«Білгір химик» сайысы.

Саба?ты? та?ырыбы: «Білгір химик» сайысы.

Сайысты? ма?саты:

1. О?ушылар арасынан химия ?ылымына ынталы, талапты, ал?ыр о?ушыны аны?тау ж?не оларды ізденуге, тез ойлау?а, ал?ырлы??а баулу.
2.  О?ушыларды? ойлау, есте са?тау ?абілетін дамытып, ?з ойын еркін жеткізуді,  на?ты тез шешім ?абылдау да?дысын  дамыту.
3. О?ушыларды ?йымшылды??а, бірлесіп ж?мыс істеуге,  ?з-?зіне  сенімді болу?а т?рбиелеу.

Саба? т?рі: сайыс

Саба? к?рнекілігі: слайдтар, периодты? кесте, суреттер.

Бай?ау алты кезе? бойынша мектепті? акті залында ?тіледі.

Барысы:

Ікезе?. Таныстыру.

ІІ кезе?. «Б?йге» (??пия сандар)

ІІІ кезе? «Полиглот»

І? кезе? «Мы?ты болсан тауып к?р»

? кезе? «Суреттерді химия тілімен о?у»

?І кезе? «?апы ?алма»

?ІІ кезе? «Ж?йрік болса? шауып к?р» (К?рермендермен ойын)

 ?ІІІ кезе? «О?ушылар ізденісінен»

Ж?ргізуші:      К??ілді тап?ыштар, білімділер,

                        Бар ?нерін алдары?а салады.

                        Кім білімді, к?п о?ы?ан болса егер,

                        Б?гінгі к?н же?імпазы болады

?азылар ал?асы сайланып, білім додасы басталады.

(?діл ?азылар ?р сайыскерді? ?пай санын хабарлайды.)

Сонымен ХХІ ?асыр білгірлерін –??рметті сайыскерлерімізді орта?а ша?ырып, ?арсы алайы?.О?ушылармен танысу р?сімі (музыка орындалады).

?р топ ?здеріні? атымен, ?рандарымен, ?арсыластары мен ?діл?азылар ал?асына с?лем жолдайды. ?р топта т?рт о?ушыдан  (8-11сынып )

Ікезе?. Таныстыру.

Топ басшысы ?з тобыны? м?шелерімен бірге топты? атымен, ?ранымен, эмблемасымен таныстырады.

І  «?ыш?ылдар» тобы:  ?ыш?ылды? аты айтып т?р ?ыш?ылды?ты,

                                         Алма,айран, ??рт пен лимон ?ыш?ылы мы?ты.

                                         Сутек атомымен байланыс?ан,

                                         ?ыш?ылды? ?алды?ы бар болып шы?ты.

 ІІ  «Негіздер» тобы:      Негізсіз   д?ниені? негізі жо?,

                                         Металмен байланыс?ан гидроксил топ.

                                         Металды? валенттілігі нешеу болса,

                                         Соншама гидроксил саны болады тек.

 ІІІ  «Т?здар» тобы:       Т?збенен келеді екен ?мір с?ні,

                                         Та?ам?а ?осылатын ол бір д?р.і

                                         Д?рі-д?рмек,бояулар алу ?шін,

                                         М?найды тазарту?а ?олданады.        

Е? ?иыны жарысты? б?йге келеді,

Мы?тылары ортада, шы?сын енді.

Тез жауап бер, ойланып т?рып ?алма,

Осы ойыннан к?рейік ерен ерді. - дей келе біз келесі кезе?-б?йгені бастайы?.

       ІІ.   Кезе? «Б?йге».(??пия сандар)

Сайыскерлерге бірдей тапсырма беріледі. С?здерді ?р элементті? реттік н?мірімен беремін, бас ?ріптерін ?ос?анда химия саба?ына сай с?здер о?ылады.Жауабын бірінші тап?ан топ?а 5 ?пай беріледі

 Ал, сайыскер балалар

 Ойланып бір к?рі?дер

 Сендерге тапсырма беремін

 Тол?анып жауап бері?дер.

