| Шығыс Қазақстан облысы Өскемен қаласы Тренер: Мухтарханова Раушан Абайкановна Мектеп: «Маяковский атындағы негізгі мектебі» Биология пәні мұғалімі: Манханова Данара Айтмухаметовна |
| Күні: |
|
| Сынып: 7 | Қатысқандар саны: | Қатыспағандар саны: |
| Сабақтың тақырыбы | 7.3.2.4 - жергілікті өңірдің Қазақстан Республикасының Қызыл кітабына енгізілген жануарлары мен өсімдіктеріне мысал келтіру |
| Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары | Қазақстан Республикасының қызыл кітабы туралы мағлұмат беру. |
| Сабақтың мақсаттары | Барлық оқушылар: Қазақстан Республикасы Қызыл кітабының шығу тарихын біледі. Оқушылардың басым бөлігі: Ерекше қорғауға алынған Қазақстан Республикасының Қызыл кітапқа енгізілген өсімдіктер мен жануарлардың түрлерін жіктеп, ажырата алады. Кейбір оқушылар: Қазақстан Республикасының Қызыл кітапқа енгізілген жергілікті өңірдің жануарлары мен өсімдіктерін қорғау жолдарын шығармашылықпен орындайды. |
| Бағалау критерийі | - Қазақстан Республикасының Қызыл кітабының шығу тарихын айтып бере алады. - Ерекше қорғалатын Қазақстан Республикасының Қызыл кітабына еңген өсімдіктері мен жануарларынның түрлерін жіктеп,сипаттайды. – Қазақстан Республикасы Қызыл кітабына жергілікті жерлердегі жануарлары мен өсімдіктердің еңгізілу себебтерін анықтайды. |
| Тілдік мақсаттар | Оқушылар ерекше қорғалатын Қазақстан Республикасының Қызыл кітапқа енгізілген өсімдіктер мен жануарлардың түрлерін жіктеп, ажырата алады. |
| Негізгі сөздер мен тіркестер: Қазақстандағы қорық ісі, қорықтар, Ұлттық табиғи саябақтар, табиғи қорыққорлар, Қазақстанда экологиялық қорықтар желісін құру. Санат, Қызыл кітап, биоалуантүрлілікті сақтау жолдары, Қызыл кітапқа енген ағзалар |
| Сыныптағы диалог/жазылым үшін пайдалы тілдік бірліктер: |
| Талқылауға арналған тармақтар: Қазақстандағы қорық ісінің тарихы, ерекше қорғалатын табиғи аймақтар түрлері және Қызыл кітаптың маңыздылығы. Сіз неліктен жануарлар мен өсімдіктерді қорғау қажет екенін айта аласыз ба? Жергілікті өңірдің Қазақстан Республикасы Қызыл кітабына енгізілген жануарлары мен өсімдіктерін жинақтап айта аласыз ба? Жазылым бойынша ұсыныстар : Қорықтар мен Қызыл кітап туралы тұжырым жасап, таныстырылым арқылы жазады, интервью жоспарлап, қойылатын сұрақтарын сұрыптайды. Қазақстан қорықтары, ұлттық саябақтары, жергілікті аймақтың Қызыл кітапқа енген өсімдіктері мен жануарларының тізімін құрастырады. |
| Құндылықтарға баулу | Зайырлы қоғам және жоғары руханият |
| Пәнаралық байланыс | География, экология |
| Алдыңғы білім | Қазақстанның ерекше қорғалатын табиғи аумақтары. |
| Жоспар
|
| Жоспарланған уақыт |
| Ресурстар |
| Басталуы 2 минут
15 минут | Ұйымдастыру. Психологиялық ахуал. Психологиялық жағымды ахуал туғызу: қатысушыларды дөңгелене тұрғызып, бір-біріне сағат тілімен доп лақтыру арқылы сыныпқа тілек айтады. Содан кейін оқушыларға үлестірмелі қағаздарды тарату арқылы топтастырамын. Ол үшін әр оқушыға Реликтілі шағала, Елік, Греиг қызғалдағы және Алтай сарғалдағы суреттерін таңдатып алғызамын. Содан кейін әр топқа өз топ басшысын тағайындатып, оған бағалау парағын беремін. | Баяу ән
|
| Топтастыру: 1 топ Реликтілі шағала 2 топ Елік 3 топ Греиг қызғалдағы 4 топ Алтай сарғалдағы |
Суреттер
|
