Саба?ты? ма?саты: Білімділік. Хан бас?ар?ан мемлекеттік бас?ару ж?йесіні? ерекшелігі, ханны? ат?аратын ?ызметі ж?не ?аза? ханды?ыны? ко?амдык саяси ??рылысымен таныстыра отырып, аты а?ыз?а айнал?ан Кенесары?а дейінгі ?аза? хандарыны? ?ызметіне ба?а беру.
Дамытушылы?. ?азіргі ?аза?стан Республикасы мен ?аза? ханды?ыны? мемлекеттік бас?ару ж?йесін салыстырып, ерекшеліктерін таба білуге ?йрету.
Т?рбиелік. ?аза? хандарыны? ?лт мемлекеттігіні? негізін салуы мен ны?айту жолында?ы ерлікке толы е?бектеріне ба?а бере отырып, оларды? ?аза? ханды?ын жау?а бермей, ?лан-?айыр жерді ?рпа??а м?ра етіп ?алдыруда ат?ар?ан ?ызметін ?лгі етіп, жастарды? бойларына сі?іру.
Саба?ты? т?рі: аралас ?дісі: интерактивті П?наралы? байланыс: география
К?рнекілік:1. ?аза? хандары. Абылай хан, Кенесары хандарды? портреттері.2. ?аза? ханды?ы ??ыл?аннан ?аза?станда ханды? билікті? жойыл?ан?а дейінгі кезе?дері сипаттал?ан жеке карталар. Кесте.
?йге берілген тапсырмаларды т?мендегі с?ра?тар негізінде тексеремін. С?ра?тарды сыныпты екі н?с?а?а б?ліп таратамын.І-н?с?а.1. «?аза?» деп ал?аш?ыда кімдерді атады?
2. Алтын Орда мемлекетіні? негізін салушы хан.
3. Жошы хан к?мбезі кайда орналас?ан?
4.1227 жылы Жошы ?лгеннен кейін, оны? ?лысын кай балалары иеленді?
5. Алтын Орда мемлекетіні? хал?ын ?алай атады? Ал-тын Орданы? ыдырауы кай ?асырда ж?рді?
6. ?аза? ханды?ыны? негізін ??р?ан хандарды ата?дар.
7. М. Ж. К?пеев ?аза? хал?ыны? ж?не мемлекетіні? пайда болуын аты а?ыз?а айнал?ан ?ай ханны? есімімен байланыстырады?
ІІ-н?ска.1. А? Орда мемлекеті ?алай пайда болды?
2. Орда Ежен ?рпа?тарынан А? Ордада?ы билікті 1428 жылы кім тартып алды?
3. ?біл?айырды? билігін мойындама?ан рулар Шу ?зені бойына к?шіп болаша? ?ай мемлекетті? негізін салды?
4. ?лы ж?з тайпалары ?ай айма?ты мекендеді?
5. Алаш тайпалары б?рын ?ай мемлекетті? ??рамында ?мір с?рген?
6. Ш. ??дайбердиевті? «Шежіресі» бойынша Алтын Орда мемлекетіні? ?збек, ?аза?, но?ай болып б?лінуіні? себебі неде?
7. ?аза? ханды?ыны? орны?уы ?ай ханны? есімімен байланысты?
Жа?а саба?ты? жоспары:1. Хан-ел билеушісі.
2. ?аза? ханды?ыны? ?о?амды? ??рылысы.
3. Аты а?ыз?а айнал?ан ?аза? хандары. Алаша хан.
4. Уыз хан.
5. Жошы хан.
6. Орда Еженнен тарайты? ?аза?ты? ?лы хандары. ?азіргі кезде д?ние ж?зінде 200-ден аса мемлекет бар.
Республика - мемлекет басшысы белгілі бір мерзімге сайланатын халы?ты? бас?ару т?рі.
Монархиялы? - ?кеден бала?а м?ра ретінде берілетін, мемлекетті бір ?улетті? бас?ару т?рі.
Б?гінде монархиялы? т?ртіп са?та?ан мемлекеттер ?лі де бар. Сол сия?ты XIX ?-?а дейін ?аза? елінде монархиялы? ж?йе са?талып мемлекетті Шы??ысханнан тарайтын т?ре ?рпа?тары бас?арды. ?аза? билік ж?йесін кестені? к?мегімен т?сіндіремін.
