Конвекция (лат.convectio— әкелу, жеткізу)-атмосферада — жер бетіндегі неғұрлым жылыған (тығыздығы кем) ауа массасының немесе ағынының жекелеген бөліктерінің жоғары көтеріліп, онымен бір мезгілде неғұрлым салқын (тығыздау) ауа массасының төмен түсуі. Әдетте, ауаның көтерілу жылдамдығы бірнеше м/с болады (кейде 20—30 м/с-ке дейін барады). Конвекцияның нәтижесінде конвекциялық бұлттар мен конвекциялық жауын-шашындар түзіледі;мұхиттағы конвекция— температура немесе тұздылықтың өзгеруі нәтижесінде судың тығыздығы өзгеруінен туындайтын вертикаль қозғалысы. Конвекция нәтижесінде су араласып, оның вертикаль бойынша физикалық және химиялық сипаттары теңеседі, төменгі қабаттары оттекпен және жоғары қабаттары қоректік заттармен молығады.Қатты денелерде және вакуумда конвекция болмайды.
Қуан, шаттан балақайЖарқырайды аспандаКүн алақай!Атқан таңға, шыққан күнгеСәлем беріп,Тілейік бақыт, баршаңызға осындай.Қайырлы таң апайлар мен ағайлар!Біз- ерекше боламыз,Біз еңбекқор боламыз!
Cұйық немесе газ бөлшектерінің температурасындағы айырмашылықтар әсерінен туындайтын, сол бөлшектердің жоғары-төмен қозғалуымен сипатталатын ағым.
100ᵒС-тағы 1мᶟсудың массасы 0ᵒС-тағы 1мᶟсудың массасын 42кг-ға кем болады. Шәугімдегі су осы себептен тез қайнайды.Судың төменгі қабаты қызғанда,оның көлемі ұлғайып жеңілдейді де,жоғары көтеріледі,ал олардың орнын суық су толтырады.
100ᵒС-тағы 1мᶟауаның массасы 0ᵒС-тағы 1мᶟауаның массасынан 1,4есе аз.Желдеткішті ашып,біз бөлмеге суық ауа ағынын жібереміз.Осы бөлмедегі ауаға қарағанда ауырлау,сондықтан жылы ауаны жоғары ығыстарып,желдеткішке апарады. Біз қарастырған жағдайларда,жылу берілудің конвекция деп аталатын түрін бақыладық
Тұрмыста және техникада кеңінен қолданылатын табиғи конвекция жеткіліксіз болғанда, еріксіз конвенцияны пайдаланады.Мысалы,ауаның немесе газдың жылдам және біркелкі жылуы үшін оларды сорғымен немесе араластырғышпен араластырады.Салмақсыздық жағдайында табиғи конвекция мүмкін емес.Сондықтан ғарышқа ұшу барысында еріксіз конвекцияның көмегінсіз жасанды серіктің корпусы салқындамайды, шам жанбайды.Онда шырпыны, газ жанарғысын пайдалануға болмайды, өйткені жану өнімдері жалыннан алыстатылмайды және ол оттектің жетіспеушілігінен өшіп қалады.Конвекция– атмосферада – жер бетіндегі неғұрлым жылыған ауа массасының немесе ағынының жекелеген бөліктерінің жоғары көтеріліп, онымен бір мезгілде неғұрлым салқын ауа массасының төмен түсуі. Әдетте, ауаның көтерілу жылдамдығы бірнеше м/с болады (кейде 20 – 30 м/с-қа дейін барады). Конвекцияның нәтижесінде конвекциялық бұлттар мен жауын-шашындар түзіледі.
Конвекция латын тілінен аударғанда қандай мағынаны білдіреді
бөлу
араласу
қайнау
Тұрмыста және техникада кеңінен қолданылатын табиғи конвекция жеткіліксіз болғанды қандай конвекция пайданылады?