Экологиялық кеш
Тақырыбы: Туған өлкем –табиғатың қандай көркем.
Мақсаты: Оқушыларға экологиялық білім мен тәрбие беру арқылы олардың табиғатты қорғау қабілетін арттыру, табиғатты, қоршаған ортаны аялауға үйрету, табиғат пен адам арасындағы байланыс, табиғатты қорғаудың маңыздылығы туралы түсінік беру.
1-Жүргізуші:Армысыздар, құрметті қонақтар! Бүгінгі Қазақстан Республикасының тәуелсіздігіне 25 жыл толуына арналған,«Туған өлкем –табиғатың қандай көркем» атты экологиялық кешімізге қош келдіңіздер!
2-Жүргізуші:Қазақстан менің елім, сенің елің. Ол асқар тау болсын, шалқар көл болсын, мейлі тіпті шағыл- шағыл құм болсын, көңілді сергітер әдемі табиғаты бар, менің- Отаным.
1-Жүргізуші: Әр адамға өзінің туып өскен жері мен суы, аспаны мен тауы ыстық.Табиғат, Жер –АНА. Отан,Туған жер,Атамекен деген құлаққа жылы естіліп, жүрекке шаттық сезімін ұялататын ұлы да, қасиетті бір- бірімен мағыналы мазмұны бай сөздер.
2-Жүргізуші:Табиғат пен Жер Ананы сүйе білу, оны аялау адамның азаматтық борышы.
1 –Оқушы: Табиғатқа (Бақыткерей Ысқақ)
Табиғатқа,
Тартпай қоймас - Адамдар,
Суда балық,
Көк жүзінде қыран бар.
Жеңе алмайды, тірліктегі - бірлікті
Ашылса да алты алауыз - арандар!
Жер - қайыспас,
Өзі өндірген салмақтан,
Қашпайды ешкім,
Ажал - деген қармақтан.
Өзі жасап,
Жұмақ жердің үстіне
Құтыла алмай келе жатыр - Тозақтан!
Баласымыз,
Ғаламшардың - Жер -деген,
Ғасыр барма,
Көресісін көрмеген.
Қиян - кескі,
Ғажайыптар болса да
Адам бірге жасасады -
Жер - менен!
1 -Жүргізуші: Жер-Ана мен өз анаң егіз екен,
Мейірімдері мейілінше теңіз екен.
Анам туды Жер-ана жетілдірді,
Осыны өзім өмірге негіз етем.
2-Жүргізуші: Табиғат — бүкіл тіршілік атаулының алтын ұясы және аялы бесігі, құтты қонысы мен өсіп-өнер мекені. Табиғат әсемдік төркінісің,
Ән саламын бір сенің көркің үшін.
Жан-жануар табынып бір өзіңе,
Сенен алып тұрғандай бар тынысын.
Музыка
2-оқушы:Табиғатым – аманатым
Табиғатым, тіршілігім, ырысым,
Сенсіз менің тарылады тынысым.
Биік - биік тауларыңа қарасам,
Алшаң басып, түзеледі жүрісім.
Сенсің менің тазалығым, тұнығым,
Сенсіз менің үзіледі үмітім,
Сен бар жерде жыр тұнады көңілге,
Сен бар кезде құлшынамын өмірге.
О, адамзат аялашы, қорғашы,
Өзің туып, өзің өскен ортаны.
Келе жатыр талай сәби өмірге,
Ең болмаса соның жайын ойлашы.
Мен қазақпын жылқы мінез қайсарлы,
Жақсы, жаман айыратын байсалды.
Туған жерім, табиғатым деп бүгін,
Асау тайың бар әлемге жар салды.
Ей, ағасы, іні менен бауырлар,
Мен айтатын сөздеріме құлақ сал,
Табиғат пен адам егіз емес пе,
Өкінерсің кетсе егер келмеске.
