Интегративті балаба?ша: мектепке дейінгі білім беру ?йымдарында м?мкіндігі шектеулі балалар?а к?мек беру
Интегративті балаба?ша: мектепке дейінгі білім беру ?йымдарында м?мкіндігі шектеулі балалар?а к?мек беру
?аза?стан Республикасыны? президенті Н.?.Назарбаевты? жолдауында,?.Р-ны? Білім за?ында «Кемтар балаларды ?леуметтік ж?не медициналы?-педагогикалы? т?зету ар?ылы ?олдау туралы»за?дарында айтыл?ан. М?мкіндігі шектеулі балалар?а к?мек к?рсетуді? тиімді ж?йесі ретінде оларды о?ыту,т?рбиелеу,е?бекке баулу,к?сіби даярлы?ын шы?дау ж?не бала м?гедектігіні? алдын алу?а ба?ыттал?ан к?птеген м?селелер жан-жа?ты ?арастырыл?аны туралы айтып ?ткім келеді.Б?гінгі та?да елімізде м?гедекттерді? ?мірін лайы?ты ?амтамасыз ету, ерекше к?сіби к?мек пен ?ор?анышты талап ететін жа?дайда?ы м?гедек балалар жайында болып отыр. Олар арнайы коррекциялы?,коррекциялы?-компенсаторлы? даму?а,о?у?а ж?не т?рбиеге м??таж; А?тау ?алалы? білім б?ліміні? №16 «Б?бек» балаба?шасы ?азіргі б?бекжайы 2011жылды? 30-?ырк?йек к?ні ресми т?рде ашылып,балаба?ша?а балалар ?абылданды.Арнайы т?зету мектебінен ?ал?ан 2-т?зету тобы ?з ж?мыстарын жал?астыруда.Онда?ы балалар ?аза? ж?не орыс тілдерінде о?ытып т?рбиеленуде. Біді? балаба?ша?а мектеп жасына дейінгі (3-тен7жас?а дейінгі) м?мкіндігі шектеулі балалар психологиялы?-медициналы?-педагогикалы? комиссяны? жолдамасымен ?абылданады. Олар ;Психикалы? дамуында кешеуілдеу бар балалар; ?р т?рлі де?гейде к?рінетін а?ыл-ой кемістігі бар балалар; Балаларды? церебрал салымен ауыратын ж?не тірек-?оз?алысы аппаратыны? бас?а да б?зылулары бар балалар; Нерв ж?йесіні? т??ым ?уалайтын-дегенеративті аурулармен ауыратын балалар; С?йлеу тілінде ?атты б?рмалануы бар балалар; Балаларды? ерте аутизмімен ж?не бас?а эмоцилы?-еріктік б?зылулармен ауыратын балалар деген диагноздармен ?абылданады. Логопедтер ?р баламен о?у іс ?рекетіні? жоспарын ??рып жеке ж?мыс ж?ргізеді,сонымен ?атар т?рбиешілерге ж?не ата-аналар?а да ?й тапсырмасын беріп бірлесе ж?мыс ж?ргізіп отырады. Бізді? т?зету топ балалары жай топты? балаларымен бірлесіп балаба?ша ішіндегі ?р т?рлі іс-шаралар?а ?атысады ж?не де м?мкіндігі шектеулі балалар?а арнал?ан облысты? «?міт»шы?армалы? ?нер бай?ауларына ?атысып ж?лделі орындарды иеленіп келеді.М?мкіндігі шектеулі балалармен ж?ргізілетін т?зету ж?мыстарыны? ерекшеліктері бар. Жеке-дара ж?не топты? саба?тарда к?рнекіліктер мен дидактикалы? материалдарды ке?інен пайдалану керек.Б?л материалдар м?мкіндігі шектеулі балаларды? материалды жа?сы ??ынуына к?мектеседі,сондай-а? д?рыс дем алу,есту зейіні мен к?рнекі есте са?тауын дамыту?а ?рт?рлі жатты?улар пайдалану ?