?аза? тілі – ?аза?стан Республикасыны? мемлекеттік тілі. Ол осы елде ?ркендеп, дамуы тиіс. Оны осы елді? ?рбір азаматы к?зіні? ?арашы?ындай ?ор?ап, м?ртебесіні? биіктеуіне барынша ?лес ?осу міндетті. Елбасымыз Н.?.Назарбаевты? «Болаша?ты? іргесін бірге ?алаймыз» атты жолдауыны? тілдерді дамыту саласында?ы тапсырмаларын ж?зеге асыру ма?сатында ?тілетін «С?з - мерген» тіл танымды? сайысыны? ба?дарламасын негізге ала отырып, біз б?гін «С?з мерген »ойынын ?ткізіп отырмыз Б?л – к?не с?з, астарлы ??ым, ма?ал-м?телді бір кісідей білетін сенімді жандар сайыс?а т?сетін сайыс.
Сайысымызды? ма?саты: Танымды? ?абілеттерді дамыту, ой ?рісті ке?ейту, т?ра?ты с?з тіркестері,ма?ал-м?телдер ж?не к?нерген с?здерді? ма?ынасын ашу, таби?атын тану болып табылады.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Просмотр содержимого документа
«"С?з мерген" танымды? сайысы»
«Атбасар ауданының тілдерді оқыту орталығы» КММ
Орындаған: Камшат Кадылқызы
Атбасар – 2015жыл
Қазақ тілі – Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі. Ол осы елде өркендеп, дамуы тиіс. Оны осы елдің әрбір азаматы көзінің қарашығындай қорғап, мәртебесінің биіктеуіне барынша үлес қосу міндетті. Елбасымыз Н.Ә.Назарбаевтың «Болашақтың іргесін бірге қалаймыз» атты жолдауының тілдерді дамыту саласындағы тапсырмаларын жүзеге асыру мақсатында өтілетін «Сөз - мерген» тіл танымдық сайысының бағдарламасын негізге ала отырып, біз бүгін «Сөз мерген »ойынын өткізіп отырмыз Бұл – көне сөз, астарлы ұғым, мақал-мәтелді бір кісідей білетін сенімді жандар сайысқа түсетін сайыс.
Сайысымыздың мақсаты: Танымдық қабілеттерді дамыту, ой өрісті кеңейту, тұрақты сөз тіркестері,мақал-мәтелдер және көнерген сөздердің мағынасын ашу, табиғатын тану болып табылады.
Құрал – жабдықтар: Интерактивті тақта, қазылар алқасына жауаптардың қорытындылары жөніндегі
бланк, тірек, сызбалар.
Сайысқа 3 кезеңнен тұрады :
І. Кезең «Мықты болсаң тауып көр»
ІІ. Кезең «Жүйрік болсаң шауып көр»
ІІІ. Кезең «Ойлы болсаң озып көр»
Ендеше бүгінгі ойынымызға төрешілік ететін, өздерінің әділ бағасын беретін қазылар алқасымен таныстырып өтейін:
- Аудандық «Атбасар» газеті редакторының орынбасары
Өмірсерік Заманұлы Шайхин
- Аудандық мәдениет және тілдерді дамыту бөлімінің бас маманы
Әділхан Дастанұлы Серікпаев
- Аудандық білім бөлімі әдіскері Рауза Назымбекқызы Смағұлова
-«Атбасар ауданының тілдерді оқыту рталығы» КММ
Ермекбаева Мереке Серікбаева
Ал, енды сайысымыздың қатысушыларымен таныстырып өтейін:
Сайысымыздың І кезеңі «Мықты болсаң тауып көр»
Сөз тіркестерінің мағынасын ашу.
Тапсырмалар саны 24
Дұрыс жауапқа – 10 ұпай. Толық емес жауап – 5 ұпай
Тапсырмаларға жауап беру, кезекпен орындалады. Егер жауап дұрыс болмаса, келесі ойыншыға кезек беріледі.
Бірінші кезеңде ең көп ұпай жинаған ойыншы сайыстың келесі кезеңіне шығады.
Қазан
үй
жауабы: Қараша үй - кедей үйі.
Қараша
Маусым
Тамыз
Бала
Қазық
жауабы: Күйеу қазық -үй сыртында жел арқан байлайтын қазық.
Киім
Арқан
Ас
Ыдыс
Жағлан
жауабы: Жағлан- сыртын былғарымен қаптаған сандық түрі.
Төсек
Мал
Сандық
Жалпақ
Табан
Жауабы:Ақ табан болу-көп жүргеннен шаршау
Ақ
Қара
Тар
Ашық
Жүзі
жауабы: Жүзі жанбау-Өтірік айту
Жану
Жайнау
Жанбау
Түсті
Шегіртке
жауабы: Шидің шетіне қонған шегірткені атып түсіру- Мерген
Қонды
Өлді
Кесті
Қара
Қазан
жауабы: Қазанның қаспағы бес елі – Салақ, лас
Қаспақ
Майлы
Күйік
Жер
Түкірік
жауабы: Түкірігі жерге түспеу
мағ: менмендік
Ауыз
Шымшық
Қарға
Саусақ
Ыстық
жауабы: Ми қайнатар ыстық-Ыстық күн
мағ: талан – таражға салды, ұрлады.
