Тоғызқұмалақ. Тұздық алу әдісін жетілдіру.
Сабақтың өткен күні: 26.10.2016ж.
Өтетін орны және уақыты: 12 аудитория, сағ.11:40
Тобы: 3C-214
Пән: «Дене шынықтыру»
Сабақтың тақырыбы: Тоғызқұмалақ ойынынында тұздық алу әдісін жетілдіру.
Сабақтың мақсаты: Студентердің тоғызқұмалақ ойынына қызығушылығын артыру.
1. Білімділік: . Тоғызқұмалақ ойынын ойнауды, қазақтың ұлттық ойындарын құрметтеуді үйрету, математикалық амалдарды қолданып, жазбаша және ауызша есептеу әдістерін үйрету. Оқушыларды ойын күштеріне жауапкершілікпен қарап, терең есептеуге бейімдеу;
2. Дамытушылық: Есте сақтау, ойлау қабілеттерін дамыту, қалыптастыру.
3. Тәрбиелік: Жас ұрпақты ұлттық қадір қасиетімізді қастерлей білуге тәрбиелеу, денені шынықтыруға әдемі болуға баулу, ойлау белсенділігін дамыту;
Күтілетін нәтижесі: Студенттер тұздық алуды үйренеді, ұлттық спорт түрлеріне деген қызығушылығын арттырады.
Уақыты: 45 минут
Сабақтың типі: Жаңа сабақ
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Керекті құрал – жабдықтар: компьютер, интерактивті тақта, тоғызқұмалақ тақта.
Сабақтың құрылымы. Тақырыпты оқып үйренудің үшкезеңдік алгоритмі.
I. Дайындық бөлімі -15мин.
1. Ұйымдастыру кезеңі:
Сапқа тұру,баяндама жасау,амандасу.
Сабақтын тақырыбы мен мақсатын хабарлау.
2. Орында тұрып жаттығуларды орындау.
3. Көзге жаттығулар орындау.
4. Жаңа тақырыпты меңгеруге дайындық ретінде өткенді пысықтау.
II. Негізгі бөлім -25мин.
1.Тұздық алу жаттығулары.
2. Тұздық алу комбинатцияларын жетілдіру.
3. Қайталау жаттығулары.
III. Қорытынды бөлімі -5мин.
1. Бағалау
2. Үйге тапсырма.
І кезең (13-15 минут)
А ) Сабақтың ұйымдастыру кезеңі.
Оқушылармен сәлемдесу,түгендеу.
Ойларын сабаққа аудару
Ә) Бір орында тұрып жаттығулар жасау
Саусақтарға жаттығу жасау, 5-6 рет.
Мойын бұлшық еттеріне жасау, 3-4 рет.
Иыққа жаттығу жасау. 3-4 рет.
Қолды жоғары көтеріп оңға солға еңкею. 5-6 рет.
Қолды кеуденің тұсына қойып алға қарай керілу 5-6 рет.
Көзге жаттығулар жасау.
Үй жұмысын тексеру
Сұрақ- жауап әдісі:
Тоғызқұмалақ қандай ойын?
Ойынның аты не мағына береді?
Неше құмалақ қажет?
Қоштаушы деген кім?
Бастаушы деген кім?
Қазан деген не?
Ойынның қандай құралдарын білесіңдер?
Сұрақ- жауап ойыны: Топтан студентерді тізім бойынша шақырып тақтадан сұрақты алып сол сұраққа жауап береді.
Жаңа тақырыпты меңгеруге дайындық ретінде өткенді пысықтау.
Тоғызқұмалақ ойынының тақтасы көрсетіліп, құрылымына тоқталып өтеді.
ІІ кезең (20-25 минут)
1) 5-7 минут көлемінде оқушылардың жаңа тақырыпты өз бетінше меңгеруін ұйымдастыру (оқытудың проблемалық әдістері бойынша)..
2) Интерактивті тақта арқылы тұздық алу комбинатциясын көрсету.
3) Студенттер оқытушының бұйрығымен жаттығуды тоғызқұмалақ тақтасында орындайды.
