Н?с?ау: Тренинг ?атысушыларды? ?зара бір-бірін жа?ымды с?лемдесуінен басталады.
1.«?зіндік таныстыру» жатты?уы
Ма?саты:
Ты?даушылар ?зі туралы ойын аны?тау;
Т?л?алы? ма?ыздылы?ын ?алыптастыру;
Н?с?ау: Психолог барлы? ?атысушыны? ?зі туралы ??гімелеп беруін с?ранады. ?зіні? ?мір баянын ?ана емес, т?л?алы? ?асиеті туралы да айт?ан ма?ызды. Тапсырма ?зіні? бойында?ы бес ?асиет туралы айт?анда орындалады.
2. «Топта?ы ж?мыс ережесін тал?ылау » жатты?уы
Ма?саты: Топта?ы ж?мыс ережесі туралы ойды ?алыптастыру.
Уа?ыт: 5 минут
Н?с?ау: Психолог ?атысушы?а осы ж?мысты? негізгі за?дылы?ы мен ерекшелігін т?сіндіреді. Сосын тренинг ?атысушысы топта?ы ж?мыс ережесін тал?ылау?а к?шеді. Топта ж?мыс жасауды? негізгі ережесі. «мен ?сынамын.», «Мен ойлаймын.», « ба?ытталу ж?не пікір білдіру, «кері байланыс.».
Н?с?ау: ?атысушы?а 3 минут ішінде ?зіні? ?лсіз ж?не к?шті т?сын жазу ?сынылады. Сосын сауда жасалынады. Я?ни, ?атысушылар бір – біріне ?зіні? ?лсіз ж?не к?шті т?сын сатады.
4. «?ш жыл»
Ма?саты: ?з ?мірін ??растыруды сезіну
Орындалу технологиясы:
Жатты?у медитациялы? ?уенмен ж?ргізілу ?ажет: тыныс алуы?ызды назарда ?ста?ыз, ол бір?алыпты, шынайы. Тыныс алу мен шы?аруды тірке?із, дене?ізді ?ай м?шесі тыныс алуда? Н?с?ауда ?оз?алыс?а келгенін, орынды??а ?ай дене м?ше?ізді? жанасып отыр?анын сезіні?із. Ал енді, сіз 3 жыл ??мыры?ыз ?ал?анын ?ана білді?із. Осы уа?ытта сізді? толы?ымен дені?із сау болады.Естіген уа?ытта?ы ал?аш?ы ?сері?із? Тез арада осы ?ш жылды ?алай ?ткізу туралы жоспар ??расыз ба, ?лде аз ??мыры?ыз ?ал?анына ашуланасыз ба? К?рген жары?ы?ыз аз ?ал?анына ызаланып, кектенгеннен г?рі осы уа?ытты ?алай ?ткізуді жоспарлар еді?із?
Енді б?л 3 жыл туралы ??мырды жатты?уды орындау ?шін пайдаланыл?ан ?діс ретінде т?сіні?із. Сізді? ??мыры?ыз ?лі де ?за? екенін білесіз. Осы жатты?удан не т?сінді?із?
5. «Жеткен жетістік туралы к?рініс» жатты?уы
Ма?саты: жеткен жетістік негізінде ?зіне деген сенімділікті дамыту. Тапсырма: ?зі?ізге е? басты ?андай жетістік екендігін есі?ізге т?сірудесіз – ЖОО – на т?су, ата?ты ж?лдыз болу, к?лік алу т.с.с.
Т?ла бойы?ыз боса?суда, к?зі?ізді ж?мып осы ма?сат?а жеткені?ізді елестеті?із. О?ан жету кезіндегі ?ана?аттану мен ішкі сезімді елестеті?із. Бойы?ызда рухы?ызды? ас?а?тап, ішкі к?ш ?уатты? оян?анын, ?зіне деген сенімділік пен кез келген жа?дайды бас?ара алу ?абілетін сезіну.
6. «Рефлексия» жатты?уы
Тренинг ж?не ?зі?ізді? ішкі сезімі?із туралы ой б?лісу. Топта?ы ж?мысы?ыз ?аншалы?ты к??ілі?ізден шы?ты.
Жатты?у «Ты?дай білу іскерлігі»
Ма?саты: ?арым-?атынасты? т?сілдерін ме?геру, ты?дай білу іскерлігін жетілдіру.