Осы кестені? негізінде оларды? ?ызметіне ?ыс?аша то?талып ?темін немесе ?здеріне тапсырма беремін.
Саба?ты? келесі сатысында ?аза? хандарыны? тарихына то?таламын. Алаша хан, Уыз хан, Жошы хандарды? билік еткен жылдарын д?птеріне жаз?ызып ?ояды. Оларды ?осымша ?дебиеттерді пайдалана отырып, ??гімелеп беремін. О?ушылар?а Алаша хан?а, Жошы хан?а арналып салын?ан к?мбездерді? суреті к?рсетіледі.
Одан кейінгі ?аза? хандары та?ырыпшасын о?ушылар?а кезек-кезек о?ытып, ?ал?ан о?ушылардан мазм?нын с?раймын. Д?птерге о?ушылар «?асым ханны? ?ас?а жолы», «Есім ханны? ескі жолы», «?з Т?укені? «Жеті жар?ысы» деп жазып ?ояды.
?орытындылау: ?аза? д?ст?рінде ірі ?лыстар?а билік ж?ргізген с?лтандарды да хан деп д?ріптеді. Дегенмен алтын та?та отыр?ан ?лы хандарды? орны жо?ары бол?ан. ?аза? хал?ы хандарын сыйлап ак киізге кетеріп отыр?ан, сонымен бірге ?аза?ты? хандары караша елін, ту?ан жерін ??рметтеген, игі жа?сыларын сыйла?ан, елге жау келгенде алдымен ?арсы т?р?ан. Хандарды? ішінде жауымен жа?аласып со?ыста ?айтыс бол?андары да аз емес.
Бекіту ?шін мына с?ра?тарды ?оямын:
1. Ханны? ат?аратын ?ызметіне ба?а бері?дер.
2. Хан болу ?шін ?андай басты талап ?ойылды?
3. ?аза?ты? ?андай хандарымен, оларды? ерлік істерімен танысты?дар?
Ба?алау: ?йге тапсырма. 29-параграфты о?у.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Бір ?алыпты электр кернеуі. Вольтметр »
Сабақтың тақырыбы: § 15. Қола дәуірінің қоныстары
Сабақтың мақсаты:Білімділік:Қола дәуірі, оның адамзат тарихындағы маңызы, қола дөуірінің мәдениет ескерткіштері, оның ерекшеліктері туралы білім беру.
Дамытушылық: Қола дәуірінің адамзат баласының басынан кешірген тарихи кезеңдегі орны жөнінде, кола туралы түсініктері мен оның басқа металдардан артыкшылығы пен ерекшелігін ашып көрсете білу, картаның көмегімен қола дәуірінің Қазақстан аумағындағы аймақтарын аныктай білу кабілеттерін дамыту.
Тәрбиелік:Адамзат дамуындағы ұлы жетістіктердің еңбектің аркасында келгендігін айта отырып, оқушыларды еңбекті сүюге, адамгершілікке тәрбиелеу. Қазақ жерінің тарихы адамзат тарихының құрамдас бөлігі екенін үғыну.
баяндау Пәнаралық байланыс: география
Көрнекілік:1.«Ежелгі Қазақстан» картасы.2. Жергілікті өлкетану мұражайындағы қола дәуірінің ескерткіштері.
3. Тас бетіне түрлі суреттер салынған қола дәуірі адамдарының рухани мәдениеті туралы түсінік беретін суреттері.
Сабақтың барысыI. Ұйымдастыру кезеңі. II. Үй тапсырмасы.
Үй тапсырмасын параграфтың соңындағы мына сұрақ-тапсырмалардың көмегімен бірнеше оқушыдан жеке-жеке сұрап шығамын. 1. Ежелгі тас дәуірінде қоршаған орта, табиғат кандай болды?
2. Орта тас дәуірінде қандай аң аулайтын құралдар шықты?
3. Мезолит дәуірінде қандай өзгерістер орын алды?
4. Мезолит аңшылары кандай жетістіктерге жетті?
