Просмотр содержимого документа
«Мемлекеттік билік түсінігі және мазмұны»
Мемлекеттің билік түсінігі және мазмұны
Билік бұл — бір жеке тұлғаның немесе топтың шешім қабылдау құқығы мен мүмкіндігіне көрініс табатын өзге де жеке тұлға немесе топ үшін міндетті сипатқа ие әлеуметтік қатынас, әлеуметтік институт, басқаша айтқанда бұл «басқару-орындау» қатынасы, кейде бұл бұйрық берушілік пен бағынушылықтың қатаң нысанында көрініс береді.
Мемлекеттің билік түсінігі
Біріншіден
Кез-келген билік – бұл біреудің қандай да бір құралдар немесе әдістер көмегімен басқалардың іс-қимылына, қылығына ықпал етуі, оны билеп-төстеуі немесе басқаруы, өзінің еркіне бағындыруы.
Екіншіден
Жалпы билік түсінігі негізінен осы түрде баяндалғанымен, мемлекеттік билік огандары жүйесі ретінде немесе саяси билік ретінде, тіптен биліктік өкілеттіліктермен қамтамасыз етілген мемлекеттік қызметкер ретінде қарастыру да дұрыс.
Мемлекеттік билік әлеуметтік биліктіің бір түрі болып табылады. Яғни, олар адамдар арасындағы қатынастар негізінде пайда болатын және көрініс табатын билік, қоғамдық билік.
Үшіншіден
Мемлекеттік билік әлеуметтік биліктің көрінісі ретінде болып адамдардың іс қимылына, қылығына ықпал ету, адамдарды және олардың топтарын билеу, басқару және өзінің еркіне бағындыру қабілеті және мүмкіндігі.
Мемлекеттік билік ол жария билік. Яғни, жалпыға ортақ бүкіл халықтық сипаттағы билік.
Төртіншіден
Мемлекеттік биліктің егеменділігі оның ел ішіндегі ең жоғарғы билік болуымен (үстемдік етуімен) және халықаралық аренадағы тәуелсіздігімен түсіндіріледі.
Мемлекеттік билік - ол саяси билік. Оның саяси сипаты мемлекеттік саяси ұйымдардың билігі болуында және әр түрлі әлеуметтік топтарға (топтар, таптар және т.б.) бөлінген біртектес емес әлеуметтік қоғамда әрекет етуінде.
Мемлекеттік билікпен қатар саяси биліктің басқада түрлері әрекет етуі мүмкін, яғни мемлекеттік билік әркез саяси билік болу да және бола береді.
Мемлекеттік билік органдары оның лигитимдігінің заңды қайнар көзі ретіндегі критерий бойынша төмендегідей болып сараланады:
1.Конституциямен, республикалық заңдармен мемлекет қызметін және міндетін тікелей орындау үшін республика субъектілерінің жарғысымен бекітілетін органдар. (Республика Үкіметі, Парламенті, сот органдары).
2.Жоғарыда аталған мемлекеттік органдардың түрлерінің өкілеттіктерін орындауды қамтамасыз ету үшін құрылатын органдар (Президент әкімшілігі және тағы басқалары ).
Мемлекеттік билік кез-келген басқа биліктер секілді алуан түрлі құралдар мен әдістерді пайдалана отырып, жүзеге асырылады.
Мұндай құралдар мен әдістер ретінде:
1.абырой;
2.салт-дәстүр;
3.идеология;
4.дін;
5.пропаганда;
6.түрлі ынталандырушы шаралар және тағы басқалар болуы мүмкін.