1986 жыл?ы Алматыда?ы о?и?асына байланысты сынып о?ушыларымен сухбаттасып, о?и?а?а ?атыс?ан жастарды? ?асысуыны? себептері, ?оз?алысты? барысы ж?не н?тижесі бойынша ж?мыс ж?ргізу.
Саба?ты? ма?саты:
Білімділік:
1986 жыл?ы Алматы о?и?асыны? себептерін, сипатын, ?оз?аушы к?штері мен ма?ызы туралы т?сініктерін ке?ейту,?кімшшіл-?міршіл ж?йені? іріп-шіріп бара жат?ан принціптерімен таныстыру;
?аза? хал?ыны? ?асырлар бойы а?са?ан т?уелсіздігіне ХХ ?асырды? со?ында жеткені м?лім. Б?л бостанды? ?аза? елі ?шін ?ымбат?а т?сті. ?йткені осы жолда ?аншама кеме?гер ?аза? хандары, ?ара ?ылды ?а? жар?ан шешен-билер, жоры?тарда ерлікті? ?лгісін к?рсеткен ?ас батырлар, ?арапайым халы? ?кілдері ??рбан болды.
Ал сол Т?уелсіздік т??ырына жету жолында талай ?асыр к?респен арпалысып келдік.
Т?уелсіздік ?шін к?рес бір с?т те толаста?ан емес, ол те?із тол?ыны сия?ты ?ат- ?абат жар?а со?ып жатты.
ХІХ ?асырда Шо?ан, Ыбырай, Абай халы?ты озы? елдер ?атарынан ?алыспау?а, білімге ша?ырса, ХХ ?асырды? басында халы? ?лдары ?лт санасын оятты, «елім» деп е?іреп, «хал?ым» деп ?айысты.А?са?ан азаматты?ымызды Ке?ес ?кіметі кезінде де ??ре алмады?.Ке?естер білігі кезінде т?уелсіздік ?шін ?аншама ?мір ?ыршынынан ?иылды.
?о?амды? ??рылысты? д?ниені д?р сілкіндіре ауысуына байланысты ?аулап шы??ан ?алы? к?семге-«шешен емес жо? адам,б?рі білгіш,б?рі ер» саясатшылар?а-хал?ымызды? арда?ты ?лы Міржа?ып Дулатов 1917 жылы желто?санда мындай сауал таста?ан-ды:
«Кешегі ?ара к?ндерде,
Ж?лдыссыз,айсыз т?ндерде,
Жол таба алмай сенделіп,
Адасып алаш ж?ргенде-
Б?л к?нгі к?семдер,
С?раймын,сонда ?айда еді??
А?ыл таппай да?дарып,
Жанашыр таппай сандалып,
Барарын ?айда біле алмай,
Ж?рген бір к?нде сан ?аріп-
Есепсіз к?п шешендер,
Ж?нінді айтшы, ?айда еді??
Сарыар?а сайран жерлерім,
К?корай шал?ын к?лдерім,
Б?рін жау?а алдырып,
Ас?ар тау,биік белдерім,
?ысылып ?аза? т?р?анда-
Данышпандар,?айда еді??
Атадан бала айырып,
?анаты сынып ?айырып,
?асірет толып ж?рекке,
Т?р?ан бір кезде ?ай?ырып-
Толып жат?ан ?ам?орлар,
Елде жо? еді?,?айда еді??
??ландай ?ркіп елдері?,
?алдырып мекен жерлерін,
Жаяу-жалпы,жала?аш,
?атын бала ерлері?,
Ашы?тан ?ыр?ын тап?анда-
Сыпыра жомарт ?айда еді??
Кедейді? сорын ?айнатып,
Майдан?а жасын айдатып,тіл жо?,к?з жо?,
?лімге басын байлатып,
Жібергенде жаным-ау,
Жанашыр жа?ын ?айда еді??»
Саба?ты? та?ырыбын ашу ?шін балалар біз с?зж?мба?ты шешіп онда жасыр?ан с?зді табамыз.
С?зж?мба?: 1.?аза? ханды?ыны? екінші ханы
2. “Жеті Жар?ы” за? жина?ы ?ай ханны? т?сында бекітілді?
