"С?з -ойды? айнасы"

Қораласбаева Гүлнара Ілімханқызы

Жамбыл облысы, Т.Рысқұлов ауданы,

Октябрь шаруа шағын орталықты

орта мектебінің қазақ тілі мен әдебиет

пәнінің мұғалімі.

«Сөз – ойдың айнасы»

Сабақтың мақсаты: Мемлекеттік тілді насихаттау, бәсекеге қабілетті жас ұрпақты тәрбиелеу, қазақ тіліне және қазақ әдебиетіне деген сүйіспеншілігін арттыру, ізденімпаздыққа тәрбиелеу.

Көрнекілігі: шарлар, дәйек сөздер, слайдтар

Сабақтың түрі: сайыс сабағы

Мұғалімнің кіріспе сөзі: Тіл туралы заңында «Тіл- ұлттың асыл, ұлы игілігі, әрі оның өзіне тән ажырағысыз белгісі, ұлттық мәдениеттің гүлденуі мен адамдардың тарихи дамуы ретінде ұлттың қоғамның қызметінің кеңеюімен тығыз байланысты»деп атап көрсетілген.

Ана тіл құдіретімен ғана жан сырын сыртқа шығарып, басқалардың жан сырын ұғына алады.Сөйлеу үшін бізге сөз, сөз тіркесі , сөйлем керек.Ана тіліміздің қадір-қасиетін терең ұғынып, сөз мәдениетінің сапасын түсірмей сақтаған, сонау Күлтегін , Тоныкөк ескерткіштеріндегі тасқа жан бітірген, бүгінгі ұрпаққа жеткен ұлы мұра- осы сөз өнері емес пе?

Ендеше , бүгінгі «Сөз –ойдың айнасы» тақырыбындағы сайысымызға қош келдіңіздер!

Сайысымыздың кезеңін бастамас бұрын оқушыларды 2 топқа бөліп алайық.Столдың үстіндегі қима қағаздарын алып, біркелкі қима қағаздарын алған оқушылар топтасады.

1 топ- Ғалымдар

2 топ - Білімділер

Мұғалім: Балалар, сендерге 1-2 минут уақыт беріледі.Осы уақыт ішінде топ құрамымен таныстыруларыңыз керек.

Кезек оқушыларға беріледі.

Топ жетекшілері өз тобын экрандағы суреттер , оқушы бойындағы қасиеттері арқылы әр оқушыны таныстырады.

Мұғалім: Ендеше сайысымыздың кезеңдерімен таныс болыңыздар.Интерактивті тақтадан сайысымыздың кезеңдері шығады.

1 кезең- «Ана тілім – асыл қазынам»

(топтар өздеріне берілген сұрақтарға жауап береді.

Екі топқа 10 сұрақ қойылады.

Сұрақтары:

1. Менің атым –Қожа»- авторы

2. Астана күні қай күні белгіленген?

3. Жыр алыбы кім?

4. Қобыландының тұлпары

5. Үш бәйтеректі ата?

6. Дүние жүзінде неше тіл бар?

7. Толағай қандай ертегі?

8. Жауынгер ақын кім?

9. Ертегілердің қандай түрі бар?

10. Лексика нені зерттейді?

(дұрыс жауаптарға жетон таратылады)

ІІ кезең: «Сөз тапқанға қолқа жоқ» бұл кезеңде оқушыларға интерактивті тақтадан шешендік сөздердің бастапқы 2 сөйлемі жазылған. Топтар осы шешендік сөздерді соңына дейін жатқа айтып , кімнің сөзі екенін дәлелдеу керек.

І -топқа : «Қазыбек би мен Бұқар жырау»

Бұқар жыраудың қартайған кезінде көңілін сұрамақ болып Қаз дауысты Қазыбек би келеді...

ІІ – топқа : «Тайкелтірдің төрелігі»

Төле би Тайкелтірдің болашағын болжайды...

( сайыста сүрінбей дәлелдеп шыққан топқа жетон берілді)

Мұғалім:

Сайыстың ІІІ кезеңі «Даналықтан – дән ізде» деп аталады.

(екі топ тілге қатысты айтылған ұлт зиялыларының қанатты сөздерін ойларын түйіндейді.

1 топ- тапсырмасы

«Ана тілі халық болып жасалғаннан бері жан дүниесінің айнасы, өсіп-өніп, түрлене беретін мәңгі құламайтын бәйтерегі »

Жүсіпбек Аймауытұлы

2 топ – тапсырмасы

«Ана тілін ұмытқан адам өз халқының өткенінен де, болашағынан да қол үзеді»

Ғабит Мүсірепов

(тұжырымды айтылған ойға жетон беріледі.)

Мұғалім:

Сайыстың ІV кезеңі «Мақалды толықтыр» интерактивті тақтадан топтарға кезек -кезек мақалдың бірінші сыңары шығады, топ мүшелері мақалдың сыңарын табуы керек.

1 топтың тапсырмасы:

1. Ер елінде

Гүл жерінде

2. Көз- қорқақ

Қол батыр

3. Ел аузы – дуалы

4. Көп қорқытады

Терең батырады.

5. Ырыс алды – ынтымақ

6. Туған жердің жері де көрікті

Елі де сүйікті

7. Жауға жаныңды берсең де ,

Тіліңді берме

8. Жүйрікті тапқанда көр

Ерді сасқанда көр

9. Ерді намыс өлтіреді

Қоянды қамыс өлтіреді

10.Төртеу тату болса алар

Алтау ала болса алдырар

2 топтың тапсырмасы:

1. Қорқақты көп қуса, батыр болады.

2. Асыл- айнымас

Алтын-шіремес

1. Батыр мақтанса, бір оқтық

Бай мақтанса , бір жұттық

1. Бейнетің қатты болса,

Тапқаның тәтті болар

1. Көп дауыс қосылса,

Бір дауысты жоқ қылады

1. Ақыл азбайды

Білім тозбайды

1. Жақсы сөз – жарым ырыс

2. Ақыл жастан шығар,

Асыл тастан шығар

1. Тоқсан ауыз сөздің

Тобықтай түйіні бар

1. Өнерлі жігіт- өрде озар,

Өнерсіз жігіт – жер соғар

( Әрбір дұрыс жауапқа жетон таратылып отырады)

Мұғалім:

Сайысымыздың соңғы V кезеңі - «Өнерлі өрен»

Құлақтан кіріп бойды алар,

Жақсы ән мен тәтті күй,

Көңілге түрлі ой салар

Әнді сүйсең, менше сүй!- деп ұлы Абай айтқандай «Өнерлі өрен» кезеңін бастаймыз.Бұл кезеңде сайысқа қатысушы екі топ жетекшілері өздерінің тіл туралы өлеңдерін мәнерлеп, нақышына келтіре орындауы керек.

Мәнерлеп оқу нормасына сай келген топ жетекшілеріне жетон таратылады.

Сайыстың соңында топ жетекшілері жинаған жетондарды санайды, жетонды көп жинаған топ жеңіске жетеді.

Жеңіске жеткен топты марапаттау.

Қорытынды:

Тілін білген Абылай , Абайым да,

Құдірет берген Ана тіл талай ұлға

Қасиетті тілімнің арқасында

Ерікті ер боп алысқа қарайында,

Ана тілім, күмбірле сарайында.

Осымен «Сөз –ойдың айнасы» тақырыбындағы сайысымыз соңына жетті.