?аза?станны? жедел дамып отыр?ан адамзат ?о?амыны? к?шінен ?алмай, ?азіргі заман?а лайы? биіктен к?рінуі, Мемлекет басшысы Н.?.Назарбаевты? Жолдауында атап к?рсетілгендей, ?лтты? білім беру ж?йесіні? де?гейіне байланысты. Елді? ерте?гі ?ресі биік, д?ниетанымы ке?, кемел ойлы азаматтарын ?сіру ?шін б?гінгі ?рпа??а ?лтты? рухани ?азынаны ?лемдік озы? ой- пікірмен ?штастыр?ан сапалы білім мен т?рбие берілуі ?ажет.
Елбасымызды? биыл?ы жыл?ы Жолдауында білім мен т?рбие м?селелерін былай деп атап ?тті:
- Білім беру саласыны? басты міндеті- білім беруді дамыту ж?ніндегі мемлекеттік ба?дарламаны орындай отырып, осы саланы? сапалы ?ызмет к?рсету аясын ке?ейту;
- Білім ж?не ?ылым министрлігі ж?не облыс ?кімдері ?ш жылды? ішінде заман?а сай білім алу?а ж?не озы? технологияларды игеруге м?мкіндік беретін білім беруді? тиімді инфра??рылымын жасауды ая?тайтын болсын;
- ?кімет «Тілдерді? ?ш т??ырлылы?ы» м?дени жобасын іске асыруды жеделдетуі тиіс.
Уа?ыт талабына сай жо?ар?ы білімні? негізгі ерекшелігі- оны? жеке т?л?а?а ба?ытталып, оны? рухани ж?не м?дени т?р?ыдан ?суіне, жеке т?л?а ретінде ?алыптасуына ы?пал ету болып табылады.
Білім мен т?рбие т??ыры тіл бол?анды?тан, тілдерді о?ыту жайлы ?ашан да басты назардан ?алмай келеді. ?аза?стан Республикасыны? Конституциясына, «Білім туралы», «Тіл туралы» за?дар?а, сонымен ?атар б?кілхалы?ты? тал?ылау?а т?сіп, ?аза?стан Республикасыны? 2015 жыл?а дейінгі білім беруді дамыту т?жырымдамасына» с?йкес елімізді? ?рпа?ы алдына мемлекеттік тіл- ?аза? тілін, орыс тілін ж?не шетел тілдерін білу міндеті ?ойылып отыр. Осы орайда елбасымыз Н. ?. Назарбаев: “Жа?а заманны? жа?а адамын т?рбиелейтін ?стаздар, сіздер ізденіс пен ілгерілеуден жалы?па?ыздар. Олар заман талабына сай т?рбиеленуі тиіс” деген болатын..
Сонды?тан да, шетел тілдеріні? о?ытылу сапасын халы?аралы? стандарт талабына с?йкестендіру ?азіргі кезде мектепті? алдына ?ойыл?ан басты педагогикалы? ма?саты болып отыр. О?ушылар?а сапалы білім беріп, алын?ан білімдерін аны?тау ма?сатында тестік технологияны? алар орны зор. Бірнеше жылдар к?лемінде білім саласында ж?ргізіліп ж?рген біры??ай ?лтты? тестілеу ?ткізуді? бітіруші т?лектер ?шін ма?ызы зор. 11 жыл бойы берілген білімні? на?ты к?рсетілетін н?тижесі де осы - ?БТ. ?рбір п?н м??аліміні? е? т?йінді м?селесіні? бірі - ?БТ н?тижесін жа?сарту мен к?теруді? жолы. ?БТ н?тижесін жа?сарту ма?сатында ?зімізді? іс - т?жірибемізді б?ліскіміз келеді. ?БТ тапсыратын о?ушылар?а жылды? жоспар жасаймыз. Жылды? жоспар о?ушылар?а т?менгі сыныпта берілген материалдар негізінде жасалады. ?рт?рлі та?ырыптар?а арнал?ан тест ж?мыстары, тарихи с?ра?тар, ма?ал-м?телдер, идиомалар, фразалы? етістіктер жина?талады.
?БТ - ?а дайынды?ты ?ш кезе?ге б?ліп ж?ргіземіз.
Кезе?дерге б?ліп дайынды? ж?ргізуді? ма?саты:
- тіл білімі салаларынан берілетін білімді тере?дету;
- о?ушыларды? м?мкіндігін аны?тай отырып, олар?а к?мек к?рсету;
- ?р о?ушымен жеке ж?мыс ж?ргізіп, білімін толы?тыру;
- та?ырыптарды толы? ме?гертіп, білім сапасын арттыру.
