Тақырыбы: "Суға бату"

1.Сабақтың тақырыбы:Суға бату.

2. Сабақтың мақсаты: Оқушыларға суға бату кезіндегі алғашқы көмек туралы түсіндіру.

3. Уақыты: 45 мин

4.Өткізілетін орны: 11 сынып, АӘД бөлмесі.

5. Өткізілетін күні:

6. Көрнекілік құралдар: АӘД оқулығы, плакаттар.

7. Сабақтың барысы:

       а)Ұйымдастыру кезеңі – 3 мин

Взвод командирі оқушыларды сапқа тұрғызады, оқытушыға рапорт береді, амандасу, түгендеу, оқушылардың сырт көрінісін тексеру.

            ә) Өтілетін тақырыпты сұрау кезеңі- 10 мин  

-          Кернеуге түскен адам өмірін құтқаруға бола ма?

-          Зардап шегушіге электр тогының әсерін тоқтатудың қандай негізгі тәсілдерін білесіңдер?

-          Адам өмірі үшін қандай ток қауіпті?

-           Адамның тоқ өткізуші бөлшектерге жанасу қандай зардаптар туындатуы мүмкін?

-           Зардап шегушіні ток соғудан құтқарғаннан кейін алғашқы жәрдемнің қандай шаралары қолданылады?

      б) Негізгі бөлім – 23 мин

  Суға кетудің үш түрі болады: бірінші реттік немесе шынайы; асфиктикалық, немесе «құрғақ»; екінші реттік.

     Одан басқа судағы өлімнің басқа себептерден, мысалы жарақаттан, жедел миокард инфарктінің дамунынан, инсульттен, жүрек фибрилляциясынан туындауы мүмкін.

       Бірінші реттік суға кету барынша жиі ұшырасады. Асфиктикалық суға кету судың аспирациялануына кедергі келтіретін рефлекторлық ларингоспазм туындағанда пайда болады.

    Екінші реттік суға кету зардап шегуші салқын суға түскенде – «сүңгу» синдромындағы жүрек қызметінің тоқтауына (фибрилляциясында) дамиды. Зардап шегушінің жағдайы су астында болу ұзақтығымен, суға кету түрімен, дененің салқындауымен, психикалық жарақатпен анықталады. Жеңіл жағдайларда сана, шарт бойынша сақталған, бірақ зардап шегушілер қозу жағдайында болады, қалтырап- дірілдейді, кейде құсу байқалады.

  Суда ұзағырақ болғанда тері жамылғыларының цианозы, сананың шатасуы немесе оның болмауы, моторлық қозу, құрысулар, қарашықтың кеңеюі, қырылдаған тыныс алу, көмекші бұлшықеттердің қатысуымен бірге тахипноэ, анық білінетін тахикардия, теңіз суына батқанда өкпе ісінуі тез үдейді. Суда ұзақ болу тыныс алу қозғалыстары мен жүрек қызметінің жоғалуын шақырады (күре тамырдағы тамыр соғысының болмауы).

        Зардап шегушіге көрсетілетін шұғыл көмектің мәні дайындықтан өткен құтқарушының суда бірден өкпені жасанды желдендіру ӨЖЖ жасауында.  Қайықта және жағада ауа өткізгіштерді, ауыз мұрын маскасын немесе қапшықты қолданады. Күре тамырда тамыр соғысы жоғалғанда жүректің жабық массажын тез арада бастайды. Санасы сақталғанда зардап шегушіге мүсәтір спиртінің буын иіскетеді, тері жамылғыларын мққият ысқылайды және жылы көрпешеге орайды.

       Шынайы суға батқан кезде зардап шегушіні көмек көрсететін адамның бүгілген аяғының сан бөлігіне ішімен жатқызады және алақанымен кеуде клеткасының бүйір бөлігіне 10-15 секунд бойына өзара бағытталған қимылмен қуатты басып, тыныс жолдарын судан тазартады. Одан соң оны арқасынан жатқызып, ауыз қуызын тазартады, ӨЖЖ бастайды. ӨЖЖ- ді сана болмағанда және өкпе ісінуі даму белгілеріндегі тұтқылдан тыныс алу қалпына келгеннен кейін жалғастырады. Ауыр жағдайларда ӨЖЖ  жалғастырылып, жуық маңдағы реанимациялық бөлімшеге көлікпен жеткізеді.

  в)Қорытынды бөлім – 9 мин

  Сұрақтар мен тапсырмалар:

-          Адамның қандай жай- күйі суға бату деп аталады?

-          Суға батудың қандай түрлері бар және олар немен сипатталады?

-          Зардап шегушіні судан шығарғанан кейін бірден қандай әрекеттер жасалады?

-           Суға бату кезінде алғашқы (дәрігерге дейінгі) жәрдемнің қандай шаралары орындалады?