3.Орыстарды? отаршылды? саясатына ?арсы к?рескен ?арауыл руынан шы??ан бізді? батыр жерлесіміз
4.Т?ркістан автономиясыны? басшысыны? есімі
5.1916-шы о?и?а?а байланысты “Ж?рт сендей со?ылды,т?нде ?й?ыдан,к?ндіз к?лкіден айырылды”-деген ?аза? а?ыны
6. “Алаш” партиясыны? баспас?зі бол?ан газет
7. “АЗ И Я” е?бегіні? авторы
8.24 жылдай ?аза?станны? басшысы бол?ан адам
9.1986 жылы? желто?сан айынан бастап елді бас?ар?ан адам
3.?анша адам жазаланды?
4.Жерлесерімізді? арасынан желто?сан о?и?аларына ?атыс?андар бар ма?
?кімшіл-?міршіл ж?йе,коммунистік ілім оларды аяусыз ?ырып,?рып-со?ып,азап шектірді.Жазы?сыз ж?бірледі,себебі сол уа?ытта ?кімет басында?ылар бас?аша ойлайтындарды ??птамайтын.
Бейбіт шеру?е шы?андар?а ?арсы к?ш пайдаланды.
На?ты ?анша адам жазалан?аны туралы толы? ма?л?маттар жо?.
Наразылы? шерулер мен жиындар бас?а ?алаларда да болып ?тті.2500-дей адам ?атысып,281-і ?сталды.К?кшетау ?аласыны? ауылшаруашылы? студенттеріні? 200-ге жуы?ы Ленин атында?ы ала?ына шы??анда ?амау?а алынып,тергеуден кейін бізді? жерлестеріміз- Жансеитов Тал?ат,Ташма?анбетов ?айрат,
Просмотр содержимого документа
«1986 жыл?ы Алматыда?ы о?и?а »
Сабақтың мақсаты:
Білімділік:
1986 жылғы Алматы оқиғасының себептерін, сипатын, қозғаушы күштері мен маңызы туралы түсініктерін кеңейту,әкімшшіл-әміршіл жүйенің іріп-шіріп бара жатқан принціптерімен таныстыру;
Тәрбиелік:
Ата-бабамыз армандаған тәуелсіздікті нығайтуға, Отанын сүюге, достыққа, ұйымшылдыққа тәрбиелеу; Желтоқсан оқиғасына қатысқан жерлес ағаларымыздың батылдығын дәріптеу.
Дамытушылық:
Тақырыптың себеп-салдары байланыстарын табу, басты мәселені ажырата білуге және өз пікірін дәлелдей алу дағдыларын қалыптастыруға жағдай жасау.
-cәлемдесу; - оқушыларды түгендеу,сабақ өткізуге қолайлы жағдай туғызу;
2.Кіріспе сөз
Қазақ халқының ғасырлар бойы аңсаған тәуелсіздігіне ХХ ғасырдың соңында жеткені мәлім. Бұл бостандық қазақ елі үшін қымбатқа түсті. Өйткені осы жолда қаншама кемеңгер қазақ хандары, қара қылды қақ жарған шешен-билер, жорықтарда ерліктің үлгісін көрсеткен қас батырлар, қарапайым халық өкілдері құрбан болды.
Ал сол Тәуелсіздік тұғырына жету жолында талай ғасыр күреспен арпалысып келдік.
Тәуелсіздік үшін күрес бір сәт те толастаған емес, ол теңіз толқыны сияқты қат- қабат жарға соғып жатты.
ХІХ ғасырда Шоқан, Ыбырай, Абай халықты озық елдер қатарынан қалыспауға, білімге шақырса, ХХ ғасырдың басында халық ұлдары ұлт санасын оятты, «елім» деп еңіреп, «халқым» деп қайысты.Аңсаған азаматтығымызды Кеңес үкіметі кезінде де қөре алмадық.Кеңестер білігі кезінде тәуелсіздік үшін қаншама өмір қыршынынан қиылды.
