Санамақтар жиынтығы

Бессаусақ.

Ал санайық санамақ,
Саусақтарға қарап ап,
Кәне-кәне санайық,
Санын біліп алайық.

Біреу, 2, 3, 4, 5-еу,
Қолымда сонда саусағым нешеу?

Мынау, мынау, бас бармақ,
Санамақ содан басталмақ.
Мүйіз қалпақ басында,
Төрт серігі қасында.

Біреу, 2, 3, 4, 5-еу,
Қолымда сонда саусағым нешеу?

Қутыңдаған сұқ қолым,
Епетейлі мықты оным.
Бармақтың басты тірегі,
Өзінің ісін біледі.

Біреу, 2, 3, 4, 5-еу,
Қолымда сонда саусағым нешеу?

Мынау, мынау ортаң қол,
Кішілерге қамқор қол,
Төртеуінің ағасы,
Білектің үлкен баласы.

Біреу, 2, 3, 4, 5-еу,
Қолымда сонда саусағым нешеу?

Бәрін тегіс мақтап бол!
Деп тұрсың ғой аты жоқ қол!
Орайласым ортаншым,
Елгезексің жортасың.

Біреу, 2, 3, 4, 5-еу,
Қолымда сонда саусағым нешеу?

Саусақтар күшін сынасақ,
Ойнақы епті шынашақ.
Еркелеп өскен кенжесі,
Қамқоршы оған өзгесі.

Қолымда сонда саусағым нешеу,
біреу, 2, 3, 4, 5-еу.
(Ж. Сымақов)

Математикалық есептер мен тақпақтар және жұмбақтар.

Жан-жаққа кетті зымырап,
Мысықтан қорыққан тышқандар:
Қорапқа кірді біреуі,
Соңынан кетті екеуі.
Тығылды сонда нешеуі?

Екі балапан тұр,
Екі балалапан отыр.
Шатаспай тез ойлансақ,
Тура тауып атасақ,
Тұрғаны бар, отырған–
Барлығы қанша балапан?

Төменде үш қаз ұшады,
Үшеуі бұлтты құшады,
Өзеннен көрдік екеуін.
Айтқын, қаз нешеу екенін?

Аулада жүр балалар:
Самат, Арнат, Сашалар,
Келді және оларға
Сәуле, Шолпан ойнауға.
(Аулада барлығы қанша ұл бала ойнауда?)

Келеді көп құс ұшып;
Кептер, аққу, қос шымшық.
Сауысқан, қарға, торғай да,
Ұшып жүр осы тоғайда.
Қанша құс бар қосып шық.

Бір көжекке бір көжек
Келе қалды қонаққа,
Бес сәбізден бірден жеп,

Тойып алды тамаққа.
Айта қойшы алғырың
Қанша сәбіз барлығы?

Орманда кірпі келеді,
Саңырауқұлақ тереді.
Кездесті, міне, керегі:
Екеуі– қайың астынан.
Біреуі– терек қасынан.
Қанша олар болмақ есепте,
Тоқылған салса себетке?

Қасқыр қақты қақпаны.
-Ашыңдар тез! – айтқаны.
Сол-ақ екен, лақтар–
Титтей-титтей шұнақтар
Жан-жағына жүгірді,
Жасырынып үлгерді:
Бірі– төсек астына,
Бірі– пештің қасына,
Бірі– сәкі астына,
Бірі– астына кереует,
Бірі– тапқыр керемет
Отыр күбі түбінде.
Қанша лақ бар бұл үйде?

Үйшікте мына бір сәулетті
Тұратын қай мықты әулеті?

Мен– тышқан-шиқылдақ,
Мен– қоян-желаяқ,
Мен– түлкі-керіммін,
Мен– қасқыр-серімін.
Бәріміз тұратын көңілді,
Қажетті сәулетті көр үйді!

Үйге кірді Алдияр,
Оған қоса Мадияр,
Кейін келді Айдана,
Қанша болды бар бала?

Тиін отыр арбада,
Жаңғақ сатып базарда.
Түлкі бикеш пысыққа,
Торғай менен шымшыққа
Мақтап қойып жаңғағын,
Салып берді алғанын:
Жаулығына бірінің,
Жемсауына бірінің,
Табанына бірінің.

Тауық шықты көшеге,
Ерді барлық шөже де.
Алға кетті7-еуі,
Артта қалды3-еуі.
Санай алмай барлығын
Есі шықты тауықтың.

Сен есепте, балақан,
Қанша еді балапан?