Жатты?у ж?ппен орындалады. Ж?пты? біреуі 3-5 мин. Ішінде екіншісіне ?зін мазалап, абыржытып ж?рген ма?ызды н?рсесін ??гімелейді. Ол ?нсіз ты?дайды, тек вербальды емес мінез-??лы??а р??сат беріледі. Одан кейін серіктестер р?лін ауыстырады. Жатты?уды? басталуы мен ая?талуын топ жетекшісі белгілейді. Жатты?у ая?тал?ан со? ж?птар 1-2 минутта к?йзелістерімен алмасады. Содан кейін жа?а ж?птар жатты?уды та?ы орындайды.
Талдау: ?атысушылар ше?бер бойымен отырады. Жатты?уда не ?иын, не о?ай болды.? Жатты?у барысында ?андай сезімдер болады? М??ият ты?дау, ?олдау к?рсету сезілді ме? Серіктесіні? ?андай ?рекетінде ол к?рінді. Не кедергі жасады, не к?мектесті? ?р серігін ты?да?анда ?згешелік болды ма?
Жатты?у «Мен сізді ты?дап отырмын»
Ма?саты: ?арым-?атынасты? т?сілдерін ме?геру, ты?дай білу іскерлігін жетілдіру.
?атысушылар?а пара? тартылады. Олар б?лмеге отыр?ызылады. ?атысушыларды? ?р?айсысыны? міндеті жазбаша т?рде бір?атар с?ра?тар?а жауап беру. С?ра?тарды алдын-ала та?та?а немесе ?лкен ?а?аз?а жазып ?ою керек. С?ра?: мен же?іл т?рде ты?дай аламын ба? Мен ?немі ты?дап отыр?ан сы?ай танытамын ба? Эмоциялы? ре?мен айтыл?ан с?зді мен сезінемін бе? Мен с??баттасушыны? с?зін ?немі б?лемін бе? Мені м??ият ты?дамайды деп, ма?ан айтты ма? Егер ты?дау ?ызы?сыз болса, мен ?алай ты?даймын? ??гімелесуші баяу с?йлесе, мен ала?дамаймын ба? ??гімелесушіні? мінез-??л?ында?ы ?ателіктерге мені? ?атысым ?алай? Мен асы?ыс ?орытынды жасамаймын ба?
?орытынды: Ж?мыс ая?тал?ан со? ?атысушылар ше?бер бойымен отырады, пара?тарын ?ткізбейді. Жатты?у бойынша пікірлер тал?ыланады.
Жатты?у «М?тінді ??гімелеу»
Ма?саты: А?паратты д?лме-д?л жеткізу да?дысын дамыту
Н?с?ау: «?азір б?рі?із б?лмеден шы?асыз, тек бір ?атысушы ?алады.О?ан мен м?тін о?ып беремін. Осыдан кейін мен б?лмеге екінші ?атысушыны ша?ырамын, ал бірінші ?атысушы о?ан ты?да?ан м?тінін ??гімелейді. Содан со? б?лмеге ?шінші ?атысушы ша?ырылады, о?ан екінші ?атысушы естігенін ??гімелейді. С?йтіп барлы? ?атысушылар ая?тал?анша б?лмеге ша?ырылады. ?р ?атысушыны м??ият ты?дау ?ажет. Содан со? н?с?ау?а с?йкес жатты?у орындалады. (жетекші кез келген м?тінді алады, ешкімге таныс емес м?тін бол?аны жа?сы. М?тін к?лемі 50 жолдай. Ж?ргізушіде м?тінні? екінші н?с?асы бол?аны д?рыс, себебі жатты?у ?айталануы м?мкін)
Талдау: Нені? есебінде а?парат б?зылды? ?р ?атысушы ??гімеге «?з тарапынан» не ?осты? ?мірде солай бола ма? А?парат аз б?рмалануы ?шін не істеу керек?
Жатты?у «Кім жылдам?»
Ма?саты: ??ымды д?лме-д?л бейнелеу
?атысушылар екі команда?а б?лінеді. Ж?ргізуші алдын-ала с?здер тізімін дайындайды (?андай да бір ??ым, на?ты да, абстрактілі де болуы м?мкін). ?р команда?а ж?ргізуші та?айындалады., ол ж?йелі т?рде бес с?з к?рсетеді. Ол осы ??ымдарды ?нсіз (ымммен не ишарамен) бейнелеуі керек. Команда м?шелері т?сініп, оны? ?андай с?з екенін айтуы ?ажет. Ж?ргізуші уа?ытты есептейді. Оны? міндеті «т?сінуге» ?ажет уа?ыт аз болатындай ??ымды д?лме-д?л бейнелеу. Бас?а командада осыны орындайды. Тапсыроманы бірнеше рет ?айталау?а болады. Аз уа?ытты? ішінде тапсырма орында?ан команда же?еді.