Бар байлығым қоршап тұрған даламда,
Бау - бақшалы әсем гүлді қаламда.
Қолда барда алтыныңды қадір тұт,
Қолдан шығып кеткенен соң қайғы жұт.
Менің ойым көк аспанды бауларда,
Заңғар - заңғар көк майсалы тауларда.
Өзіңді - өзің ұстап беріп жауларға,
Көр соқырым бір күніңе алданба.
1-Жүргізуші:
Өкінішке орай бізді сұлулығымен тамсандырып,аялап отырған әсем табиғатымызды кейде ойланбастан қорлап жатқан жайымыз да бар.
3-Оқушы: «Қайыңның қасіреті»маналогы(Бая музыка ойнап тұрады,слайд көрсетіледі).
2-Жүргізуші:
Табиғаттың тарылтпайық мөлдір таза тынысын,
Пәк табиғат әр жүректің тамылжыған жырысың.
Ей, адамзат ақылға сал, қатігездік жасама,
Өзің дағы содан тудың, табиғаттың ұлысың.
4-оқушы: Өлсе өлер табиғат,адам өлмес. (А.Құнанбаев).
Өлсе өлер табиғат, адам өлмес,
Ол бірақ қайтып келіп, ойнап-күлмес.
“Мені” мен “менікінің” айрылғанын
“Өлді” деп ат қойыпты өңкей білмес.
Көп адам дүниеге бой алдырған,
Бой алдырып, аяғын көп шалдырған.
Өлді деуге сия ма, ойлаңдаршы,
Өлмейтұғын артына сөз қалдырған?
Кім жүрер тіршілікте көңіл бөлмей,
Бақи қоймас фәнидің мінін көрмей,
Міні қайда екенін біле алмассың,
Терең ойдың телміріп соңына ермей.
Дүниеге дос ақиретке бірдей болмас,
Екеуі тап бірдей орныға алмас.
Дүниеге ынтық, махшарға амалсыздың
Иманын түгел деуге аузым бармас.
1-Жүргізуші:
Табиғат әсемдіктің төркінісің,
Ән саламын бір сенің көркің үшін.
Жан жануар табынып бір өзіңе,
Сенен алып тұрғандай бар тынысын,- деп Жамбыл атамыз жырлағандай,еліміздің табиғатының сұлулығына дау жоқ.
5- Оқушы: «Табиғат тазалығы» (Қ.Мырза Әли)
Таза ауаға кешегі кім шанады?!
Түтін, тұман аспанды тұмшалады. .
Кір шалады қанатын аққулардың,
Соны ойласаң, көілді кір шалады.
Сексеуілдің орнында көмір қалып,
Аман ба өзі тұрғаннан өмір налып?!
Ақ мамықтай ақша қар
Шаһарларға
Енді жауса жауады қоңырланып.
Көлдер қайда жататын сұқсыр қонып?!
Қайда барсаң, бір түтін бықсыр келіп …
Ақ көжек боп өкпеңе кірген самал
Шыңарында шығады сұп-сұр болып!
Мұзды мұхит сол, мүмкін, қалпында әлі,
Мән берген жоқ әлі оған жарқын халық.
Мазут жұтып,
Ауырған бидауамен
Көрінбеді бүгінде алтын балық.
Шуда түтін
Шалқыған от төсінде
Шұбап тұрып алады көкке сіңбей.
Айналасы қызарған кейбір бұлттар
Ауру малдың қабарған өкпесіндей.
Бар дейсің бе өмірде азап ондай!
Дүние азса, ол енді азады оңбай!
Адам таза болмайды ешқашанда
Айналайын табиғат таза болмай!
ән
2-Жүргізуші:
Жаратылыс таңы — жан ана,
Қарық қып суға, ауаға.
Топырағыңмен асырап,
Сәулесін құйған санаға.
6-Оқушы: «Арал кеміп кетпесін» (Бая музыка ойнап тұрады,слайд көрсетіледі).
1-Жүргізуші: Табиғаттың басты байлығы — Жер. Адамдар, жануарлар мен өсімдіктер өз қорегін осы қара жерден алады. Жердің қасиетін сақтау, жер жомарттығын жойып алмау адамдардың өз қолында.
2-Жүргізуші: «Жері байдың — елі бай», «Күте білсең жер жомарт» деген халықтың түсінігінде халықтың түсінігінде жер, топырақ деген халықтың түсінігінде жер, топырақ деген ұғымдар бір мағынада айтылды.
7-оқушы. Табиғат (Қ.Мырзалиев)
Бұл қара жер болған бізге кең мекен,
Кең мекенге қауіп төнді!
Білсең оны,
Төбе шашың тік тұрар,
Бейшараның көрмегені кемде-кем!
Сөне жаздап, сөне жаздап шамшырақ,
Талай рет жатыпты-ау ол қансырап.
Сондай кезде,
Сондай кезде қол созып,
Қай құдірет келіпті одан қал сұрап!
Жердің көрген қорлығы көп.
Жетеді!
Ол жыласа,
Жасқа толар етегі.
Аяғаннан,
Алдыма алып сәбидей,
Айдарынан сипағым кеп кетеді!
1-Жүргізуші: Біздің мектептің оқушыларын нағыз табиғат жанашырлары деп атасақ артық болмайды.
2-Жүргізуші: Ия.Мектебіміздің оқушылары нағыз елін,жерін сүйетін өрендер екен.Қалай ойлайсың, ал залда отырған көрермендерімізге жұмбақтар жасырып көрсек шеше аладыма екен?
1-Жүргізуші: Бұл бір қызық болатын сияқты ғой.Ендеше бастайық.
Жүргізушілер:
Қыста бірден қартаяды. (жер)
Құрғақ жерде сақтайсың,
Онсыз тамақ татпайсың, (тұз)
Жұрттың барі соны сүйеді,
Бірақ қарағысы келмейді. (күн)
Жазда жатсаң көлеңкесіне алады,
Қыста жақсаң жаның рахат табады. ( ағаш)
Үлкен,үлкен түйені,
Тастапты адам шөгеріп.
Өркеші бұлтқа тиеді,
Бауыры жатыр көгеріп. ( тау)
Әдемі түнде мен жүрсем жүреді бірге. (ай)
1-Жүргізуші: Біздің ата-бабаларымыз бұлақтың көзін ашып, айналасына жасыл желек еккен. Туған жерге бау-бақша егу де ата-бабадан қалған мұраның бірі.
2-Жүргізуші: Ал қазіргі кезде қырқылған ағаштарды көргенде, ата-бабалармыздың өнегесіне немқұрайлы қарайтын қатыгездерді аяусыз жазалағың келеді.
музыка
8-Оқушы:
Табиғаттың тынысы кең, тілі бай,
Ауасының шәрбатын-ай,тұнығы- ай,
Бұл- бұл болып, сайрап кетсе, ал бірде,
Адамдарша сойлейді екен күнім- ай.
Табиғаттың құшағы кең шуақты,
Көргенім жоқ оған теңдес қуатты.
Күйіп- пісіп табиғатта кейде бір,
Адамдарша күңіренетін сияқты.
1-Жүргізуші: Ертеден ақ ата бабамыз бар асылын табиғаттың сыйына теңеген.Ұлын-сұңқарға,қызын-аққуға теңеген.
2-Жүргізуші:Қыздарына Раушан,Жауқазын сынды есімдер қоюында үлкен мән жатыр.Табиғаттың әсем сыйы гүлдерді сұлулықтың символы деп білген ғой.
1-Жүргізуші: Бағбан бабам гүл өсіріп жеріне,
Үлгі-өнеге көрсетіп өз еліне.
Бабалардан тағылым алған ұрпақтар,
Тартып туар арғы ата-тегіне.