Әр қолына Нүриден
Төрт өріктен бердім мен.
Бала санай білмеді,
Неше өрік ол жеді?

Ұлпа жүнін қыздырып,
Күн шуақта бір күшік,
Отыр еді маңына,
Келді тағы бір күшік.
Қанша күшік барлығы?ъ
Алты қонжық орманға
Бара жатты қорбаңдап.
Бірі олардың шаршады,
Әрі қарай бармады.
Жауабын тез айт,
Қанша қонжық кетті алда?

5-тен4-ті алайық,
Қанша қалды санайық.
Қарайық та санайық,
Санайық та табайық.

Беспайда бар5 іні,
Естайда бар2 іні,
Қоссақ5 пен2-ні,

Қанша болар шешуі? (7)

Шығармақ боп кеше есеп,
Жиналғанда5 есек.
3-і ұйықтап отырды,
Ынталысы неше есек? (2)

Қазып жүр құмды5 мысық,
3-і жатыр күн ыстық.
Нешеу болды сен сана? (2)

Үстел үстінде төрт алма жатыр,
Оның біреуін ағам жеп қойды.
Сонда неше алма қалды? (3)

Келеді көп құс ұшып:
Кептер, аққу, қос шымшық.
Сауысқан, қарға, торғай да,
Ұшып жүр осы тоғайда.
Қанша құс бар қосып шық.

Дейді Күлтай:
- Қуыршақтар,
Ойыншықтар, тұршы қатар:
Екі аю мен Буратино, -
Әрі көңілді Чипполино!
Көжек пенен пілтай да!
Көмектесіп Күлтайға,

Бәрін, қане қосып шық,
Нешеу екен ойыншық?

Құралай тақтаға екі
Үшбұрыш, үш шаршы,
Тікбұрыш, шеңбер және
Сопақша салды. Құралай
Тақтаға қанша төртбұрыш салды?

Математикалық өлеңдер.
(мәнерлеп оқу)

Жеті ұлы бар бір ұйдің
Сәл демалып,
Тыным ал,
Тақпақ тыңдап,
Ұғып ал.
Апта деген ағайдың,
Жеті бірдей ұлы бар.

Біріншісі– Дүйсенбі,
Екіншісі– Сейсенбі,
Үшіншісі– Сәрсенбі,
Төртіншісі– Бейсенбі,
Жұма деген– бесінші ұл.
Алтыншы ұлы ол– Сенбі,
Жетіншісі-Жексенбі. (Қайрат Жұмағалиев)

Топ, топ, добым.
Топ, топ, добым домалақ,
Қайда кеттің домалап.
Бір, екі деп екі ұрдым, -
Шатырға сен секірдің.
Үш, төрт, бес деп үлгердім,
Ішіне ендің гүлдердің.
Алты, жеті дегенде,
Жаттың шоршып еденде.
Сегіз, тоғыз дегенде,
Сайға сырғып жөнелдің.
Топ, топ, добым домалақ.
Қайда кеттің домалап. (Ғ. Өкеев)

Сандардың айтысы.
Достар мені«бір», - дейді,
Қарайды да бүй дейді:
Мұқтажсың қол, аяққа,
Ұқсап тұрсың таяққа.

Мен екімін балалар,
Екі деген баға бар,
Аз болған соң талабы,
Үлгіре алмай қалады.

Жаңғалақтың, жалқаудың,
Алаңғасар аңқаудың,
Алатыны екілік,

Басын шайқап өкініп.

Бірім артық екіден,
Аздығыма өкінем,
Кедерлі аттай тұсалып,
Жүр біреулер, «үш» алып.

Достар мені«төрт» дейді,
Беске бірім жетпейді.
Бірақ үшке ағамын,
Жақсысымын бағаның.

Оқуға дос барғанда,
Риза мені алғанға,
Қуанады мамасы,
Төрт алғанда баласы.

Жараспайды бір сарын,
Өзің тап төрт мысалын,
Ол үшін түрлі аңдарды,
Еске түсір малдарды.

Әр қолда саусақ бес-бестен,
Шықпас тегін ол естен,
Біліп соның шамасын,
Мысал ойлап табасың.

Гүлде бес күлте жапырақ,

Өседі-ау шіркін жарқырап.
Бесбұрыш алтын жұлдыздар,
Тағады батыр ұл-қыздар.

