: Мәлдір бұлақ- жасыл құрақ

Өзін-өзі тану

6 сынып

Тақырып: Мәлдір бұлақ- жасыл құрақ.

Мақсаты: оқушылардың адам мен табиғат арасындағы үйлесімділік туралы түсініктерін дамыту.

Міндеттері: - оқушылардың табиғаттың тутастығы туралы ұғымдарын кеңейту;

- оқушылардың табиғатты сақтау, аялау сезімдерін дамытуға ықпал ету; - табиғатқа сүйіспеншілікке, мейірімділікке,қамқорлыққа тәрбиелеу.

Көрнекілік: компьютер, плакаттар, интерактивті тақта т. б.

Шаттық шеңбері: Мұғалім қонақтармен , оқушылармен амандасып, сабақтың тақырыбымен таныстырып, оқушыларды шеңберге шақырады.

-Құрметті қонақтар, оқушылар сәлеметсіздерме!Бүгінгі сабақта біз өткен сабақтың тақырыбын « Мөлдір бұлақ- жасыл құрақ» жалғастырамыз. Оқушылар, шеңбер құрып Н. Алғашбаевтың «Аралым»деген әнін айтайық. (Синтезатор арқылы.)

Дәптерлерін ашып бугінгі кунді, тақырыпты жазыңдар.

Әнгімелесу:1. Осы«Аралым» деген өленде қандай маңызды жағдай туралы айтылған? 2. Табиғаттың адам өміріндегі маңызы қандай? (- оқушылардың жауаптары)

Мұғалім : Балалар, Мұзафар Әлімбаев атамыз :

« Туган жерді сүю- парыз, Сүю үшін білу парыз. Қасиетін ұғу парыз, Күзетінде тұру парыз.» деп айткандай,кең байтақ еліміз жайлы , еліміздің табиғаты , аң-құстары жайлы терен білуіміз керек. Тапсырма: Ендеше , табиғат туралы білімдеріңді байқап көрейік. Оқулықтың бетінде тапсырма берілген, тапсырманы оқыңдар( 1 Оқушы дауыстап оқыйды). Тапсырманы орындау үшін «Табиғатты аялайық!» атты мәтін ұсынылған:

Мәтінді оқыңдар.Түйінді бөліктерге бөліп, мазмұнына сай ерекшеліктерін анықтап, ат қойыңдар.

Оқушылар мәтінді оқып, мағыналық бөліктерін табады. Ондағы түйінді бөліктерді саралап алады.

Мәтіндегі түйінді бөліктер: табиғат – құтты қоныс, табиғат – ана, табиғат – ұстаз.

әрине, оқушылар түйінді бөліктердің мағынасын тереңірек ашып, мазмұндап айтып береді.

Табиғатты аялайық!

Ғ. Құлахметов

Табиғат – адам баласының құтты қонысы, жайлы мекені, ырыс – дәулеті, денсаулығының сенімді сақшысы. Сондықтан халық оны аялайды, қадір тұтады, күтіп – баптайды.

Адамның екі анасы бар: бірі – туған анасы, екіншісі – табиғат.

Табиғаттағы заңдылықтар мен құбылыстар үйлесімді келеді. Ол өздігінен өрескел бұзылмайды. «Табиғат әзілді сүймейді, ол әділеттілікті қостайды». Орманы азайтылған жерлерде өсімдіктер шықпай қалады. Сулы, нулы жерлерді құлазыған аңыздықтар алмастырады.

Табиғат – ұстаз, тәжірибелі тәрбиеші. Адам мейірімділікті, сүйіс-пеншілікті қайырымдылықты, әдемілікті табиғаттан үйренеді.

Мұғалім: Видео ролик көрсетеді

Оқу ақпараты:(Мұғалім өзі оқиды.) Адам табиғатқа мейірімділікпен, сүйіспеншілікпен,қамқорлықпен қарап,үйлесімділік сақтағанда,адамзат баласы үшін табиғат–кең сарай ,мәнгі тозбас құтты қоныс болады.

-Табиғат аясында тәртіп пен тазалықты сақтау неліктен қажет деп ойлайсыңдар?

(-оқушылардың жауаптары.)