Просмотр содержимого документа
««Мейірімділік деген не?» »
Тренинг тақырыбы «Мейірімділік деген не?»
Мақсаты: жоғарғы сынып оқушыларының өзін еркін ұстауға дағдыландыру, психологиялық мәдениетін көтеру.
Нұсқау: Тренинг қатысушылардың өзара бір-бірін жағымды сәлемдесуінен басталады.
1.«Өзіндік таныстыру» жаттығуы
Мақсаты:
Тыңдаушылар өзі туралы ойын анықтау;
Тұлғалық маңыздылығын қалыптастыру;
Нұсқау: Психолог барлық қатысушының өзі туралы әңгімелеп беруін сұранады. Өзінің өмір баянын ғана емес, тұлғалық қасиеті туралы да айтқан маңызды. Тапсырма өзінің бойындағы бес қасиет туралы айтқанда орындалады.
2 . «Топтағы жұмыс ережесін талқылау » жаттығуы
Мақсаты: Топтағы жұмыс ережесі туралы ойды қалыптастыру.
Уақыт: 5 минут
Нұсқау: Психолог қатысушыға осы жұмыстың негізгі заңдылығы мен ерекшелігін түсіндіреді. Сосын тренинг қатысушысы топтағы жұмыс ережесін талқылауға көшеді. Топта жұмыс жасаудың негізгі ережесі. «мен ұсынамын...», «Мен ойлаймын...», « бағытталу және пікір білдіру, «кері байланыс.» .
3. «Сауда » жаттығуы
Мақсаты: Жағымды және жағымсыз қасиетінің рефлексиясы.
Нұсқау: Қатысушыға 3 минут ішінде өзінің әлсіз және күшті тұсын жазу ұсынылады. Сосын сауда жасалынады. Яғни, қатысушылар бір – біріне өзінің әлсіз және күшті тұсын сатады.
4. «Үш жыл»
Мақсаты: Өз өмірін құрастыруды сезіну
Орындалу технологиясы:
Жаттығу медитациялық әуенмен жүргізілу қажет: тыныс алуыңызды назарда ұстаңыз, ол бірқалыпты, шынайы. Тыныс алу мен шығаруды тіркеңіз, денеңізді қай мүшесі тыныс алуда? Нұсқауда қозғалысқа келгенін, орындыққа қай дене мүшеңіздің жанасып отырғанын сезініңіз. Ал енді, сіз 3 жыл ғұмырыңыз қалғанын ғана білдіңіз. Осы уақытта сіздің толығымен деніңіз сау болады.Естіген уақыттағы алғашқы әсеріңіз? Тез арада осы үш жылды қалай өткізу туралы жоспар құрасыз ба, әлде аз ғұмырыңыз қалғанына ашуланасыз ба? Көрген жарығыңыз аз қалғанына ызаланып, кектенгеннен гөрі осы уақытты қалай өткізуді жоспарлар едіңіз?
Енді бұл 3 жыл туралы ғұмырды жаттығуды орындау үшін пайдаланылған әдіс ретінде түсініңіз. Сіздің ғұмырыңыз әлі де ұзақ екенін білесіз. Осы жаттығудан не түсіндіңіз?
5. «Жеткен жетістік туралы көрініс» жаттығуы
Мақсаты: жеткен жетістік негізінде өзіне деген сенімділікті дамыту. Тапсырма: Өзіңізге ең басты қандай жетістік екендігін есіңізге түсірудесіз – ЖОО – на түсу, атақты жұлдыз болу, көлік алу т.с.с.
Тұла бойыңыз босаңсуда, көзіңізді жұмып осы мақсатқа жеткеніңізді елестетіңіз. Оған жету кезіндегі қанағаттану мен ішкі сезімді елестетіңіз. Бойыңызда рухыңыздың асқақтап, ішкі күш қуаттың оянғанын, өзіне деген сенімділік пен кез келген жағдайды басқара алу қабілетін сезіну.
6. «Рефлексия» жаттығуы
Тренинг және өзіңіздің ішкі сезіміңіз туралы ой бөлісу. Топтағы жұмысыңыз қаншалықты көңіліңізден шықты.
Жаттығу «Тыңдай білу іскерлігі»
Мақсаты: Қарым-қатынастың тәсілдерін меңгеру, тыңдай білу іскерлігін жетілдіру.
