Ядроның нуклондық моделі

Ядроның нуклондық моделі

11 сынып ашық сабақ

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Атом ядросының құрамымен таныстыру, протон мен нейтронның ашылуы, ядроның нуклондық моделі, изотоптар изобаралар туралы түсініктерін қалыптастыру, ойлау қабілетін дамыту, білімге құштарлығын, дүние танымдық көзқарасын арттыру.

Дамушылық: оқушылардың өзбетімен, ұжыммен жұмыс істеуге үйрету. Әр оқушының білімдік, ұжымдық қабілетін ояту, есте сақтауын, ой – өрісін дамыту, оқушыларды шығармашылықпен жұмыс істеуге дағдыландыр, танымдық белсенділігін арттыру.

Тәрбиелік: көпшіл, ұйымшыл болуға баулу, ынтымақтастыққа, өзін – өзі басқаруға, бақылауға, білім деңгейіне қарамай, серігін, көршісін қадірлей білуге патриоттыққа, еңбек етуге баулу.

Сабақтың типі: Аралас сабақ. Мұнда оқытудың негізгі принципі ретінде теория мен практиканың бірлікте болуы алынып отыр. Оқушылар сабақтың материалын практика жүзінде есептер шығара отырып игереді.

Оқыту тәсілдері: Ұжымдық оқыту, деңгейлік саралап оқыту технологиялары.

Пәнаралық байланыс: Химия

Сабақтың әдісі: Түсіндірмелі баяндау, сұрақ – жауап, салыстыру.

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру.

2. Үй тапсырмасын тексеру.

«А» тобына: «Атом ядросы» тақырыбын оқып, сұрақтарға дайындалу.

«В» тобына: «Атом ядросы» тақырыбын оқу, есептер шығару.

«С» тобына: : «Атом ядросы» тақырыбына сатылай кешенді талдау.

Тану

• Атомның ядролық моделі.

• Атом ядросының заряды.

• Атом ядросының массасы.

• Ядролық физикадағы өлшем бірліктері.

• Атом ядросының өлшемі мен пішіні.

Маңызды түйін:

• Маңыздысы: Атом ядросының ашылуы, теориялық және эксперименттік физика атом ядросының құрылысы мен оның қасиеттері туралы тың мәселелер қойылды. Осылайша ядролық физика деп аталатын физиканың жаңа бір тармағы өмірге келді.

Түйіндісі: Ядролық физика атом ядросының құрылымын,қасиеттерін, оның түрленуін зертейді, микроәлемде болып жатқан құбылыстарды қарастырады. Элементар бөлшектердің табиғатын, өзара әсерлесуі мен түрленуін зерттейді. Ядролық энергетиканың дамуын қарастырады.

3. Жаңа оқу материалын белсене әрі саналы түрде игеруге дайындық немесе мақсат қою кезеңі:

Компьютерден «Электронды оқулықтар» арқылы Атом моделінің түрлерін көрсету.

• Осы модель түрлеріне қарап отырып, қандай тұжырым жасауға болады?

• Атом оң зарядталған ядро мен теріс зарядталған электрондар жиынтығынан тұрады.

• Жасалған тәжірибелердің нәтижесін талдау барысында атомның ядролық моделі ашылды. Атом ядросының ашылуы, теориялық және эксперименттік физикада атом ядросының құрылысы мен қасиеттері туралы тың мәселелер қойды. Бүгін біз атом ядросының нуклондық моделімен танысатын боламыз.

4. Жаңа білімді меңгерту:

- резерфорд тәжірибесін проектордан көрсету;

1. Протонның ашылуы

2. Чедвик тәжірибесін компьютерден көрсету.

3. Нейтронның ашылуы

4. Атом ядросының құрамы

5. Изотоптар

5. Оқушылардың жаңа білімді меңгергенінің алғаш тексерілуі (сұрақ-жауап арқылы)

1. Протон қалай ашылды?

2. Массалық сан дегеніміз не ?

3. Табиғатта еркін нейтрондар неліктен аз кездеседі?

4. Нуклондар дегеніміз не ?

5. Нуклидтерді қалай түсінесің ?

6. Химиялық элемент изотоптарындағы негізгі айырмашылық неде?

7. Изобаралар деп нені айтады?

6. Жаңа білімді пысықтау немесе бекіту кезеңі (әр топқа деңгейлік тапсырма беріледі)

«А» тобына сөзжұмбақ шешу тапсырылады:

1. Нейтронды ашқан ғалым?

2. Ядролық зарядтары бірдей, массалық сандарды әр түрлі элементтер атомының атауы?

3. Ядродағы нуклондардың жалпы саны қалай аталады?

4. Сутегі атомының ядросы қалай аталады ?

5. Атом ядросының балама атауы?

6. Ядро құрамына кіретін заряды жоқ бөлшек ?

7. Қандай элементтің спектрі ең қарапайым және толық зерттелген ?

Сөзжұмбақты дұрысм шешсеңдер ерекше торкөздерде пайда болған сөз туралы маңызды мәлімет алатын боласыңдар.

«Високос» жылы туралы мәлімет.

Дүние жүзілік календарь бойынша үш жыл қатарынан 365 күнен есептеледі де, 4 – ші високос жыл 366 күн болады. «Високос» - латынның «биссекстилис» сөзінен шыққан, оның мағынасы – «екі рет алтыншы» деген сөз. Ертеде Римде 366 күн болатын ақпандағы бір аптаның алтыншы және жетінші күндері екеуі де алтыншы күн болып саналған. «Високос» осыдан шыққан. Оның үстіне 366 деп жазғанда екі алты бар. Қазақ календарында «Високос» толық жыл «толық жыл», «ұлы жыл», «жұп жыл» деп әртүрлі аударылған. Кейбір газет – журналдарда «кәсиса жыл», «кібісе жыл» деген баламалар да кездеседі. Саны төрке бөлінетін жылдар кібісе жылдар деп аталады.

«В» тобына жаңа оқу материалы бойынша дайындалған 10 сұрақтан, 5 жауаптан тұратын тест тапсырмасын шешу тапсырылады.

1. Ядросында 6 протон 8 нейтрон бар атомның қабықшасында қанша электрон бар?

2. Оттегі изотобының ядросында қанша протон және нейтрон бар?

3. F элементі яросының заряды неге тең?

4. Атомдардың құрылымы қандай?

5. Атом ядросы қандай бөлшектерден тұрады ?

6. Ядродағы нейтрондар санын қалай табуға болады?

7. Бөлшектердің қандай жұбы нуклондар деп аталады?

8. Резерфордтың атом ядросы моделін жасауға қандай тәжірибе негіз болды ?

9. Ядросында 7 протон, 8 нейтрон бар бейтарап атомның электрондық қабықшасында қанша электрон бар?

10. Атом ядросы зарядының белгісі қандай?

«С»тобының тапсырмасы – есептер шығару:

1. Атомның ядросында 7 протон, 7 нейтрон және 51 протон, 71 нейтрон; 101 протон, 155 нейтрон болатын химиялық элементтерді анықтаңдар?

2. Оттегінің О изотоптарының құрамы қандай?

3.Бром атом ядросының зарядын кулонменжәне массасын анықтау керек.

4. Уран U атом ядросының радиусы суттегі H атом ядросының радиусынан неше есе үлкен?

7. Қорытындылау: Жаңа оқу материалын үй тапсырмасымен біріктре отырып, оқу материалын ең түйінді мәселесін айту, плакаттар мен жұмыс жасау.

8. Оқушылар білімін бағалау

9. Үйге тапсырма