Енді ?р кезе? бойынша ат?арылатын ж?мыс бойынша то?талып ?тейін.
1 кезе?. Теориялы? б?лім
2 кезе?. Практикалы? б?лім (М?нда та?ырыпты? жатты?у ж?мыстарымен ж?мыс ж?ргізіледі)
3 кезе?. ?орытынды б?лім. ?тілген та?ырыптар?а арнал?ан сына? тест ж?мысы.
?ш кезе? бойынша ж?ргізілетін ж?мыс т?рлері мынадай.
1 кезе?. Теориялы? б?лім.
Б?л кезе?ні? ма?саты: о?ушылар?а та?ырыпты? ережесін ме?гертіп, мысалдармен т?сіндіру.
Осы кезе?де саба? к?рнекілік, о?ыту ?дістеріні? бірнеше т?рлері, тірек кестелер ар?ылы т?сіндіріледі. Сонымен бірге осы ж?мыстар ар?ылы о?ушыны? зейіні мен ынтасы артып, білімді игеруге ?ызы?ушылы?ы артады.
О?ушыны? іс - ?рекеті: ережелерді м??ият жаттап, мысалдарды есінде са?тау.
К?тілетін н?тиже: та?ырып негізінде тияна?ты білім ?алыптасады.
2 кезе?. Практикалы? б?лім.
Б?л кезе?ні? ма?саты: о?ушыларды? та?ырыпты м?мкіндігінше ?аншалы?ты де?гейде ме?гергенін аны?тау. Осы кезе?де ?рт?рлі жатты?у ж?мыстары, та?ырыпты? жатты?у ж?мыстары ж?ргізіледі.
О?ушыларды? танымды? ?ызметі мен ойлау ?абілеті, ізденушілік ?абілеттері арта т?седі.
О?ушылармен жеке ж?мыс жасау?а м?мкіндік туады. Б?л кезе?де уа?ыт шектеледі.
О?ушыны? іс - ?рекеті: жатты?у ж?мыстары та?та негізінде ж?зеге асады. Та?ырыпты? жатты?у ж?мыстары д?птерге орындалады.
К?тілетін н?тиже: ал?ан білім т?ра?танып, на?тыланады.
3 кезе?. ?орытынды б?лім. Сына? тест алу.
Ма?саты: Берілген білімді іс - т?жірибеде сынап бай?ау.
Осы кезе?де 25 с?ра?тан т?ратын, А, В, С, Д, Е - жауабынан т?ратын тест дайындалады. Тест та?ырып?а сай бол?аны ж?н.
О?ушы ал?ан білімін осы кезе?де іс ж?зінде к?рсетіп, д?лелдейді.
О?ушыны? іс - ?рекеті: с?ра?тарды м??ият о?и отырып, берілген жауаптарды? д?рысын белгілейді.
Осы ?ш кезе? бойынша о?ушы ?з міндетін орында?ан со?, м??алім о?ушыны? біліміне талдау жасайды.
Кезе?дерге б?ліп ж?ргізілетін ж?мыс ?лгілері т?мендегідей:
Тарихи с?ра?тар
A famous American is. Normal Rockwell
Aesop told people interesting____ Fables
Ма?ал- м?телдер
A bad beginning mails a' bad ending. | Жаман бастаманын соны да жаман.
A bad workman quarrels with his tools Сабасына ?арап піспей
Ж?рна?тар ( Суффиксы)
-er – жеке т?л?а?а ба?ыттал?ан ж?рна?
-ing – іс- ?рекетті білдіретін ж?рна?
-ion - іс- ?рекетті ж?не н?тижесін білдіретін ж?рна?
-ism –ерекшелікті, ?нерге, ?дебиетке ба?ыттайтын зат есім ж?рна?ы
-ist – іс- ?рекетті жасаушы жеке т?л?аны, маманды? иесін білдіретін зат есім ж?рна?ы
-(i)ty- жа?дайды, сапаны білдіретін ж?рна?
-ment – процесс, жа?дайды?, іс- ?рекетті? н?тижесін білдіреді
-ness – жа?дайды?, іс-?рекетті? сапасын білдіретін зат есім ж?рна?ы
-able – ?рекетті жасау ?абілеттілігі
-al – зат есімнен сын есім тудыратын ж?рна?
