Әңгіме. Жарайсыңдар балалар, қыс мегілінің белгілерін білеміз бе? Қар жауады, аяз болып, боран соғады т,б. - Олай болса,боран соққанын қимылмен көрсетейікші? Балалар қодарын жоғары көтеріп,гулдейді -Қатты аяз болып тоңғанда не істейміз? қолдарын қусырып, аяқтарын топырлатады - Ал, күн шыққанда не істейміз? алақай, деп қолдарын көтереді. Балалар, ағаштарға қараңдаршы, қандай өзгеріс байқап тұрсыңдар? Дұрыс айтасыңдар, ағаштар да қар жамылған. Кәне, енді бәріміз сол ағаштарға барайық. -Біз жүріп келе жатқанда қандай дыбыс естіледі? Ал қардың неліктен сықырлайтындығын білесіңдер ме? Бүгін ауа райы қандай болып тұр? Қар күн суық, аяз болғандықтан сықырлайды екен. Ал күн сәл жылынса болды, қар сықырламайды. Кәне, тағы да аяқтарыңмен қарды басып жүріп көріңдерші. Міне, балалар, ағаштарға да жеттік. Ағаштардың бұтақтары майысып тұр, себебі: олардың бұтақтарына қар жабысып қалған. Демек, балалар, қар қандай екен? Дұрыс айтасыңдар, қар жабысқақ екен. Оны дәлелдеу үшін қолдарыңмен қарды ұстап көріңдерші. Бірақ та қарды қолғапсыз ұстасақ қар жабыспайды. Дұрыс айтасыңдар, енді өздерің жүріп келген жолга қараңдаршы, не байқалады? Ол кімдердің ізі? Яғни, балалар, қардың үстімен адам немесе жануар жүрсе де із қалады екен. Міне, мына із ненің ізі деп ойлайсыңдар? Демек, қардың үстіне сурет салуға да болады екен. Біз қазір қардың бетіне құстың ізінің суретін саламыз. Қардан тағы да не жасауға болады? Оларды балалар бір сөзбен қар мүсіндері деп атаймыз. Міне, қардың жабысатындығын тағы да дәлелдедік. Егер де қар бір- біріне жабыспаса, онда біз мүсін жасай алмайтын едік. Алайда қардың барлығынан мүсін жасай алмаймыз. Себебі: кейбір жауған қарлар жабыспайды. Мысалы, алғашқы жауған қарды қанша домалатсақ та оларды жабыстыра алмаймыз. Олар ақша қар деп аталады. Енді қарды бақылайық. Қар неге ұқсайды? Сол жұлдызшалар бір- бірімен ұйыса біріккен кезде жапалақтап жауады екен. Жалпы қар түйіршіктері жұлдызша түрінде ғана емес,әртүрлі болады екен. Ол туралы біз кейінірек әңгімелесеміз. Қыс несімен сендерге қызықты? Қыста қандай ойындар ойнайды? Сендер атаған ойындарды не үшін жазда ойнауға болмайды? Демек, қыстың көркі қар екен. Ал қысты күнгі суықты аяз деп айтамыз. Кәне, бәріміз қайталайықшы. Сонымен қатар қыс мезгілінің, қардың адамдар, өсімдіктер үшін пайдасы мен зиянын айтып түсіндіреді. Мысалы, қыстың пайдасы, балалар сырғанақ тебеді, қар көп жауса ауылшаруашылығына пайдалы т.б. Зияны, адамдар далада көп тұрып қалса тоңады, өсімдіктер суықтан үсіп кетеді. Үштілділік: Қыс-зима-winter Сергіту сәті Қар жауып тұр. Бетіміз су болды. Бетіміздегі суды сүртеміз. жерден қар аламыз, оны домалақтап оң қолымызбен лақтырамыз. Жерден тағы қар алып, домалақтап сол қолымызбен лақтырамыз. Енді үстіміздегі қарды қағамыз. Дидактикалық ойын : «Мұздатамын» |