Өсімдік шаруашылығының географиясы

Сабақтың тақырыбы: 9-сыныптың Экономикалық және әлеуметтік географиясы курсында «Салааралық кешендер» тарауын қайталау барысында сын тұрғысынан ойлау технологиясының элементтерін пайдалана отырып тиімділігін ашу

Сабақтың мақсаты. Білімділік: «Шаруашылыққа сипаттама» бөлімі бойынша тараудың алған білімдерін қайталап бекіту, жалпы географиялық білімдерін одан әрі меңгерту және бекіту.                                                                                                     

Дамытушылық мақсаты : географиялық ой-өрісін дамыту. Жалпы оқу іскерліктерін үйрену, жалпы пәнге деген қызығушылығын арттыру, танымдық қызығушылығын дамыту, географиялық ойлауын қалыптастыру.

Тәрбиелік мақсаты: Оқушылардың өз ойларын жеткізе білу, қарым-қатынас жасауды үйрету. Балаларды ұйымшылдыққа тәрбиелеу, адамгершілік қасиеті мен географиялық мәдениетін қалыптастыру.Көмір өнеркәсібінің қоршаған ортаға әсері мысалында оқушыларға экологиялық білім беру.

Сабақтың түрі: қайталау сабағы

Сабақтың әдісі: АҚТ, сызба толтыру, сұрақ-жауап, проблемалық жағдай, суретпен жұмыс.

Сабақтың барысы: І: Ұйымдастыру кезеңі.. санамақ түстерді ұсыну 4топқа бөлу топқа бөлу. Топ басшыларын анықтау-3 мин.

ІІ: Тақырыпқа шығу кезеңі.

ІІІ: Мұғалімнің сөзі-5 мин Есімізге түсірейік, экономика дегеніміз не?

• Шаруашылық;

• Қоғамның дамуына негіз болып табылады;

• Қоғамда болып жатқан үрдістерді анықтайды;

• Кәсіпорындар мен мекемелерден тұратын күрделі құрылым.

Қазақстан экономикасының даму тарихында бірнеше кезеңдерден өтті; атап өтіңдер?

• Дәстүрлі;

• Нарықтық;

• Жоспарлы;

• Нарықтық.

Қазір Қазақстан қандай экономиканың типінде? Иә, нарықтық аралас экономика.

Нарықтық экономикаға тән белгілер қандай?.

• Либерализация-еркін баға, кәсіпкерлікке жол ашылды.

• Жекешелендіру;

• Инфроқұрылым- қызмет көрсету фирмалардың ашылуы;

• Интеграция – шет елдермен байланыс.

Шаруашылығының басты саласы-өнеркәсіп.

Топтарға тапсырма беру:

І-тапсырма; сызбаларды толтыруға беру

Өнеркәсіптердің құрылымы	Шаруашылықтың 3 секторы:

ІІ тапсырма: Интербелсенді тақтаны қолдана отырып, салааралық кешендердің

қолданылуы аясына қарай әр түрлі, оларды кестеге салып жіктейік -5 мин

кешен	қолданылуы
Отын-энергетикалық
Қара металлургия
Түсті металлургия
Химия өнеркәсібі
Құрылыс өнеркәсібі
Машина жасау
Агроөнеркәсіптік кешен
Жеңіл өнеркәсіп
Көлік кешені
Әлеуметтік инфрақұрылым

Сергіту сәті:

Қазақстан экономикасына көп табыс әкелетін кешендер, отын-энергетика мен металлургия кешені.

ІІІ тапсырма: Өнеркәсіптерді орналстыру принциптері болады. Яғни, факторлар. Оларды анықтау үшін кестені толтыруды ұсыну. Мысалдарды келтіре отырып.

І топ:Зауыттарды орналастыру мынадай принциптері бар: шикізаттық, отын-энергетикалық,су, жұмыс күшіне жақын, тұтынушы, көліктік, ғылыми, экологиялық болып бөлінеді.

Өнеркәсіп орындары	Орналастыру принциптері	Мысал келтір	Экономикаға тиімді, тиімсіз жолдары
Көмір өнеркәсібі Қарағанды(кокстелген), Екібастұз(тас көмір),Макүбі(қоңыр көмір),Қарағандыда-Борлы,Шұбаркөл(тас),Шығыс Қазақстанда-Қаражыра,Ақмолада-Сарыадыра.
Электр қуат МАЭС-1(Екібастұз),АЭС(Ақтау), СЭС(Бұқтырма),
Қара металлургия зауыттары Темір кені(Қостанай,Соколов-Сарыбай,Рудный,Лисаков,Қаражал), Хром(Хромтау қала), марганец(Жезді,Жәйремде)

ІІ топ: Зауыттарды орналастыру мынадай принциптері бар: шикізаттық, отын-энергетикалық, су, жұмыс күшіне жақын, тұтынушы, көліктік, ғылыми, экологиялық болып бөлінеді.

