Физика -?лем кілті

Сабақтың аты:Физика-әлем кілті

Сабақтың мақсаты:

Білімділік:Әр түрлі тапсырмаларды орындау арқылы оқушылардың мектепте алған білімдерін жүйелеу, пысықтау.

Дамытушылық:Жарыс сабақ барысында әр оқушының өз бетімен тез әрі озық ойлауға, ойын саралап нәтиже шығара білугі үйрету.

Тәрбиелік: Ұқыптылыққа,бірізділікке,тапқырлыққа баулу,іскерлік қабілетін дамыту.

1-бастаушы

1.Ғылымдардың ғылымы,

Физика жайында

Кешімізді бастаймыз

Жас достарым,

Мұны жақсы ұғайық ,

Физика құрметтеуге лайық ,

Дүниедегі құбылыстың мәнін де

Табиғатта қозғалыстың бәрін де

Мүмкін емес физикасыз түсіну

Физика әлем кілті бүгінде

3.Армысыздар, құрметті жиылған қауым, ардақты ұстаздар, қадірлі қонақтар, сайыскерлер. Бүгінгі Физика- әлем кілті атты сайысымызға қош келдіңіздер

5.Біз бүгінгі сайыстың көңілді, осы сайысқа қатысушылардың көңіл-күйлері жақсы болғанын қалаймыз.Сол себепті физик ғалымдар туралы әзіл- қалжыңмен бастағалы отырмыз. Американ өнертапқышы Эдисонның үйіне достары келгенде қақпасын ашуға көп күш жұмсайды екен. өзің өнертапқышсың, мына қақпаның есігін оңай ашатын құрылғы неге жасамайсың ?-дегенде, Эдисон Маған бұдан артық қандай қақпа керек.сіздер әрбіреуің есікті тартып ашқан сайын менің бақшама 10 лсу қүйылады- деген екен.

7. Айта берсек әзілдер жеткілікті ғой. Ортаға сайысушы тоттарды шақырайық.

Ал, оқушы, ұстаздар

Ортаға назар салайық.

Сайыскерлер шықпақ сайысқа

Қолсоғып қарсы алайық.

Архимед тобын ортаға шақырамыз

9. Кулон тобын шақырамыз.

11.Сайысымыздың 1- кезеңі шапшаңдық сайысы 4 топқа бірдей мазмүнды 4есеп беріледі. Есепті бұрын шешкен топ дұрыс жауабын тақтадан көрсетеді. Ол топ 5 ұпацға ие болады.

13. Келесі сайыс Логикалық жұбын табыңдар деп аталады .Екі бағанда берілген сөздерді физикалық мағынасына қарай біріктіру керек Әр топ өз жауабын әділқазыларға тапсырады.

15. Келесі сайыс Терминдерді білесіз бе? Әрбір терминнің қай тілден енгенін білу керек.Топтар кезекпен жауап береді. 2мүмкіндік беріледі. Бірден жауап берсе 3 ұпай,1рет қателессе 2 ұпай ғана алады.

17. Физика тілдесер табиғаттың тілі екен ңой

Көз тартар сұлулықтың сыры екен ғой

Аттасаң аяғыңды алдыңды орап

Артыңнан қалмайды екн тіріде ол

Салған ән, айтылған сөз, ішілген ас

Ғарыштың кемелері,атылңан тас

Аққан су,соққан дауыл, айтылған жыр

Бәрінің бағынары физика ғой

2-бастаушы

2.Физика еді өмірдің,

Асыл бірүлкен саласы.

Жаңарды сол физикамен

Елімнің өзен,даласы

Түсіріп аспан заңын жүмыр жерге

Бақтырып жұлдыздарды ескен желге

Жансызға жан бітіріп,қолға салып,

Физика кереметті көрсетті елге

4.Бүгінгі кеш қызықты кеш

Көрермендер халайық

Ой түйсікті қозғап қазір

Биік қанат қағайық.

Мәңгілікке есте қалар

Қызықты бір жиын болсын Білімдірек шәкірт озар

Сұрақтары қиын болсын

6.Француз физигі Андре Мари Ампер Ұмытшақтығымен аты шыққан. Бірде ол қолына жұмыртқаны ұстап тұрып, орнына суға сағатын 3минут қайнатыпты.2- бір жағдай Ампер ойша күрделі есептеулер жасап көшеде келе жатыпты. Кенеттен қарсы алдында қара тақта пайда болғанына таңқалмастан,қалтасынан борын алып, есептеуін жаза бастапты.Кенет тақта ілгері жүріп кетсе , оның артынан жүгіре ілесіп жаза беріпті.Сөйтсе тақта дегені ат жеккен күйменің арқалығы екн

8.Паскаль тобын шақырамыз.

10. Фарадей тобын шақырамыз.

12.Бұл адамдар ардақтаған халықтар

Физикада даңқы шыққан алыптар

Қара, ойлан, зерек болсаң сайыскер

Алыптарды әрқашан да танып қал . Келесі сайыс Бұл қай ғалым ? деп аталады. Әр топқа 5 ғалымды табу ұсынылады. 1-ден тапса 3 ұпай. 2 нұсқаумен тапса 2ұпай, 3нұсқаумен тапса 1 ұпай.