Индекс- 77(иридий),10(неон),105(дубний),63(Европий),98(калифорний),51(сурьма).

Атом- 79 (алтын),22(титан),76(осмий),12(магний).

Металл -101(Менделеевий),63(Европий),22(Титан),13(алюминий),3(литий),3(литий).

Элемент – 68(эрбий),3(литий),63(Европий),12(магний), 63(Европий),10(неон),52(теллур).

Метан – 33(мышьяк),63(Европий),90(торий),13(алюминий),28(никель).

Этан-  99(эйнштеин),73(тантал),95(америций),93(нептуний).

Біреуіні? ж?регіні? т?гі бар

Біреуіні? ар?алап ж?рген ?о?амда?ы ж?гі бар

Біреуіні? к?мбірлеген к?йі бар

Біреуіні? ?атты істейтін миы бар,- дегендей келесі кезекте полиглот.

         ІІ.   «Полиглот» ?р сайыскерге жеке тапсырма о?ылады.

Жауабын ?ш тілде айта білуі керек. (?аза?ша, орысша, латынша).

?р сайыскерге жеке тапсырма о?ылады. Жауабын ?ш тілде айта білуі керек. (?аза?ша, орысша, латынша).

№ 1 сайыскерге с?ра?.Ма?алды толы?тыр.

..?ыз?ан кезде со?.     Жауабы: Темір, железо, феррум.

№ 2 сайыскерге с?ра?.

?зі ауыр метал?а жатады, балалар осы металл ??й?ан са?амен атады.    Жауабы: ?ор?асын, свинец, плюмбом.

№ 3 сайыскерге с?ра?.

Жылтыра?аннын б?рі..емес.    Жауабы: Алтын, золото, ауруум.

№ 4 сайыскерге с?ра?.

Осы затпен ескі ?йді аластайды, т?сіне ?арасан алтын?а ??сайды.    Жауабы: К?кірт, сера, сульфур.

№ 5 сайыскерге с?ра?.

?зі жылтыр к?містей, ж?мса?ты?ы та?ы бар.

Же?ілдігін ескерсен пайдаланар жері табылар.

Жауабы: Алюминий, алюмениум.

№ 6  сайыскерге с?ра?.

Иісі, т?сі, ??і жо?

Таби?атта онсыз ?мір жо?

?сімдіктен аламын

?міріме н?р ?ыламын.

Жауабы: Оттек, кислород, оксигениум.

№ 7 сайыскерге с?ра?.

К?містей т?сі жылтыр ?зі с?йы?

Буланбас ?айнатса?да отынды ?ріп,

К?рсететін суы?ты, жылуды аны?

?андай зат ??рал жасар соны ??йып.

Жауабы: Сынап, ртуть, гитраргениум.

№ 8 сайыскерге с?ра?.

Алтын..тас екен. Арпа бидай ас екен.  Жауабы: К?міс, Серебро, аргентум.

№9 ?зі ауыр метал?а жатады.Емшілер ?оры?ты? ??ю?а ?олданады, (?ор?асын,свинец,плюмбум)

№10 Тая? еттен ?теді

  С?з -- ?теді.   (с?йек,кость,боун)

     М??гі ба?и есте ?алар

  ?ажайып бір сайыс болсын

  Білімдірек ш?кірт озар

?иыныра? с?ра? болсын,-деп біз енді сайысымызды? келесі кезе?іне келдік.

І? кезе? «Мы?ты болсан тауып к?р»

          Периодты? ж?йе 10

Алтыншы периодта неше элемент орналас?ан? (18 элемент)

Периодты? ж?йе 20

О? зарядтал?ан ион? (Катион)

Периодты? ж?йе 30

?анны? ??рамында?ы элемент (темір)

 Периодты? ж?йе 40

3-ші периодта д-элементтері кездесе ме? (Жо?)

