Т?рбие са?атыны? та?ырыбы: Имандылы? – инабаттылы? айнасы
1. Білімділік ма?саты:
О?ушыларды? инабаттылы? т?сініктерін ке?ейте т?су, т?рбиені? ?о?амда?ы ма?ыздылы?ы мен пайдасы туралы жа?алы?тармен танысу.
2. Дамытушылы? ма?саты:
О?ушыларды? м?сылман діні ж?не теріс ба?ытта?ы діни бірлестіктер туралы білімдерін ке?ейте отырып, ой - ?рісін, ?иялын, ?ызы?ушылы?ын, белсенділігін, ??штарлы?ын, я?ни, адами ?асиеттерін ?алыптастыру, ана тілін с?юге, ата - салтын, адамгершілік ?асиеттерін ?алыптастырып бабалардан ?ал?ан ?ла?атты, ?ибрат с?здерді т?сіндіріп, содан ?лгі - ?неге алу?а баулу.
3. Т?рбиелік ма?саты:
О?ушыларды хал?ымызды? ?мыт бол?ан салт - д?ст?рлерін жал?астырып ??рметтеуге, инабаттылы??а, имандылы??а адамгершілікке, адалды??а, е?бек?орлы??а, досты??а, ерлікке, ізденімпазды??а, іскерлікке, шеберлікке, ??ыптылы??а, д?лдікке ?лтты? педагогика негізінде т?рбиелеу.
Т?рі: С?хбат - кездесу саба?.
К?рнекілігі: Интерактивті та?та, мешіт салын?ан суреттер, на?ыл с?здер, ?нтаспа, ??ран ж?не «Ислам та?ылымдары» кітаптар, теріс ба?ытта?ы діни бірлестіктер туралы деректер.
М??алім: Хал?ымыз жан - жа?ты адамды « сегіз ?ырлы бір сырлы»,- дейді. Адамны? сегіз ?ырыны? бірі - оны? а?ылы, имандылы?ы. Иманды, білімі мол, ата салтын, дінін, тілін білген адамны? к?кірегі ояу болады, жаман мен жа?сыны айыра біледі.
Міне, сол себепті біз «Имандылы? - инабаттылы? айнасы» деген та?ырыпта ?з ойларымызды орта?а салма?пыз.
Ж?ргізуші: Егеменді елімізді? ерте?і болаша? ?рпа? ?олында. Болаша? ?рпа?ты имандылы? т?рбиеге баули отырып, халы? д?ст?рін ж?регіне ?ялатып,, санасына ??ю - б?гінгі білім мен т?рбиені? басты міндеті.
?азіргі кезде ата - анасын ?арттар ?йіне ?ткізген бала, балаларын тірі жетім етіп, ж?рген алая?тар, маск?нем, ?рыларды? к?беюі бізді? ?лтты? т?рбиемізге сын.(Слайд)
Сонды?тан, мектепте имандылы? т?рбиесіні? берілуі о?ушылар бойына ізгі ?асиеттерін сі?іру ?шін, ?зін м?сылман деп тану?а ?лтыны? озы? д?ст?рін, ?дет - ??рпын ??ыну?а, ?лтжанды азамат болып ?сіп жетілуіне игі ?сер етеді деп сенеміз.
- Сонымен ?атар, б?гінгі та?ырыбымыз?а сай ?з о?ушыларымыз м?сылман діні туралы ?андай ??ымдары біледі екен, со?ан кезек берелік.
І. 1 - о?ушы: М?сылман дініні? негізін сал?ан М?хаммед пай?амбар. ?лты араб. Меккеде ту?ан. М?хаммед ойдан шы?арыл?ан емес, тарихи т?л?а. Оны тарихта М?хаммед пай?амбар деп те атайды.
2 - о?ушы: Ислам дінін ?станатын адамдарды м?сылман деп атайды.
3 - о?ушы: М?сылман дінін ?станатындарды? негізгі ?асиетті к?ні - ж?ма.
4 - о?ушы: Ораза ?ста?ан адам ?зін - ?зі т?ртіпке ша?ырып, жаман істерден тыйылады. М?сылманды??а жат ?ылы?тардан - ?тірік, ?сек айту, дау - жанжалдан, біреу туралы жаман ойлардан, дауыс к?теріп ?рысудан аула? болу?а тырысады. Адамдар?а кешірімді болу?а, мейірімді болу?а, бас?а ораза ?стаушылар?а ?ам?орлы? к?рсетуге ниет етеді.