ажет.?са? сауса?-?ол моторикасын ж?не артикуляцияы? моториканы дамыту?а,ортада ?зін ?стауды т?зетуге,сондай-а? барлы? психикалы? (зейін,есте са?тау,ойлау) ?рдістерді дамыту?а дидактикалы? жеке топтамалар, логопедиялы? зонт. ?р т?рлі дидактикалы? материалдар ?олданылады.Логопедиялы? зонт. Арнайы білім беру ж?йесіні? ?азіргі даму кезе?інде балалы? м?гедектікті? алдын алу ?зекті м?селе ретінде ?арастырылады. Б?кіл ?лемдік денсаулы? са?тау, білім беру, ?леуметтік ?ор?ау ?йымдарыны? ?ызметінде кемтар балалар мен отбасына ерте жастан ?олдау к?рсету жетекші беталыс болып саналады. ?аза?стан Республикасыны? «М?мкіндігі шектеулі балаларды ?леуметтік ж?не медициналы?-педагогикалы? т?зету ар?ылы ?олдау туралы» за?ы ?абылдан?аннан кейін, психологиялы?-педагогикалы? т?зету кабинеттеріні? арнайы ж?йесі А?тау ?аласында айтарлы?тай к?бейді, біра? ?азіргі та?да оларды? саны жеткіліксіз болып отыр. Бізді? мемлекетімізде арнайы т?зете білім алу ?ызметтерін ?ажет ететін балалар саны ?р т?рлі себептерге байланысты к?беюде, оны? ішінде экологиялы? себептерден басталып, ?леуметтік себептермен ая?талады. Т?зете-дамыта к?мек к?рсету траекториясына м?мкіндіктері шектеулі балалар?а ж?не оларды? отбасына ж?йелі т?рде ?леуметтік, медициналы?-педагогикалы? т?зете к?мек к?рсету ж?не ке?ес беру ж?мыстары кіреді. М?ндай ж?мыс кешенді сипатта болып, о?ан т?рлі санада?ы мамандар к?мек к?рсетіп, баланы? дамуын т?зетіп, т?рлі ба?ытта дамуын ?амтамасыз ету ?ажет. Осы ж?мыс кезе?дерін ж?йелі т?рде б?рін орындаса?, баланы? ары ?арай дамуына жа?сы н?тижеге ?ол жеткізуге болады. Баланы? денсаулы?ын са?тауда басты роль ата-аналар болыпсаналады ж?не олар?а ?лкен жауапкершілік ж?ктеледі.Баланы? толы??анды дамуын ?амтамасыз ету ?шін отбасымен ?зара ?имыл жасау; ата-аналар?а балаларды т?рбиелеу, о?ыту, дамыту ж?не денсаулы?ын ?ор?ау бойынша консультативтік ж?не ?дістемелік к?мек к?рсету. Ата-ана бойынан ?ор?ыныш пен ?ай?ырушылы?тарын жою?а к?мектесу ол бізді? басты міндетіміз.Ата-ананы? кін?лі сезінушіліктерін ж?не ?здерін кемітушілік, ?здеріне деген теріс к?з?арастарын ?згерту. Ата-аналармен мынандай байланыс жеке ж?не топты? ж?мыс т?рлері ж?ргізіледі: жеке-дара ??гімелесу,жатты?улар к?рсету консультациялары, сауалнамалар ?ткізіп ке?естер беріп отырамыз. ?азіргі кезде ?о?ам дарынды, ?абілетті адамдарды ?ажет етеді. Жеке т?л?аны? рухани ?суіне психологиялы?-педагогикалы? жа?дай жасай отырып, ?з ортасында ж?не ?зге ?жымда ?зін еркін сезіне алу?а т?рбиелеу, ?зіне-?зі сенімді, жауапкершілік ?асиетті сі?ірген т?л?а ретінде ?алыптастыру. Жас н?рестені? дені сау болса, отбасына зор ?уаныш пен ба?ыт ?келеді.
