықпаған көмірсутектер. Этилен»
Табиғат аясына саяхат
Жорық қағазы
“ Күн”айлағы
“ Табиғи суқорлары”
айлағы
“ Жаңа сабақ”
айлағы
“ Гүлдер”
айлағы
Үй жағалауы
“ Күн”
айлағы
2
1
4
5
3
қосылыстар қалай
жіктеледі?
Көмірсутектер,
көмірсутек туындылары
2. Органикалық
қосылыстардың
құрылыс теориясын
кім ашты?
Орыс ғалымы А. М. Бутлеров
3. Изомерлер дегеніміз не?
Құрамы бірдей, құрылысы әр түрлі болғандықтан, қасиеттері де түрліше болатын көмірсутектер изомерлер деп аталады.
4. Алкандардың
жалпы формуласы
С п Н 2п + 2
5. Көмірсутектер қалай
жіктеледі?
Қаныққан, қанықпаған, ароматты көмірсутектер
«Жаңа сабақ» айлағына тоқтаңдар!
Қанықпаған көмірсутектер.
Этилен.
Қанықпаған көмірсутектер
Алк ен
Алка диен
Алк ин
Этилен
Диендер
Ацетилен
қатары
қатары
қатары
Алкендер С п Н 2п
Молекулалық формуласы
Көмірсутектің атауы
С 2 Н 4
Тармақталмаған көмірсутектердің ықшамдалған құрылымдық формуласы
Эт ен (эт илен )
С 3 Н 6
Проп ен
СН 2 = СН 2
С 4 Н 8
СН 3 – СН = СН 2
Бут ен
С 5 Н 10
Пент ен
СН 3 – СН = СН – СН 3
СН 3 – СН = СН – СН 2 – СН 3
“ Табиғи су қорлары”
айлағы
Алкен қатарының ең маңызды мүшесі
Этилен (ЭТЕН)
С 2 Н 4
Этилен молекуласындағы σ және π-байланыстарының түзілу сызбанұсқасы
АЛКЕНДЕРДІ АЛУ
ТӘСІЛДЕРІ
ӨНЕРКӘСІПТЕ
ЗЕРТХАНАДА
АЛКАНДАР
СПИРТТЕР
КРЕКИНГІ
ДЕГИДРАТАЦИЯСЫ
АЛКАНДАРДЫ
ДЕГАЛОГЕНДЕУ
ДЕГИДРИЛЕУ
ДЕГИДРО-
ГАЛОГЕНДЕУ
ӨНЕРКӘСІПТЕ АЛЫНУ ЖОЛДАРЫ
АЛКАНДАР КРЕКИНГІ
АЛК АН → АЛК АН + АЛК ЕН
ҰЗЫН КӨМІРТЕК КІШІ КӨМІРТЕК
ТІЗБЕКТІ ТІЗБЕКТІ
МЫСАЛ:
t = 400-700ͦ C
С 4 Н 10 C 2 H 6 + C 4 H 8
бут ан эт ан эт ен
(эт илен )
АЛКАНДЫ ДЕ ГИДРЛЕУ
АЛК АН → АЛК ЕН + СУТЕК
МЫСАЛ:
Ni, t=500C
Н 3 С - СН 3 Н 2 С = СН 2 + Н 2
эт ан эт ен
(эт илен )
ЗЕРТХАНАДА АЛУ ЖОЛДАРЫ
СПИРТТЕРДІҢ ДЕ ГИДРАТАЦИЯСЫ
СПИРТ → АЛК ЕН + СУ
МЫСАЛ: t≥140C,
Н Н Н 2 SO 4(конц.)
Н-С – С - Н Н 2 С = СН 2 + Н 2 О
Н ОН эт ен
(эт илен )
ДЕ ГАЛОГЕН ДЕУ
МЫСАЛ:
t
Н 2 С – СН 2 + Zn → Н 2 С = СН 2 + Zn Br 2
Br Br эт ен
1,2-дибромэт ан (эт илен )
ДЕ ГИДРО ГАЛОГЕН ДЕУ
МЫСАЛ:
спирттік
H H ерітінді
Н-С–С-Н+KOH→Н 2 С=СН 2 +K Cl + H 2 O
Н Cl эт ен
хлорэт ан (эт илен )
түссіз
Физикалық қасиеттері
Ауадан аздап жеңілдеу
иіссіз
Этилен
Суда нашар ериді
Жанғыш газ
Химиялық қасиеттері
1) +О 2 (жанады)
С 2 Н 4 + О 2 = Н 2 О + СО 2
2) +Н 2 (гидрленеді)
С 2 Н 4 + Н 2 = С 2 Н 6
3) +Г 2 (галогенденеді)
С 2 Н 4 + Сl 2 = С 2 Н 4 Сl 2
4) +су (гидратацияланады)
С 2 Н 4 + Н 2 О = С 2 Н 5 ОН
5) + этилен (полимерленуі)
п С 2 Н 4 = (- СН 2 - СН 2 - ) п
Еріткіштер
алуда
Полиэтилен
Жемістердің
пісуін тездетеді
Қолданылуы
пластмасса
А/Ш зарарсыздандырғыштар өндіруде
тежегіш
сұйықтық алуда
“ Гүлдер”
айлағы
“ Сәйкесін тап”
СН 4
Этан
С 2 Н 6
Гексан
С 6 Н 14
Пропан
С 5 Н 10
Этилен
Пентен
С 2 Н 4
Метан
С 3 Н 8
Топпен жұмыс
ШАРӨЗЕКТІ МОДЕЛЬ ҚҰРАСТЫРУ
І
ІІ
Пропан
этилен
Этан
Пропен
Тест жұмысы
1. Алкендер қандай көмірсутектерге жатады?
а) Қаныққан ә) Қанықпаған б) Ароматты
2. Алкендер жанғанда не түзіледі?
а) Су+көмір ә) Су+көмірқышқыл газы
б) Галогеналкан
3. Алкендердің жалпы формуласы қандай?
а) С n Н 2n+2 ә) С n Н 2n-2 б) С n Н 2n
4. Этиленнің формуласы
а) С 2 Н 6 ә) С 2 Н 2 б) С 2 Н 4
5. Этиленге су қосса не түзіледі?
а) Спирт ә) Көмірқышқыл газы б) Су
Тест жауабы:
1 – ә
2 – ә
3 – б
4 – б
5 - а
§46, 161-162 бет
8 - 10 тапсырмалар