Тақырыбы: " Синонимдер "

Ақтөбе облысы, Мұғалжар ауданы, Қаракөл ауылы

А.Жұбанов атындағы орта мектеп

Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі

Умерзакова Айнагуль Кинесовна

Сабақ жоспары

1.Пән аты: Қазақ тілі.

2.Сыныбы: 5

Сабақтың тақырыбы: Синонимдер

Сабақтың мақсаты:

1. Білімділік: Оқушылардың синонимдер туралы лингвистикалық білімдерін кеңейту, қосымша тапсырмалар мен жаттығу жұмыстары арқылы бекіту.

2.Тәрбиелік: Оқушыларды адамгершілікке, ізгілікке баулу, ана тілді сүюге, Отанды қорғауға тәрбиелеу.

1. Дамытушылық: Оқушылардың лингвистикалық дүниетанымдарын кеңейту, көркем әрі сауатты жазуға дағдыландыру.

Сабақтың типі: Жаңа сабақ

Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ

Сабақтың әдіс-тәсілі: түсіндіру, сұрақ-жауап, жаттығу, өзіндік ой қорыту.

Сабақтың көрнекілігі: кесте, сызба, карточкалар

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі: 1.Оқушылармен сәлемдесу.

2.Оқушылардың зейіндерін сабаққа аудару.

Психологиялық дайындық.

« Жүректен жүрекке тренингі»

ІV Жаңа сабаққа дайындық

Сұрақтар әлемі.

НЕ БіЛЕМІЗ?

1.Омоним дегеніміз не?

2. Омоним сөздерді тауып алу.

3.Омоним сөздерге сөйлем құрау.

V. Жаңа тақырыпты түсіндіру:

Адасқан әріптерді табу.

И С О Н И Н М СИНОНИМ

НЕНІ БІЛГІМ КЕЛЕДІ?

Мағыналары бір – біріне жақын, бірақ әр түрлі дыбысталып айтылатын сөздер тобы синонимдер деп аталады.

1. Сөздің дыбысталуындаөзгешелік болуы керек;

2. Сөздер бір ғана ұғымды білдіруі керек;

3. Сөздер бір ғана сөз табына қатысты болуы керек.

Бұған қосымша синонимдер мәтінде бірін – бірі алмастырған жағдайда бір ғана сөйлем мүшесінің қызметін атқарады. Мысалы: са,тағам, дәм, ауқат дегендер бір ғана синонимдес сөздер. Дыбысталуы әр басқа болғанымен, беретін ұғымы- адам баласының жейтін қоректік заты.

Қазақ тілі – синонимге өте бай тіл. Синонимдік қатарлар әр сөз табының құрамында кездеседі. Мысалы:

• зат есімдерден болған синонимдер: өң, түр, түс, келбет, пішін, ажар, көрік, әлпет, кескін, рең, дидар, шырай.

• сын есімдерден болған синонимдер: салмақты, сабырлы, байыпты, ұстамды;

• етістіктерден болған синонимдер: амандасу, сәлемдесу, есенлесу;

• үстеулерден болған синонимдер: тез, жылдам, шапшаң, лезде.

VІ. Жаңа тақырып бойынша түсінік тексеру:

2. Үлестірме қағаздармен жұмыс.

№1

1.Сөйлемдегі синоним сөздерді тап.

Сенің топырағыңда қаншама дүр – дүр батыр, дүл-дүл ақын, майталман талант иелері туылмады дейсің.

№2

1.Синоним болатындай тіркестер құрап жаз.

Қырғи қабақ, Қас пен көздің арасында. Бетінен оты шықты. Тас жүрек.

2.Синоним болатын мақал – мәтелдерден мысалдар келтір.

№3

1.Төмендегі мәтінен синоним болатын сөздерді тап және сол сөздерге мәтін құра.

Адамның асқан сұлулығы – оның сезгіштігі, қарапайымдылығы, тілектестігі, ниеттестігі.

VІІ .Жаңа сабақты бекіту:

1. Оқулықпен жұмыс.

70 -жаттығу.

Төмендегі синонимдік қатардағы сөздерді басқа сөздермен тіркестіріп, олардың қанша сөзбен тіркесе алу мүмкіндігін анықтаңдар.

2 қатарға сөзжұмбақ, ребустар шештіру.

71 – жаттығу

1. ғажап, шақ, қараулық, уәде, айла, жан сөздерінің синонимдерін тауып,олардың орнын ауыстырып қолданыңдар.

Есте сақтау қабілеттерін тексеру мақсатында тапсырма беру.

10сөз жазу.

VІІІ. Сабақты қорыту:

НЕ БіЛДІК ?

1. Бағалау

2. Үйге тапсырма:

1 Синоним туралы түсінік

2.Ар – намыс туралы білетін қанатты сөздерді, мақал

мәтелдерді жазу