С?залды ж?рна?тар (Префиксы)
- Ма?ынасы болымсызды?ты білдіретін с?з алды ж?рна?тар: un-, in-, dis-, non-.
un- сын есімдермен
comfortable- жайлы uncomfortable- жайсыз
important-ма?ызды unimportant- ма?ызсыз
un- етістіктермен
to dress-киіну to undress-киінбеу
to load- ж?к тиеу to unload- ж?к тиемеу
in-
ability-?абілеттілік inability- ?абілетсіздік
comparable- салыстырмалы incomparable-салыстырмайтын
complete- толы? incomplete-толы? емес
direct- тура indirect- жанама
in префиксі l ?рпіні? алдында келген кезде il- айналады, r ?рпіні? алдында ir-, m мен p ?рпіні? алдында im- айналады.
legal- за?ды illegal- за?сыз
regular-к?нделікті irregular- к?нделікті емес
responsible-жауапкершілікті irresponsible-жауапкершіліксіз
mobile-?оз?алмалы immobile- ?оз?алмалы емес
dis -префикс болымсызды?пен ?атар ?арама- ?арсы іс- ?рекетті білдіреді.
а) болымсызды?
to approve- ??птау to disapprove-??птамау
to like- ?нату to dislike- ?натпау
б) ?арама- ?арсылы?
to appear-пайда болу to disappear- жо?алу
to connect-жал?ау to disconnect- ажырату
Фразалы? етістіктер
To look
to look at- бір н?рсеге ?арау
to look for- іздеу
to look through- ?арау, ж?гіртіп о?у,шолу
to take
to take after- туыстарынан бір адам?а ??сау(мінезі, ?деті жа?ынан)
to take away- ?рірек апарып тастау
to give
to give back- кері ?айтып беру
to give out- тарату
to make
to make up- ойлап шы?ару, ?рлендіру
to make out- ?иынды?пен т?сіну
to get
to get along- бір н?рсемен айналысу
to get out- сырт?а шы?у
to get up- ?й?ыдан т?ру
to turn
to turn around -айналу
to turn out- пайда б
Идиомалар
To cringe before somebody, to please. Елпек ?а?у
To speak unceasingly. Аузы аузына ж??пау
Callous, hard, insensible Тас ж?рек
Осындай ж?мыстардан к?тілетін н?тиже: о?ушы біліміні? де?гейі аны?талады.
Б?л дайынды? ж?йесіні? тиімділігі - о?ушыны? білімі, ?абылдау ?абілеті мен есте са?тау ?абілеті аны?талады. О?ушы ж?йелі т?рде тіл білімі салаларын ме?гереді. О?ушыны? ал?а ?арай жо?ары де?гейге к?теріліп сына? тестілеуде жа?сы н?тиже к?рсетуіне септігін тигізеді.
Соны? д?лелі со??ы 3 жылды?та о?ушыларымыз ?БТ кезінде а?ылшын тілінен ?те жа?сы н?тиже к?рсетіп ж?р. Олар: Мусина Гау?ар, Рамазанова Алтынай, Борантай Алтынг?л, Айты??лова К?ркем, Рамазанова Ба?ытг?л, Бегеева Меруерт «Алтын белгі» иегерлері болса, Б?харбаева Айсана, С?йінова ?йгерім, Оразаева А?т?ре, Т?лкібаева Г?лсайран, Хамитов ?ділбек, Н?рланов Ернар, На?ыметова ?йгерім, Айт??лова М?лдір жо?ары н?тиже к?рсетті.
?БТ - ?а дайындауда ?р м??алім ?зінше бір дайындау т?сілдерін ж?зеге асырып отырса, кез келген п?нні? білім сапасы артатынына сенеміз.
Б?гінгі к?н- талантты, жігерлі, ?зіне сенетін адамдарды?, арман?а бай ж?не оларды ж?зеге асыру?а ерік- жігері бар адамдарды? уа?ыты. Бізді? ?р?айсысымыз- о?ушы, м??алім, не ата- ана, басшы немесе шенеунік болсын- осы міндеттерді ат?аруда?ы ?зімізді? жо?ары жауапкершілігімізді на?ты сезінуіміз ?ажет. Сонда ?ана б?гінгі білім беру ж?йесінде елді? ерте?і, жас ?рпа?ты? н?рлы болаша?ы ?шін ж?мыла ат?арылып жат?ан ж?мыста жо?ары н?тижеге ?ол жеткізіп, халы?ты? игілігіне жарар, ізгіліті іс жасалма?. Жалпы ?рпа? т?рбиесінде, білім беру ісінде ?стаздарды? ролі ерекше. «Мектепті? жаны- м??алім» деп ?лт ?стазы Ахмет Байт?рсын?лы айт?андай т?уелсіз Отанымызды? к?ні ерте?гі т?т?асын ?стайтын дарынды ?рпа?ты? білімді де білікті болып шы?уында ?стазды? орны б?лек екенін ?айталап айтуды ?зімізге парыз санаймыз.