Ми
Қол
Табан
Он
Қан
жауабы: Сегіз кессе де сіркедей қан шықпау– Қатал адамға айтылған
Алты
Сегіз
Бес
Бас
Тышқан
жауабы: Тышқан мұрнын қанатпау
мағ: Сараң адам туралы айтылған
Мұрын
Жалын
Қоламта
Өрге
Тас
жауабы: Тасы өрге домалау – Жолы болу
Әшекейге
Сыйлыққа
Қаруға
Кеме
Киік
жауабы: Киіктің асығындай- Сұлулық
Алыс
Асық
Келте
Адам
жауабы: Оқалы –әдемі әскери киім деген мағынаны білдіреді.
Киім
Кітап
Тәтті
Қол
Шаш
жауабы: қарын шашы алынбаған-Жас мөлшерін көрсетеді
Қарын
Бас
Іш
Жаңбыр
Ұшпадай
жауабы: ұшпа бұлт, шоқ-шоқ болып жөңкіген жеке бұлт
Қар
Бұлт
Тас
Құт
Сақал
жауабы: Сақалы шығып жат болу-Ержетуді білдіреді
Зат
Жат
Жануар
Жалғыз басты
Пенде
жауабы: Жұмыр басты пенде-Адам туралы
Жұмыр басты
Әшекейге байланысты
Кебежеге байланысты
Бөлшектеп
Сойып
жауабы: Сойып қаптап қойғандай-Ұқсас
Қаптап
Иіріп
Кемсітіп
Бас
Көз
жауабы: Көз көрмес, құлақ естімес жер –Алыс жер
Қол
Құлақ
Бет
Қалын
Құмырсқа
жауабы: Құмырсқадай қаптау – Қалын әскер туралы
Қаптау
Көп
Мәйда
Қисаю
Қабырға
жауабы: Қабырғасы ырсию- Арық адамға қатысты.
Ырсию
Бүгілу
Қайысу
Сүйкімді
Бала
жауабы: Киімді бала-Асырап аған баланы айтады
Киімді
Жуас
Зат
ІІ. Кезең «Жүйрік болсаң шауып көр»
Мақал – мәтел құраудан жарыс кезеңі. Тапсырмалар саны – 9
Дұрыс жауап 10 ұпай. Толық емес жауап – 5 ұпай
Сайысты ұпайы аз адам бастайды. 2-ші айналымнан кейін ұпайы аз адам сайыстан шығады.
1.
Таяқ
Ат
жауабы: Атты қамшымен айдама, жеммен айда
Жем
Су
Ер-тоқым
2.
Киім
Жарғақ
жауабы: Жарғақ- құлын терісінен жасалатын киім.
Зат
Кебеже
Әшекей
Балық
Қалаш
жауабы: Қалаш- балықтың қанаты.
Жылқы
Сиыр
Бақа
Қауын
Сорша
жауабы: Сорша – өртеніп кеткен жерге келесі жылы шыққан шөп.
жауабы: Екі аяқты адам түгіл, төрт аяқты мал сүрінеді
Мал
Бұлақ
Гүл
4.
Қол
Жүрек
жауабы: Ауыр істің салмағы білекке түсер, ащы сөздің салмағы жүрекке түсер
Білек
Бас
Сын
5.
Жағдай
Қошқар
жауабы: Екі қшқар сүзіссе, ортасында шыбын өлер
Шыбын
Жайын
Мінез
6.
Жер жүзі
Жеңеше
жауабы: Жеңешем білді дегенше, жер жүзі білді десейші
Өмір
Кең дала
Таудай
.
7.
Өзен
Арық
жауабы: Жылап жүріп арық қазссан, күліп жүріп суың ішерсің
Су
Тағам
Жеңілтек
8.
Қақпақ
Қазан
жауабы: қазанға не саосаң, ожаумен соны аларсың
Кәкпір
Ожау
Ет
9.
Көш
Түйе
жауабы: Қуырдақтың көкесін түйе сойғанда көрерсің
Қуырдақ
Ауыл
Байлық
ІІІ. «Ойлы болсаң озып көр»
Көнерген сөздің мағынасын ашу. Тапсырмалар саны – 5 дұрыс жауап – 10 ұпай. Толық емес жауап - 5 ұпай.
1.
Қол
Ақауыз
жауабы: Ақауыз-қол саусақтарының басына шығатын жара.
Аяқ
Бас
Көз
2.
От көсейтін құрал
Адалбақан
жауабы: Киім ілуге арналған ашалы, ою –өрнекті ағаш.
Қайрақ тас
Үй сылайтын құрал
Тасымал құралы
3.
Бидай атауы
Әбдіре
жауабы: Зат, киім, бұйым салып қоятын үлкен сандықтың қарапайым түрі.
Өсімдік атауы
Нан атауы
Мал атауы
4.
Күздік жүннен тоқылған киіз
Боқша
жауабы: кітап немесе зат салатын , киізден немесе қалың матадан жасалған дорба.
Киізден жасалған төсекше
Киізден жасалған дорба
Сырмақ
5.
Жер иесі
Мерқайдар
жауабы: Жел иесі;
Жел иесі
Тау иесі
Орман иесі
Міне сайысымызда өз мәресіне жетті. Сайыс болған жерде оның жеңімпазын анықтау қажет.Сайысымызды жеңімпазын анықтауға қазылар алқасына сөз кезегін берейік.
Бәрекелді сіз біздің бүгінгі ойынымыздың «Сөз мергені » атандыңыз, құттықтаймыз!!!«Сөз мерген» ойыны «...Өткірдің жүзі, Кестенің бізі – Өрнегін сендей сала алмас» деп, қуаттылығы мен нәзіктігін Абай ақын тамсана жырлаған қазақ тілінің құдіреттілігін паш етеді. Міне Бүгін осыған баршамыз күә болдық Тіл мерекесі баршаңызға құтты болсын!