?Р бас?а айма?тарында мектепке дейінгі ?йымдарда итегративті топтар ашылуда. Негізгі ма?саты мен тапсырмасы м?мкіндігі шектеулі балалар?а деген к?з ?арасты ?згерту,олар?а дені сау балалармен ?атар бірдей ???ы? пен м?рша беру,?о?амда азамат болып ?алыптасуына ы?пал ету,?арапайым топты? ішінде 3-4м?мкіндігі шектеулі балаларды? ж?руі ж?не олар сау балалармен бірлесе білім алулары,ойнауы,бір –біріне к?мек к?рсетіп араласуыны? ?зі баланы? ?мірге деген ??лшынысына ?лкен ?сер береді, а?ыл-ойлары кішкенеде болса дамып дені сау балаларды? ?атарына ?осыла алады.Мысал?а алсам біз балаба?ша ішінен ата-аналарды? келісімімен 2топ?а,бір-бірден екі бала жіберіп эксперемент ж?ргіздік. С?лейменова Мадина 5жаста (Синдром дауна), екінші баламыз Уали Зере 5жаста (?р т?рлі де?гейде к?рінетін а?ыл-ой кемістігі бар бала)б?л балалар,?арапайым балалармен бірлесе білім алып,мерекелік іс- шаралар?а ?атысып,ойын ала?ында бірлесе ойнап ж?неде ?осымша т?рбиеші,логопед мамандар б?л балалармен жеке ж?мыс ж?ргізуді? ар?асында,?азіргі та?да балаларды? с?йлеу ?абылеті,а?ыл ойыны? дамуы ж?не к?птеген ?згерістер жа?сы жа?ынан пайда болуда. Елімізде ?ркениетті ?о?ам ??ру ?шін, т?рбиелі, дені сау азаматтар мен азаматшалар т?рбиелеу керек ж?не де м?мкіндігі шектеулі балаларымыз азайып,денісау балаларымыз к?бейе берсін. ?мірді? ?ызы?ы мен ?уанышы бола білген ?р б?лдіршін ба?ытты болуы ?шін жарал?ан. Балаларды? ?уанышты к?ндеріне жылулы? пен ?уаныш сыйлау – б?рімізді? азаматты? парызымыз. Балалар?а барлы? жа?дай жасауды ?зімні? міндетім деп санаймын.
?сыныс:
1.А?тау ?аласында?ы мектепке дейінгі ?йымдарды? ішінен 1-2топ м?мкіншілігі шектеулі балалар?а арнап ашылса н?р ?стіне н?р болар еді.
2.М?мкіншілігі шектеулі балаларды естен шы?армай,олар?а к?птеген жа?дайлар жасалса.
Просмотр содержимого документа
«Интегративті балаба?ша: мектепке дейінгі білім беру ?йымдарында м?мкіндігі шектеулі балалар?а к?мек беру »
Интегративті балабақша: мектепке дейінгі білім беру ұйымдарында мүмкіндігі шектеулі балаларға көмек беру.
№16 «Бөбек» бөбекжайы директоры
Шакирова Анаргүл Қайырлықызы.
