Preposition — қазақ тілінде: көмекші сөз — сөйлемнің мүшесі болып, оның мағынасына өз үлесін қосатын, бірақ жеке тұрғанда ешқандай грамматикалық мағынасы жоқ сөз, көмекші сөз.
Грамматикалық мағынасы болмағандықтан да олардың қазақ тіліндегі нақты аудармасы бола бермейді. Мысалы, on Sunday — жексенбіде (жексенбі күні), in box — қорапта (қораптың ішінде).
Бұл тақырыпта ағылшын тіліндегі уақытқа, мезгілге қатысты көмекші сөздерді қарастырамыз. Ескертетін жәйт: ағылшын тіліндегі уақытқа қатысты барлық prepositions қамтылмайды. Ең негізгі деген, бастауыш деңгейді үйренушілерге қажетті дегендерін өтеміз.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«Правила "Prepositions "»
Preposition — қазақ тілінде: көмекші сөз — сөйлемнің мүшесі болып, оның мағынасына өз үлесін қосатын, бірақ жеке тұрғанда ешқандай грамматикалық мағынасы жоқ сөз, көмекші сөз.
Грамматикалық мағынасы болмағандықтан да олардың қазақ тіліндегі нақты аудармасы бола бермейді. Мысалы, on Sunday — жексенбіде (жексенбі күні), in box — қорапта (қораптың ішінде).
Бұл тақырыпта ағылшын тіліндегі уақытқа, мезгілге қатысты көмекші сөздерді қарастырамыз. Ескертетін жәйт: ағылшын тіліндегі уақытқа қатысты барлық prepositions қамтылмайды. Ең негізгі деген, бастауыш деңгейді үйренушілерге қажетті дегендерін өтеміз.
in — уақытқа қатысты қолданылатын көмекші сөздердің бірі. Ол қазақ тіліндегі -да (-де, -та, -те), -ы (жыл-ы) дегендей жалғаулар сияқты сөйлемге мағына береді. Кей кездері оған лайықты қазақша жалғау да болмайды. Мысалы: in October – қазанда (ай), in 1932 – 1932 жылы, in two weeks – екі аптада, in the morning – таңертең, in 90s – 90-шы жылдары.
Preposition
Use (қолданылуы)
Examples (мысалдар)
in
Months (айлар)
in July, in September, in February
Year (жыл)
in 1985, in 1999, in 90s,
Seasons (мезгілдер)
in summer; in the summer of 69
Part of the day (күннің бөліктері)
in the morning, in the afternoon, in the evening
Duration (уақыт ұзақтығы)
in a minute, in two weeks, in three months
on — уақытқа қатысты қолданылатын көмекші сөздердің бірі. Ол апта күндерімен, күндермен (даталармен) және, т.б. уақыттық сөздермен бірге қолданылады. Мысалы: on Sunday – жексенбіде, on september 11th. – 11-ші қыркүйекте.
Preposition
Use (қолданылуы)
Examples (мысалдар)
on
Days of week (апта күндері)
on Friday; on Saturday,
Day/date (күн)
on October 26th on that day
Special calendar days, holydays (арнайы мерекелер)
on Good Day; on Easter Sunday, on my Birthday
a part of a special day ( ерекше күннің бір бөлігі)
on the morning of October 15th
at — бұл да бір уақытқа қатысты көмекші сөз. Бұл, көбінде, қалыптасып кеткен тіркестер мен сағатқа қатысты уақытты айтқанда қолданылады. Мысалы: at 5 o’clock, at night.
Preposition
Use (қолданылуы)
Examples (мысалдар)
at
time of day (күндегі уақыт)
at 6 o’clock, at 11.45 (11:45)
fixed phrases (қалыптасқан тіркестер)
at the same time, at the moment, at present, at weekend
Celebrations (мерекелер, мейрамдар)
at Christmas, at Easter
Part of the day (күннің бөліктері)
at night, at midnight,
ago — уақыттық көмекші сөз. Бастауыш деңгейді меңгерген адам білуі тиіс. Мағынасы: бұрын, алдын. Agoсөйлеп тұрған кез бен өткен уақыттың арасындағы уақытты білдіреді. Мысалы: five years ago – бес жыл бұрын, 10 months ago – он ай бұрын (алдын), long ago – ұзақ уақыт бұрын.
after — уақыттық көмекші сөз. Бастауыш деңгейді меңгерген адам білуі тиіс. Мағынасы: соң, кейін. After сөзінен кейін үнемі уақытты білдіретін негізгі сөз келе бермейді. Мысалы: after school, after jogging, after 6 o’clock.
