К?рнекілігі: орман декорациясы, а?аштарды? б?та?ы, са?ырау??ла?тар, г?лдер та?ырып?а байланысты салын?ан суреттер: ?оян, т?лкі, тиін, кірпі, аю атрибуттары.
?йымдастырыл?ано?уіс-?рекетіт?ріні?барысы:
Шатты?ше?бері
Балалар, б?гінгі к?н ?андай тамаша.
К?неки, осындай тамаша к?ні бір-бірімізге жылы лебізімізді білдірейікші.
Балалар к?н шуа?ы т?ккенге ?уанасы?дар ма?
Ендеше к?нге с?лем берейік.
-С?лем бердік, К?н шуа?,
-С?лем бердік, Шуа? к?н.
-С?лем бердік, Ашы? аспан,
-С?лем бердік, Барша?ыз?а.
Балалар т?рбиешімен бірге ?ле? жолдарын ?айталап айтады.
Т?рбиеші: Жапыра?ы жай?ал?ан орманда ?мір с?ріпті. Олар: аю, т?лкі, тиін (бетперделерін кигіземін). ?здері сондай шыдамсыз, бір орында отыра алмайды екен. Жан-жа?ын шашып, са?ырау??ла?тарды ??латып, г?лдерді басып, ж?лып тастайды екен (балалар к?ріністі к?рсетеді)
Бір к?ні орманда ?ызы?ты о?и?а болыпты. ?дептілік еліне ?шып бара жат?ан Сыпайлы? ханшайымыны? ?олшатыры сынып, орман?а ?ону?а тура келіпті (ханшайым келеді).
Ханшайым: Мені? ?олшатырыма не болды, мен ?айда тап болдым. Мынау ?депсіздер орманы емес пе? Са?ырау??лактар ж?лын?ан, г?лдер таптал?ан. ?депсіз, тентек а?дар т?ратын болды ?ой. Осылай жал?аса беретін болса, онда орманды?ы б?кіл ?сімдік: а?аш, са?ырау??ла?, г?лдер ??рып кетеді.
Балалар, сендер де ба?ылап отырсы?дар ма? Сіздермен танысайын.
Т?рбиеші: Сыпайлы? елінде Ж?рсін деген бала болыпты. Оны? достары к?п екен. Б?рінен ?оян мен кірпіні жа?сы к?реді екен. Бір к?ні Ж?рсін дала?а шы?са, екеуі ренжісіп отыр екен. (?оян мен Кірпі отырады)
Ж?рсін: Екеуі?е не бол?ан, ренжісіп ?алды?дар ма?
?оян: Мен кірпімен дос болмаймын. Ол ?депсіз. Мен о?ан с?лем, достым десем, жауап бермейді.
Кірпі: Сол с?зді ж?з рет айтасы?, сен кеше ?ана к?рдім ?ой.
Ж?рсін:С?леметсіз бе, деген с?з дені? сау ма, ауырып ?алма деген с?з емес пе?
Кірпі: Сен ?зі? ?ой, мені ?ыли деп маза?тай бересі?.
Кірпі: Сен ?зі? мені? атымды атамай, ?й, сен деп ай?айлайсы?.
Ж?рсін: Ой, жайлары? бегілі болды достар бір-бірі?ді сыйлап, ??рметтеу керек.
?оян: Кірпі, кешір досым.
Кірпі: Сен де мені кешір. Кел ?оян досым татуласайы?.
Т?рбиеші: Балалар к?не, ренжіскен ?оян мен кірпіні «Татуласу» та?па?ын айтып достастырайы?. (Балалар екі-екіден бір-біріне ?арап, ?олдарын шапала?тай отырып айтады.)
Татуласу
?кел, досым ?олы?ды
Татулас?ан орынды
?кпелесіп не тапты?
К?рсет, к?не соны?ды
Ба??а бірге кірейік
?ол ?стасып ж?рейік
Татулы?ты? белгісі
Кел, ?осылып к?лейік.
Т?рбиеші:(А?дар?а ?арап) Міне ?ара?даршы ?дептілік еліне ?андай а?ылды балалар т?рады. К?не сендер орманды т?ртіпке келтіріп, са?ырау??ла?, г?лдер жина?дар, балалар б?ріміз к?мектесіп жіберейік. Енді а?дар?а ортамыздан орын берейік. Балалар барлы?ымыз орта?а жиналып ?.А?ыпбековты? «С?лем берем ?лкенге» атты ?ле?ін ?имылмен айтайы?.
1.?дептілік-?демілік. «С?лем берем ?лкенге» атты ?ле?ні? желісі бойынша суреттер берілген, соларды тамашалап с?ра?тар?а жауап берейік.
1.Балалар ?лкен атаны к?ргенде ?алай амандасады? Ал ?ыздар ше?