Бір мен екі алмаңдар!
Үшке алданып қалмаңдар!
Кілең төрттік алғандар,
Мені ғана армандар. (С. Сауытбеков)

Үш бала.
Бір ауылда үш бала,
Олар– құрдас: үш жаста.
Бірақ, бірақ олардың,
Қылықтары үш басқа.
Біріншісі шыңқ етпе,
Тиіп кетсе, жылайды.
Екіншісі бір қоңыр,
Ақыл айтсаң, тулайды.
Үшіншісі– елгезек,
Бәрімізге ұнайды. (Нұрхан Жанаев)

Бір дегенім - бүрге,
Екі дегенім- есеқара.
Үш дегенім - үйез (шыбын),
Төрт дегенім - түлкішек (түкті құрт).
Бес дегенім - бөгелек,
Алты дегенім - аламан.
Жеті дегенім - жегі (құрт),

Сегіз дегенім - сүлік.
Тоғыз дегенім - тоқалтіс (тышқан),
Он дегенім - оқ жылан.
Жетім қалар жәндіксіз,
Мына орта қоршаған.

Алма жинап бөлісті. - -

Алмас, Асан келісті,
Алма жинап бөлісті.
Арасында бір алма,
Айтыс болды бұларға.
Асан берсе, алмасы
Үштен бірі кем болар.
Алмас берсе, алмасы
Асанның да тең болар.
Алма санап көріңдер,
Екіге тең бөліңдер.

Ал, санаңдар, санаңдар, - -

Ал, санаңдар, санаңдар,
Бізде қанша адам бар?
Алдымда:
Атам, өжем бар,
Алдымда:
Әкем, анам бар.
Білмесеңдер біліңдер,
Тағы саусаң бүгіңдер.
Алдымда:
Әпкем, көкем бар,
«Аман жүрсін інім» бар.
Өзім бармын,

Інім бар,
Кіп-кішкентай күнім бар.
Қанша болдық бәріміз,
Қанша болдық?...
Біліп ал!
Бізде қанша мысық бар?
Бізде қанша күшік бар?...

Бір дегенім - білік, - -

Бір дегенім - білік,
Қолың жүр іліп,
Білік - шалғы тұтқасы,
Алғаның жөн біліп.

Екі деген есті,
Ел жайлауға көшті.
Салқын екен жайлау,
Салқын самал есті.

Үш дегенің - үскі,
Ұшып жерге түсті.
Тындыратын істі,
Үскі неткен күшті.

Төрт дегенім - төсек,
От жағамын көсеп.
Төсек жақсы, өйткені
Жайлы орынға есеп.

Бес дегенім - бесік,
Бөбек жатар өсіп.

Уағында анасы
Шомылдырар шешіп.

Алты деген - арша,
Арша отын жанса.
Мыңтап қазан қайнатар,
Жіктеп отқа салса.

Жеті деген - жебе,
Жебе бұзар кебе.
Жебе-кебе сөзі -
Ертегі сөз көне.

Сегіз деген - сенім,
Болашағың сенің.
Сені азамат болар деп,
Сеніп отыр елің.

Тоғыз деген - торпақ,
Болма өзің қорқақ.
Еңбек етсең жарайды,
Көп ісіне ортақ.

Он дегенде ойлап,
Тапқан сөзім - оймақ.
Жалғастырып тағы да,
Айтыңдаршы жайлап.

Кел санайық санамақ, - -

Кел санайық санамақ,
Саусақтарды даралап.
Бас бармағым алғашқы -
Балаң үйрек жалғасы.
Ортан терек - кезекші,
Шылдыр шүмек - көмекші.

Шынашағым - балапан,
Бәріне ортақ алақан.
Шылдыр шүмек -мен,
Титтей бөбек - сен.
Бір үйде біз нешеуміз?
Бір үйде біз бесеуміз

Қуыр, қуыр, қуырмаш - -

Қуыр, қуыр, қуырмаш 
Қуыр, қуыр, қуырмаш, 
Мен айтайын қолыңды аш! 
Мынау тұрған бас бармақ, 

Іскер тиін - -

Қалмау үшін ашығып
Қысқы азығын кеш қамдап,
Қамбасына тасыды
БІР,
ЕКІ,
ҮШ,
ТӨРТ,
БЕС жаңғақ.

Ұйқыдан ол асылы
Көрген емес кеш өріп.
Бүгін тағы тасыды
БІР,
ЕКІ,
ҮШ,
ТӨРТ,
БЕС өрік.
Ал, ал ...Біздің Қанат па?
Қайта-қайта есінеп,

Алды ескерту сабқта

БІР,
ЕКІ,
ҮШ,
ТӨРТ,
БЕС рет.

