Тәрбиелік;танымдық біліктілігін арттыру,адамгершілікке,адалдыққа салауатты өмір сүруге тәрбиелеу.
Сабақ құрылымы:
1.Ұйымдастыру.
2.Ой байлығы- зор байлық- өткенді қайталау.
3.Ақылдының қазынасы- білімі- негізгі бөлім.
4.Білімдіге дүние жарық-қорытындылау.
5.Бейнет түбі- зейнет- бағалау.
6.Үйге тапсырма.
Ой байлығы- зор байлық (сұрақ-жауап)
Кім жылдам- ойыны.
Сезім мүшелері бойынша білім тексеру.
Ақылдының қазынасы – білім- негізгі бөлім.
1.Кесек қар лақтыру ойыны арқылы Тірек қимыл жүйесі бойынша білгендерін сұрау.
Тірек-қимыл жүйесі деп неге аталады?
Тірек-қимыл жүйесінің маңызы қандай?
Тірек-қимыл неден құралған?
2.Адам қаңқасын демонстрациялай отырып әңгімелесу.
а) Тірек-қимыл жүйесінің маңызы
ә)Адам қаңқасы бөлімдері
б)206 сүйектің 85 жұп,36 тақ.
Ұзын сүйектер
Қысқа сүйектер
Жалпақ сүйектер
Қол-аяқ құрайтын сүйектер
Омыртқа,алақан,табан,
саусақ сүйектері
Жауырын,бассүйек,
қабырға,жамбас сүйектері
Қаңқа-тұлға,бас сүйегі,йық белдеулері мен қол сүйектері,жамбас белдеулері мен аяқ сүйектері деп бөлінеді.
Омыртқа жотасы және оның аурулары
Кеуде қуысы
Бассүйек қаңқасы
Йық белдеуі мен қол сүйектері
Жамбас белдеуі мен қол сүйектері
Сүйектердің байланысуы
Білімдіге дүние жарық- қорытындылау,бекіту.
сызбалық тест
Тірек-қимыл жүйесінің қызметі
Адам қаңқасы бөліктері
Омыртқа жотасы бөліктері
Бассүйек бөліктері
Сүйек аурулары
Кеуде қуысы
2.Сөзжұмбақ шешу.
3.Кім көп біледі? Адам денесіндегі жіліктер мен сүйектерді атау.
Бейнет түбі зейнет – бағалау.
Үйге тапсырма.21 параграф,кесте толтыру.
Табиғатты аялау- ата салтымыз,
тәрбиеге мән берген дана халқымыз.
(тәрбие сағаты)
Кіріспе сөз: 2030-дың біз барысымыз,
Жетістікке бастайды әр ісіміз.
Өркениетті елімізді көркейтетін,
Табиғатты қорғау парызымыз.
Халқымыздың тағылымы мол мұраларының бірі-ғасырлар бойы жинақталған табиғатты аялау дәстүрі екендігін ерекше атап өткен жөн.Сондықтан да тәрбиешілер мен ұзтаздар өздерінің күнделікті тәлім- тәрбиелік жұмыстарының өнегелігіне мән беріп,ата- бабаларымыздан қалған қастерлі де қасиетті мұралардың бірі- табиғатты аялау,оған үнемі қамқорлық жасап отыру,оны көркейту мәселелеріне арнайы тәрбие сағатын арнау қажет.Осыған орай,біз өзіміз өткізіп жүрген тәрбие сағатының үлгі нұсқасын ұсынып отырмыз.
Бабалар табиғатты аялаған,
Малын бағып,бауырын саялаған.
Табиғатты «Ана» деп ардақ тұтып,
Қамқорлығын ешқашан аямаған...
Әр халықтың өскен ортасы,кіндік қаны тамған туған жерінің барлық қадыр- қасиеті оның тұла бойындағы адамгершілік ақыл-ой парасатымен үнемі тамырласып,әрі тағдырласып жатады.Қазақ халқының ұғым- түсінігінде ең бір қымбат та қимас сөз – «туған жер» деген ұғыммен үндесіп тұрады.Туған жер ,өскен ел,атамекен,атажұрт сияқты киелі сөздер әр азаматтың жүрегіне шуақ та,қуат та беретініне ешбір күмән келтіре алмайсыз.Туған жер дегенде тұла бойындағы қаны қызбайтын,жүрегі елжіремейтін адам баласы бола қоймас.
Сабақтың мақсаты: келе жатқан ұрпақты табиғатты аялауға,ата- баба салтын сақтауға үйрету.Экологиялық, патриоттық,адамгершілік тәрбие беру.
Сабақтың типі: дәстүрлі емес сабақ.
Сабақтың әдісі: шығармашылық.
Сабақтың көрнекілігі: қосымша әдебиеттер.
а) З.Сәтімбекұлы.Тәрбие тағылымдары.А.,2002 ж
ә) Қ.Салғарин.Алтын тамыр. А.,1986 ж.
