Атажұрт

Тақырыбы: «Атажұрт» ( Интелектуальды этнографиялық сайыс)

Мақсаты: Оқушылардың өздернің ата жұрты, мекені, Отаны- Қазақстан туралы білімдерін толықтыру, кеңейту, молайту. Оқушыларды өз Отанының табиғатын аялауға және оған сүйіспеншілікпен карауға үйрету.

Өткізілу барысы:

Кен байтақ Қазақстан туған жерім,

Кең пейіл мерейі мол дархан елім.

Көп ұлтты жинап алып құшағына,

Бір бесіктің әніне салған елім. – дегендей бүгін сіздермен өткізгелі отырған «Атажұрт» атты интеллектуалдық сайысымызды бастаймыз. Бұл сайыста 8 «а» және 8 «б» сынып оқушылары белестен- белеске ұласып, мұхиттай шалқыған ұлан- ғайыр кең өлкеміз, Алтай- Атырау аралығындағы орман мен шөлдің, өзен мен көлдің, тау – тас пен құмның етегін жауып, көл- көсір көсіліп жатқан даламыз, ата жұртымыз Қазакстанның физикалық географиясы туралы білімдерін ортаға салады. Қазақстан даласы- дәнге де, малға да, кенге де бай дархан мекен. Ендеше сол ерекше даламызға, ата жұртымызға хош келіпсіздер!

Ойын ережесі:

Ойын 5 айналымнан тұрады. Бірінші айналымда капитан командаларына 10 сұрақтан қойылады,тез жауап беріп, алтын қорға ұпай жинайды. Келесі айналымдарда 1 рет көмек сұрауға болады, 1 рет нартәуекел жасауға болады. Нартәуекел деген- қарсылас команда сұрақтың жауабын біліп, кезек сұраса, онда кезегін берген команда 500 ұпайдан айырылады, ал олар жауап бере алмаса, ұпайы кезегін берген командаға қосылады.

Ал енді осы сайысқа қатысатын топтармен танысайық:

Ал енді осы сайысқа қатысатын топтармен танысайық:

8 «а» сынып оқушыларының «Тянь- Шянь» тобы

8 «б» сынып оқушыларының «Жайсан» тобы

Әр топ өз ұрандарын және эмблемаларын қорғайды.

1-ші айналым «Өткел» Команда капитандарына 10 сұрақ тан қойылады. Бір сұраққа 1000 ұпай.

1. Қазақстан шекарасынның ұзындығы? ( 15 мың км)

2. Қазақстанның климаты? (шұғыл континентті)

3. Шүлбі электр станциясы қай өзенде? (Ертіс)

4. Жаңбыр суымен қоректенетін өзендер? (Есіл, Тобыл)

5. Қазақстанда қанша көл бар? (48 мың)

6. Дала зонасы қанша пайыз жерді алып жатыр? (27; 77 млн га)

7. Солтүстіктегі жазық? (Батыс Сібір)

8. Бесбақан қай таудың ең биік нүктесі? (Жетісу Алатауы)

9. Алюминий кенінің шикізаты қалай аталады? (Боксит)

10. Көмір алабын ата?( Қарағанды, Екібастұз)

Екінші топқа:

1. Қазақстанның жер көлемі қанша? (2,7 млн км2)

2. Қандай климаттық белдеуде орналасқан? (Қоңыржай)

3. Шардара су электр станциясы қай өзенде ? (Сырдария)

4. Қар суымен және мұздықтармен қоректенетің өзендер( Іле, Қаратал,Ертіс)

5. Батыстағы жазық? (Шығыс Еуропа)

6. Топырақтану ғылымының негізін салған кім?( Доеучаев)

7. Мұнай кең орындарын ата? ( Теңіз,Қаражамбас)

8. Ең лайлы өзен ?( Сырдария)

9. Алматы қай таудың етегінде? ( Іле Алатауы)

10. Сарыарқаның ең биік нүктесі? ( Ақсоран)

2-ші айналым «Белес» әр топқа кезек- кезек слаидтағы суреттерге байланысты сұрақтар оқылады , әр сұраққа 2000 ұпай беріледі. Қосымша көмек алған топтың 500 ұпайы кемиді, нартәуекел деп кезегін беруге болады.