2.?жені к?ргенде ?андай жылы с?з айтамыз?
3.?стазы?мен кездескенде ?алай амандасар еді??
4. Саба?тан со? досы?мен ?алай ?оштасасы??
2. Ізгілік, ?дептілік, адамгершілік ж?ніндегі с?ра? жауап.
Не деу керек.
Апа? сені? базардан,
Алма сатсып ?келді,
Е? ?лкенін, жа?сысын,
Са?ан та?дап ?перді.
Не деп барып жеу керек?
«Рахмет апа» -деу керек.
Балалар ж?р к?шеде,
Естіледі шу-ай?ай
Сенде шы?ты? к?рші?ді,
?а?ып кетті? бай?амай.
М?нда не деу керек?
«Кешірі?із!»-деу керек.
Осы келген беті?де
Допты ?уды? жарысты?
К?шені? сол шетінде
Кезікті бір танысы?
?мытты? сен не деуді?
«С?леметсі? бе!» -деу керек.
?й артында ?о?ысты
Жат?ан к?птен ?йіліп,
Тазалайды ?арт кісі
Белі зор?а иіліп
Не дегені? ж?н еді?
Барлы?ы: «К?мектесейін!»-деу керек.
Сыйлап ?лкен а?аны
С?лем берген баланы
Кім дейміз?
Балалар: ?депті екен б?л дейміз.
3. ?дептілік туралы жатта?ан та?па?тарын айту.
4. Шы?армашылы? ж?мыс
1 ?аза?станны? президенті кім?
2 Оны? ж?байы кім?
Балалар Сара Алпыс?ызыны? ту?ан к?ні екен. Барлы?ымыз орманнан жинап ал?ан г?лдерді а? ?а?аз?а жапсыру ар?ылы «??тты болсын ту?ан к?н, Алтын Ж?рек Анамыз та?ырыбында» газет шы?арайы?.
?деби монтаж 1- бала: ?зі аялап, м?пелеп, ??мыры жайлы жыр еткен,
?міт к?ткен Анамыз сол ?сірген т?лектен
??ындырды ?мірді? жа?сы, жаман т?старын,
??ындырды аналы? ж?не алтын ж?рекпен.
2-бала: Жанарларда н?р ойнап, сенім орнап к??ілге
Талай с?би г?лденіп, ??штарланды ?мірге
?рбір ісі г?л дастан, ке? ??ша?ын н?р шаш?ан
Мы? рахмет д?ниеге Сізді ?келген т??ірге
3-бала К?лкісіне с?биді? толсын деп ке? даламыз,
Шапа?ат пен мейірім д?нін сепкен панамыз.
Алды?ыз?а м??гілік ?арыздар боп ?аламыз,
??тты болсын мерей той, Алтын Ж?рек Анамыз.
Д?йекс?з: «?депті бала-жа?сы бала»
?ажайып с?здер: «Біз ?депті сыпайы баламыз»
«?дептілік белгісі иіліп с?лем бергені»
?ортындылау: Балаларды? е?бектері марапатталады. ?дептілік адам бойында?ы е? асыл ?асиет. ?депті бала ??ыпты, тіл ал?ыш, шыншыл, ?айырымды, е?бек?ор, адал болады.
Біз б?гін саба?та бір-бірімізге жа?сы с?з айтуды? ?ажеттігін ??ынып, жа?сы с?зді? адам?а ?уаныш, шатты? ?келіп, к??ілін к?теретінін білдік. Сонды?тан ыл?и да ?депті с?йлеп, бір-бірімізге жа?сы с?здер айтып ж?рейік.
«?ымбатты балалар, мен Анамын, ?жемін, ш?бере с?йдім. Мен еліміздегі баланы ?з баламдай жа?сы к?ремін. Сендерді ?лкендерді? ?негесін ?асырлар?а жал?айды деп сенемін. Ата-Ана?а, айналада?ы адамдар?а мейірімді бол. ?тірік айтпа. Сонда сені? бойында сенімділік, ?мір с?руге деген ??штарлы?, жалын пайда болады. Ж?регінде ?мірге, Ата-Ана?а, е? жа?ын адамдар?а деген бауырмалды?, с?йіспеншілік б?р жарып, махаббат?а, досты??а ?ласады. Мен сендерге осындай ізгі тілек тілеймін.»
Просмотр содержимого документа
«Открытий урок на тему “?дептілік ?демілік.” »
Сабақтыңтақырыбы: Әдептілік әдемілік.
Мақсаты: Балаларды «Амансың ба?», «Саумысың», «Сау болыңыз», «Өтінемін» т.б. сиқырлы сөздердің мағынасы жөнінде білімдерін бекіту; баланың үлкенді сыйлау, кішіге қамқор болу, жауапкешілік сезімдерін дамыту; байланыстыра сөйлеуге үйрету; сөйлеушіні тыңдай білу; тақпақты мәнерлеп айту; «әдеп», «әдептілік» туралы түсініктерін кеңейту.