5 - о?ушы: М?сылмандарды? ?асиетті ?йі – мешіт. Мешіт - ?тірік айтылмайтын, а?и?ат пен шынды? жолын т?тын?ан е? таза п?к жер.
6 - о?ушы: М?сылман дініні? ?асиетті кітабы - ??ран. ??ранны? с?зі ??дайды? с?зі.
7 - о?ушы: Ораза айында ?р отбасы жан басына белгіленген м?лшерде пітір - сада?а береді. Б?л осы Рамазан айына аман - есен жеткеніміз ?шін берілетін ??дайы сада?а. М?нда м?сылман ?ауымы д?ние - ?о?ызды?тан аула? болу?а ?йренеді. Адамдарды тату ?мір с?руге баулиды. Пітір сада?аны ауру - сыр?аулы, жетім, м?с?пір адамдар?а беруге болады.
9 - о?ушы: Алла?а сенуді? пендеге берері к?п. Тіршілікте таза болып, д?рыс, т?зу жол табу – иман мен жа?сы істерді? н?тижесі. Иман - адам бойында ?ана?ат, ?айсарлы? пен сабырлы?, ?стамдылы? сия?ты ?асиеттерді ?алыптастырады. Ислам дінін т?тынатын м?сылманны? бес парызы бар. Сендер, балалар, атап бере аласы?дар ма?
1. ??дай бірлігі М?хаммед пай?амбар ?асиетін мойындау
2. Намаз о?у
3. Ораза ?стау
4. Сада?а беру
5. ?ажылы??а бару.
10 - о?ушы: Шари?ат бойынша адам ?ылмыс жасамауы, маман с?з ?тірік айтпауы керек. «Менде ?ана болсын» деген ?зімшілдік, біреуге ?иянат, зорлы? жасау діннен безген, діннен ?оры?па?андарды? ісі, ондай адам к?н?хар болып есептелінеді.
ІІ. Имандылы? деген не? Пікірталас.
Пікірталасты бастамас б?рын мына бейнесюжетке к??іл аударулары?ызды с?раймын.
«?мірде бол?ан»бейнефильмінен ?зінді к?рсету.
ІІІ. Абайла адасу! «Абайла, дін саудагерлері!» та?ырыбында теріс ба?ытта?ы діни а?ымдарды? іс - ?рекеттері мен ма?сат - м?дделеріне то?талып о?ушы пікірлерін білу.
?зге елден келген теріс жолды насихаттаушылар елімізде к?беюде. ?лтымызды? салт - д?ст?ріне ?арама - ?айшы пікірлер айтылады. Ислам дінін жамылып ислам ??ндылы?тарын жо??а шы?арып шет елден келген секта, миссионерлері ?здеріні? ?ара ойларын іске асыруда. Оларды? саны ?кінішке ?арай к?беюде. Олар жастар мен мектеп жасында?ы балаларды теріс ба?ыт?а т?рбиелеуде. Исламда?ы теріс діни а?ымдарды? кесірінен ?асиетті Ислам дініні? ?азіргі заманда экстремизм, террор діні саналуы ?ынжылтады.
Исламда?ы ??ымдар туралы о?ушыларды? айт?ан пікірлері:
«Салафиттер» немесе салафилер ?йымы 7 шелпек пісіруге, бейіт басына бару?а, ата - баба басында ??ран ба?ыштау?а ?арсы. Атырау ?аласында ке? тара?ан. «Салафи» с?зі ??ранны? бірнеше жерінде кездеседі. Негізінен «алды??ы ?ткендер», «б?рын?ылар» деген ма?ынаны береді. Ал ?азіргі заманны? салафилеріні? іс - ?рекеттері ??ран аяттарын ?з беттерінше ?згертіп ал?ан.
