терминдер | анықтамасы | Орысша аталуы | Ағылшынша аталуы |
Биология | Тіршілік туралы ғылым | Биология | biology |
ботаника | Өсімдіктер дүниесін зерттейтін ғылым | ботаника | botany, phytology |
«Қызыл кітап» | Сирек кездесетін ,жойылып кету қаупі бар өсімдіктер мен жануарларды қорғау мақсатында жазылған | «Красная книга» | Red data book |
Қорықтар | Арнайы қорғалатын тұтас аймақтар | Запаведник | Reserve |
микроскоп | Ұлғайтқыш құрал | микроскоп | Microscope |
жасуша | Тірі ағзаның құрылымдық бірлігі | клетка | cell |
Жасуша қабықшасы | Өтетығыз,қалың, қосылыстарда ерімейді,жасушаны сыртқы қолайсыз жағдайлардан қорғайды,өсімдікте целлюлозадан тұрады,саңылаулары болады | Клеточная оболочка | cellular coat |
Цитоплазма | Қоймалжың сұйық зат | Цитоплазма | cytoplasm |
Ядро | Тұқымқуалаушылықты жүзеге асыратын,көбеюге қатысатын негізгі құрылым | ядро | nucleus, |
Пластид | Жасушаға түс беретін құрылым | Пластид | Plastid |
Лейкопласт | Түссіз ұсақ денешіктер қоректік қор затын жинауға қатысады | лейкопласт | Leucoplast |
хлоропласт | Өсімдікке жасыл түс беретін-хлорофилл болады,органикалық зат түзуші | хлоропласт | Chloroplast |
хромопласт | Қызыл,сары түс береді,күлтеде т.б кездеседі | хромопласт | chromoplast |
ұлпа | Шығу тегі,құрылысы,атқаратын қызметі ұқсас жасушалар тобы | ткань | Tissue |
мүше | Нақты пішіні бар,бір немесе бірнеше қызмет атқаратын ағзаның бір бөлігі | орган | Organ |
Мүшелер жүйесі | Белгілі бір физиологиялық қызметі бойыншабіріктірілген,шығу тегі бір,бірақ құрылысы әртүрлі мүшелер жиынтығы | Система органов | organ system |
Түзуші ұлпа | Ұдайы бөлінуге қабілетті,мүшелерді түзетін ұлпа | Оброзователь-ный ткань | |
Жабын ұлпа | Өсімдік мүшелерін қаптап кеуіп кетуденсақтайды | Покровная ткань | investing tissue |
Қор жинаушы ұлпа | Энергияға бай заттар қорға жиналады | Запасающая ткань | storage tissues |
Фотосинтездеуш ұлпаі | Хлоропластары көп,жасуша қабығы жұқажасушалар тобы | Фотосинтезирующая ткань | fotosinteziruyuschii fabric |
Биосфера | Жердің тіршілік қабаты | Биосфера | Biosphere |
Популяция | Ағзадан жоғары биологиялық жүйе.Ол дәл ағзалар бір аумақта ұзақ уақыт мекендегенде пайда болады. | Популяция | Populations |
Биогеоценоз | Тіршілік ету жағдайлары ұқсас белгілі аймақта өсетін өзара байланысты түрлердің тыныс тіршілік ортасы | Биогеоценоз | Geocenosis |
Макроэлемент-тер | Көміртек,сутек,оттек,азот , нуклеин қышқылдары және ағзаның басқа да биологиялық белсенді қосылыстарының құрамына кіреді. | Макроэлементы | Makroelements |
Микроэлемент-тер | Көпшілігі бауырда ,сүйек және бұлшық ет ұлпаларында жиналады.Бұл ұлпалар көптеген микроэлементтердің негізгі қоры. | Микроэлементы | Mikroelementar |
Гидрофильді | Заттың сулану,ылғалдану қабілеті. | Гидрофильный | Hidrohilic |
Моносахарид-тер | Қарапайым қанттар көмірсулардың тобы. | Моносахариды | |
Дисахаридтер | моносахаридтердің 2 молекуласынан түзілген. | Дисахариды | Disaccharide |
Полисахаридтер | Күрделі көмірсулар | Полисахариды | Polysaccharides |
Майлар | Органикалық заттар табиғи липидтер,эфир,бензин, бензол сияқты органикалық еріткіштерде жақсы ериді. | Масла | Oils |
Нуклеотид | Күрделі химиялық қосылыс: азотты негізден,бес көміртекті қанттан,фосфор қышқылының қалдығынан тұрады.нуклейн қышқылы н-тен тұрады | Нуклеотид | Nucleotides |
