«Тіл мүкістігі бар балалармен »жүргізілетін түзету жұмыс түрлері және маңызы.
«Тіл мүкістігі бар балалармен »жүргізілетін түзету жұмыс түрлері және маңызы.
Тіл мүкістігін түзеуде :
-Тыныс алу жаттығулары;
-Су-Джок терапия;
-Түрлі дидактикалық,қимылды,мазмұнды,сюжетті, рөлді ойындар және
шығармашылық жұмыстар;
-АРТ терапия;
-лого-ырғақ жаттығулары ;
-Артикуляциялық жаттығулар;
-Жалпы және қолдың ұсақ моторикасын дамытуға арналған жаттығулардың
маңызы зор.
Су-Джок терапия
ХХ ғасырдың аяғында Сеул халық университетінің профессоры Пак Чже Ву өзінің шығыс медицинасын зерттеу жұмысы барысындағы жаңалығы ретінде, адамдардың өзін-өзі түрлі кеселдерден емдей алатындай ерекше әдістемелерін паш етті. Ол әдістеме «су джок» (корей тілінен аударғанда «су» — алақан, «джок» — табан) деп аталды
«Су Джок» терапиясын пайдалана отырып бұдыр-бұдыр шарлармен, қыры бар қарындашпен екі алақанның ортасына салып айналдыру арқылы жұмыс жасаймыз. Жеке және топпен балалардың өз бетімен саусақтарына массаж жасауға дағдыландырамыз. Мәселен, сырты бұдыр кішкене шар немесе жаңғақты алақанға салып айналдыру арқылы баланың ұсақ моторикасын дамытамыз. Яғни, бұл саусақтарға массаждың бір түрі. Сол секілді карандаш, пластилин, мозайкамен жұмыс та, құмды,қиыршық тасты уыстау, тиындарды іріктеу, көз алдына елестету арқылы ауаға белгілі бір бейненің суретін салу- саусақ қимылын жетілдірудің, ми жұмысын жақсартудың бірден бір жолы.
Арттерапия – бұл бейнелеу өнерімен емдеу дегенді білдіреді. “Арттерапия”– терминi (art – өнер, artterapy – өнер арқылы терапия жүргiзу) көбiне ағылшын тiлдi халықтар қоныстанған елдерде кеңiнен тараған. Арттерапия арқылы тұлға бойындағы қабілетін көрсетіп, шығармашылығын шыңдайды. Ал шығармашылық қабілеттер қиялдың байлығымен, ойлаудың ерекшелігімен, заттарға деген сындарлы көзқараспен жаңа шешім және идеяларды ұсыну мүмкіндігімен, өз білімін, икемділігі мен дағдысын іске асыру барысында өмірлік белсенді ұстаным көрсете білуімен сипатталады. Арт терапияға құммен ойналатын ойындар мен дәстүрден тыс сурет салуды жатқызға болады.
Лого-ырғақ жаттығулары бұл -әуен ырғағымен және сөзбен үйлескен қимылдар жүйесі.Түзету жұмыстарында лого –ырғақтың атқаратын маңызы зор.Себебі музыка оқу қызметінде үнемі лого –ырғақтың элементтерін енгізу тілді, жалпы моториканы және үйлесімділікті жедел дамытуға ықпал етеді. Лого-ырғақ жаттығуларын “денсаулық” білім беру саласында саусақтары жақсы жұмыс жасауы үшін баланың сурет салып үйренуіне, қайшымен жұмыс жасауына, мозайка, пазлы жинауына, түймелерді тағып, шешуі секілді әрекеттерді атқаруына басымдық беріледі.
Көптеген тәжірибелерге сүйенсек,сөйлеу тілі бұзылған балалардың белсенді қозғалуында жетіспеушіліктер, соның ішінде саусақтың ұсақ моторикасында ауытқушылықтар байқалады. Қолдың ұсақ моторикасы мен қимыл қозғалыстарын дамыту жұмыстары мектепке дейінгі кезеңде де мектеп жасында да маңызды болып табылады. Тіл кемістігі бар балалардың ұсақ қол моторикасын дамытуда қолдың саусақ және буындарына массаж қолданудың маңызы бар.
Балалардың ұсақ моторикасын дамытуда тақпақпен бірге жасалатын саусақ жаттығуларының да орны ерекше.Данышпан қазақ халқымызда бұған да ерекше назар аударған. Мысалы, «Қуырмаш», «Санамақ» т.б. ойындарды ойнатудың баланың ұсақ моторикасын, көру-қозғалыс тепе-теңдігін сақтауда, зейін қою, есте сақтау, санау қабілеттерін дамытуда маңызы роль атқарады.
Ата-аналар мен тәрбиешілердің ұсақ моторикаға дұрыс көңіл бөлгені жөн. Ойындар, жаттығулар, түрлі тапсырмалар беріліп отыруы керек.
Ұсақ моториканы дамыту барысында біз осы нәтижеге жетеміз:
1.Сөйлеу тілі жетіледі.
2.Қимыл қозғалыс қабілеті артады.
