А-электр өрісіндегі заряд орын ауыстырғанда атқарылатын жұмыс,q – заряд; U –кернеу. Электр тогының жұмысы –ток күші, кернеу және жұмысты істеуге кеткен уақыттың көбейтіндісіне тең. ХБЖ-де электр тогының жұмысы 1Дж=1Аּ1Вּ1с. Токтың қуатын табу үшін өткізгіштегі ток күшін және кернеуді өлшеп, олардың көбейтіндісін табу керек. ХБЖ-же қуат бірлігі 1Вт. 1Вт=1Аּ1В. Өткізгіштердің қызуы олардың кедергілеріне тәуелді болады; өткізгіштің кедергісі неғұрлым үлкен болса, ол соғұрлым қатты қызады. Джоуль-Ленц заңы: Өткізгіш бойымен ток жүрген кезде, өткізгіште бөлінетін жылу мөлшері ток күшінің квадартына, өткізгіш кедергісіне және токтың жүру уақытына тура пропорционал болады: Топтық жұмыс «Мәтінмен жұмыс» (13 минут) Берілген мәтінді әр оқушы өз бетінше оқиды. Келесі кезекте топтарға төмендегі сұрақтар таратылады. 1. Электр тогы жұмысының формуласы қалай өрнектеледі, өлшем бірлігі қанадй? 2. Тізбектің бөлігіне арналған Ом заңын пайдаланып ток жұмысының формуласын өрнектеп беріңдер? 3. Электр тогы қуатын есептеуге арналған формуланы қорытып шығарыңдар, өлшем бірлігін ата? 4. Джоуль - Ленц заңы қалай жазылады, түсіндір? Берілген сұрақты топта өзара талқылайды. Әр топтың баяндамашылары сұраққа кезектесіп жауап береді. (Жауаптарын критериий арқылы формативті бағалайды.)
Кітаппен жұмыс. 21-жаттығу (5 мин) №7. Жүкшығырын айналдыратын электрқозғалтқышы 9120 Дж-ге тең жұмыс атқарады. 4А ток күшінде 24 Кл заряд өткендегі электромотордың қуатын табыңдар. (6кДж) №8. Кедергісі 20 Ом өткізгіштен 5 мин ішінде 300 Кл мөлшерінде электр өтеді. Берілген уақыт мезетіндегі токтың жұмысын есептеңдер. (1520 Вт) 1. Деңгейлік тапсырмалар. (5 мин) №1. Ток күші 3А, кернеуі 220 В желіге қосылған электршәйнегінің қуатын анықта. (660 Вт) №2. Кернеу 220 В, ток күші 5А желіге жалғанған электрқыздырғыш 30 мин жұмыс істегенде, қанша жылу мөлшері бөлінеді? (1980 кДж) №3. Троллейбустың электрқозғалтқышы 200 А ток күшін тұтынады және 600 В кернеумен жұмыс істейді. Оның қуаты қандай? Ол 1 сағ ішінде қанша жұмыс атқарады? Жауапты Дж және кВт*сағ түрінде беріңдер. (2160МДж және 600кВт*сағ) |