Қазақстан Республикасының президенті Н.Ә.Назарбаевтың жолдауында ,Қ.Р-ның Білім заңында «Кемтар балаларды әлеуметтік және медициналық-педагогикалық түзету арқылы қолдау туралы»заңдарында айтылған. Мүмкіндігі шектеулі балаларға көмек көрсетудің тиімді жүйесі ретінде оларды оқыту,тәрбиелеу,еңбекке баулу,кәсіби даярлығын шыңдау және бала мүгедектігінің алдын алуға бағытталған көптеген мәселелер жан-жақты қарастырылғаны туралы айтып өткім келеді.Бүгінгі таңда елімізде мүгедекттердің өмірін лайықты қамтамасыз ету, ерекше кәсіби көмек пен қорғанышты талап ететін жағдайдағы мүгедек балалар жайында болып отыр. Олар арнайы коррекциялық,коррекциялық-компенсаторлық дамуға,оқуға және тәрбиеге мұқтаж; Ақтау қалалық білім бөлімінің №16 «Бөбек» балабақшасы қазіргі бөбекжайы 2011жылдың 30-қыркүйек күні ресми түрде ашылып,балабақшаға балалар қабылданды.Арнайы түзету мектебінен қалған 2-түзету тобы өз жұмыстарын жалғастыруда.Ондағы балалар қазақ және орыс тілдерінде оқытып тәрбиеленуде. Бідің балабақшаға мектеп жасына дейінгі (3-тен7жасқа дейінгі) мүмкіндігі шектеулі балалар психологиялық-медициналық-педагогикалық комиссяның жолдамасымен қабылданады. Олар ;Психикалық дамуында кешеуілдеу бар балалар; Әр түрлі деңгейде көрінетін ақыл-ой кемістігі бар балалар; Балалардың церебрал салымен ауыратын және тірек-қозғалысы аппаратының басқа да бұзылулары бар балалар; Нерв жүйесінің тұқым қуалайтын-дегенеративті аурулармен ауыратын балалар; Сөйлеу тілінде қатты бұрмалануы бар балалар; Балалардың ерте аутизмімен және басқа эмоцилық-еріктік бұзылулармен ауыратын балалар деген диагноздармен қабылданады. Логопедтер әр баламен оқу іс әрекетінің жоспарын құрып жеке жұмыс жүргізеді,сонымен қатар тәрбиешілерге және ата-аналарға да үй тапсырмасын беріп бірлесе жұмыс жүргізіп отырады. Біздің түзету топ балалары жай топтың балаларымен бірлесіп балабақша ішіндегі әр түрлі іс-шараларға қатысады және де мүмкіндігі шектеулі балаларға арналған облыстық «Үміт»шығармалық өнер байқауларына қатысып жүлделі орындарды иеленіп келеді.Мүмкіндігі шектеулі балалармен жүргізілетін түзету жұмыстарының ерекшеліктері бар. Жеке-дара және топтық сабақтарда көрнекіліктер мен дидактикалық материалдарды кеңінен пайдалану керек.Бұл материалдар мүмкіндігі шектеулі балалардың материалды жақсы ұғынуына көмектеседі,сондай-ақ дұрыс дем алу,есту зейіні мен көрнекі есте сақтауын дамытуға әртүрлі жаттығулар пайдалану қажет.Ұсақ саусақ-қол моторикасын және артикуляцияық моториканы дамытуға,ортада өзін ұстауды түзетуге,сондай-ақ барлық психикалық (зейін,есте сақтау,ойлау) үрдістерді дамытуға дидактикалық жеке топтамалар, логопедиялық зонт. әр түрлі дидактикалық материалдар қолданылады .Логопедиялық зонт. Арнайы білім беру жүйесінің қазіргі даму кезеңінде балалық мүгедектіктің алдын алу өзекті мәселе ретінде қарастырылады. Бүкіл әлемдік денсаулық сақтау, білім беру, әлеуметтік қорғау ұйымдарының қызметінде кемтар балалар мен отбасына ерте жастан қолдау көрсету жетекші беталыс болып саналады. Қазақстан Республикасының «Мүмкіндігі шектеулі балаларды әлеуметтік және медициналық-педагогикалық түзету арқылы қолдау туралы» заңы қабылданғаннан кейін, психологиялық-педагогикалық түзету кабинеттерінің арнайы жүйесі Ақтау қаласында айтарлықтай көбейді, бірақ қазіргі таңда олардың саны жеткіліксіз болып отыр. Біздің мемлекетімізде арнайы түзете білім алу қызметтерін қажет ететін балалар саны әр түрлі