4) Оқытушы тұздық алмасу комбинатциясын көрсетеді, Студентер комбинатцияны өз бетерінше қайталайды.
5) Студенттерді жаңа тақырыпты өз бетінше меңгеруін ұйымдастыру.
Студенттерді жұпқа бөліп әдістерді орындау:
6) Студенттер сабақ соңына қарай жұп болып уақытқа тұздық алу әдісімен
7) Сұрақ жауап.
1.Тоғызқұмалақ ойынына жалпы қанша құмалақ қажет?
А) 81 б) 82 с) 162
2.бірінші жүретін ойыншыны не деп атайды?
А) бастаушы б)Қоштаушы с) Жүрүші 3.Ойын тақтасында жалпы неше отау бар?
А)9 б)18 с)16
4.Әр жақтың жеңіп алған құмалағын салатын орын.
А)отау б)тақта с)қазан
5.Қай отауға тұздық қойылмайды?
А)тоғызыншы отауға б)екінші отауға с)алтыншы отауға
Бабаларымыз ұлттық ойындағы отауларды төмендегіше атаған.
№ 1 отау. Арт -деп атаған,себебі ойынның арты
№ 2 отау. Тектұрмас- онда құмалақ көп жатпайды
№ 3 отау. Ат өтпес – ешқашан айырылмайды
№ 4 отау. Атсыратар –осы отаудан басталғанда құмалақ тез
Таусылады
№ 5 отау. Бел – нағыз бел орта
№ 6 отау. Белбасар – бұл отаудың құмалағы, қарсы жақтың беліне дәл жетіп жатады
№7 отау. Қандықақпан - есептен жаңылдыратын қауіпті отау.Бұл отаудағы тұздық позицияда үлкен осалдық тудырады
№8 отау. Көкмойын –бұл отауды алқым деп атайды
№ 9 отау. Маңдай – ойынның маңдай алды отауы деп есептеген
Сабақты қорытындылау: Пайдалы кеңестер беру.
Студентерді бағалау: Сұраққа жауап беруіне байлынысты бағалау.
Тоғызқұмалақ ойыны қазақтың ұлттық ойын түріне кіре ме? Тоғызқұмалақ тақтасы неше бөлікке бөлінген? Әр бөлікте неше отау, неше қазандық бар? Тұздық ашуға болама және оны қалай ашамыз?
Тоғызқұмалақ терминдерін ата? Отаулардың аттарын білесің бе? Бірінші ойынды бастаған ойыншыны қалай атаймыз? Жұп, тақ сандар
Үйге тапсырма:
Тоғызқұмалақ тақтасындағы отау аттарының мағынасын
анықтау үшін іздену.
Оқытушы студентерге олең шумағын оқып береді.
Тоғызқұмалаққа байланыста өлең шумақтарын оқып беру.
Қызықтырған есепшіні, ойлыны,
Бабалардың бұл – ежелгі ойыны.
Екі адамға тең бөлінген «мал – жайы»,
Ойнау үшін тақтасы бар арнайы.
Бар он сегіз ұясы оның – кіші отау,
Екі қазан үлкен келген – іші отау.
Бір жүз алпыс екі – барлық құмалақ,
Сексен бірден – екі ойыншы тұр қамап.
Әрқайсысының сегіз ұя – «ойы» бал,
Әр ұяның дәл тоғыздан «қойы» бар.
Екі ойыншы – екі «қойшы» кезекпенен,
Түсіреді ұяға «қой» есеппен
Бір - бірінің ұясына айдайды,
«Қой – құмалақ», санын жіті аңдайды.
Ұяда қай жұп болса «қой» - құмалақ,
Бәрі қарсы қазанға кеп құламақ.
Солай талай қой қазанға түседі,
Есепке оны екі қойшы тізеді.
Кімде - кімнің қазаны тез толады,-
Сол ойыншы ұтып шыққан болды.
Қызықтырған бүгінде де ойлыны, Міне, осындай бабалардың ойыны.