3.Икемділігі арта түседі.
4.Логикалық ойлау қабілеті дамыйды.
5.Танымдылық деңгейі артады.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Сөйлемейді, жүрмейді , жатқан бала. Өзіне-өзі қызмет көрсете алмайды, үлкеннің көмегіне толықтай тәуелді. Есте сақтау,ойлау қабілеті,қоршаған орта туралы қаблеті дамымаған.
Қызмет алушының бастапқыдағы жай күйі .
Жүргізілген жұмыстардың түрлері мен әдіс-тәсілдері.
Жұмыстың нәтижелері
1Қимыл – қозғалысы : жатқан бала.Үлкенге толықтай тәуелді.
Дене ,қол- саусақ жаттығулары.Қолды көмек арқылы жазу,бүгу, кедір-бұдыр шарларды алақанына салып домалату.әр түрлі дыбысқа көңіл аудару,музыка тындау.
Дыбысқа ,қозғалған затқа көңіл аудару,қарау қалыптасуда.
2. Өзіне-өзі қызмет көрсете алмайды.Үлкеннің көмегіне толықтай тәуелді.
Әлеуметтік- тұрмыстық қызметтерді көрсетуге жәрдемдесу (киіну,шешіну,жөргегін ауыстыру)
3.Тіл дамыту: Сөйлемейді.
Гуілдеу,еліктеу дыбыстарын шығару. Көз қарас арқылы қарым-қатынас
Үзік-үзік дыбыстар шығарады.
Әлеуметтік қызметкер: Искакова Зауре Абуллаевна.
Қызмет алушының тегі, аты: Жумаканов Малик Қайратович.
Туған жылы: 29.07.1990ж
Диагнозы: ДЦП.Тетрапарез,выраженный в коленных и голенностопных суставах.Умеренно выраженный психоорганический синдром.
Бейімдеу сатысы: Әлеуметтік тұрмыстық бейімдеу.
Жалпы сиппаттама:
Сөйлейді,өз ойын жеткізе алады. Өзіне-өзі қызмет көрсете алмайды,бөгде адамның көмегін қажет етеді.Қоршаған орта туралы түсінігі қалыптасқан.
Қызмет алушының бастапқыдағы жай күйі .
Жүргізілген жұмыстардың түрлері мен әдіс-тәсілдері.
Жұмыстың нәтижелері
1.Қимыл қозғалысы : арбада отырған тұлға.
Әр-түрлі жаттығулар жасату
Белсенді қозғалу
2. Өзіне-өзі қызмет көрсетуі басқа адамның көмегін қажет етеді.
Тұлғаның гигиенасын сақтауды, тіс тазалау, шаштаразға бару, тырнағын алуға, дезодарант қолдануға дағдылау.
Көмек арқылы орындайды
3. Тіл дамыту: тіл кемістігі бар, сөйлемейді
Музыка тыңдау, ойын арқылы сөйлесу, көңілін көтеру. Артикуляциялық жаттығулар жасау, жекелеген сөздерді айтқызу
Әр түрлі дыбыс шығару арқылы көңіл- күйін білдіреді, жеңіл сөздерді айтуға қалыптасып келеді.
Белсенді қатысады (дискотека, мерекелік концерттер)
Қызмет алушының тегі, аты:Серік Аружан Ерікқызы.
Туған жылы:06.02.2013ж.
Диагнозы: ДЦП.Атонико-астатическая форма.Грубая задержка психоречевога развития.Нарушения функции тазовых органов по типу недержания мочи и кала.
Бейімдеу сатысы: Арнайы топ.
Жалпы сипаттама
. Бала отыра жүре алмайды ,жатқан бала..Зейін аудару, қабылдауы нашар. Үлкеннің көмегін қажет етеді.
Қызмет алушының бастапқыдағы жай күйі .
Жүргізілген жұмыстардың түрлері мен әдіс-тәсілдері.
Жұмыстың нәтижелері
1Қимыл – қозғалысы : жатқан бала.Үлкенге толықтай тәуелді.
Дене ,қол- саусақ жаттығулары.Қолды көмек арқылы жазу,бүгу, кедір-бұдыр шарларды алақанына салып домалату.әр түрлі дыбысқа көңіл аудару,музыка тындау.
Дыбысқа ,қозғалған затқа көңіл аудару,қарау қалыптасуда.
2. Өзіне-өзі қызмет көрсете алмайды.Үлкеннің көмегіне толықтай тәуелді.
Әлеуметтік- тұрмыстық қызметтерді көрсетуге жәрдемдесу (киіну,шешіну,жөргегін ауыстыру)
3.Тіл дамыту: Сөйлемейді.
Гуілдеу,еліктеу дыбыстарын шығару. Көз қарас арқылы қарым-қатынас
Үзік-үзік дыбыстар шығарады.
Әлеуметтік қызметкер: Искакова Зауре Абуллаевна.
Қызмет алушының тегі, аты: Тұманбай Ермухамед.
Туған жылы: 05.01.2012ж
Диагнозы: Легкая умственная отсталость с нарушением эмоции и поведения. Энурез.