Міндеттері:
-әдептілік туралы түсініктерін кеңейту;
-жағымды қарым-қатынас дағдыларын дамыту;
-әдептілікке, сыпайлыққа тәрбиелеу;
Көрнекілігі: орман декорациясы, ағаштардың бұтағы, саңырауқұлақтар, гүлдер тақырыпқа байланысты салынған суреттер: қоян, түлкі, тиін, кірпі, аю атрибуттары.
Ұйымдастырылғаноқуіс-әрекетітүрініңбарысы:
Шаттықшеңбері
Балалар, бүгінгі күн қандай тамаша.
Кәнеки, осындай тамаша күні бір-бірімізге жылы лебізімізді білдірейікші.
Балалар күн шуағы төккенге қуанасыңдар ма?
Ендеше күнге сәлем берейік.
-Сәлем бердік, Күн шуақ,
-Сәлем бердік, Шуақ күн.
-Сәлем бердік, Ашық аспан,
-Сәлем бердік, Баршаңызға.
Балалар тәрбиешімен бірге өлең жолдарын қайталап айтады.
Тәрбиеші: Жапырағы жайқалған орманда өмір сүріпті. Олар: аю, түлкі, тиін (бетперделерін кигіземін). Өздері сондай шыдамсыз, бір орында отыра алмайды екен. Жан-жағын шашып, саңырауқұлақтарды құлатып, гүлдерді басып, жұлып тастайды екен (балалар көріністі көрсетеді)
Бір күні орманда қызықты оқиға болыпты. Әдептілік еліне ұшып бара жатқан Сыпайлық ханшайымының қолшатыры сынып, орманға қонуға тура келіпті (ханшайым келеді).
Ханшайым: Менің қолшатырыма не болды, мен қайда тап болдым. Мынау әдепсіздер орманы емес пе? Саңырауқұлактар жұлынған, гүлдер тапталған. Әдепсіз, тентек аңдар тұратын болды ғой. Осылай жалғаса беретін болса, онда ормандығы бүкіл өсімдік: ағаш, саңырауқұлақ, гүлдер құрып кетеді.
Балалар, сендер де бақылап отырсыңдар ма? Сіздермен танысайын.
Тәрбиеші: Ханшайым, балалар аттарының қандай дыбыстан басталатынын және дыбысты айыра алады.(Балалар жауабы: менің атым Ернар-Е дыбысынан басталады т.с.с Назерке дегенде а дыбысы қай жерде тұр. 3-4 мысал келтіру, сұрау)
Тәрбиеші: Сыпайлық елінде Жүрсін деген бала болыпты. Оның достары көп екен. Бәрінен қоян мен кірпіні жақсы көреді екен. Бір күні Жүрсін далаға шықса, екеуі ренжісіп отыр екен. (Қоян мен Кірпі отырады)
Жүрсін: Екеуіңе не болған, ренжісіп қалдыңдар ма?
Қоян: Мен кірпімен дос болмаймын. Ол әдепсіз. Мен оған сәлем, достым десем, жауап бермейді.
Кірпі: Сол сөзді жүз рет айтасың, сен кеше ғана көрдім ғой.
Жүрсін: Кірпі, оның не, қоян досым ауырып қалсын дейсің бе?
Кірпі: Жоқ, мен ауырып қалғанын қаламаймын.
Жүрсін:Сәлеметсіз бе, деген сөз денің сау ма, ауырып қалма деген сөз емес пе?
Кірпі: Сен өзің ғой, мені қыли деп мазақтай бересің.
Кірпі: Сен өзің менің атымды атамай, әй, сен деп айқайлайсың.
Жүрсін: Ой, жайларың бегілі болды достар бір-біріңді сыйлап, құрметтеу керек.
Қоян: Кірпі, кешір досым.
Кірпі: Сен де мені кешір. Кел қоян досым татуласайық.
Тәрбиеші: Балалар кәне, ренжіскен қоян мен кірпіні «Татуласу»тақпағын айтып достастырайық. (Балалар екі-екіден бір-біріне қарап, қолдарын шапалақтай отырып айтады.)
Татуласу
Әкел, досым қолыңды
Татуласқан орынды
Өкпелесіп не таптық
Көрсет, кәне соныңды
Баққа бірге кірейік
Қол ұстасып жүрейік
Татулықтың белгісі
Кел, қосылып күлейік.
