«Химия ғажайыптар әлемі» білімділер сайысы

Бекітемін________ Сыныбы: 9 «А,Ә,Б,В»

Күні: 18.02.2019ж

Өтілетін орны: 211 каб

Сайыстың тақырыбы: “ Химия – ғажайыптар әлемі»

Мақсаты: Химия пәні бойынша  оқушылар арасынан ынталы, талапты, алғыр оқушыларды анықтау және оларды ізденуге, тез ойлауға, алғырлыққа баулу. Оқушылардың ойлау, есте сақтау қабілетін дамытып, өз ойын еркін жеткізуді, нақты тез шешім қабылдау дағдысын дамыту. Оқушыларды ұйымшылдыққа, бірлесіп жұмыс істеуге, өз-өзіне сенімді болуға тәрбиелеу

Сабақтың типі: білімділік шара

Сабақтың түрі: сайыс

Көрнекілігі: интербелсенді тақта, презентациялар.

Сабақтың барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі а)оқушылармен сәлемдесу. б)оқушылардың сайысқа даярлығын тексеру.

Мұғалімнің сөзі: Құрметті ұстаздар мен оқушылар, бүгінгі біздің ұйымдастырып отырған интеллектуалдық сайысымызға қош келдіңіздер! Сайысымызға қатысатын мыңнан тұлпар, жүзден жүйрік 4 командамызды ортаға шақырсақ. «s, p, d, f» топтары. Химия және оның жетістіктері егеменді еліміздің экономикасы мен мәдениетінің өсуіне, халықтың әл-ауқатының артуына ықпал етеді. Химиясыз ғылыми-техникалық прогресс болуы да мүмкін емес. Адамзат қоғамы бұдан мыңдаған жылдар бұрын кейбір табиғи шикізаттарды мұқтажына сай өңдеп, қажетіне пайдалана білген. Қазіргі заманда адамның өндіргіштік әрекеттері саласында химияның атқаратын рөлі зор. Химия араласпаған бірде-бір өндіріс, шаруашылық салалары жоқ.  Сараптамалық зертхананың құрылуы, медицинаның дамуы, селекция ғылымдарының дамуы үлгі болды. 

Химияны оқу парыз әркімге,

Оқиды оны барлық елде, әр тілде

Химияның оқыңдар әр бөлімін,

Кездесер ол алдарыңнан әр күнде.

Химияны оқиық біз көңілмен,

Кездесер ол күнделікті өмірден.

Ақылымыз – химияны біліңдер!

Тап болар ол әр жерден, әр өңірден
Табиғаттың құпиясы тұңғиық,

Көз жетпейтін мұнарасы тым биік

Білген сайын сырын оның жүреміз

Жүректерге өшпес жалын нұр құйып, – дей отырып бүгінгі сайыскерлеріміздің білімі мен тапқырлығына баға беретін әділ қазылармен таныс болыңыздар… (Әділқазылар алқасымен таныстыру) .

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

«Химия – ғажайыптар әлемі» сайысына қатысушы сайыскерлерлерімізді сайыстың кезеңдерімен таныстырып өтейін:

1.Сәлемдесу

2.Жұмбақ заттар

3.Мықты болсаң, тауып көр

4.Суреттерді химия тілімен оқу

5.Қызықты реакциялар

6.Кім жылдам?

Сайыс жоспары:

«Сәлемдесу» Топтартардың өзін-өзі таныстыруы

«Жұмбақ заттар» (Әр топқа кезекпен сұрақтар оқылады)

І топ: s-элементтер тобына.

1. Қайнау температурасы 40-200С аралығында, құрамы көбіне С4-С12 аралығында болатын, құрылысы әртүрлі көмірсутектердің қоспасы. Техниканың жағар майы ретінде қолданылады. Бұл қандай зат? (бензин)

2. Латынша «қиыршық тас» деген мағына береді. Оны неорганикалық жабысқақ ұнтақ заттар түрінен сумен қосқанда қатайып, қатты формаға айналатын зат. Оның химиялық құрамы жағынан кальцийдің силикаты мен алюминаты немесе құрамында кремний оксиді көп құмға әктас және шлакты қосып 1450 0С қыздыру арқылы алады. Бұл қандай зат? (цемент)

ІІ топ: p-элементтер тобына.

1. Силикатты қосылыстардың кремний оксиді мен мөлдір аморфты қоспасы. Оны алу үшін құм, сода, әктас қажет. Осы заттардың қоспасын арнаулы пештерде генератор газымен қыздырғанда алынады. Бұл қай зат? (шыны)

2. Табиғи және синтетикалық үлкен молекулалық қосылыстар негізінде жасалатын, жоғары температура мен қысым әсерінен әртүрлі пішінге келіп, суығаннан кейін оны сақтай алатын материалдар. Бұл заттан тұрмыста қолданатын әртүрлі бұйымдар жасалады. (пластмасса)

ІІI топ: d-элементтер тобына:

1. Хош иісті эфирлі май. Әйелдер ол затты көп пайдаланады. Олардың ерітіндісі 96% немесе абсолютті 100% спирттен болуы мүмкін. Олардың 12-20% парфюмериялық майлар береді. Мәселен, 38-80% аралығындағы ерітіндінің сапасы этил спиртінен құралады. Бұл қандай косметикалық зат? (әтір)

2. Ұн тағамдарына нан илеу үшін не болмаса торт, тәтті тағамдар пісіру үшін қопсытқыш ретінде қолданатын тұрмыстық зат? (ас содасы)

ІV топ: f-элементтер тобына:

1. Химиялық құрамы-натрий стеараты немесе натрий пальмиаты. Бұл затты ерте кезде ата-бабаларымыз алабұтаның күліне сүйектің майын қосып қайнату арқылы алған. Бұл қандай зат? (сабын)

2. Адам ағзасына бұл элемент жетіспесе зоб ауруына шалдығады. Бұл заттың спирттегі ерітіндісі медицинада қолданылады? (йод)

«Мықты болсаң, тауып көр» (әр топқа түрлі тақырыптарда ұяшықтарда сұрақтар жасырылады)

«Суреттерді химия тілімен оқу» (әр топқа суреттер көрсетіледі, сол бойынша химиялық формуласын немесе таңбасын айта білу керек).

«Қызықты реакциялар» (Бұл кезеңде топ оқушылары қызықты зертханалық жұмыстар жасап, реакция теңдеулерін жазу керек).

«Логикалық сұрақтар» (Сұрақтарға жылдам жауап беру керек).

Сонымен бүгінгі сайысымыздың жеңімпаз тобы анықталды.Осымен сайысымыз өз мәресіне жетті.

Химия – ел ырысы, ғасыр үні,

Ғылымға қазіргі зор басын иді.

Талай жыл адамзатқа жұмбақ болған

Ашылды табиғаттың жасырыны

Жайна да гүлден жер, қия,

Көңілге шабыт-нұр құя

Молшылық көзі-химия

Апат та өзі - химия,

Тылсым ғылым бұл - химия!

Бізбен бірге болып, сайысты тамашалағандарыңызға көп-көп рахмет. Келесі кездескенше аман-сау болыңыздар!