Тапсырма: Мұғалім - табиғатты сақтай білу ережесінің жобасын плакатка салындар.Әр топтан, екі оқұшыдан кезекпен шығып, плакатты қорғайды. (суреттер көрсету) 10мин

1.Қоқыс тастамау.2.Көкті жұлмау. 3. Бұтаны сындырмау. 4. Ағашты кеспеу. 5. Су көздерін лайламау.6.От жақпау.7.Құс ұясын бұзбау.8.Құмырсқаның илеуін таптамау.9.Ауаны ластамау( завод,фабрикалар).

Оқу ақпараты:(Бір оқушы дауыстап оқиды).Қоршаған ауа неғұрлым таза болса,адамның денсаулығы мықты,көңіл күйі көтеріңкі болады.Ауаның,жер мен судың табиғи таза қасиеттерінің қолайсыз өзгерістерге ұшырауы-қоршаған ортаның ластануы.Олар адамның денсаулығына,өсімдіктердің өсуіне,жануарлардың тіршілік етуіне зиянын тигізеді.

(Балалар бүл тұжырымды өз пікірлері мен пайымдарын қоса отырып, таратып айтады.)

Дәйексөз:Мұғалім-Фариза Онғарсынова апайымыз айтқандай

Таза болса табиғат Аман болар адамзат!-деген сөзін дәптерге жазып- мағынасын шешіп шығайық. ( оқушылардың жауаптары.)

Мұғалім : Ойласақ табиғат пен адам егіз, Жылдың сол мезгілінен өзге неміз? Табиғатсыз қоғам жоқ, болған емес, Ал қоғамсыз табиғатты өзің де өлі деніз

Мұғалім: Қазіргі елімізде табиғатты қорғауға, оның байлыктарына өте зор мән беріліп отырады. Мысалы -(тақтада)

22 сәуір -«Халықаралық жер күні», 5 маусым-«Қоршаған ортану қорғау күні»деп аталады. ( оқушылардың жауаптары.)

1.Оқұшы: Табиғатты аялау –букіл адамның міндеті.Оңда біздің де үлесіміз бар.Табиғат пен адам әрқашан егіз деуге болады. Табиғат байлықтарын қорғай білу-азаматтық борыш. 2. Оқушы: Президентіміздің Қазақстан халқына жолдауында 2030 жылға дейін стратегиялық даму бағдарламасында қоршаған ортаны ластауға, экологиялық қалыпты жағдайды бүлдірмеуге зор көңіл бөлінген.

Мұғалім: Кең дала көркемсің, сонау жатқан,

Өзен, су, бұлақтарын мөлдір аққан.

Асқар тау, айдын шалқар көл мен өзен,

Әне, сол анам еді мені тапқан. – деп, жайланып отырып, көзімізді жауып, ойға беріліп, өзіміздің туған елімізді, өскен жерімізді шарлап шығайық. Біздің жерімізде де табиғаттың жағдайлары бар деуге болады.Осы жағдайларға байланысты дайындаған проекттерінді бізге таныстырыңдар. (Оқұшылардың жауаптары.)

Мұғалім:

Бұл үй жұмыстарыңды жақсы орындап келдіңдер, ал бугінгі үй тапсырманы жазып алыңдар: жойылып құрып кету қауіпі төніп тұрған табиғат атынан өтініш хат жазыңдар.

Табиғаттың бауырысың, досысың,

Аянбау да керек шығар дос үшін.

Екеуінің араңдағы байланыс

Өмірбақи үзілмес қосылсын.

(Оқушыларды шеңбер қуруға шақырып, сабақты мына сөздермен аяқтау) Балалар , шеңбер құрып менен кейін қайталаңдар:

Табиғатты қорғау үшін бәріміз куресейік!

Бір- бір ағаш егейік.

Текке отырмай жасымыз бен кәріміз,

Таза ауа үшін терімізді төгейік!

Үй жұмысына:

1.«Табиғатты аялайық» сурет салу. 2. «Табиғатты қорғайық» эссе жазу. 3. 3.«Табиғат» өлен жазыңдар. мына жұмыстарды орындайық:

Табиғатты аялайық!

Ғ. Құлахметов

Табиғат – адам баласының құтты қонысы, жайлы мекені, ырыс – дәулеті, денсаулығының сенімді сақшысы. Сондықтан халық оны аялайды, қадір тұтады, күтіп – баптайды.

