5мин | I кезең. Ұйымдастыру бөлімі. Оқушылармен амандасу. Сабаққа дайындықтарын тексеру. Сабақтың мақсатын қойып тақырыппен таныстыру. Сұрақ жауап: Тізбек ойыны (Мұғалім кез келген оқушыға сұрақ қояды. Ол оқушы жауап бергеннен кейін келесі оқушыға өзінің сұрағын қояды. Осылайша тізбектей оқушылар бір-бірлеріне сұрақтар қойып шығады) 1. Үшбұрыш дегеніміз не? Ж: Бір түзудің бойында жатпайтын үш нүктені кесінділермен қосқанда шығатын геометриялық фигураны үшбұрыш деп атаймыз. 2. Қабырғалары бойынша үшбұрыштар неше түрге бөлінеді? Үшбұрыштарды ата. Ж: үш түрге бөлінеді. Тең қабырғалы, тең бүйірлі, қабырғалары әр түрлі болатын үшбұрыш. 3. Бұрыштары бойынша үшбұрыштар неше түрге бөлінеді? Үшбұрыштарды ата. Ж: үш түрге бөлінеді. Сүйір бұрышты, доғал бұрышты, тік бұрышты үшбұрыш.. 4. Егер үшбұрыштың екі бұрышы тең болса, онда үшбұрыш теңбүйірлі деп аталады. 5. Үшбұрыштың сыртқы бұрышы деген не? Ж: Үшбұрыштың сыртқы бұрышы үшбұрыштың төбесіндегі бұрышпен сыбайлас бұрышты айтады 6. Тікбұрышты үшбұрыштың гипотенузасы катеттен (кіші, тең, үлкен) болады. | Таратпа |
6 мин 10 мин 10 мин. 5 мин | II кезең. Жаңа сабақ Теориялық бөлім
1 теорема. Үшбұрыштың үлкен қабырғасына үлкен бұрышы қарсы жатады және керісінше, үлкен бұрышына үлкенқабырғасықарсы жатады. 1-сурет АВС үшбұрышында АС қабырғасы АВ қабырғасынан үлкен болсын. ∠В ∠С теңсіздігі орындалатынын дәлелдейік. Ол үшін АС-ның бойына АВ-ға тең ADкесіндісін өлшеп саламыз. 2- сурет AD=AB Сондықтан ∠1 В бұрышының бөлігі болып табылады және ∠1∠В. Ал ∠2 BDC үшбұрышының сыртқы бұрышыболғандықтан, ∠2=∠С+∠DBC теңдігі орындалады.∆ABD теңбүйірлі үшбұрыш болғандықтан, ∠1=∠2.Олай болса, ∠В∠1=∠2∠C теңсіздігі орындалады. Керісінше, АВС үшбұрышында ∠В ∠С теңсіздігі орындалсын. Онда АСАВ теңсіздігі орындалатынын көрсетейік.Қарсы жорып, бұл теңсіздік орындалмайды делік.Онда не АС=АВ, не АС ∠В=∠С теңдігі орындалар еді, бұл ∠В∠Стеңсіздігіне қарсы келеді.Егер АС ∠В∠С теңсіздігі орындалуы қажет, бұл да ∠В∠С теңсіздігіне қарсы келеді. Онда біздің қарсы жоруымыз қате, яғни АСАВ теңсіздігі орындалады. Теорема дәлелденді.
Деңгейлік тапсырма Жұппен жұмыс/– 6 минут/Қосымша №2 Мақсат:Үшбұрыш теңсіздігінің теоремасын қолданып, есептер шешу Қорытындылау, жұмысты бағалау, өзін-өзі тексеру. Тапсырма2.Берілген сандар үшбұрыш қабырғалары бола алама? 1. АВС үшбұрышында AB=4см, ВС=5см, АС=6см. А, В және С бұрыштарын салыстырыңдар. 2. Теңбүйірлі үшбұрыштың бір қабырғасы 20см, ал екіншісі 10см. Бұлардың қайсысы үшбұрыштың табаны болуы мүмкін? 3.Екі қабырғасының ұзындығы 3 см және 7 см болатын тең бүйірлі үшбұрыштың үшінші қабырғасын тап. Жауабы: 3 см Оқулықпен жұмыс: №3.47 №3.48, №3.49, №3.50 Өзіндік жұмысты толығымен аяқтаған оқушыларға берілетін тест тапсырмалары. Жекеше жүмыс/ Мақсат: Оқушылардың түсінуі мен пайдалануы тексеріледі Тест тапсырмалары: 1. АВС үшбұрышының периметрі 15 см. ВС қабырғасы АВ қабырғасынан 2 см үлкен, ал АВ қабырғасы АС-дан 1 см кіші. АВС үшбұрышының қабырғаларын табыңыз. А) 5 см, 7 см, 3 см В) 4 см, 5 см, 6 см С) 5 см, 8 см, 2 см Д) 8 см, 4 см, 6 см. 2. Төменде көрсетілген сандардың ішінен үшбұрыштың қабырғалары бола алмайтынын таңдаңыз. 1. 10см; 15см; 2 см. 2. 4 см; 7 см; 8 см. 3. 1 м; 2 м; 3,3 м. 4. 3 см, 4 см, 5 см. А) 2; 3; 4 В) 2; 4 С) 1; 4; 3 Д) 1; 3. 3. Барлық бұрыштары 600-қа тең болатын үшбұрыштың бір қабырғасының ұзындығы 15 см.Үшбұрыштың периметрін табыңыз. А) 35 см В) 45 см С) 48 см Д) 55 см. 4. Тең бүйірлі үшбұрыштың екі қабырғасы 5 см және 6 см. Үшінші қабырғасын табыңыз. А) 5 см немесе 6 см В) 5 см С) 5 см немесе 10 см Д) 6 см. 5. Егер үшбұрыш қабырғалары 4 және 9 болса, үшінші қабырғаның үлкен бүтін мәні қандай болатынын табыңыз. А) 13 см В) 9 см С) 12 см Д) 14 см 6. АВС үшбұрышының АВ қабырғасы 5 см, ВС қабырғасы АВ қабырғасынан екі есе үлкен, ал АС қабырғасы ВС қабырғасынан 2 см кіші. Үшбұрыштың периметрін табыңыз. А) 23 см В) 13 см С) 25 см Д) 12 см | Жұмыс парақшалары Сызғыш, өшіргіш, қарындаш, маркер Таратпа қағаздар |
Өткен материалды қайталау мен тапсырмаларды орындау барысында саралау жүзеге асырылады. Тапсырмалар оқушылардың қабылдау ерекшеліктеріне, тапсырма қиындығына байланысты, оқушының іс-әрекетін ұйымдастыру формалары: топпен, жұппен және жекеше жұмыс түрлеріне сай ұсынылды. | Бақылау және комментарий жасау, ауызша немесе жазбаша сұрақтар арқылы бағалау жүреді. Жұппен, топпен жұмыста әрбір оқушының қатысуы қадағаланады. | Сабақта барлық оқушыларға жағымды әсер ету үшін жағдай жасалды. Оқушылардың зерттеушілік қасиеттерінің дамуына, өзара бірлесіп жұмыс атқаруына, бірін-бірі тыңдап, көмекке келу немесе сөз саптау, түсініктеме беру, сурет арқылы беруге баса назар аударылады. |