?р т?рлі 10

Неліктен темір-аспан тасы деп атал?ан?(Себебі метеоритті? ??рамында бар?)

?р т?рлі 20

?айсы арты? 1 кг ма?та,?лде 1 кг темір? (бірдей)

?р т?рлі 30

Жасушаны зерттейтін ?ылым саласы?(Цитология)

?р т?рлі 40

Д.И. Менделеев ?ай ?алаларда ?ойыл?ан? (Тобольск,Москва,Ленинград)

Химиялы? элемент 10

Те?із капустасы –ламинария  ?андай элементке бай? (йод)

       Химиялы? элемент 20

      Топыра?ты ??нарландыратын элемент?(азот)

Химиялы? элемент 30

Бактериоцидтік ?асиеті  бар ?ай металл? (к?міс)

Химиялы? элемент 40

Тай?азан 7 металдан ??йыл?ан, ол ?андай металдар? (темір, мырыш, ?алайы, ?ор?асын, мыс, к?міс, алтын)

Медицина 10

С?йекті ?аптайтын элемент (кальций)

Медицина 20

Б?л затты тама?пен улан?ан жа?дайда таблетка т?рінде ?олданады.

 Оны ?айы?ды ауасыз жерде  ?ыздыру ар?ылы алып, одан ?рі ??дейді. Б?л ?ай д?рі?(Активтелген к?мір)

Медицина 30

Адам бойыны? ?суіне ?сер ететін элемент. (мырыш)

       Медицина 40

      Адам тыныс алатын газ? (оттек)

Химия –ырыс б?ла?ы

Шал?ы?ан байлы? мол д?улет

Аялап к?тіп т?р алда

Болаша?ымыз –н?р с?улет- дегендей келесі кезек те келіп ?алды.

? кезе? «Суреттерді химия тілімен о?у» Экранда берілген заттарды формула бойынша жазып к?рсету.

?І кезе? «?апы ?алма»

Есеп, есеп, есеп-ай,

Есеп білмес есек-ай

Есеп білмес баланы

Еркелетпес ешкім-ай. Топтар?а есептер таратылады. Есептерді шы?ару?а 3 минут уа?ыт беріледі. Есептер шы?арыл?анша жанк?йерлер сайысы ?ткізіледі.

?ІІ кезе? «Ж?йрік болса? шауып к?р» (К?рермендермен ойын)

?р команданы? жанк?йерлері орта?а шы?ады.

1-топ. «Г» ?рпімен басталатын жеті химиялы? с?здерді ата?ыздар. (газ, галоген, гидрокарбонат, гомолог, гидратация, глюкоза, графит)

2-топ. «К» ?рпімен басталатын жеті химиялы? с?здерді ата?ыздар. (карбонат,кристаллогидрат,к?мірсулар,к?кіртсутек, крахмал, каучук, к?мірсутек)

3-топ. «М» ?рпімен басталатын жеті химиялы? с?здерді ата?ыздар. (м?най, метилоранж, молекула, метан, металл, м?з, майлар)

Білім деген биік шы?,

Ба?ыт?а сені жеткізер.

Білім деген а?ылшы?,

?иынды?тан ?ткізер- дегендеі келесі кезеге к?шейік.

?ІІІ кезе? «О?ушылар ізденісінен»

Б?л кезе?де о?ушылар химия п?ніне байланысты ??гіме о?у,?ле? жаттау, ертегі айту,ж?мба? жасыру болады.

?діл?азылар?а с?з береміз

2030-ды? барысымыз,

Болаша??а бастайды ?р ісіміз.

Егемен елімізді к?ркейтетін,

Білім шы?ына шы?у- парызымыз,- дей отырып, б?гінгі сайысымыз да м?ресіне жетті.

М?ндай сайыстар о?ушыларды? танымды? ?абілеттерін арттырып, п?нге ?ызы?уына ы?пал етеді.