Есірткі – аяусыз жау

Есірткі – аяусыз жау

Жоспар:

I. Кіріспе

«Дені сау баласыз, елдің келешегі жоқ»

II. Негізгі бөлім

1.Есірткі дегеніміз

2.Есірткінің түрлері

3.Есірткінің адам организміне әсері

4.Есірткіге құштарлық

5.Нашақорлардың есірткіге ақша табу жолы

III. Қорытынды

1.Есірткіден туындайтын заттар

«Дені сау баласыз,елдің келешегі жоқ», - деп Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев айтқандай бүгінгі күні «Нашақорлықпен күрес туралы және жасөспірімдердің есірткі қолдануының алдын алу» бағдарламасын жүзеге асырудың қажеттілігі туындады және ол әлеуметтік маңыздылығына ие болуда.

Адамдар оның алдында дәрменсіздігін сезіне бастағандай. Дүниені үрей билеген шарасыздың саналы жаратылыс иелерін рухани тұйыққа тірегендей.

Қазір қоғам алдында, бізге апат төніп келе ме, әлде апатты ортада өмір сүріп жатырмыз ба? деген сұрақ туындайды.

Егер бірінші жағдайда болсаңыз, оның алдын қалай аламыз?

Екінші жағдайда душар болған болсақ,одан қалай құтыламыз, деген сұраққа жауап іздеу қажет.

Осыған орай бірнеше сауалнама сұрақтар туады.

Есірткі дегеніміз –грекше наркоз,ұйықтату,ұйқымен ұмыттыру мен жансыздандыруды білдіреді.

Есірткі – бұл адамның көңіл –күйін,сана-сезімін,мінез-құлқын бұзатын қауіпті тыйым салынған химиялық зат.Ол адамның есін алып, құмарлық желігіне ұшыратады және аса қауіпті,айығу үмітсіз.Әлеуметтік дерті адамның сезімін толықтай жансыздандырады деуге болады.

Медицинада ауруды басу үшін қолданылатын (апиын, опиум, опим) өнімдеріне морфин,кофейн,омнопин,промедол, метадон,көкнәр және тағы басқа заттар жатады.

-Сора өнімдері (коннабиноидтар) анаша, марихуана тағы басқалар.

-Психикаға белсенді әсер ететін заттар-амфетамин (фенамин)

-Қолдан жасалған эфедрин немесе эфедриннен алынған эфедрон,первитин,экстази,фентози дәрі-дәрмектері жатады.

-Ұйықтататын және седативтік заттар-барбитураттар, бензодиаэипиндер,натрий оксибутироты тағы басқалар.

-Галлюценогиндер (фенциклидин, кетами, ЛСД, псилоцибин, меснамен.

-Халинолиттік әсері бар кейбір дәрі-дәрмектер (паркинсонға, аллергияға қарсы қолданылатын циклодол,демидрол,пипальфен.

-Өндірісте және тұрмыста қолданылатын химиялық заттар құрамындағы органикалық ұшпа заттар (бензин,бензол,толуол және тағы басқаларды көбінесе иіскейді.Адам организмімен психикасына күшті әсер ететін ең қауіпті әрі көп қолданылатын есірткінің түрі – анаша.

Анаша-сұр түсті химиялық зат, ол ыстық және құрғақ аймақтарда өсетін көкнәр тұқымынан алынады.

Есірткіні қабылдаудың бірнеше жолдары бар.Оның бірі-егу арқылы қабылдау,өйткені қалай болсын бұл қабылдау есірткіні бірден қан арқылы тез миға жеткізеді.Бір есірткіні бірнеше түрде қабылдауға болады(егу, иіскеу, шайнау)

Ең көп тарағаны шаншу немесе егу арқылы қабылдау.Тікелей тамырға жіберу өте қауіпті.Нәтижесінде қан айналымы нашарлайды.Сол себепті нашақорлар денелерінен ине салуға болатын жерлер іздей бастайды.Инені қол тамырларының басқа да тамырларға салуға болады.Көбінесе ата-аналар балалардың қолының тамырын қадағалап, аман екен деп алаңсыз жүре береді.Ал,олар аяқ,жауырын тамырларына салдыруы мүмкін.

Адам организміне түсетін барлық есірткі түрлері қан арқылы адамның барлық дене мүшесіне әсер етеді.Оның қызметін бұзады, уландырады.Есірткіні анда-санда қолданатындардың іші өтеді, асқазаны ауырады,тамаққа тәбеті болмайды,жиі құсады,аяқ қолдарының сіңірі оқтын-оқтын құрысады. Тері, ауруларына ,жұқпалы жыныс ауруларына, өкпе қабынуына шалдығады. Тамаққа тәбеті жоғалады, жиі шөлдеиді.Олардың көз жанары солғын болады.