«Такфиршілер» ?йымы. Олар ?здерін таза м?сылмандар санап, ?згелерді к?пірге есептейді екен. Египетте бастау ал?ан б?л а?ым ?зге м?сылмандармен араласпайды, мешітке бармайды. М?сылмандар арасында жік салушы. Мемлекетті? саяси ба?ытын ?абылдамайды. Олар дін а?и?атын білуге талпынбайды. А?ым м?сылмандар арасында іріткі салып, оларды? бірлік - ынтыма?ын б?зу?а тырысады. Дау - жанжал ту?ызу ар?ылы мемлекетті? саяси - экономикалы? ба?дарламасыны? ны?аюына кері ы?пал жасайды.
«Таза ислам» деп аталатын діни а?ым ?кілдеріні? ниеттері - ?станымдылы? пен Алладан ?ор?ушылы? ?а?идаларын ая? асты етіп, Ислам?а жат жоспарларын ж?зеге асыру. Олар адам ?рлаумен, ?ара?шылы?пен айналысады. Осындай 7 адамнан т?ратын топ 2008 жылды? желто?сан айында ?стал?ан екен.
«Табли? жама?аты». На?ты т?жырым жасаса?, б?л «дін уа?ыздаушы топ» деген ??ымды білдіреді. Оларды? екінші бір аты - «да?уатшылар», ?аза?шала?анда ?гіт, насихат ж?ргізу, ша?ыру. Олар Ислам дінін ?здері ??р?ан ереже бойынша насихаттайды. ?здерін саясаттан б?лек ?стайды. Са?ал ?ойып, ?зын к?йлек киеді. Ту?ан к?нге, ?йымны? іс - ?рекетіне тыйым сал?ан.
«Н?ршылар жама?аты» Т?ркияда пайда бол?ан. ?йымны? ма?саты – мемлекет ?кімшілігіне ?арсы шы?атын діни фанат адамдарды т?рбиелеу. Б?л а?ым елімізге 1992 жылдан бері келе баста?ан. ?здері басып шы?ар?ан уа?ыз пара?шаларын тарату ар?ылы ?атарларын толы?тыру?а тырысады.
«?адиян» тобы ?ндістанда пайда бол?ан. Адас?ан а?ымдарды? бірі. М?сылмандарды діннен аластату ма?сатында пайда бол?ан. Отанды ?ор?ауды ?ажет деп есептемейді. Зиянды, жа?ымсыз ?деттермен м?сылмандар арасында жан - жа?ты идеологиялы? к?ресті к?шейтіп, т??керіс ар?ылы ?ол жеткізуді к?здейді.
Хизбутшылар мемлекеттік шекараны мойындамайды. Оларды? ма?саты:
1) бейбіт жат?ан мемлекеттерде азамат со?ысын ?йымдастыру;
2) мемлекетті? экономикасын ??лдырату;
3) ?лтаралы?, дінаралы? б?ліктер ту?ызу;
4) мемлекеттерге ?ару - жара? есірткі заттарын тасымалдап апару. А?ым м?шелері бізді? елімізде де кездеседі. Олар Ислам атын жамылып ?з ма?саттарын, жаман істерін ж?ргізушілер. Олардан аула? болайы?.
«Уа??абилер»Сауд Арабиясында д?ниеге келген.
М?хаммед ибн Абдуллуа??аб деген адам астыртын жіберілген а?ылшын ты?шыларымен байланысып, соларды? а?ыл - ке?есімен «Уа??абия» деген а?ымны? негізін сал?ан. Олар м?дениетті, ?нерді мойындамайды. Уа??абия а?ымыны? белгілері:
1) мемлекет за?дарына ба?ынбайды; 2) пай?амбарымызды? кейбір хадистерін мойындайды; 3) ?улиелерге зиярат жасау?а болмайды деп есептейді; 4) сада?а беруге м?лдем ?арсы, мешітке кіріп намаз о?ымайды; 5) мемлекетті? т?уелсіздігін н??сан келтіреді. ?кінішке ?арай, бізді? мемлекетімізде де осы ?ауіпті а?ым жолын ?станушылар кездеседі. Олар ата - аналарын сыйламайды. Туыстарымен ?атынаспайды. Б?л а?ымда Ислам ?ркениетті? к?ш алып кетуінен ?оры??ан еуропалы?тарды? ?рекеті бар.
Секталар: «Иегова к??герлері», кришнаиттер, саентологтар, мунистер, баптистер. Олар дін жолын табысты? к?зіне айналдыр?ан. К?ллі ?лемді евангелиендіру саясатымен Америкадан ?лемні? т?кпір - т?кпіріне мы?да?ан миссионерлер ж?нелтуде.