Бейімдеу сатысы: Әлеуметтік бейімдеу.
Жалпы сипаттама
Қызмет алушы өздігінен жүреді.Сөйлемейді,ұғынықсыз дыбыстар шығарады. Өзіне-өзі қызмет көрсете алмайды үлкеннің көмегі арқылы орындайды. Қоршаған орта туралы түсінігі қалыптапаған. Өте мазасыз, бір орында отырмайды.
Қызмет алушының бастапқыдағы жай күйі .
Жүргізілген жұмыстардың түрлері мен әдіс-тәсілдері.
Жұмыстың нәтижелері
1.Қимыл – қозғалысы :
Өздігінен жүреді. Үлкеннің ілесіп жүруін қажет етеді.Бала өте мазасыз бір орында отыра алмайды.
Әңгіме жүргізу,дидактикалық ойындар ойнату арқылы бір орында отырып жұмыс жасауға үйрету. Далада серуендеу.Өзін ұстай білуге ,дұрыс жүріп тұруға дағдыландыру.
Бір орында отыруға қалыптасуда.
2. Өзіне-өзі қызмет көрсету дағдылары қалыптаспаған,үлкендердің көмегін қажет етеді.
Санитарлық-гигиеналық ережелерін суреттер бойынша көрсету, түсіндіру арқылы үйрету.
Өзіне қызмет көрсетуге үйреніп келеді, дәретханаға барғысы келгенде белгі береуге қалыптасуда.
3. Сенсорлық- танымдылық қабілеті: түр-түсті ажырата алмайды,қоршаған орта туралы түсінігі қалыптаспаған.
Әр түрлі иллюстрациялық көрнекті материалдар арқылы(мозайка,шаблон,
карточка,суреттер,пазлдар,конструктор
құрастыру пирамида жинау), көрсету арқылы.Сурет бояу.
Қанық түрлі-түсті суреттерге,заттарға назар аудару,қарау дағдылары қалыптасуда.Пирамида құрастыруды үйреніп келеді.
4.Тіл дамыту.Коммуникативтік қарым-қатынасы:Сөйлемейді,ұғынықсыз дыбыстар шығарады.
Артикулляциялық ,тыныс алу жаттығуларын жасату. Еліктеу дыбыстарын, қысқа жеке сөздерді қайталатып айтқызу, әңгіме, ертегі оқып беру, суреттермен жұмыс:
Еліктеу дыбыстарын шығарады.
Әлеуметтік қызметкер: Мейрманова Л.Б.
Қызмет алушының тегі, аты: Тұманбай Дінмухамед
Туған жылы: 05.01.2012ж
Диагнозы: Легкая умственная отсталость с нарушением эмоции и поведения. Энурез.
Бейімдеу сатысы: Әлеуметтік бейімдеу.
Жалпы сипаттама
Қызмет алушы өздігінен жүреді.Сөйлемейді,ұғынықсыз дыбыстар шығарады. Өзіне-өзі қызмет көрсете алмайды үлкеннің көмегі арқылы орындайды. Қоршаған орта туралы түсінігі қалыптапаған. Өте мазасыз, бір орында отырмайды.
Қызмет алушының бастапқыдағы жай күйі .
Жүргізілген жұмыстардың түрлері мен әдіс-тәсілдері.
Жұмыстың нәтижелері
1.Қимыл – қозғалысы :
Өздігінен жүреді. Үлкеннің ілесіп жүруін қажет етеді.Бала өте мазасыз бір орында отыра алмайды.
Әңгіме жүргізу,дидактикалық ойындар ойнату арқылы бір орында отырып жұмыс жасауға үйрету. Далада серуендеу.Өзін ұстай білуге ,дұрыс жүріп тұруға дағдыландыру.
Бір орында отыруға қалыптасуда.
2. Өзіне-өзі қызмет көрсету дағдылары қалыптаспаған,үлкендердің көмегін қажет етеді.
Санитарлық-гигиеналық ережелерін суреттер бойынша көрсету, түсіндіру арқылы үйрету.
Өзіне қызмет көрсетуге үйреніп келеді, дәретханаға барғысы келгенде белгі береуге қалыптасуда.
3. Сенсорлық- танымдылық қабілеті: түр-түсті ажырата алмайды,қоршаған орта туралы түсінігі қалыптаспаған.
Әр түрлі иллюстрациялық көрнекті материалдар арқылы(мозайка,шаблон,
карточка,суреттер,пазлдар,конструктор
құрастыру), көрсету арқылы.Сурет бояу.
Қанық түрлі-түсті суреттерге,заттарға назар аудару,қарау дағдылары қалыптасуда.
4.Тіл дамыту.Коммуникативтік қарым-қатынасы:Сөйлемейді,ұғынықсыз дыбыстар шығарады.
Артикулляциялық ,тыныс алу жаттығуларын жасату. Еліктеу дыбыстарын, қысқа жеке сөздерді қайталатып айтқызу, әңгіме, ертегі оқып беру, суреттермен жұмыс:
