Просмотр содержимого документа
«Разработка урока 7 класса на казахском языке»
Сабақ жоспары
Пән: Биология 7 сынып
Сабақ №4 Күні , айы, жылы:
Сабақтың тақырыбы: Ішекқуыстылар типінің жалпы сипаттамасы. Тұщы су гидрасы. Сыртқы көрінісі және мінез-құлқы. Гидраның қоректенуі. Тыныс алуы. Тітіркенгіштігі.
Сабақтың мақсаты: Оқушыларға көпжасушалы жануарлар ерекшеліктеріне тоқталу, ішекқуыстылар типіне жалпы сипаттама беру.
Міндеті: а)білімділік: Медуза, актинияның құрылысы, қозғалысы, тітіркенгіштігін бақылау жасау арқылы білім беру.
ә)дамытушылық: зертханалық жұмыс,сұрақ тапсырмаларын орындату арқылы алған білімдерін дамыту б)тәрбиелік: білімділік пен дамытушылықты бере отырып, жылдамдыққа, ұқыптылыққа, тазалыққа,үлкенді сыйлай білуге тәрбиелеу Сабақтың түрі: Өздік сабақ түрінде Сабақтың әдісі:зертханалық жұмыс,әңгіме,пікір айту,еркін сөйлей білу,топтастыру
Сабақтың көрнекілігі:плакаттар
Сабақтың барысы І) Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылармен сәлемдесіп,түгелдеп,олардың назарын,зейінін сабаққа аудару ІІ)Үй тапсырмасын сұрау: Сөз топтастыру
Паразит қарапайымдар
ІІІ жаңа сабақ . Ішекқуыстылар типі.
Жалпы түр саны 9000 жететін ішекқуыстылардың көпшілігі теңіздер мен мұхиттарда мекендейді. Еркін немесе бекініп өмір сүреді . Ішекқуыстылардың барлығының денесі екі қабаттан тұрады, дене ішінде қуыс болады.
Эктодерма –сыртқы, эндодерма-ішкі қабат қаптайды. Эктодерма қозғалыс, жабын қызметін атқарады. Эндодерм -асқорыту, қозғалыс қызметін атқарады.
3 класқа бөлінеді.
Гидратектестер
Табақшатәрізділер
Көпаяқты маржандар
Эктодермада атпа жасушалары болады. Жүйке жүйесі шашыраңқы орналасалы.
Жвныссыз және жынысты жолмен көбейеді.
Ішекқуыстылардың денесі көбіне сәулелі симметриялы
Денеқуысы қапшық тәрізді қуыс
Денесінің бір жағында жіңішке 5-8 қармалауыштары қоршаған аузы,екінші жағындағы сабақша тәрізді ұшында табаны болады Су астындағы нәрселерге табаны арқылы бекиді
Қоректенуі
Ішекқуыстылардың бүкіл денесінде әсіресе қармалауыштарында атпа жасушалары боладыАтпа жасушаның цитоплазмасы,ядросы,және көпіршік тәрізді атпалы дорбашасы болады Дорбашаның ішінде атпа жіпшесі орналасады Ішекқуыстылардың денесінен қылтиып шығып тұрған сезімтал өскін осы атпалыдорбашаны іске кірістіреді
.Судағы кішкене шаян немесе ұсақ балық өскінге тиіп кетсе, атпалы дорбашаның ішіндегі улы зат қоректің денесіне жайылып, оны қозғалтпай тастайды.Қозғала алмай қалған қоректі қармалауыштары арқылы аузына апарып жұтып жібереді Ішекқуыстылардың энтодерма қабатында жиырылғыш бұлшықетті талшықтары және безді жасушалар болады.Безді жасушалар ішек қуысына асқорыту сөлін бөледі,асқорыту сөлінің көмегімен қорек жұмсарып,ұсақ бөлшектерге ыдырайдыАл талшықты бұлшықет жасушалары ас түйіршіктерін жасушаларға қарай айдайдыІшкі қабат жасушалары жалғанаяқ шығарып(амебадағыдай) онымен жемін қармай алады.Ас бұдан әрі жасуша ішінде вакуольдердің көмегімен қорытылады Қорытылмай қалған ас қалдықтары ауыз арқылы сыртқа шығарылады
Қозғалуы
Ішекқуыстылардың денесінде ең көп кездесетін жасушалары тері-бұлшықет жасушалары.Олардың әрқайсысының түбінде жиырыла алатын бұлшықетті талшық болғандықтан гидра бірде табанымен ,бірде қармалауыштарымен “адымдап” және “тоңқаңдай” қозғалады.Ал еркін жүзетін медуза барлық бұлшықет жасушаларын бір мезгілде қысқартып,қайта қалпына келтіру арқыл суда еркін қозғала алады
Ішекқуыстыларда тыныс алу және зәр шығару мүше лері жоқ. Тыныс алуы және зәр шығаруы диффузия арқылы жүзеге асады
Яғни суда еріген оттегіні бүкіл денесімен сіңіреді,
қажетсіз көмірқышқыл газды сыртқа шығарады. Зәр шығаруы да бүкіл денесі арқылы жүзеге асады
Ішекқуыстылардыңденесінің сыртқы қабатында ірі ядролы ,домалақ жасу-шалар болады.Бұлар аралық жасушалар
.Ішекқуыстылардың денесі зақымданған кезде жараға жақын орналасқан аралық жасушалар екіге бөлініп көбейе бастайды .Олардан тері-бұлшықет, жүйке және басқа жасушалар пайда болып жарақаттан
ған жер тез өсіп жетіледі. Егер гидра денесін көлденең кесіп екіге бөлсе ,оның бір жартысынан қармалауыштар өсіп шығып,ауыз пайда болады да ,екінші жартысынан сабақша қалыптасады .
Дененің зақымданған немесе жойылған бөлігінің қайта қалпына келу құбылысы регенерация деп аталады
ІV Сабақты қорытындылау
Тұщысу гидрасының сыртқы құрылысы және тіршілігімен танусу. Сабақты қорытындылау үшін әр топқа жаңа тақырып бойынша жаңа тақырыптан түсінгендерін топтастыру әдісімен жинақтап, жазып, айтып шығады. Топтастыру арқылы сабақ бекітілген соң жеңген топты атап, мақтау қағазымен марапаттау. V Бағлау Соңынан жеке-жеке оқушылардың бағаларын айтып, бағалау.