Жаттығу жұппен орындалады. Жұптың біреуі 3-5 мин. Ішінде екіншісіне өзін мазалап, абыржытып жүрген маңызды нәрсесін әңгімелейді. Ол үнсіз тыңдайды, тек вербальды емес мінез-құлыққа рұқсат беріледі. Одан кейін серіктестер рөлін ауыстырады. Жаттығудың басталуы мен аяқталуын топ жетекшісі белгілейді. Жаттығу аяқталған соң жұптар 1-2 минутта күйзелістерімен алмасады. Содан кейін жаңа жұптар жаттығуды тағы орындайды.
Талдау: Қатысушылар шеңбер бойымен отырады. Жаттығуда не қиын , не оңай болды.? Жаттығу барысында қандай сезімдер болады? Мұқият тыңдау, қолдау көрсету сезілді ме? Серіктесінің қандай әрекетінде ол көрінді. Не кедергі жасады, не көмектесті? Әр серігін тыңдағанда өзгешелік болды ма?
Жаттығу «Мен сізді тыңдап отырмын»
Мақсаты: Қарым-қатынастың тәсілдерін меңгеру, тыңдай білу іскерлігін жетілдіру.
Қатысушыларға парақ тартылады. Олар бөлмеге отырғызылады. Қатысушылардың әрқайсысының міндеті жазбаша түрде бірқатар сұрақтарға жауап беру. Сұрақтарды алдын-ала тақтаға немесе үлкен қағазға жазып қою керек. Сұрақ: мен жеңіл түрде тыңдай аламын ба? Мен үнемі тыңдап отырған сыңай танытамын ба? Эмоциялық реңмен айтылған сөзді мен сезінемін бе? Мен сұқбаттасушының сөзін үнемі бөлемін бе? Мені мұқият тыңдамайды деп, маған айтты ма? Егер тыңдау қызықсыз болса, мен қалай тыңдаймын? Әңгімелесуші баяу сөйлесе, мен алаңдамаймын ба? Әңгімелесушінің мінез-құлқындағы қателіктерге менің қатысым қалай? Мен асығыс қорытынды жасамаймын ба?
Қорытынды: Жұмыс аяқталған соң қатысушылар шеңбер бойымен отырады, парақтарын өткізбейді. Жаттығу бойынша пікірлер талқыланады.
Жаттығу «Мәтінді әңгімелеу»
Мақсаты: Ақпаратты дәлме-дәл жеткізу дағдысын дамыту
Нұсқау: «Қазір бәріңіз бөлмеден шығасыз, тек бір қатысушы қалады.Оған мен мәтін оқып беремін. Осыдан кейін мен бөлмеге екінші қатысушыны шақырамын, ал бірінші қатысушы оған тыңдаған мәтінін әңгімелейді. Содан соң бөлмеге үшінші қатысушы шақырылады, оған екінші қатысушы естігенін әңгімелейді. Сөйтіп барлық қатысушылар аяқталғанша бөлмеге шақырылады. Әр қатысушыны мұқият тыңдау қажет. Содан соң нұсқауға сәйкес жаттығу орындалады. (жетекші кез келген мәтінді алады, ешкімге таныс емес мәтін болғаны жақсы. Мәтін көлемі 50 жолдай. Жүргізушіде мәтіннің екінші нұсқасы болғаны дұрыс, себебі жаттығу қайталануы мүмкін)
Талдау: Ненің есебінде ақпарат бұзылды? Әр қатысушы әңгімеге «өз тарапынан» не қосты? Өмірде солай бола ма? Ақпарат аз бұрмалануы үшін не істеу керек?
Жаттығу «Кім жылдам?»
Мақсаты: Ұғымды дәлме-дәл бейнелеу
Қатысушылар екі командаға бөлінеді. Жүргізуші алдын-ала сөздер тізімін дайындайды (қандай да бір ұғым, нақты да, абстрактілі де болуы мүмкін). Әр командаға жүргізуші тағайындалады., ол жүйелі түрде бес сөз көрсетеді. Ол осы ұғымдарды үнсіз (ымммен не ишарамен) бейнелеуі керек. Команда мүшелері түсініп, оның қандай сөз екенін айтуы қажет. Жүргізуші уақытты есептейді. Оның міндеті «түсінуге» қажет уақыт аз болатындай ұғымды дәлме-дәл бейнелеу. Басқа командада осыны орындайды. Тапсыроманы бірнеше рет қайталауға болады. Аз уақыттың ішінде тапсырма орындаған команда жеңеді.
Талдау: қатысушылар пікірлерімен бөліседі. Кімде жаттығу жақсы орындалады. Ненің есебінде? Ақпаратты дәл беруді қандай тәсілдермен жақсартуға болады?