Секта - орталы? шіркеу немесе мешіттен б?лектенген діни топ, ?ауым, бас пайдасы, жеке м?ддесі ?шін халы?тан ?ол ?зген топ.
Теріс ба?ытта?ы діни а?ымдарды? ма?саты:
1. Бас?а н??сан келтіру, адамдар?а деген жиіркенішті сезім тудыруды уа?ыздау.
2. Адам ойына ?стемдік ж?ргізу.
3. Мемлекетті?, отбасыны? бірлігін, тынышты?ын б?зу.
4. Халы?ты? патриотты? ?атынастарын б?зу.
5. Мемлекетті? т?уелсіздігіне н??сан келтіру ж?не мемлекет за?дарына ба?ынбау.
Саентология деген не?
Оларды? сырт к?зге білінбестен гипнозбен, зомбыландыруымен адамда ішкі психологиялы? с?ттілік сезімі пайда болады. Секта?а тартыл?ан адамдарды? психологиялы? к?йі к?ннен к?нге ас?ына береді. Саентология ілімдерін ?олданатын бизнес - мектептері: «Дианетика», «Нарконон», «Кримиан», «Рубикон», «Перформия».
ІІІ. Дін ж?не за? б?лімі. «Діни диверсия?а ???ы?ты? тос?ауыл».
«Діни сенім бостанды?ы ж?не діни бірлестіктер туралы» за?нан ?зінді.
Зайырлы?ты? мына ?а?идаларын т?ратынын к?рсетеді
Мемлекеттік билікке діни бірлестіктерді? араласуына жол бермейді.
Мемлекеттік органдар діни бірлестіктерді? ?ызметіне за?сыз араласа алмайды.
Діни бірлестіктерге партия ретінде ??рылуына жол бермейді.
Мемлекет діни бірлестіктерді ?аржыландырмайды.
Белгілі бір дінді мемлекетті? білім да?дарламаларына арнайы п?н ретінде енгізуге болмайды.
Білім беру орындарында дінтану п?ндері танымды? негізде ?ткізілуі м?мкін.
«Даурс Салам» діни бірлестігіні? еліміздегі іс - ?рекеті сот шешімімен за?сыз деп танылып, бірлестік ж?мысы то?талды. Сондай - а? «Грейс» евангелді - христиан миссионерлік діни бірлестігіні? жетекшісі 14 жыл?а бас бостанды?ынан айырылды.
Дін ж?не уа?ыт (?орытынды б?лім)
«Ел мен дін м?раты – ынтыма? пен бірлік»
То?ыз інжу ?дісі.
Теріс ба?ытта?ы діни а?ымдар..
Елді? т?уелсіздігіне ?арсы ба?ыттал?ан ?рекет.
?рбір адам абай болатын аса ?ауіпті ба?ыт.
Заманны? жа?а а?ымынан туында?ан ба?ыттар.
Діни сауаты бар адамдарды? мазасыздануына т?рарлы? м?селе емес.
І?. Міне, балалар б?гін біз теріс ба?ытта?ы діни бірлестіктер туралы ой б?лістік. Енді с?з кезегін арнайы т?рбие са?атымыз?а ша?ырыл?ан ?она??а береміз.
?. Абайды? «Алланы? ?зі де рас, с?зі де рас» ?ле?ін м?нерлеп о?у (Канафиянов Елдар)
?І. Айма?ты? компонент жерлес атамыз М?межанов ?. Ш. «Ислам та?ылымдары» кітабымен таныстыру.
?ІІ. Ата - аналарды? ??рметіне «Асыл ана» ?ні.
?ІІІ. ?орытындылау. Елбасыны? 2050 стратегиясынан ?зінді.
Н. ?. Назарбаев: Ендеше, б?гінгі ?рпа? та ?лемдегі е? ізгі дін - ислам дінін ?адірлей отырып, ата д?ст?рін арда?та?аны абзал. ?азір кейбір сырт?ы к?штер жастарымызды ислам дініні? ха? жолынан адастырып, теріс ба?ыт?а тарту?а тырысады.
М?ндай ?лтты? таби?атымыз?а жат келе?сіздіктерден бойымызды аула? ?стауымыз керек.