2-Жүргізуші: назарларыңызға «Гүл мен қайыршы» әңгімесін ұсынымыз.(сахналандырылған көрініс).(баяю,мұңды музыка ойнап тұрады).
1-Жүргізуші: Тіршілік тірегі — табиғат. Ол жалпы адам баласының ортақ қазынасы. Табиғат —Ананың қасиетті сырларын бойымызға сіңіріп алмайынша онымен тең отырып «сөйлесу» қиын. Ең бірінші, табиғатты туған анаңдай түсіну, екінші, табиғатқа туған бабаңдай табыну, үшінші, табиғатты туған ұлыңдай қорғауың қажет.
2-Жүргізуші: Осы үш ұғымды бір-бірінен бөліп қарау мүмкін емес. Түсінбей тұрып табыну, табынбай тұрып қорғаудың қисыны жоқ. Табиғат — қоғамның қорғаны, заманның зердесі. Табиғат пен адамзат баласы дүниенің бірінсіз-бірі тұл болатын ажырамас бөліктері.
1-Жүргізуші:Ендеше Жер ананы ортаға шақырып,тілегін тыңдап,батасын алайық.
2-Жүргізуші: Жер-Ана! Жер-Ана! Жер-Ана! (сахнаға Жер-Ана шығады).
Жер-Ана ұрпақтарыңа тілегіңді айтып,батаңды бер.
Жер –Ана:
Қан төгіп соғыспаңдар,
Өтінемін!
Куәсі едім соғыстың,
Ұлы істің де.
Жетпейді екен еш нәрсе тыныш күнге,
Ақылынан адамның азап тауып,
Алмағайып тұрмайтын қыл үстінде.
О, адамдар!
Мезгілден сыр күткендер,
Бейбіт күнде жерді пір тұтты елдер.
Бабалардың ертегін шектемеңдер,
Маралдарды (жер тегін) үркітпеңдер.
Тұруы үшін бұлбұлды тұнық таңдар,
Отпенен ойнамайтын ғұрыпты аңғар,
Таза ауаны түтінмен құртпаңдар,
Есерліктің есігін құлыптаңдар!
Хиросима тағдырын ұмытпаңдар!
Тыныш жатсын құстар да ұясында әр,
Күрсінбесін қария, қия шыңдар,
Қару алмай,
Қастаспай, бостасып-ақ,
Барлығың да төсіме сиясыңдар.
1-Жүргізуші:Ал,балалар Жер-Анаға “табиғатты қорғаймыз”- деп уәде берейікші!
2-Жүргізуші: Балалар ендеше жер ананы шығарып салайық.
9-Оқушы: Табиғатты қорғау үшін бәріміз,
Күресейік, бір- бір ағаш егейік.
Текке отырмай жасымыз бен кәріміз,
Таза ауа үшін терімізді төгейік!
Табиғатты тарих талай сынаған,
Бірақ оған қаймықпаған шыдаған.
Табиғатта әке болып еңіреп,
Табиғат та ана болып жылаған.
Айта алмаймын қасиетін мүлде мен,
Табиғаттан жаратылғам гүлдегем.
1-Жүргізуші:Адам табиғатқа мейірімділікпен сүйіспеншілікпен қамқорлықпен қарап, үйлесімділік сақталғанда адамзат баласы үшін табиғат кең сарай, мәңгі тозбас құтты қоныс болатынын ешқашан ұмытпайық!
2-Жүргізуші: Мектебімізде «Табиғатты аялайық» тақырыбында «Жас эколог» үйірмесінің ұйымдастыруымен мектепішілік сурет сайысы ұйымдастырылған болатын.Ендеше сол сурет сайысынан жеңіп шыққан жас суретшілерімізді марапаттау сәтіне кезек берейік.
1-Жүргізуші: Жеңімпаздарымызды марапаттау үшін сахнаға. шақырамыз.
Ән Қазақстаным