Ағылшын тілінің грамматикасы. 27-сабақ: Prepositions of Place (1): in, on, at, above, below, over, under
5
BY ADMIN ON DECEMBER 26, 2010ENGLISH GRAMMAR
Ағылшын тілінде орынға (мекенге) және қозғалыс бағытына арналған көмекші сөздер бар. Олардың кейбірі уақытқа қатысты да қолданылабереді. Мысалы, осының алдындағы сабақта өткен уақытқа қатысты көмекші сөздерден in, on және at дегендері орынға қатысты да қолданылады.
in — кеңістік, бөлме, ғимараттың түрлері, көше, қала (ауыл), кітап, көлік, сурет, қағазға, теңіз-көлдерге қатысты қолданылатын көмекші сөз. Мағынасы қазақ тіліндегі “ішінде” дегенді білдіреді. Бірақ бұл сөзбе-сөз аудармасы емес. Қазақша аудармасы жоқ. Мысалдар:
in English
Қазақша
in the air
ауада, әуеде
in the kitchen
ас үйде
in the book
кітаптың ішінде, кітапта
in the sea (river)
теңізде (өзенде)
in the box
қорапта, қораптың ішінде
in Almaty
Алматыда
in the city
қалада
in Kazakhstan
Қазақстанда
in a park
саябақта
on — бір заттың екінші бір заттың үстінде, бетінде, кей сөздерде ішінде екендігін білдіретін көмекші сөз. Көшеге, тегіс беті бар заттарға және қоғамдық көліктер мен теледидар (радиоға) қатысты қолданылады. Мысалы:
English
Қазақша
on the box (table)
қораптың (үстелдің) үстінде
on the 3rd floor
3-ші қабатта
on Main Street
орталық (басты) көшеде
on 2nd Avenue
екінші даңғылда
on the surface
бетінде (жазықта)
on the radio (TV)
радиода (теледидарда)
on the bus
автобуста
Ал бағытқа қатысты: оң жақта, сол жақта, алды да деген сияқты сөздермен бірге қолданылады. Мысалы: on the right (оң жақта), on the left (сол жақта), straight on (алдында, турасында).
at — бір заттың белгілі бір орында, жерде, бір заттың айналасында, маңында тұрғандығын сипаттағанда және концерт, кино секілді адам жиналатын жағдайларды сипаттағанда қолданылады. Мысалы: at the corner(бұрышта), at the bus stop (аялдамада), at the concert (концертте)…
in English
Қазақша
at the door
есікте, есіктің маңында
at the top of page
беттің жоғары жағында
at the meeting
кездесуде
at the conference
конференцияда
at the end of street
көшенің соңында
at the cinema
кинотеатрда
‘Осылай қалыптасқан тіркестер.
above — жоғары. Above сөзінің синонимі — over. Бірақ екеуінің екі бөлек түсінік беретін кездері де болады.
Бір зат екінші бір заттан жоғары тұрған болса, және екі заттың арасында ашық орын (кеңістік) болса, онда above көмекші сөзі қолданылады және ауа-райын айтқанда да қолданылады. Мысалы:
The picture hangs above your bed — Сурет сенің кереуетіңнің жоғарысында (үстінде) ілініп тұр.
Our plane is above the clouds — Біздің ұшағымыз бұлттардың үстінде (яғни, бұлттардан жоғары биіктікте ұшып келеді).
Three degrees above zero — Үш градус нөлден жоғары.
below — төмен. Below сөзінің синонимі — under. Бірақ екеуінің екі бөлек түсінік беретін кездері де болады. Below сөзі above сөзіне антоним болғандықтан түсіндірмесі толықтай керсінше болады. Мысалы:
The Karakiya Depression is located 132 m below sea level — Қарақия ойысы теңіз деңгейінен 132 метр төмен(дікте) орналасқан.
The Temperature is below zero — Температура нөлден төмен.
over — үсті, үстінде. Over сөзінің above сөзіне ұқсас болуы: екеуі де бір заттың жоғарғы жағында орналасады. Above заттың үстіне тимей тұрған жағдайда, ал over тиіп тұрған жағдайда қолданылады. Мысалы:
Put your jacket over your shirt — Күртешеңді жейдеңнің үстіне қой.
The cat jumped over the wall — Мысық қабырғаның үстінен секірді.
under — асты, астында. Under көмекші сөзі over көмекші сөзіне антоним болғандықтан түсіндірмесі over-нің түсіндірмесіне толықтай кері болады. Мысалы:
The cat is sleeping under the table — Мысық үстелдің астында ұйықтап жатыр.
I have found three apples under the apple tree — Алма ағашының астынан үш алма тауып алдым