Есірткіні жиі қабылдайтындардың миы әбден есірткіге үйреніп кетеді,тиісінше мидағы эндорофин заттары оған үйренеді де жүйке жасушаларын өлтіре береді. Адамның миы ештеңеге зейін қоймайтын, әлсіз дімкәс болып қалады.

Есірткі дертіне шалдыққан нашақордың бүкіл сана сезсімі тек қана осыған байланысты болады. Бұл кезде нашақор дәрісіз есірткісіз өзін-өзі билей алмайды. Аз мөлшерде есірткі қабылдау

нашақордың бірінші мәселесі болады. Есірткіге берілгендігі

соншалық ,бұл өмірден мүлде бөлектеніп тұрады.Есірткіні қолданып аз уақытта тоқталса,оған деген құмарлығы да аз уақытта тоқталады. Бірақ есірткі ойдан кетпей тұрады.

Тәни кіріптарлық тоқтаса, оның миында ине алуға дейін

құштарлық туады. Есірткі алғашында рақат сезімге бөлеп, аз

уақытқа тамаша әлемге саяхат жасаған сезімге беріледі де адам организімдегі эйфория жоғалады. Осы кезден бастап нашақордың өмір сүру құралы тек есірткі болады. Ол есірткі үшін туған анасын да өлтіруден тайынбайды. Ол есірткінің

құлына айналады.

Жиі есірткі қабылдайтын адамға есірткі алу үшін көп ақша керек.Мысалы,орташа есеппен 0,1 г есірткінің құны 500теңге. Күнде нашақор осы мөлшерді қабылдауы керек.Жұмыс істемейтін адамға 500 теңге үлкен ақша.Нашақорлардың көбінің күнделікті басқа да шығындары болады.Сол себепті әр нашақордың алдында ақшаны қайдан табамын деген мәселе тұрады.

Олар:

1.Қайтарымсыз ақша алу.

2.Ең оңай жолы – алдау,яғни олар алдымен достарынан,туған-туыстарынан,әке-шешесінен қарыз алады.

3.Үйінен ұрлау,көбінесе нашақордың қылмыстық жолы үйінен басталады.Қымбат заттарды,зергерлік,техникалық заттарды сатады.

4.Ұрлық – үйдегі ұрлайтын зат біткенде көршілердің, туыстарының заттарын және дүкендерге ұрлыққа түседі, қалта ақтаратын болады.

5.Есірткіні дайындау және сату.Нашақорлар арасында мұндай еңбек «адал еңбек» деп аталады.Бұл ең көп ақша табу үшін қолданылатын жұмыс түрі.

6.Алдау.Бұл жағы да нашақорлар арасында көп кездеседі.Қолдарындағы есірткіні өткізу немесе алу үшін түрлі қылыққа барады.

Нашақорлықпен ауыратын адамдарды медициналық - әлеуметтік оңалту туралы заң бар.Нашақорлықпен ауыратын адамдарға мынадай құқықтар көзделген:

- білікті медициналық-санитарлық көмек алуға,

- наркологиялық мекемелер мен ұйымдарды таңдауға,

- өз құқықтары, өздерінің наркологиялық сырқатқа шалдығуының сипаты,сондай-ақ емдеу және оңалту әдістері туралы ақпарат алуға,

- медициналық - әлеуметтік оңалтуды тұрғылықты жері немесе қажет болған жағдайда,жүрген жері бойынша өткізуге.

Есірткіден туындайтын зардаптар:

1.Биологиялық зардап:тәуелділік,психиканың бұзылуы,ішкі дене мүшелерінің зақымдануы.

2.Әлеуметтік зардап:нашақордың туыстыры мен жақындары қоса тәуелділікке ұшырайды,нашақор басқаларды өз ортасына тартады,қылмыс жасайды.

3.Экономикалық зардап:ақшаларының бәрін есірткіге жұмсайды,үйіндегі заттарын сата бастайды,есірткі сатып,оны таратумен айналысатындар ақша жасайды.

Жасөспірімдердің бойында қандай адамгершілік қасиеттерінің жоғары болуын көрсете отырып,салауатты өмір салтының жолдары атап өтілді. «Жұмыла көтерген – жүк жеңіл» демекші, бұл бір адамның қолынан келетін іс емес,олай болса бүкіл қоғам,адамзат алдында кезек күттірмейтін әлемдік мәселе – есірткіге қарсы жаппай күрес.

Үстірт орта мектебі

Дайындаған: Ақтоты Нұрғалиева

Сыныбы: 9 «Б»

Бейнеу – 2007ж