14.Келесі тәжірибе- жарыс. Тәжірибені Архимед тобы жасайды, Паскаль тобы түсіндіреді және керісінше . Келесі тәжірибені Кулон тобы жасайды, Фарадей тобы түсіндіреді және керісінше . Ең жоғары 10 ұпай

16.Сайыскерлер ең қиын жарыс келді

Мықтылары қалыпты жеңсін енді

Тез жауап ьер ойланып тұрып қалмай

Осы ойыннан көреміз ерен ерді. Әр топқа 10 сұрақ оқылады. Осы сұрақтарға шапшаңдықпен 1 минуттың ішінде жауап беру керек

18.Сондықтан табиғаттың сырын терең

Деушіге оқып,зерттеп,білем,көрем

Демесең болсын егер еңбегім еш

әуелі физиканы оқы дер ем

Осымен Физика -әлем кілті атты сайысымыздың кезеңдері аяқталды. Сайыскерлерді бағалау үшін сөз әділқазыларға беріледі.

Шапшаңдық сайысы

Бұл қай ғалым

Исаак Ньютон

Архимед

Аристотель

Джеймс Прескотт Джоуль

Шарль Огюстен Кулон

Юрий Алексеевич Гагарин

Эванджелиста Торричелли

Роберт Броун

Михаил Васильевич Ломоносов

Блез Паскаль

Галилео Галилей

Ыбрай Алтынсарин

Тоқтар Әубәкіров

Вильгельм Рентген

Ұлықбек

Роберт Эндрюс Милликен

Дмитрии Иванович Менделеев

Әл-Фараби

Николай Коперник

Демокрит Абдерский

Логикалық жұбын тап

Тәжірибе-сайыс

1.Паскаль шары(паскаль шары)

2. Сабынды жіппен кесу,карандашпен кесу(кір сабын,жіп,карандаш)

3. Краны бар түтіктен кран жабық болса ақпайды,ашық болса ағады(краны бар түтік)

4 Ыдыстан әр түрлі биіктітен атқылауы судың әр түрлі болады(баклажка екі тесігі бар)

Жауабы:Терминдерді білесің бе?

Тез жауап бер

Әр сұраққа 1 ұпай

1. Алғашқы қазақ ғарышкері (Т. Әубәкіров)

2.Ауырлық күшінің формуласы (Ғ= mg )

3. Кернеуді өлшейтін құрал (вольтметр)

4. Отырардан шыққан үлы ойшыл, данышпан, ғалым (Әл- фараби)

5.Ұсақ бөлшектердің сұйықтағы ретсіз қозғалысы (броундық қозң\ғалыс)

6.Дене пішінінің өзгеруі (деформация)

7.Денелердің өзара әрекеттесуін сипаттайтын шама (күш)

8.Бір заттың молекулаларының екінші зат молекулаларының бос орындарына өтуі (диффузия )

9.Балғамен ұру арқылы кесек металды қыздыруға болады. Осы кезде механикалық жүмыс нег жұмсалады (металдың ішкі энергиясы артады)

10.1км неше метр (1000)

2-топ

1.Атомның қабықшасын қүрайтын бөлшек (электрон)

2.Молекулалардың ретсіз қозғалысы ( жылулық қозғалыс)

3.Заттың қатты күйден сұйық күйге айналуы ( балқу)

4.Ток күшін өлшейтін құрал( амперметр )

5. Бізді қоршаған орта (табиғат )

6.Физика ғылымы зерттейтін (табиғат құбылыстары)

7.Астрономиядағы негізгі зерттеу құралы

8.Алғашқы әйел ғарышкер (В. Терешкова )

9.1кг-да неше грамм бар (1000)

10.Жұмыстың өлшем бірлігі (Джоуль)

3-топ

1.Денеге басқа дене әсер етпегенде жылдамдығын сақтау қүбылысы (инерция)

2.Күш бірлігі (ньютон)

3.Ғылыми деректер негізінде ұсынылған болжам (гипотеза )

4.Аспан денелерін зерттейтін ғылым (астрономия)

5.Электростатиканың негізгі заңын ашқан ғалым (Кулон)

6.Электр зарядын байқауға арналған құрал (Электроскоп )

7.Заттың сұйық күйден газға айналуы ( Булану)

8.Дененің температурасын өлшейтін құрал (Термометр)

9.1тоннада неше кг бар (1000)

10.Қысым түрақты болғандағы изопроцесс (Изобаралық)

4-топ

1.Күшті өлшейтін құрал (динамометр )

2.Бүкіләлемдік тартылыс заңын ашқан ғалым (Ньютон)

3.Қысым бірлігі (Паскаль)

4.Температура тұрақты болғандағы изопроцесс (Изотермалық)

5.Атом ядросы неден түрады ( протон, нейтрон)

6.Дене тең уақыт аралығында ұзындығы бірдей жол жүрсе ондай қозғалыс қалай аталады (Бірқалыпты қозғалыс)

7.Заттың ең ұсақ бөлшегі (молекула )

8.1м-де неше см бар (100)

9.Алғашқы ғарышкер (Ю. Гагарин )

10.Масса бірлігі ( кг)

1.Физика –грек

2.Дисперсия- латын

3.Инерция- латын

4.Пробирка- орыс

5.Гипотеза-грек

6.Электрон-грек

7. Ракета-неміс

8.Барометр-грек

9.Калория-латын

10.Планета-грек

11.Деформация-латын

12.Газ француз

13.Элементар-латын

14.Атмосфера-грек

15.Астрономия-грек

16.Литр-француз

17.Орбита-латын

18.Маятник-орыс

19.вакуум-латын

20.атом-грек