Бір - білім алдым, - -

Бір - білім алдым,
Екі - егін салдым.

Үш -үй көшірдім,
Төрт -төл өсірдім.

Бес- белге шықтым,
Алты- асық ұттым.

Жеті - желім жақтым,
Сегіз - серке бақтым.

Тоғыз — тойға бардым,
Он - отын жардым.

Қызыл-жасыл даланы
Кезгін келсе шамалы,
Татқың келсе басқа дәм,
Қошақаным, бас қадам

Оңға қарай БІР атта –
Бас қоясың бұлаққа.
Солға қарай БІР атта –
Тойындасың құрыққа.

БІР,ЕКІ,ҮШ,ТӨРТ атта,
Жүгір,
Секір,  жортақта.
Тамақ өзі келмейді
үйден шықпас қорқаққа.

Белестерден желдей ес.
Алты,
Антты бұзбау - ата салты.

Жеті,
Қойдың семіз еті.
Сегіз,
Қоздасын қой егіз.
Тоғыз,
Арам айуан - доңыз.
Он,
Торқадан артық тон.

Бір дегенім - белін, - -

Бір дегенім - белін,
Екі дегенім- егін,
Үш дегенім - үкі,
Төрт дегенім - төл,
Бес дегенім - бекіре,
Алты дегенім - адам,
Жеті дегенім - жеміс,
Сегіз дегенім - сең,
Тоғыз дегенім - тоң,
Он дегенім - оң,
Он бір болады одан соң.

1. Б-дан басталады - бие де, - -

1.    Б-дан басталады - бие де,
2.    Е-ден басталады - егін де,
3.    Ү-ден басталады - үлек те,
4.    Т-дан басталады - төбе де,
5.    Б-дан басталады - бесік те,
6.    А-дан басталады - атан да,
7.    Ж- дан басталады - жент де,
8.    С-дан басталады - сең де,
9.    Т-дан басталады - тон да,
10.   О-дан басталады - оқу да,
Он бір ойға тоқу да керек.

Бір үйде он баламыз, - -

Бір үйде он баламыз,
Бір-бір жастан арамыз.
Бір жастағы - Біржан
Екідегіміз - Елжан
Үштегіміз — Үсен
Төрттегіміз - Төкен
Бестегіміз - Бекен
Алтыдағымыз - Арқан
Жетідегіміз - Жетен
Сегіздегіміз - Сөкен
Тоғыздағымыз - Тойтан
Ондағымыз- Ойқан
Жастарымызды қосыңыз,
Қосындысы қанша осының?

Онға дейін санайық! - -

Қолға қалам алайын,
Қанша сан бар жазайық.
Қарап тұрмай, сандарды
Қайта-қайта санайық.

О

Дөңгелекке ұқсайды,
Доп сияқты, ұшпайды.
Досым нөлді О дейді,
Десем «бұл нөл», ұқпайды.

1
Біздің үйде бір тауық,
Бір жұмыртқа жүр тауып.
Бір сиыр бар қорада,
Бәтіш тәтем жүр сауып.

2
Екі аяқпен жүремін,
Екі көзбен көремін.
Екі қолым бар менің,
Екеу құлақ, білемін.

3
Үйімде бар үш қалам,
Үшеуін де ұштағам.
Үш досымды салдым мен,
Үш балыққа ұқсаған.

4
Төрт дөңгелек арбада,
Төрт аяқ бар малда да...
Тауыса алмай бидайды,
Төрт тышқан жүр қамбада.

5
«Бестік» деген бағаны,
Бақыт күнде алады.
Бәрі жақсы көреді,
«Беске» оқыған баланы.

6
«Алақай!» дер келді күн,
Алтыдамын мен бүгін.
Алты жасқа келмекші,
Алғы аптада енді кім?!

7
Жеті саны киелі,
Жұрттың бәрі біледі.
Жеті жасқа жеткендер,
Жығылмай-ақ жүреді.

8
Сен де, мен де баламыз,
Сегіз санын саламыз.
Сегіз деген екі төрт,
Сегіз жаста ағамыз.

9
Тоғыз жасқа келгенім -
Тоғыз жылды көргенім.

Тоғыз жаста тәнті еткен,
Талабымды көр менің!

10
Он жыл, он жас - он деген,
Он жас кіші ол менен.
Онды жаза аламыз,
Он - тұрған бір нөл ме