Өнеркәсіп орындары	Орналастыру принциптері	Мысал келтір	Экономикаға тиімді, тиімсіз жолдары
Мұнай өңдеу зауыттары Атырау,Павлодар,Шымкент,кіші-гірім Қарашығанақта
Түсті металлургия зауыттары Алюминий зауыты-Павлодар. Шымкентте-қорғасын, Шығыс Қазақстанда Николаев-газды бөліп алып күкірт қышқылына айналдырады.Риддер-қорғасын мен мырыш,Өскемен-титан, магний комбинаты.
Химия өнеркәсібі Күкірт қышқылы химиясы-Жезқазған,Балқаш,Риддер.Уран-Степногорск.Фосфатты тынайтқыштар-Ақтау.Фосфор тынайтқыштары-Таразда.Азот тынайтқыштарын-Ақтау мен Теміртауда. Полимерлер химиясы-Ақтау мен Атырау 2 пластмасса зауыты бар.Химия-фармацевтика өнеркәсібі-Алматы,Қаскелен,Семей, Қарағанды.

ІҮ тапсырма: Өнеркәсіптерінің географиясы жайында білімдерін тексеру мақсатында кестені орында:

ІІІ топ:

қалалар	өнеркәсіптер
Қарағанды	шахталарды бекітуге арналған құрастырмалар, көмір қазатын машиналар, вагонеткалар, бу қазандықтары
Павлодар	Көтеретін құрылғысы бар техника, теледидар
Петропавл, Алматы	Мұнай өңдіруге арналған насостар
Қарағанды	«Фермер» ауылшаруашылық ұшақтары
Талдықорған	аккумуляторлар
Ақтөбе	Рентген аппаратурасы, автомобильдік флюрографиялық зертхана

ІҮ тапсырма:Өнеркәсіптерінің географиясы жайында білімдерін тексеру мақсатында кестені орында:

ІҮ топ:

қалалар	өнеркәсіптер
Өскемен	Автомобиль жасаудың орталығы, «Нива», «Шкода», «Шевроле», «Киа» жеңіл автомобильдер
Алматы	Мұнай мен газ сақтайтын резервуарлар мен цистерналар
Петропавлда	Астық тасымалдайтын вагондар
Степногорск	Подшипниктер зауыты
Көкшетау	Оттегімен дем алу аппаратурасы
Орал	Әскери кемелер, ракеталар,

Қорытынды кезең-3 мин Бүгін біз сабақта салааралық кешендердің географиясын, қолдану мен орналастыру факторларын қайталап шықтық Мәтінге, суретке сүйене отырып, қызмет көрсету саласының дамуына сипатта жасау.Соңында мен сіздерге мынадай сұрақ қойғым келіп тұр: Өнеркәсіптердің экологияға тигізетін әскері қандай? Мұғалімдердің жауаптары жауаптарын тыңдау, талдау.Олардың ішінде ең лас саланы атап өт.

Бағалау: Бағалау жүйесін топ басшылары жүргізіп отырады

Кластер өз ойларыңызды дәлелдеу

Өнеркәсіптердің экологияға тигізетін әскері қандай?

Өнеркәсіптердің экологияға тигізетін әсері

р/с	Мұғалімінің Аты-жөні	№1 тапсырма	№2 тапсырма	№3 тапсырма	№4 тапсырма	қорытынды
1
2
3
4
5

р/с	Мұғалімінің Аты-жөні	№1 тапсырма	№2 тапсырма	№3 тапсырма	№4 тапсырма	қорытынды
1
2
3
4
5

Рефлексия-2 мин «Екі жұлдыз бір тілек». Мұғалімдереге ұсынылады, екі жұлдызға ұсыныс жазып, жапыраққа бір тілек жазып құндылық ағашына жабыстырып қойыңыздар.

ВЕЕН диаграммасы

Еліміздегі өнекәсіп салаларымен ауылшаруашылығы салаларының арасындағы ұқсатықтарымен ерекшеліктерін анықтау

Өнеркәсіп салалары ұқсастық Ауылшаруашылығы

Мәтінге, суретке сүйене отырып, қызмет көрсету саласының дамуына сипаттама жаса.

Супермаркет

Базарлар ірі дүкендер

Шағын дүкендер

Медициналық орталықтар

Мәтінге, суретке сүйене отырып, қызмет көрсету саласының дамуына сипатта жаса.