Қоғамдық құрылыстың дүниені дүр сілкіндіре ауысуына байланысты қаулап шыққан қалың көсемге-«шешен емес жоқ адам,бәрі білгіш,бәрі ер» саясатшыларға-халқымыздың ардақты ұлы Міржақып Дулатов 1917 жылы желтоқсанда мындай сауал тастаған-ды:
«Кешегі қара күндерде,
Жұлдыссыз,айсыз түндерде,
Жол таба алмай сенделіп,
Адасып алаш жүргенде-
Бұл күнгі күсемдер,
Сұраймын,сонда қайда едің?
Ақыл таппай дағдарып,
Жанашыр таппай сандалып,
Барарын қайда біле алмай,
Жүрген бір күнде сан ғаріп-
Есепсіз көп шешендер,
Жөнінді айтшы, қайда едің?
Сарыарқа сайран жерлерім,
Көкорай шалғын көлдерім,
Бәрін жауға алдырып,
Асқар тау,биік белдерім,
Қысылып қазақ тұрғанда-
Данышпандар,қайда едің?
Атадан бала айырып,
Қанаты сынып қайырып,
Қасірет толып жүрекке,
Тұрған бір кезде қайғырып-
Толып жатқан қамқорлар,
Елде жоқ едің,қайда едің?
Құландай үркіп елдерің,
Қалдырып мекен жерлерін,
Жаяу-жалпы,жалаңаш,
Қатын бала ерлерің,
Ашықтан қырғын тапқанда-
Сыпыра жомарт қайда едің?
Кедейдің сорын қайнатып,
Майданға жасын айдатып,тіл жоқ,көз жоқ,
Өлімге басын байлатып,
Жібергенде жаным-ау,
Жанашыр жақын қайда едің?»
Сабақтың тақырыбын ашу ұшін балалар біз сөзжұмбақты шешіп онда жасырған сөзді табамыз.
Сөзжұмбақ: 1.Қазақ хандығының екінші ханы 2. “Жеті Жарғы” заң жинағы қай ханның тұсында бекітілді? 3.Орыстардың отаршылдық саясатына қарсы күрескен қарауыл руынан шыққан біздің батыр жерлесіміз 4.Түркістан автономиясының басшысының есімі 5.1916-шы оқиғаға байланысты “Жұрт сендей соғылды,түнде ұйқыдан,күндіз күлкіден айырылды”-деген қазақ ақыны 6. “Алаш” партиясының баспасөзі болған газет 7. “АЗ И Я” еңбегінің авторы 8.24 жылдай Қазақстанның басшысы болған адам 9.1986 жылың желтоқсан айынан бастап елді басқарған адам
1
Ж
Ә
Н
І
Б
Е
К
2
Т
Ә
У
К
Е
3
А
Р
Л
А
Н
4
М
У
С
Т
А
Ф
А
5
Д
У
Л
А
Т
О
В
6
Қ
А
З
А
Қ
7
С
Ү
Л
Е
Й
М
Е
Н
О
В
8
Қ
О
Н
А
Е
В
9
К
О
Л
Б
И
Н
3.Негізгі болім.Жаңа сабақ
Сөзжұмбақта «Желтоқсан» деген сөз шықты.Балалар «Желтоқсан» сөзін естігенде ойларыңа қандай ұғым келеді?
-Қыс айы
-Суық
-Ызғарлы
-1986 жыл оқиғасы
-Жастар
-Шеру
-Ұлтжандылық
-Алаң
-Алматы
Бүгінгі сабағымыз 1986 жылғы Желтоқсан оқиғасы туралы болмақ.- Балалар, желтоқсан оқиғасы туралы бұрыннан қандай хабарыңыз бар, толығырақ нені білгіңіз келеді? Ортаға ойымызды сала отырып, кестені толтырайық.
Соңғы бөлік сабақ соңында толтырылады.