Тәрбиеші:(Аңдарға қарап) Міне қараңдаршы әдептілік еліне қандай ақылды балалар тұрады. Кәне сендер орманды тәртіпке келтіріп, саңырауқұлақ, гүлдер жинаңдар, балалар бәріміз көмектесіп жіберейік. Енді аңдарға ортамыздан орын берейік. Балалар барлығымыз ортаға жиналып Ө.Ақыпбековтың «Сәлем берем үлкенге» атты өлеңін қимылмен айтайық.
1.Әдептілік-әдемілік. «Сәлем берем үлкенге» атты өлеңнің желісі бойынша суреттер берілген, соларды тамашалап сұрақтарға жауап берейік.
1.Балалар үлкен атаны көргенде қалай амандасады? Ал қыздар ше?
2.Әжені көргенде қандай жылы сөз айтамыз?
3.Ұстазыңмен кездескенде қалай амандасар едің?
4. Сабақтан соң досыңмен қалай қоштасасың?
2. Ізгілік, әдептілік, адамгершілік жөніндегі сұрақ жауап.
Не деу керек.
Апаң сенің базардан,
Алма сатсып әкелді,
Ең үлкенін, жақсысын,
Саған таңдап әперді.
Не деп барып жеу керек?
«Рахмет апа» -деу керек.
Балалар жүр көшеде,
Естіледі шу-айқай
Сенде шықтың көршіңді,
Қағып кеттің байқамай.
Мұнда не деу керек?
«Кешіріңіз!»-деу керек.
Осы келген бетіңде
Допты қудың жарыстың
Көшенің сол шетінде
Кезікті бір танысың
Ұмыттың сен не деуді?
«Сәлеметсің бе!» -деу керек.
Үй артында қоқысты
Жатқан көптен үйіліп,
Тазалайды қарт кісі
Белі зорға иіліп
Не дегенің жөн еді?
Барлығы: «Көмектесейін!»-деу керек.
Сыйлап үлкен ағаны
Сәлем берген баланы
Кім дейміз?
Балалар: Әдепті екен бұл дейміз.
3. Әдептілік туралы жаттаған тақпақтарын айту.
4. Шығармашылық жұмыс
1 Қазақстанның президенті кім?
2 Оның жұбайы кім?
Балалар Сара Алпысқызының туған күні екен. Барлығымыз орманнан жинап алған гүлдерді ақ қағазға жапсыру арқылы «Құтты болсын туған күн, Алтын Жүрек Анамыз тақырыбында» газет шығарайық.
Әдеби монтаж 1- бала: Өзі аялап, мәпелеп, ғұмыры жайлы жыр еткен,
Үміт күткен Анамыз сол өсірген түлектен
Ұғындырды өмірдің жақсы, жаман тұстарын,
Ұғындырды аналық және алтын жүрекпен.
2-бала: Жанарларда нұр ойнап, сенім орнап көңілге
Талай сәби гүлденіп, құштарланды өмірге
Әрбір ісі гүл дастан, кең құшағын нұр шашқан
Мың рахмет дүниеге Сізді әкелген тәңірге
3-бала Күлкісіне сәбидің толсын деп кең даламыз,
Шапағат пен мейірім дәнін сепкен панамыз.
Алдыңызға мәңгілік қарыздар боп қаламыз,
Құтты болсын мерей той, Алтын Жүрек Анамыз.
Дәйексөз: «Әдепті бала-жақсы бала»
Ғажайып сөздер: «Біз әдепті сыпайы баламыз»
«Әдептілік белгісі иіліп сәлем бергені»
Қортындылау: Балалардың еңбектері марапатталады. Әдептілік адам бойындағы ең асыл қасиет. Әдепті бала ұқыпты, тіл алғыш, шыншыл , қайырымды, еңбекқор, адал болады.
Біз бүгін сабақта бір-бірімізге жақсы сөз айтудың қажеттігін ұғынып, жақсы сөздің адамға қуаныш, шаттық әкеліп, көңілін көтеретінін білдік. Сондықтан ылғи да әдепті сөйлеп, бір-бірімізге жақсы сөздер айтып жүрейік.
Құрметті бүлдіршіндер, ұстаздар сабағымды Сара Алпысқызының ұрпақтарына айтқан ғибратты тілегімен қортындылаймын.
«Қымбатты балалар, мен Анамын, Әжемін, шөбере сүйдім. Мен еліміздегі баланы өз баламдай жақсы көремін. Сендерді үлкендердің өнегесін ғасырларға жалғайды деп сенемін. Ата-Анаңа, айналадағы адамдарға мейірімді бол. Өтірік айтпа. Сонда сенің бойында сенімділік, өмір сүруге деген құштарлық, жалын пайда болады. Жүрегінде өмірге, Ата-Анаңа, ең жақын адамдарға деген бауырмалдық, сүйіспеншілік бүр жарып, махаббатқа, достыққа ұласады. Мен сендерге осындай ізгі тілек тілеймін.»