1. Суретте бейнеленге не, және бұл қай жерде орналасқан? Қк: Абай Құнанбаевтың туып - өскен жері (Еуразия материгінің дәл ортасы)

2.Қайда орналасқан? Қк: Әмір Темірдің бұйрығымен салынған ( Ахмет Йасауи кесенесі)

3. Ұқсастықтары мен айырмашылықтарын айт? Қк: Ертіс пен Ойыл ( тау мен дала өзені)

4. Жер бедерін ата? Қк:Солт. және сол. батысында Каспиий маңы ойпатымен, батысында Маңғыстау жазығымен шектеседі. ( үстірт Үстірті)

5. Суретте бейнеленген не, және кім жасаған? Қк: Баласағұн қаласын ортасы на қойған ( М.Қашғари «Дөңгелек карта»)

6. Суретте қай қаланың ескерткіштері мен мәдени орындары көрсетілген? Қк: ШҚО-ғы қала (Семей, «Өлімнен де күшті» обелиск)

3- айналым «Бекет» Түсін мені ойынының бағытымен үстелдегі корточканы таңдайды, таңдаған сөзді мимикамен және іс әрекетпен тобына жеткізуі керек, дұрыс тапса 100 ұпай беріледі.

1.Көктайғақ 6. Шөп

2.Жер сілкінісі 7. Қоян

3. Су тасқыны 8. Ауа

4. Шөл 9. Жаңбыр

5. Орман 10. Түйе

4- ші айналым «Асу» Әр топқа 2 сұрақтан сары немесе қызыл карточкасын таңдатамыз, дайындалуға 1минут. Жауабын картадан көрсетеміз. Әр сұраққа 3000 ұпай.

Сары карточкадағы сұрақтар:

1.Оқушы үй тапсырмасын орындаған кезде кескін картаға мына жер бедерлерін белгіледі, Каспий маңы қыратын, Мұғалжар үстіртін, Бұқтырма өзенің, Торғай үстіртің, Мойынқұм тауын, Тұран қыратын, Жайсан ойпатын, Алтай шөлін. Оқушының қатесін табындар:

2. Алтай тауының шалғай түкіріне жол тартқан жаралы бұғыны аңшы қуа береді. Алыстап кеткен бұғының соңынан қуып жеткен аңшы , оңын буы бұрқыраған батпақты бұлаққа аяғын малғаның көргендеқатты таң қалады. Кейін бұлақ осы аңшының атымен аталған. Бұлақ суының құрамында кремний мен көмір қышқыл тұздары, кальций, натрий тұздары бар екендігі анықталған. Судың температурасы +31 ,+42 . Бұл қандай бұлақ? Қайда орналасқан?

Қызыл карточкадағы сұрақтар:

1. Картадан мына объектілерді тауып олардың ерекшеліктерін айт: Қарақия , Сырдария, Балқаш, Ертіс, Хантәнірі, Ойыл, Доссор, Есіл, Кенді Алтай

2. Ілияс Жансүгіровтың поэмасынан алынған үзіндіде қай жер туралы айтылған?

Көк орман , көркем тоғай маужыраған,

Сұлудың көзіндей көл жаудыраған.

Малта тас , маржанменен меруерт тас,

Төгіліп көл жиекке саудыраған.

Оқжетпес оқшырайтып өрлеп кеткен,

Кеудені керіп көкке сермеп кеткен.

Қия- құз, жақпар сарай, бура тастар,

Тәртіппен көлді айнала сәндеп шөккен.

5- ші айналым «Жерұйық» Сонау 14-15 ғасырда Асан Қайғы қазақ елінің сулуы- нулы, шөбі шүйгін, құтты қоныс тауып «адамы жүзге келмей өлмейтін, қойы екі төлдейтін», мамыражай,еркін өмір сүруін аңсады. Бұл мұратын жырау «Жерұйық »деп атады. Екі тобқа ортақ «Арал тағдыры» тақырыбында өз шешендіктерін көрсетеді. 1 минут дайындалуға беріледі. 1000 ұпай.

Сайыс қорытыңдысын шығарып, жеңген топқа чек беріп,мадақтау қағазын береміз.