Адамның екі анасы бар: бірі – туған анасы, екіншісі – табиғат.

Табиғаттағы заңдылықтар мен құбылыстар үйлесімді келеді. Ол өздігінен өрескел бұзылмайды. «Табиғат әзілді сүймейді, ол әділеттілікті қостайды». Орманы азайтылған жерлерде өсімдіктер шықпай қалады. Сулы, нулы жерлерді құлазыған аңыздықтар алмастырады.

Табиғат – ұстаз, тәжірибелі тәрбиеші. Адам мейірімділікті, сүйіс-пеншілікті қайырымдылықты, әдемілікті табиғаттан үйренеді.

Табиғатты аялайық!

Ғ. Құлахметов

Табиғат – адам баласының құтты қонысы, жайлы мекені, ырыс – дәулеті, денсаулығының сенімді сақшысы. Сондықтан халық оны аялайды, қадір тұтады, күтіп – баптайды.

Адамның екі анасы бар: бірі – туған анасы, екіншісі – табиғат.

Табиғаттағы заңдылықтар мен құбылыстар үйлесімді келеді. Ол өздігінен өрескел бұзылмайды. «Табиғат әзілді сүймейді, ол әділеттілікті қостайды». Орманы азайтылған жерлерде өсімдіктер шықпай қалады. Сулы, нулы жерлерді құлазыған аңыздықтар алмастырады.

Табиғат – ұстаз, тәжірибелі тәрбиеші. Адам мейірімділікті, сүйіс-пеншілікті

Табиғатты аялайық!

Ғ. Құлахметов

Табиғат – адам баласының құтты қонысы, жайлы мекені, ырыс – дәулеті, денсаулығының сенімді сақшысы. Сондықтан халық оны аялайды, қадір тұтады, күтіп – баптайды.

Адамның екі анасы бар: бірі – туған анасы, екіншісі – табиғат.

Табиғаттағы заңдылықтар мен құбылыстар үйлесімді келеді. Ол өздігінен өрескел бұзылмайды. «Табиғат әзілді сүймейді, ол әділеттілікті қостайды». Орманы азайтылған жерлерде өсімдіктер шықпай қалады. Сулы, нулы жерлерді құлазыған аңыздықтар алмастырады.

Табиғат – ұстаз, тәжірибелі тәрбиеші. Адам мейірімділікті, сүйіс-пеншілікті

Кокшетау қаласы

№22 Жалпы Блім Беретін Негізгі Мектеп

Ашық сабақ

Тақырыбы: Мәлдір бұлақ- жасыл құрақ

Сынып: 6 «А»

Өткізген : өзін-өзі тану мұғалімі Капарова А.У

Кокшетау 2016ж.

1.Оқұшы: Табиғатты аялау –букіл адамның міндеті.Оңда біздің де үлесіміз бар.Табиғат пен адам әрқашан егіз деуге болады. Табиғат байлықтарын қорғай білу-азаматтық борыш.

2.Оқушы: Президентіміздің Қазақстан халқына жолдауында 2030 жылға дейін стратегиялық даму бағдарламасында қоршаған ортаны ластауға, экологиялық қалыпты жағдайды бүлдірмеуге зор көңіл бөлінген.

Дәптермен жұмыс

4-тапсырма

Жойылып, құрып кету қаупі төніп тұрған табиғат атынан өтініш хат жазыңдар.

5-тапсырма

Табиғатқа байланысты айтылған тыйым сөздерді жазыңдар

6 тапсырма «Мәдени мұра» сөз жұмбағын шешіңдер.

Жауаптары: атамекен, дәстүр, дарын, өсиет, отансыз, мирас, азамат, мұра, парыз, ана.

«Мәдени мұра» сөз жұмбағын шешіңдер.

м

ә

д

е

н

и

м

ұ

р

а

1. Ата-бабадан ұрпаққа мұра болып қалған құтты қоныс.

2. Ұрпақтан-ұрпаққа берілетін қағидалар, салт-сана, ғұрып.

3. Адамзаттың сан ғасырлық рухани ілім-білімдерін ұрпақтан ұрпаққа жеткізе білетін адам қасиеті.