| Үй тапсырмасын тексеру: Өткен тақырып бойынша оқушылардың білім деңгейін анықтау. Әр топтын алдына сұрақтар беріледі топ мүшелері білім деңгейлеріне сәйкес сұрақтарды боліп алады: Қолданылатын әдіс-тәсіл: «Сұрақты қағып ал». Білу және түсіну: 1. «Табиғатты қорғау» деген түсінікті немен байланыстыратыныңды жаз. 2. Ерекше қорғалатын табиғи аумақ түрлерін атаңдар. Олардың арасындағы айырмашылықтарды көрсетіңдер. Қолдану: 1. Қазақстандағы қорықтар, табиғат ескерткіштері, ботаникалық бақ, табиғат резервацияларының тізімін жасап, шолу жасаңдар. 2. Қорықтар, қорықшалар, ұлттық саябақтар мен табиғат ескерткіштері арасындағы айырмашылықтарды түсіндіріңдер. Талдау: 1. Сендер тұратын жерде табиғат нысандары мен ерекше қорғалатын табиғи аумақтар бар ма? Бар болса, оларды атаңдар және сипаттама беріңдер. Сендер тұратын жерде мемлекеттік қорғауды қажет ететін нысандар бар ма? Себебін түсіндіріңдер. 2. Дендрологиялық бақ, ботаникалық бақ пен хайуанаттар бағының ұқсастығы мен айырмашылығына Венн диаграммасы бойынша талдау жасаңдар. Синтез: 1. Қазақстанның физикалық картасын (немесе қорықтар картасын) пайдаланып, облыстар бойынша Қазақстанның ерекше қорғалатын табиғи аумақтарының орналасуын қараңдар. 2. Себебін жазыңдар. Бағалау: 1.Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың Қазақстан Республикасы халқының өміріндегі және олардың болашақ ұрпақ үшін маңызына баға беріңдер. Дискриптор: Қазақстанның ерекше қорғалатын табиғи аумақтарын білу. Топ басшыларына алдын ала бағалау парағы беріледі, сол бойынша тақырыпты қаншалықты меңгергеніне қарай «+», «-» қойылады.
| ОАЖ | Біледі | Қолданады | Талдайды | Синтездейді | Бағалайды | | 1. |
|
|
|
|
| |
|
|
|
|
|
|
|
Сұрақтар жазылған парақтар
|
| Ортасы 20 минут
Сабақтын соңы 3 мин | Жаңа білімді меңгеру: 1 тапсырма: Мәтінмен жұмыс, жаңа сөздерді топқа әкелу. Қолданылатын әдіс-тәсіл: «Жүгірмелі диктант» Оқушылар жаңа мәтінді оқиды, кездескен жаңа терминдерді дәптерлеріне жазады. Көмек қажет ететін оқушыларға қолдау көрсету барысында мәтінде кездесетін терминдерді тарату. 2 тапсырма: Қазақстан Республикасының Қызыл кітабының шығу тарихы. Қолданылатын әдіс-тәсіл: Сәйкестендіру. А.А Слудскийдің зор еңбегінің нәтижесінде жарық көрді. Өсімдіктердің 307 түрі еңгізілген Қызыл кітаптың екінші бөлімі жарық көрді. Алғаш рет омыртқасыз жануарлар Қызыл кітапқа қай жылы еңгізілді. Қызыл кітаптың үшінші басылымы шықты. 1973, 1978, 1981, 1991
Дискриптор: Қазақстан Республикасы Қызыл кітабының шығу тарихын біледі. Мұғалім смайлик беру арқылы бағалайды. 3. тапсырма: «Сиқырлы кітап» Қолданылатын әдіс-тәсіл: оқушыларға қызыл түсті парақ, желім, Қызыл кітапқа еңген, еңбеген өсімдіктер мен жануарлардын суреттері беріледі. Осы бойынша олар Қызыл кітап жасап шығарады.Бұл жерде топ басшысы топты оқу деңгейлеріне қарай рольдерді бөліп береді. 1. Жергілікті жерде өсетін өсімдіктерді ажыратады. 2. ҚР Қызыл кітапқа еңген жануарларды таниды. 3. ҚР Қызыл кітапқа еңген өсімдіктерді тереді. Дискриптор: Ерекше қорғауға алынған Қазақстан Республикасының Қызыл кітапқа енгізілген өсімдіктер мен жануарлардың түрлерін жіктеп, ажырата алады. Топтар бір-бірінін жұмысын шапалақ арқылы бағалайды. 4 тапсырма: Жергілікті аумақтағы жануарлар мен өсімдіктердін түрлерін зерттеп Қызыл кітапқа еңгізу туралы шағын зерттеу жұмысы. Дискриптор: Қазақстан Республикасы Қызыл кітабына жергілікті жерлердегі жануарлары мен өсімдіктердің еңгізілу себебтерін анықтайды. Оқушы өз білімін Блоб ағашы арқылы бағалайды.
| Оқулықпен жұмыс. А4 парақта сәйкестендіру.