Репликация | ДНҚ-ның екі еселенуі.Ерекше ферменттер арқылы жүзеге асады. | Репликация | Replication |
Генетикалық код | Тірі организмдерге тән нуклеин қышқылдарының молекулалық тұқым қуалаушы ақпараттың нуклеотидтер тізбегі түрінде біртұтас «жазылу» жүйесі. | Генетический код | the genetic code |
Автоторофтар | Органикалық заттарды өздері дайындайтын ағзалар,м: өсімдіктер | Автоторофы | Autotrophic |
Гетеротрофтар | Энергия алуға даяр ағзалық заттың болуын қажет ететін ағзалар. | Гетеротрофы | Heterotrophic |
Аэробтар | Грекше aёr- ауа өмір сүруі үшін оттегі қажет ететін ағзалар. | Аэробный | Aerobic |
Анаэробтар | Атмосфералық оттегі болмайтын жерде тіршілік етуге бейім тірі ағзалар | Анаэробный | Anaerobic |
Гликолиз | Ферменттердің қатысымен глюкозаның тоыға отырып ыдырауы | Гликолиз | Glycolysis |
Кодон | РНҚ – дағы солардың бірін – бірі толықтыратын үш нуклеотидті кодон дейді. | Кодон | Codon |
Антикодон | . Антикодон немесе қарсыкодон — үш нуклеотидтен құралған тасымалдаушы (транспорттық) РНҚ-ның бөлігі; 3 негізден тұратын топ- РНҚ комплеметарлы кодон т РНҚ молекуласында бекітілген | Антикодон | Anticodon |
Триплет | ДНҚ-дағы үш нуклеотид триплет деп аталады. | Триплет | Triplet |
Матрица | Кез – келген мөлшерде көшірме алуға болатын зерзат. | Матрица | Matrix |
Митоз | Бұл жасушалардың бөліну жолдары.дене жасушаларының бөлінуі | Митоз | Mitosis |
Мейоз | Жыныс жасушаларының бөлінуі. | Мейоз | Meiosis |
Гаструла | Ұрық дамуының екінші сатысы. | Гаструла | Gastrula |
Нейрула | Ұрықтың тек желілерге қана тән гаструладан кейінгі сатысы. | Нейрула | neurula |
Органогенез | Эмбриогенезде мүшелердің түзілу үдерісі. | Органогенез | organogenesis |
Ареал | Түрдің таралу аумағы | Ареал | distribution area |
гермофродизм | Бір ағзада аналық та аталық та жыныс жасушаларының түзілуі | гермофродизм | Hermaphrodite |
сперматогенез | Аталық жыныс жасушаларынң түзілуі | сперматогенез | spermatogenesis |
овогенез | Аналық жыныс жасушаларының түзілуі | овогенез | oogenesis |
кроссинговер | Мейоз кезінде гомологты хромосомалрдың айқасуы | кроссинговер | crossing over |
Конъюгация | Мейоз кезінде гомологты хромосомалардың жақындасуы,құйылуы | Конъюгация | Conjugation |
эмбрион | ұрық | эмбрион | embryo |
антропология | Адамның шығу тегі мен Эволюциясын зерттейтін ғылым | антропология | anthropology |
эмбриология | Ұрықтың дамуын зерттейтін ғылым | эмбриология | embryology |
тұқымқуалаушылық | Ұрпақтардың ата-анасының қасиеттері мен белгілерін қайталауы | наследственность | heredity |
симбиоз | Тірі ағзалардың бір-біріне пайдалы бірігіп тіршілік етуі | симбиоз | symbiosis |
таллом | Мүшелерге ,ұлпаларға бөлінбейтін балдырлар денесін құраушы | таллом | thallus |
паразитология | Паразиттерді зерттейтін ғылым | паразитология | parasitology |
локус | ДНҚ-ғы ген орналасқан жер | локус | locus |
фенотип | Сыртқы және ішкі белгілердің жиынтығы | фенотип | phenotype |
генотип | Ағзаның белгілерін анықтайтын гендер жиынтығы | генотип | genotype |
мутация | Ағзадағы тұқым қуалайтын өзгергіштік | мутация | mutation |
энтодерма | Ұрықтың ішкі қабаты | энтодерма | endoderm |
эктодерма | Ұрықтың сыртқы қабаты | эктодерма | ectoderm |
мезодерма | Ұрықтың ортаңғы қабаты | мезодерма | mesoderm |