4. Ата-бабаның, ата-ананың ұрпағына айтқан нақыл-насихаты, ақыл-кеңесі, аталы сөзі.

5. ............. адам,

Ормансыз бұлбұл.

1. Адамзатқа ата-бабадан қалған ұлағатты сөздер мен көркем туындылар.

2. Өнегелі, парасатты адам.

3. Ежелден келе жатқан мәдени нұсқалар, ата-бабадан қалған мирас.

4. Ата-анаға, туған елге, Отанға қайтарым ретіндегі өтелетін қасиетті борыш.

10.Әр халықтың туған тілі.

«Мәдени мұра» сөз жұмбағын шешіңдер.

м

ә

д

е

н

и

м

ұ

р

а

1. Ата-бабадан ұрпаққа мұра болып қалған құтты қоныс.

2. Ұрпақтан-ұрпаққа берілетін қағидалар, салт-сана, ғұрып.

3. Адамзаттың сан ғасырлық рухани ілім-білімдерін ұрпақтан ұрпаққа жеткізе білетін адам қасиеті.

4. Ата-бабаның, ата-ананың ұрпағына айтқан нақыл-насихаты, ақыл-кеңесі, аталы сөзі.

5. ............. адам,

Ормансыз бұлбұл.

1. Адамзатқа ата-бабадан қалған ұлағатты сөздер мен көркем туындылар.

2. Өнегелі, парасатты адам.

3. Ежелден келе жатқан мәдени нұсқалар, ата-бабадан қалған мирас.

4. Ата-анаға, туған елге, Отанға қайтарым ретіндегі өтелетін қасиетті борыш.

10.Әр халықтың туған тілі.

Арал теңізі — Қазақстан мен Өзбекстан шекарасында орналасқан сутоған. Теңіз ХХ ғасырда ауданы жағынан (68 мың км2) әлемде төртінші орында болған болатын, бірақ 1960 жылдардан бастап теңіздің суы азайып келеді.

Арал экологиялық дағдарысы — адам әрекетінің әсерімен болған экологиялық дағдарыстыңнеғұрлым айқын мысалы, Арал теңізі экологиялық жүйесінің құлдырауы.

Соңғы ондаған жылдар бойында халық санының көбеюі, суармалы жерлер аумағының 2-3 есе ұлғайтылуы, Арал алабында су тұтынудың едәуір артуы теңіз деңгейінің апатты түрде төмендеуінің негізгі себебі болды. Әмудария мен Сырдария сулары ағымының күрт азаюы (1960 жылдардағы 50—60 км3-ден 1990 жылдардағы 5-7 км3-ге дейін) салдарынан оның деңгейі 1960 жылғы 53 метрден 1987ж. 40,3 метрге дейін жоне 1992 ж. 37,2 метрге дейін төмендеді.

«Мәдени мұра» сөз жұмбағын шешіңдер.

м

ә

д

е

н

и

м

ұ

р

а

1. Ата-бабадан ұрпаққа мұра болып қалған құтты қоныс.

2. Ұрпақтан-ұрпаққа берілетін қағидалар, салт-сана, ғұрып.

3. Адамзаттың сан ғасырлық рухани ілім-білімдерін ұрпақтан ұрпаққа жеткізе білетін адам қасиеті.

4. Ата-бабаның, ата-ананың ұрпағына айтқан нақыл-насихаты, ақыл-кеңесі, аталы сөзі.

5. ............. адам,

Ормансыз бұлбұл.

1. Адамзатқа ата-бабадан қалған ұлағатты сөздер мен көркем туындылар.

2. Өнегелі, парасатты адам.

3. Ежелден келе жатқан мәдени нұсқалар, ата-бабадан қалған мирас.

4. Ата-анаға, туған елге, Отанға қайтарым ретіндегі өтелетін қасиетті борыш.

10.Әр халықтың туған тілі.

Мұзафар Әлімбаев атамыз :

« Туган жерді сүю- парыз, Сүю үшін білу парыз. Қасиетін ұғу парыз, Күзетінде тұру парыз.»

Кең дала көркемсің, сонау жатқан,

Өзен, су, бұлақтарын мөлдір аққан.

Асқар тау, айдын шалқар көл мен өзен,

Әне, сол анам еді мені тапқан

Таза болса табиғат Аман болар адамзат