5. Жаңа тас дәуірінде қандай ірі жаңалықтар болды?
Жаңа такырыптың жоспары: 1. Қола дәуірі.
2. Қола дәуірінің ерекшелігі.
3. Қола дәуірі (мық) мәдениеті.
4. Ескерткіштері.
Тас дәуірінен кейінгі ірі дәуір қола дәуірі деп аталады Ол б.з.б. II—I мыңжылдықты камтиды. Одан кейін коланың мыстан айырмашылығын ашып көрсетемін. Қола мыс пен калайының қосындысы. Бұдан кейінгі уақыттарда адамдардың негізгі шаруашылык құрал саймандары негізінен қоладан жасала бастағанын, оны игеруді адамдар калай үйренгені жөнінде кызықты етіп әңгімелеп беруге болады. Еуразияның далалы аймақтарында қоланы игеру ісі ерекше қарқынмен дамыды. Қола дәуірінде рулық қатынастар біржола ыдырап, арнайы шаруашылықпен айналысатын тайпалық бірлестіктер пайда болды. Одан кейін кола дәуіріндегі ерекшелігін мына кесте түрінде ашып көрсетемін. Қоладәуірініңерекшелігі Түсті металдар мен алтынды игеру
Көшпелі мал шаруашылығының пайда болуы
Теселі егіншіліктің пайда болуы
Андрон (мық) мәдениеті тақырыпшасын окушыларға кезек-кезек оқытамын, ал қалған окушылар оның мазмұнын түсіндіреді. Оқушылардың Андрон мәдениеті туралы түсінігін еске жаксы сақтауы үшін мына төмендегі тірек сызбаны пайдаланамыз . Мық
Орталык Қазақстан
Бұғылы
Ачинск
Андрон мәдениеті
Кент арий, тур, қиян
150-жуьщ қабір 30-ға жуық коныс
егіншілік
мал шаруашылығы
Қола дәуірінің ескерткіштері Қазақстанның солтүстік, орталық және батысынан табылған. Солардың негізгілері Алексеевка, Ұралысай, Тастыбүлак, Тамғалы, Петровка, Бесбай, Алғабас, Беласар, Бұғылы, Қанай, Беғазы-Дәндібай мәдениеттері. Оқушыларға қосымша мәлімет ретінде Беғазы-Дәндібай мәдениеті туралы әңгімелеп айтып беремін. А. X. Маргулан. Бегазы-ДандыбаевскаякулътураҚентральногоКазахстана. Алма-Ата, 1979; Ғұламатұлга, тағдыр, тагылым(ӘлкейМаргрлантуралыестелікмақалалар). Павлодар, 2004.
Жаңа тақырыпты меңгерудің келесі сатысы сабакта өткен жаңа сөздер бойынша жұмыс: алдын ала үйден дайындап жазып әкелген теселі егіншілік, Андрон мәдениеті, петроглифтердеген сөздер жазылған плакатты тактаға іледі. Тақырыпты окушылар калай меңгергендігін тексеру үшін төмендегі сұрактарды коямын. Оқушылар сұрактың жауабын жылдам беруі тиіс.
1. Қола дәуірі кай кезеңді камтиды?
2. Қола калай алынады?
3. Қола дәуірінің үш ерекшелігін айтып беріңдер
4. Қола дәуірінің ірі мәдениеті неліктен Андрон немесе мық мәдениеті деп аталады?
5. Қола дәуірінде Қазақстан тұрғындарын қалай атаған?
6. Қола дәуірінің ескерткіштері ең көп шоғырланған өңір?
7. Қазак жерін кола дөуірінде мекендеген тайпалар қан-дай тілдік топқа жаткан?
9. Ңола дәуірінде егіншіліктің қандай түрі пайда болды?
10. Қола дөуірінің ескерткіші Беғазы-Дәндібай мәдениетін ашкан көрнекті ғалымды ата.
Үйге тапсырма. 15-параграфты оқып, соңындағы сұрак-тапсырмалар бойынша дайындалып келу. Қола дәуірінің еңбек кұралдарының суретін өздерінің ойынша салып келіп, әңгімелеп айтып беру.