себептерге байланысты көбеюде, оның ішінде экологиялық себептерден басталып, әлеуметтік себептермен аяқталады. Түзете-дамыта көмек көрсету траекториясына мүмкіндіктері шектеулі балаларға және олардың отбасына жүйелі түрде әлеуметтік, медициналық-педагогикалық түзете көмек көрсету және кеңес беру жұмыстары кіреді. Мұндай жұмыс кешенді сипатта болып, оған түрлі санадағы мамандар көмек көрсетіп, баланың дамуын түзетіп, түрлі бағытта дамуын қамтамасыз ету қажет. Осы жұмыс кезеңдерін жүйелі түрде бәрін орындасақ, баланың ары қарай дамуына жақсы нәтижеге қол жеткізуге болады. Баланың денсаулығын сақтауда басты роль ата-аналар болыпсаналады және оларға үлкен жауапкершілік жүктеледі.Баланың толыққанды дамуын қамтамасыз ету үшін отбасымен өзара қимыл жасау; ата-аналарға балаларды тәрбиелеу, оқыту, дамыту және денсаулығын қорғау бойынша консультативтік және әдістемелік көмек көрсету. Ата-ана бойынан қорқыныш пен қайғырушылықтарын жоюға көмектесу ол біздің басты міндетіміз.Ата-ананың кінәлі сезінушіліктерін және өздерін кемітушілік, өздеріне деген теріс көзқарастарын өзгерту. Ата-аналармен мынандай байланыс жеке және топтық жұмыс түрлері жүргізіледі: жеке-дара әңгімелесу,жаттығулар көрсету консультациялары, сауалнамалар өткізіп кеңестер беріп отырамыз. Қазіргі кезде қоғам дарынды, қабілетті адамдарды қажет етеді. Жеке тұлғаның рухани өсуіне психологиялық-педагогикалық жағдай жасай отырып, өз ортасында және өзге ұжымда өзін еркін сезіне алуға тәрбиелеу, өзіне-өзі сенімді, жауапкершілік қасиетті сіңірген тұлға ретінде қалыптастыру. Жас нәрестенің дені сау болса, отбасына зор қуаныш пен бақыт әкеледі.
ҚР басқа аймақтарында мектепке дейінгі ұйымдарда итегративті топтар ашылуда. Негізгі мақсаты мен тапсырмасы мүмкіндігі шектеулі балаларға деген көз қарасты өзгерту,оларға дені сау балалармен қатар бірдей құқық пен мұрша беру,қоғамда азамат болып қалыптасуына ықпал ету,қарапайым топтың ішінде 3-4мүмкіндігі шектеулі балалардың жүруі және олар сау балалармен бірлесе білім алулары,ойнауы,бір –біріне көмек көрсетіп араласуының өзі баланың өмірге деген құлшынысына үлкен әсер береді, ақыл-ойлары кішкенеде болса дамып дені сау балалардың қатарына қосыла алады.Мысалға алсам біз балабақша ішінен ата-аналардың келісімімен 2топқа,бір-бірден екі бала жіберіп эксперемент жүргіздік. Сүлейменова Мадина 5жаста (Синдром дауна), екінші баламыз Уали Зере 5жаста (әр түрлі деңгейде көрінетін ақыл-ой кемістігі бар бала)бұл балалар,қарапайым балалармен бірлесе білім алып,мерекелік іс- шараларға қатысып,ойын алаңында бірлесе ойнап жәнеде қосымша тәрбиеші,логопед мамандар бұл балалармен жеке жұмыс жүргізудің арқасында,қазіргі таңда балалардың сөйлеу қабылеті ,ақыл ойының дамуы және көптеген өзгерістер жақсы жағынан пайда болуда.Елімізде өркениетті қоғам құру үшін, тәрбиелі, дені сау азаматтар мен азаматшалар тәрбиелеу керек және де мүмкіндігі шектеулі балаларымыз азайып,денісау балаларымыз көбейе берсін . Өмірдің қызығы мен қуанышы бола білген әр бүлдіршін бақытты болуы үшін жаралған. Балалардың қуанышты күндеріне жылулық пен қуаныш сыйлау – бәріміздің азаматтық парызымыз. Балаларға барлық жағдай жасауды өзімнің міндетім деп санаймын.
Ұсыныс:
1.Ақтау қаласындағы мектепке дейінгі ұйымдардың ішінен 1-2топ мүмкіншілігі шектеулі балаларға арнап ашылса нұр үстіне нұр болар еді.
2.Мүмкіншілігі шектеулі балаларды естен шығармай,оларға көптеген жағдайлар жасалса.
