Электр өрісі. Кернеулік

Сабақ тақырыбы: §§8.3.8.4. Электр өрісі. Электр өрісінің кернеулігі.

Сабақ мақсаты:

1. Оқушыларға электр өрісі, электр өрісінің кернеулігі туралы түсінік беру.

2. Оқушыларды ғылыми ой қорытындыларын жасай білуге дағдыландыру.

3. Жауапкершілікке, тиянақтылыққа, еңбекқорлыққа тәрбиелеу.

Сабақ түрі: жаңа сабақ

Сабақ әдісі: баяндау, сұрақ-жауап

Көрнекілігі: слайд,сыни тұрғысынан ойлау, деңгейлік есептер,семантикалық карта.

Сабақ барысы:

І.Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау.

ІІІ.Кім жылдам: Физикалық шамалар (семантикалық карта).

ІV. Жаңа сабақ.

V. Бекіту сұрақтары.

VI. «Ойлан.Жұптас.Бөліс» әдісі.(деңгейлік есептер).

VII.Сергіту сәті.(Ия,Жоқ).

VIII.Қорытындылау.

IX. Рефлексия.

Х.Бағалау.

XІ.Үйге тапсырма.

І.Ұйымдастыру кезеңі. топқа бөлу.

ІІ.Үй тапсырмасын сұрау.

1. Қандай заряд нүктелік заряд деп аталады.

2. Кулон заңынын ашылуы.

3. Кулон заңы.

4. k – пропорционалдық коэффициентінің сандық мәні қаншаға тең.

5. Электр заряды қандай бірліктермен өлшенеді.

III.Кім жылдам: Физикалық шамалар (семантикалық карта).

ІV. Жаңа сабақ.(семантикалық карта)

Ағылшынның ұлы физигі М.Фарадей алыстан әрекеттесу теориясына қарсы шықты

Фарадей идеясы бойынша электр зарядтары біріне –бір тiкелей әсер етпейдi.Олардың әрқайсысы қоршаған ортада электр өрiсiн туғызады. Бiр зарядтың өрiсi екiншi зарядқа әсер етедi, және керiсiнше осы екінші заряд өрісі бірінші зарядқа әсер етеді. Зарядтан қашықтаған сайын өріс әлсірей береді.

Электр өрісінің басты қасиеті – оның электр зарядтарына белгілі бір күшпен әсер ететіндігінде.

Тыныштықтағы зарядтардың электр өрiсiн электростатикалық өріс деп атайды. Электр өрiсi осы зарядтармен қоршаған кеңiстiкте бар болады және онымен үздiксiз байланыста болады.

Электр өрiсiнiң кернеулiгi – берiлген нүктедегi электр өрiсiн сипаттайтын векторлық шама, және ол өрiстiң берiлген нүктесiнде орналасқан нүктелiк зарядқа әсер ететiн күштiң заряд шамасына q қатынасына тең:

векторының бағыты оң зарядқа әсер ететiн күшке бағыттас, және терiс зарядқа әсер ететiн күш бағытына керi бағыттас.

Кернеулiк - электр өрiсiнiң күштiк сипаттамасы болып табылады. Электр өрiсi тарапынан әсер ететiн күш мынаған тең:

Кернеулік векторлары барлық нүктелерде бірдей электр өрісі біртекті өріс деп аталады.

- нүктелік заряд өрісінің кернеулігі

Кернеуліктің өлшем бірлігі 1Н/Кл=1 В/м

Күш сызығы деп бағыты өріс нүктесіндегі керенуліктің бағытымен сәйкес келетін, осы нүктеге жүргізілген жанаманы айтады.

Күш сызықтарының қасиеттері:

1. Күш сызықтары үзіліссіз.

2. Күш сызықтары еш жерде қиылыспайды.

Кернеулік вектрорлары барлық нүктелерде бірдей электр өрісі біртекті өріс деп аталады.

Суперпозиция принципі: зарядтар жүйесі тудыратын өрістің кернеулігі әрбір жеке зарядтар тудыратын өріс кернеуліктерінің векторлық қосындысына тең.

Электр өрісінің қолданылуы:

1. Матаның бетіне түк салуда.

2. Балық зауытындабалық кептіріп сақтайды.

3. Трубалардан шыққан түтіндерді тазартуда.

4. Бидайды тазалап сорттауда.

5. Заттарды жалтырату үшін лактарда.

V. Бекіту сұрақтары.

1. Электр өрісінің кернеулігі деп нені түсінеміз?

2. Электр өрісінің негізгі қасиеті қандай?

3. Электр өрісінің күш сызықтары дегеніміз не?

4. Кернеуліктің суперпозиция принципін айтындар.

5. Электростатикалық деп қандай өріс аталады?

6. Қандай өрістер біртекті деп аталады?

VI. «Ойлан.Жұптас.Бөліс» әдісі.(деңгейлік есептер).

А тобы

1. Өрістің қандай да бір нүктесінде 2 нКл зарядқа 0,4 мкН күш әсер етеді. Өрістің осы нүктесіндегі кернеулікті табыңдар.

2. Электр өрісінің кернеулігі 2 кВ/м-ге тең нүктесінде орналасқан 12 нКл зарядқа қандай күш әсер етеді?

Б тобы

1. 2*10^-8 Кл зарядтан 2*10^-2 м қашықтықтағы өрістің кернеулігі қандай?

2. Кернеулігі 3,7*10⁶ Н/Кл өрісте 8,6 мкКл зарядтың осы өрістен қашықтығы қандай?

С тобы

1. Нүктелік заряд электр өрісін туғызады. Осы зарядтан 12 см қашықтықтағы өрістің кернеулігі 345 кН/Кл болса, ол зарядтан 3 см қашықтықтағы өріс кернеулігі қандай?

2. Кернеулігі 4*10⁵ В/м болатын біртекті электр өрісіне әрекет ететін күшті табыңдар.

VII.Сергіту сәті.(Ия.Жоқ).

1. Электрон заряды теріс.

2. Электр тогын өткізетін диэлектрик.

3. Атом электрон мен ядродан тұрады.

4. Электрон қосып алған атом теріс ион.

5. Пластмасса шелек электр тогын өткізеді.

6. Атомды зерттеген Галилей.

7. Зарядтың 2 тегі бар.

8. Ядро теріс ион.

9. Атом молекуладан тұрады.

10. Атом ядросы оң зарядталған

Жауабы: 1.Ия. 2. Жоқ. 3.Ия. 4.Ия. 5.Жоқ. 6.Жоқ. 7.Ия. 8.Жоқ. 9.Жоқ. 10.Ия.

VIII.Қорытындылау.(Біз нені білдік?).

IX.Рефлексия.

Рефлексия

1. Жеке басымның жұмысымның нәтижесі деп мен төмендегіні есептеймін:

А. Теорияны түсіндім. В. Есептер шығаруды ұйрендім. С. Өткен тақырыптарды қайталап

өттім.

1. Сабақ үстінде есеп шығарғанда өздеріне не жетіспеді деп ойлайсындар?

А. Білім. В. Уақыт С. Есептерді жақсы шығардым.

1. Сіздерге сабақ үстіндегі қиыншылықтарды жеңуге кім көмек жасады?

А. Сыныптастар. В. Мұғалім . С. Оқулық.

X.Бағалау.

XІ.Үйге тапсырма. §§8.3.8.4.