|
| Бекіту: Тест сұрақтары Агроценоздар дегеніміз а) Жасанды экожүйе ә) Мұхит экожүйесі б) Табиғи экожүйе в) Материктер экожүйесі г) Теңіздер экожүйесі 2. Агроценозға жатады а) Жүзімдіктер ә) Ормандар б) Тайга в) Шөл дала г) Тундра 3. Тұқымқуалаушылықтың өзгерісі а) Мутация В) Агроценоз ә) Биоценоз б) Миграция в) Метаморфоз 4. Н.Назарбаевтың «Семей ядролық полигонын жабу туралы» жарлығына қол қойылған уақыт а) 1991 жыл, 29 тамыз ә) 1991 жыл, 25 тамыз б) 1993 жыл, 29 тамыз в) 2000 жыл, 25 тамыз г) 1985 жыл, 29 тамыз 5. Қазақстанда ең бірінші құрылған қорық а) Ақсу-Жабағылы ә) Алматы б) Барсакелмес в) Үстірт г) Алакөл 6. Қазақстан Қызыл кітабының екінші басылымы шыққан жылы а) 1991 жыл ә) 1993 жыл б) 1990 жыл в) 1985 жыл г) 1988 жыл 7. Қызыл кітаптағы жойылып бара жатқан түрлер категориясына кіретін құстар а) Шүрегей, сұңқар ә) Тоқылдақ, ұзақ б) Бұлбұл, қаз в) Қарлығаш, бозторғай г) Сауысқан, қараторғай 8. Қалпына келтірілген құс а) Жыланшы бүркіт ә) Кіші аққу б) Субүркіт в) Алтай ұлары г) Жорға дуадақ 9. Қызыл кітаптың ІІ санаты а) Саны күрт азайып бара жатқандар ә) Сирек кездесетіндер б) Қалпына келтірілгендер в) Жойылып бара жатқандар г) Белгісіздер 10. Табиғи саябақ а) Барсакелмес ә) Алтынемел б) Үстірт в) Марқакөл г) Наурызым Экрандағы дұрыс жауапқа қарап оқушылар жұптасып бірін-бірі тексеріп алдын ала берілген критерийға сүйеніп жұлдызша, төртбұрыш, үшбұрыш әдісі арқылы бағалайды. 10 – 8 сұрақтарға жауап бергендерге жұлдызша 7 – 5 сұрақтарға жауап бергендерге төртбұрыш 1 – 4 сұрақтарға жауап бергендерге үшбұрыш |
|
| Үйге тапсырма | Реферат дайындау |
|
| Саралау. Сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз? Сіз басқаларға қарағанда қабілетті оқушыларға қандай тапсырмалар бересіз? | Бағалау. Сіз оқушылардың материалды игеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлап отырсыз?
| Денсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтау |
| «Сұрақты қағып ал» әдісінде өткен тақырып бойынша тапсырмалар орындағанда ойларын ортаға салып талқылауға, пікірлесуіне мейлінше қолдау көрсету. Осы бөлімнен не білдіңіздер? Қандай сұрақтар пайда болды? Қандай мәселелермен келісесіздер немесе келіспейсіздер? «Жүгірмелі диктант» әдісі арқылы оқушыларды мәтінмен, жылдам және терең білім алуға ынталандыруды жоспарлау, жәнеде деңгейі төмен оқушыға қолдау корсету мақсатында мәтінге тірек сөздер жазылып береді. Сәйкестендіруді орындауда оқушылардың деңгейін аңыктап, ары қарай тапсырмаларды күрлендіре түсіп, «Сиқырлы кітап» әдісін пайдаланып ерекше қорғауға алынған жануарларды және өсімдіктерді жіктей алуға баулу және рольдерді бөліп беру мақсатында оқушыларға белгілі бір тапсырманы орындауда ерекше көңілін аударуға жауапкершілікпен қарауға және әрбір оқушы міндетті түрде кітап шығаруда үлесін қосатындығына көңіл аудару және шағын зерттеу жұмысын жасату арқылы қабілеті жоғары оқушылардын қорытынды жазба жұмысын жазуға бағыттау. | «Қол шапалақтау» әдісі арқылы сәтті шыққан топты бағалау, «Жапсырмалы смайликтер» арқылы бағалау, «Блоб ағашы» әдісі арқылы бағалау, «+» «-» бағалау парағы, бірін-бірі бағалау, жұлдызша, төртбұрыш, үшбұрыш әдісі арқылы бағалау.
| Топпен жұмыста және ноутбукпен жұмыс істегенде техникалық қауіпсіздік ережелерін сақтау., құрал – жабдықтарды талапқа сай қолдану туралы ескерту жасалады, сабақ үдерісінде мұғалім тарапынан қадағаланады |
| Сабақ бойынша рефлексия |
|
|
| Жалпы бағалау Қандай екі нәрсе табысты болды? 1. 2. Қандай екі нәрсе сабақты жақсарта алды? 1. |
