Трансформаторлар

Тұрмағамбетова Балқаш

Жосалы кенті , №121орта мектеп.

Физика пәні мұғалімі,бейінді оқыту жөніндегі орынбасар.

Сабақтың тақырыбы: Трансформаторлар

І. Сабақтың мақсаты:

А) Білімділік мақсаты:

Айнымалы токты кернеуді бірнеше есе арттырып немесе кемітіп, ал қуатты іс жүзінде шығындатпай түрлендіру трансформатордың көмегімен іске асырылатынын түсіндіру.

Б) Дамытушылық мақсаты:

Айнымалы токты алыс жерлерге жеткізгенде, шығынсыз жеткізуге болатынын өмірмен байланыстырып түсіндіру.

В) Тәрбиелік мақсаты:

Ғылыми – білімділікке қызығушылығын арттыру.

ІІ. Сабақтың түрі: Аралас сабақ

ІІІ. Көрнекіліктер: трансформатор сызылған плакат, трансформатор, реостат, электр шамы, тест сұрақтары.

ІҮ. Пайдаланылған әдебиеттер.

1. Физика Б.С.Арысқанов

2. Физика курсы А.В.Перышкин

3. Физиканы оқыту методикасы

4. Ауыл шаруашылығын электрлендіру

5. ИФМ журналы 2002 жыл

6. Физика Г.Я.Мякишев, Б.Б. Буховцев

Ү. Сабақтың өтілу барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі

А) Оқушылардың сабаққа қатысуын, дайындығын бақылау.

2. Өткен сабақты сұрау

А) Ток дегніміз не?

Б) Ток нешеге бөлінеді?

В) Генераторларға не жатады?

Г) Айнымалы ток генераторының құрылысы қандай?

3. Өткен сабақты қорыту.

4. Жаңа сабақты баяндау

Жоспары:

А) Трансформатор дегеніміз не?

Б) Трансформатордың құрылысы

В) Трансформация коэффициенті және пайдалы әсер коэффиценті

Г) Трансформатордың қолданылуы

Трансформатордың жұмысы электромагниттік индукция құбылысына негіздлген.

Айнымалы токты, кернеуді бірнеше есе арттырып немесе кемітіп, ал қуатты іс жүзінде шығындатпай түрлендіру трансформатор көмегімен іске асырылады.

Алғаш трансформаторды орыс ғалымы П.Н. Яблочков өзі ойлап тапқан «электр шамдарын» - қоректендіру үшін 1878 жылы пайдаланған еді.

Москва университетінің қызметкері И.Ф. Усагин трансформатцияның идеясын әрі қарай жалғастырды.

Трансформатор тұйық болат өзектен тұрады. Оған екі сым орамалары бар катушкалар негізділеді.

Біріншісі реттік орама делінетіні.

Айнымалы кернеу кезінде тіркеледі.

Бірінші реттік орама деп аталатын орамаға жүктеме электр энергиясын тұтынатын приборлар қосылады.

U₁ E₁ N₁

U₂ E₂ N₂

К – трансформатор коэфициенті

К

К 1 – трансформатор жоғарлатқыш

5. Жаңа сабақты пысықтау

А) Есеп шығару

Б) Тестпен жұмыс жасау

В) Жұмбақтар шешу

6. Қорытындылау

7. Оқушыларды бағалау

8. Үйге тапсырма

§ 24 Реферат жазу «Электр энергиясын өндіру және жеткізу».

К у б и к ә д і с і

1.Салыстырыңыз

Бір фазалы трансформатормен 3 фазалы трансформатордың айырмашылығы қандай?

2. Зерттеңіз

Трансформаторды ойлап тапқан кім? Кімнің идеясын жалғастырды?

3. Қолдаңыз немесе қарсы шығыңыз

Трансформатор еш жерге қажеті жоқ?

4. Әңгімелеңіз

Трансформатция коэфициенті және пайдалы әсер коэфициенті жөнінде не білесіз?

5. Суреттеңіз

Трансформатордың құрылысы туралы айту

7.Қолданыңыз

Трансформатрды қай жерлерге қолдануға болады?

Тест сұрақтары

1.Трансформатор не үшін қолданылады?

А) үш фазалы тоқта

Б) гидроэлектр станциясында

В) энергияны ретке келітіріп тұру үшін

2. Трансформатор құрылысы қандай?

А) бір катушка

Б) екі катушка бар өзекшеден тұрады

3. Трансформатор коэффициенті қандай?

E₁

А) N =

E₂

M

Б) E =

N₂

N₁ U₁ E₁

В) K = = =

N₂ U₂ E₂

4. Трансформатордың п.ә.к қандай?

А) U

Б) Ү

J₂ U₂

В) J =

J₁ U₁

5. Трансформация коэффициенті 5 төмендеткіш трансформатордың бірінші реттік обмоткасы кернеуі 220В желіге жалғанған. Екінші реттік обмотканың қысқыштарындағы кернеуді анықта.

Жұмбақтар

1.Бассаң түймесін шашады сәулесін

( Электр шамы)

2. Үш көзді батыр, жолды аңдып жатыр

( Бағдаршам )

3. Қызыл ішек дөңгелек сайда жатыр,

Ақ шәйнек бұрқылдап қайнап жатыр.

( Электр қыздырғыш )

4. Тоққа тисе мұрты ұзын, тбаны жазық,

Киімдердің қыртысын береді жазып.

( үтік )

5. Көкшіл айна үйдегі

Көрсетеді киноны.

( Теледидар )

6.Әрі шешен, әрі әнші, әрі күйші,

Әр үйде бар, тапқышым, кәне білші.

( Радио )