б) Қазақтың 1001 мақал- мәтелдері. А.,2000 ж
Сабақ барысы:
1.Ұйымдастыру.
2.Сабақ мақсатын оқушыларға жеткізу.
3.Оқушыларға жаңа материалды баяндау.
4.Сабақты бекіту және жүйелеу.
5.Сабақты қорытындылау және үйге тапсырма.
6.Оқушылар білімін бағалау.
Жаңа сабақты баяндау.
Туған жерді Анам демей не дейін,
Туған жерді панам демей не дейін.
Туған жермен асқақ менің ән- жырым,
Туған жермен асқақ менің мерейім.
Халқымыздың табиғатқа етене жақын болуына тарихи қалыптасқан өмір салты да әсер еткен.Халық өзін табиғаттың бөлінбес бір бөлшегі деп есептеп, оны аялауға,оған мейірімділік көрсетуге ерекше мән берген.Қазіргі кезде өзіміз иелік етіп отырған кең байтақ жерді бабаларымыз аттың жалында,түйенің қомында жүріп білектің күшімен,найзаның ұшымен қорғауы,сақтап қалуы тарихта теңдесі жоқ ұлы ерліктің белгісі.Бабаларымыздың осындай асыл қасиеттерін бағалай білген ақиық ақын Кәкімбек Салықов:
Сұлу Көкше,өр Алатау арасы,
Бәрі тұтас қазағымның даласы.
Сонша жерді сойылымен қорғаған,
Бабаларым осал емес-ау шамасы,-
деп тебірене отырып жырға қосқан.
Біздің қазіргі кезде аузымыздан күнделікті тастамай айтып жүрген экологиялық мәселелерімізге қазақ халқы ертеден-ақ ерекше мән беріпдіршілік- әрекетін соған сәйкес жүргізе білген.Күнделікті тұрмыс- тіршілігінде табиғаттың барлық жанды, жансыз туындыларына қиянат көрсетуге үнемі қарсы тұрып, «обал», «сауап» деген ұғымдарды кейінгі ұрпақтарына ұлағат етіп қалдырған.Халықтың бұл тұрғыдағы экологиялық тағылымы осы күнге дейін толық мәнінде зерделеніп зерттелмей келеді.Бұл жөніндегі Ысқақов Сұлтанбек,әкелі-балалы Сарыбаев Нұрғали мен Қайрат- Дәрмен,Ақпанбек Ғұзыхан,Сейдімбек Ақселеу еңбектерінің кімге болса да ой салып іргелі зерттеулерге жол көрсететінін атап өткен жөн.
Ғ.Ақпанбектің бір еңбегінде халықтың экологиялық тағылымы былай суреттелген:
Көшкен кезде жерошақты
Тегістейтін,топырақтың жабатын.
Жанды,жансыз бар ғаламның
Бабын,тілін табатын.
Жөнсіз іске жалтақтамай,
Бірден тыйым салатын.
Білгендері кез келгенді
Жамандықтан тыятын.
Бар тыйымның түсінігі
«Обал» деген жалғыз сөзге,
Жалғыз сөзге сиятын.
Әрбір жеке табиғат байлықтарына және оның дара туындыларына да арнайы айтылған экологиялық тыйым сөздер де халық арасында кеңінен таралған.Ондай тыйым сөздердің тәрбиелік мәні өте зор.Мысалы күнделікті мұқтажымызды өтеп жүрген ауыз судың тазалығын сақтауға арналған тыйым сөздерге «суға түкірме», «суды ылайлама», «өзің ішетін суға өлген ит тастама», «су ішкен құдығыңа түкірме», «бұлақты былғама» т.б жатады.Осы айтылған әрбір сөзге қаншама терең мағына,ұлағатты ұғым жатыр десеңізші!
Қазақ ырымында түнде су алуға барған адам суды қастерлеп оған тас лақтырып алдын ала ұйқысынан оятып,одан соң су атасы Сүлейменнен рұқсат сұрайды.Бұлай етпеген жағдайда алған су арам болады деп есептеген:
Су атасы- Сүлеймен,
Айдыныңа тас аттым.
Рұқсат ет балаңа,
Су алуға бола ма?
Түн ұйқыңды ояттым.
Толқыныңды аяп тым.
Лайласам оңбаймын.
Су атасы- Сүлеймен
Рұқсат ет балаңа
Су алуға бола ма?-
деп үш рет қайталап айтып алған су адал болады деген ырымның ұқтырар ұлағаты мол.
Қазіргі өмір сүріп отырған біз ,бізден кейінгі ұрпақтар ата-бабаларымыздың қалдырып кеткен баға жетпес байлығы- туған жерімізді,оның тамаша табиғатын аялай білу перзенттік парызымыз деп аса зор жауапкершілік сезіммен қарауымыз қажет.