Білемін
Білгім келеді
Білдім
Қазақ халқы 1986 жылдың желтоқсанында тар жол тайғақ кешуден өтті. 1986ж. Желтоқсан оқиғасы қазақтың басы бірігіп бір жұдырықтай жұмылған әрі бақытты, әрі қайғылы күн еді. Бүкіл ұлттың сүйегіне таңба түсіріп, әділетсіз шешім қабылданып, халықтың ар-намысы таразыға салынған сын сағатта дүлей күшке қаймықпай қарсы шыға келген жастарымыздың ерен еңбегі ешқашан ұмытылмайды.
1.Қандай жағдай итермеледі жастарды алаңға шығуға?
2.Не себептен жастар мақсатына жете алмады?
3.Қанша адам жазаланды? 4.Жерлесеріміздің арасынан желтоқсан оқиғаларына қатысқандар бар ма?
Әкімшіл-әміршіл жүйе,коммунистік ілім оларды аяусыз қырып,ұрып-соғып,азап шектірді.Жазықсыз жәбірледі,себебі сол уақытта үкімет басындағылар басқаша ойлайтындарды құптамайтын.
Бейбіт шеруғе шығандарға қарсы күш пайдаланды.
Нақты қанша адам жазаланғаны туралы толық мағлұматтар жоқ.
Наразылық шерулер мен жиындар басқа қалаларда да болып өтті.2500-дей адам қатысып,281-і ұсталды.Көкшетау қаласының ауылшаруашылық студенттерінің 200-ге жуығы Ленин атындағы алаңына шыққанда қамауға алынып,тергеуден кейін біздің жерлестеріміз- Жансеитов Талғат,Ташмағанбетов Қайрат,
Хасенов Самат оқудан шығарылды.Тікелей қозғалысқа қатысқан Қарлыкөлдік Ерденов Төлеген бірәз уақыт жасырынып жүрді шалғай жатқан аймақта.
Балалар осы тақырыпты өту үшін сіздерге алдын-ала тапсырмалар берілді.Соларды қалай орындадыңдар?
-80-ші жылдардағы Республикадағы саяси,әлеуметтік-экономикалық жағдай қандай болды?
-Желтоқсан оқиғасының себептері неде?
-Оқиғаға не сылтау болды?
-Желтоқсан оқиғасы қалай басталды және немен аяқталды?
-Желтоқсан Оқиғасының салдары қандай?
-Біздің өлкеден бұл оқиғаға кімдер қатысты?Олар туралы не білесіңдер?
-Желтоқсан оқиғасының тарихи маңызы қандай?
Кестенің соңғы бөлігін қалай толтырдыңдар?
4.Рефлексия
Қандай ән желтоқсан оқиғасының ұранына айналды?
Бұл әнді айтып бере аласындарма?
«Желтоқсан желі» әні орындалады.
Желтоқсанға оқиғасына арналған бейне клип көрсетіледі.
Қорытынды:Бүгінгі сабақта не білдік,не үйрендік?
Егеменді еліміз өркениетті елдермен терезесі тең болу үшін адал да адамгершілігі мол,білімді,мәдениетті,жан-жақты дамыған,сана-сезіміміз биік керектігін үйрендік.
1986 жылғы Желтоқсан оқиғасы Отаршылдыққа қарсы Қазақстан тарихындағы азаттық күрестің соңғы нүктесі деп айтуға болады. Тәуелсіздікке түрткі болған оқиға.
Азаттық алаңында топ жарып шыққан қазақ жастарының қайсар үні, қаршадай қазақ қыздарының қайратты қимылы тарихқа айналып, болашақта еліміздің ұл-қыздарын отансүйгіштікке шақырары анық. 1986 жылғы желтоқсан оқиғасы ұлттық санамызды оятып қана қойған жоқ, ол сонымен қатар көптеген қандастарымыздың бойына бауырмалдық, өз халқына деген жанашырлық сезім қалыптастырды.
«Ерлік жаңартауы» өлеңі оқылады.
5.Үйге тапсырма:п.30,қосымша әдебиеттер оқу, «Желтоқсан құрбандары» тақырыбына тарихи эссе жазу.
6.Бағалау
М.Ғабдуллин атындағы Зеренді қазақ орта мектеп-интернаты
Ашық сабақ
Тақырыбы: 1986 жылғы Қазақстандағы желтоқсан оқиғасы,
Ызғарлы
